دوران باستان تا عصر پهلوی در «هویت ایرانی»
تاریخ انتشار: ۸ فروردین ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۲۷۴۰۶۷۲
به گزارش خبرنگار حوزه ادبیاتگروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛یکی از مسائل مهم برای هر فردی موضوع هویت ملی است. این مسئله دست مایه احمد اشرف قرار گرفت تا کتابی در این باره بنویسند. در این کتاب آمده است:
«هویت ملی و قومی، مانند دیگر پدیدارهای اجتماعی مقوله‌ای تاریخی است که در سیر حوادث و مشی وقایع تاریخی پدیدار می‌شود، رشد می‌کند، دگرگون می‌شود و معانی گوناگون و متفاوت می‌یابد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
احمد اشرف، در کتاب «هویت ایرانی» می‌کوشد ماهیت آن را از دوران باستان تا عصر پهلوی بررسی کند. اشرف در این کتاب پس از بررسی فشرده دیدگاه‌های مربوط به هویت قومی و ملی که بازسازی هویت ایرانی را در دوران ما شکل داده و به تصویر کشیده‌اند، تحول تاریخی هویت ایرانی را در چند دوره متمایز تاریخی دوران پیش از اسلام، سده‌های میانه اسلامی تا دوران صفویه، پیدایش هویت «شیعی- ایرانی» در دوره صفوی و سرانجام پیدایش تطور و هویت ملی- ایرانی در قرن‌های نوزدهم و بیستم میلادی بررسی می کند.
درباره کتاب « هویت ایرانی » نقد و بررسی هایی شده است از جمله کاوه بیات در نشست نقد و بررسی این کتاب در سرای اهل قلم، اثر حاضر را در مقام سعی و تلاش برای فراهم‌آوردن خلاصه‌ای تاریخی از یک فرایند فوق‌العاده پیچیده و درهم‌تنیده چندهزارساله، تلاش درخور اهمیت و قابل‌ستایشی دانست. او یکی از الزامات اصلی چنین کاری را، نادیده‌نگرفتن تفاوت‌ها و هرازگاه تناقض‌هایی دانست که در لایه‌های مختلف این هویت درهم‌پیچیده می‌توان دید. ازاین‌رو، بیات اهمیت کار احمد اشرف را باوجود اختصار کار که اقتضای مقالات دایره‌المعارفی است، در اجتناب از ارائه یک تفسیر ساده‌انگارانه از هویت ایرانی تعریف کرد. اشرف در این کتاب نشان می‌دهد اگرچه هویت ملی با هویت قومی بستگی‌هایی دارد، اما از پدیدارهای تاریخی عصر جدید است که در جریان پیدایش دولت‌های ملی در قرون گذشته در سراسر جهان شکل گرفته است.
او معتقد است «هویت ملی و قومی از تصور تمایز و رویارویی میان «ما» یا «خودی‌ها» در برابر «دیگران» یا «بیگانگان» نشئت می‌گیرد.اگر این احساس دوگانگی میان «ما و دیگران» در حد اعتدال و معقول باشد، می‌تواند همچون نیرویی برای همیاری و اعتلای فرهنگی ظاهر شود و اگر به قلمرو تعصبات و دشمنی‌ها و کینه‌توزی‌های ملی و قومی و نژادی درآید یا به بهانه چالش با تعصبات ملی و قومی، به نفی و انکار و تمسخر میراث فرهنگی خود بنشیند نیرویی ویرانگر خواهد شد، زاینده دشمنی و ستیزه‌جویی».
در همین راستا، حمید احمدی، مترجم کتاب، نسبت کتاب با زمانه حاضر و اهمیت آن را چنین توصیف کرد: «پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و پایان جنگ سرد، گفتمان قوم‌گرایی گسترش یافت اگرچه این گفتمان در ایران سابقه قدیمی داشت و به‌نوعی قبل از انقلاب مهار شده و به حالت طبیعی برگشته بود پس از انقلاب و قبل از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی جلوه‌های خود را نشان داد با فروپاشی شوروی و با شکل‌گیری جمهوری‌های آسیای میانه و قفقاز گفتمان قوم‌گرایی که تأکید بر بحث قدیمی ملیت‌ها در ایران می‌کرد، به مرور تقویت و تشدید شد. در گفتمانی که تبلیغ می‌شد، گویی قوم فارس بر این سرزمین غلبه کرده و همه‌چیز را از بین برده و فرهنگ و زبان خودش را بر سایر اقوام تحمیل کرده است. نگرانی این بود که از یک طرف غفلت دولت از هویت ملی و همبستگی اقوام ایرانی و از طرف دیگر عرصه فعالیت این گروه‌ها که پشتوانه خارجی داشتند، این گفتمان را گسترش دهد.
نکته دیگر همزمان با این مسائل، بحث جهانی‌شدن و گسترش اندیشه پست‌مدرن و طرح این نکته است که اصلا هویت و هویت ملی چیست؟ بنابراین ملیت نه‌فقط در سطح جهانی بلکه در داخل ایران نیز زیر سؤال رفت. گفتمان رایج در ایران بیشتر متأثر از غرب بود و بحث جهانی‌شدن کم‌کم به بحثی علمی تبدیل شده و هژمونی پیدا می‌کرد. ما ایرانیان در حیطه علوم اجتماعی و سیاسی و به‌طورکلی علوم انسانی بسیار تحت‌تأثیر دانش غرب بوده‌ایم. طبیعی است وقتی گفتمان جهانی‌شدن به ایران آمد، عده بسیاری عاشق و شیفته آن شدند و ملیت و هویت را زیر سؤال بردند.
