به نقل از «جماران»

وداع مردم با لباس محلی گنجینه‌ای که در صندوق‌ها جا ماند

تاریخ انتشار: ۱۳ فروردین ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۲۷۷۶۳۶۵

امروز با ورود مدل های جدید پوشاک، لباس های بومی و فرهنگ غنی مردم آذربایجان بویژه در خطه اردبیل رنگ فراموشی به خود گرفته و تنها در صندوق مادر بزرگ ها یافت می شود.

به گزارش خبرنگار ایسنا منطقه اردبیل، پوشاک ملی آذربایجان از دیرباز با طرح و نقش‌های دل انگیز و برگرفته از طبیعت زبانزد عام و خاص می باشد لباس‌هایی که در نتیجه دوران تاریخی دراز و پر بار از فرهنگ مادی و معنوی بوجود آمده است اما متاسفانه امروزه کمتر کسی پیدا می شود که از آنها استفاده کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

استان اردبیل از جمله مناطقی است که زیبایی‌های دشت سبلان و طبیعت بکرش در لباس زنان و مردان این خطه نقش بسته است وقتی به لباس مردم مغان، خلخال ، سرعین و عشایر کوچ‌نشین آن نگاه کنیم می توان با خصوصیات و روحیات خاص آنها و نشانه‌های محکم قومی و نژادی شان آشنا شد.

محمود هدایتی محقق مسائل میراث فرهنگی استان در بخشی از پژوهش خود آورده است: پوشاک زنان آذربایجان در قرن 19 و اوایل قرن 20 از پوشش زیرین و رویی تشکیل می شد. پوشش رویی در نوع خود عبارت بودند از پوشش‌هایی که به طور مشخص در معرض دید بود و پوشش‌هایی که بر روی شانه می انداختند و یا به دور کمر خود می بستند.

اصلی ترین پوشش زنان که از مصرف بالایی برخوردار بودند اوست کؤینک، آرخالیق و چپکن، لباده، کوردو، ائشمک و باهاری نام داشتند که در نوع خود بی نظیر هستند چون در گذشته آذربایجان از منابع مهم تولید ابریشم در کشور بود از این جنس لباس‌های نقش دار و ظریف و زیبایی تولید می شد.

سایه واردات پوشاک بر روی فرهنگ بومی

در گذشته ای نه چندان دور اطراف شهرهای استان اردبیل، بیشتر زنان و دختران روستایی و عشایری پوشش بومی و محلی داشتند که دیدنش چشم را نوازش می داد. لباس دختران تفاوت بسیاری با زنان داشت معمولا دختران جوان لباس‌های آراسته و رنگارنگ به تن می کردند و هر کدام از پوشش‌ها وضعیت خانوادگی، سن و شغل پوشنده ی آن را مشخص می کرد. اما متاسفانه امروزه با ورود مدل‌های مختلف وارداتی نه تنها لباس‌ها طرح های نازیبا به خود گرفته اند بلکه جنس و ساختارشان برای آب و هوای منطقه مناسب نمی باشد.

به عقیده بزرگان نوع پوشش هر فردی، نشان دهنده جهان درونی و معرف اصالت شخصیت او قلمداد می شود و تغییر لباس در نتیجه تغییر فرهنگ یک قوم و ملت است. امروزه اگر سری به لباس فروش ها بزنیم با انواع لباس با مدل های خارجی روبه رو می شویم و اینکه چرا اثری از لباس محلی آن گنجینه های فرهنگی نیست جای سوال دارد.

تولید کنندگان رغبتی به تولید لباس محلی ندارند

به عقیده یکی از مغازه داران در اردبیل خود مردم هستند که با لباس محلی وداع کرده‌اند وی می گوید: بیش از 30 سال است که در راسته بازار اردبیل فروشنده هستم قبلا این بازار از لباس‌های محلی پر بود ولی چون دیدیم کسی نمی خرد ما هم نیازی به آوردن آنها ندیدیم.

علی جهانی می افزاید: سلیقه‌ها امروزه خیلی با گذشته فرق دارد از طرفی تولید کنندگان هم رغبتی به تولید این نوع لباس ها نشان نمی دهند چون پارچه زیادی می برد و قیمت تمام شده اش زیاد است از طرفی با آمدن چادر شب و مانتو که ارزان و دسترسی به آنها زیاد شده زنان و دختران از خرید و پوشیدن لباس محلی عبا می‌کنند.

با وجود اینکه که امروز مسئولان از کاهش پوشاک خارجی خبر می دهند ولی متاسفانه شاهد عرضه گسترده پوشاک با برندهای خارجی که بیشترشان اصل هم نیستند در سطح بازار هستیم اینکه این نشان دهنده قاچاق پوشاک هست یا نه؟ سوال بی جوابی است که حتی فروشندگان نیز پاسخ درست و اصولی برای آن ندارند.

نکته دیگر طراحی و رنگ بندی این لباس هاست که به بی مهری طراحان لباس برمی گردد آنها نتوانسه اند هنر اصیل بومی و محلی را در لباس های ما بگنجانند. اگر آنها سلیقه بازار را با پیاده کردن طرح های سنتی در لباس ها بروز می کردند ممکن بود وضعیت بهتر از این بود.

دانشگاه ها فکر خلاق را به بازار لباس و پارچه نمی دهند

محمد زینالی کارشناش ارشد جامعه شناسی می گوید: تولیدات سنتی ما نشان گر این است که در این جامعه تفکر