احمدی همچنین درباره فرایند ترجمه کتاب گفت: «در دهه ٧٠ که دغدغه بحث هویت داشتم، متوجه شدم احمد اشرف در ایرانیکا مطالبی در این زمینه تألیف کرده است. اما نخستین‌بار مقاله کوتاهی از وی در روزنامه اطلاعات دیدم که برایم بسیار جالب بود. اشرف یکی از پیشگامان پژوهش در علوم اجتماعی است و جذاب است که یک ایرانی خارج از کشور به مسئله هویت ایرانی پرداخته است. پس مشخص می‌شود دغدغه هویت ایرانی مختص محققان و متفکران داخل کشور نیست. زمانی که کتاب «هویت ایرانی» اشرف در خارج از کشور به چاپ رسید، به من پیشنهاد شد که آن را ترجمه کنم. اگرچه از سال‌ها قبل به‌همراه کاوه بیات در جریان ریز مطالب و تألیف این کتاب بودیم. هنگام ترجمه در میان تماس‌هایی که با مؤلف داشتم، به این نتیجه رسیدیم که متن کتاب در ایران گسترش یابد و مطالبی به آن افزوده شود. قرار شد که اشرف برخی مطالب را به کتاب اضافه کند که متأسفانه به دلیل فوت فرزندش این امر تا به امروز محقق نشد و ناچار شدم برخی فصل‌ها را خود توسعه دهم و مطالبی اضافه کنم».کتاب «هویت ایرانی» از دوران باستان تا پایان پهلوی، با قلم احمد اشرف و ترجمه حمید احمدی در نشر نی به چاپ رسیده است.در این کتاب پس از بررسی فشرده‌ی دیدگاه‌های مربوط به هویت قومی و ملّی، که بازسازی هویت ایرانی را در دوران ما شکل داده و به تصویر کشیده‌اند، تحول تاریخی هویت ایرانی در دوران پیش از اسلام، سده‌های میانه‌ی اسلامی تا دوران صفویه، پیدایش هویت «شیعی ایرانی» در دوره‌ی صفوی و سرانجام پیدایش تطور و هویت ملّی ایرانی در قرن‌های نوزدهم و بستم میلادی بررسی و تحلیل می‌شود.
منبع: باشگاه خبرنگاران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۲۷۴۰۶۷۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
موزه چینی خانه شیخ صفی مهمترین مکان برای معرفی هویت ملی
به گزارش خبرنگار مهر، حسن محمدی ادیب ظهر چهارشنبه در اولین کنفرانس بین المللی موزه ها در دانشگاه محقق اردبیلی اظهار کرد: موزه ها موسسه ای غیرانتفاعی برای نشان دادن سیر توسعه یافتگی هستند و در ایران و اردبیل این موزه ها از جایگاه ویژه ای برخوردار هستند.
وی با اشاره به قدمت موزه و ارتباط آن با تاریخ تمدن بشر خاطرنشان کرد: موزه‌ها در واقع موسسه ای غیرانتفاعی برای نشان دادن سیر توسعه یافتگی هستند و ریشه بسیاری از علوم، صنایع و هنرها همچون ابداع چرخ ارابه، تیر و کمان و کشف آتش که منشا توسعه بوده، از تمدن‌های شرقی نشات گرفته و سپس به غرب راه یافته است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل افزود: نخستین شکل از موزه در هزاره اول قبل از میلاد در بین النهرین متجلی شده است و در دو سده آخر قرن بیستم مکان‌هایی متاثر از اسطوره‌های رومی و یونانی و به عنوان موزه وجود داشته است.
محمدی ادیب تصریح کرد: همزمان با قرن ۱۶ و به روز عصر صفویه در ایران موزه تجلی بیشتری یافته است و احداث مکان‌هایی برای نشان دادن اشیاء تاریخی و نفیس در فرانسه رایج بوده است.
وی به دوره قاجاریه و پهلوی اشاره کرد و افزود: از دوره قاجاریه و پهلوی واژه موزه در ایران رواج یافته و بررسی سابقه موزه در ایران، ما را به عصر صفوی بر می‌گرداند و در دوره شاه عباس، نسخ خطی و تاریخی در موزه ای در اصفهان به نمایش گذاشته شده و شاه عباس با علاقه به اردبیل به عنوان پایتخت فکری و عقیدتی صفویان و زادگاه اجدادش، تصمیم گرفته عمارتی بی نظیر در جوار مرقد نیاکانش به دست مهندسی سرشناس بسازد که همان چینی خانه امروز بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل با اشاره به قدمت تاریخی موزه چینی خانه شیخ صفی الدین اردبیلی گفت: صحبت از موزه در ایران، بدون اشاره به اردبیل حق مطلب را ادا نمی‌کند و موزه چینی خانه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی از قدیم محل نمایش هدایای امپراطوران چین بوده است و آن را به عنوان موزه فرهنگی هنری و قدیمی ترین موزه ایران معرفی می‌کنیم و امیدواریم امانتداری امین برای هویت و میراث فرهنگی کشور باشیم.
کد خبر 6087771
منظور از «خانم بازیگر» در اعترافات تتلو که بود؟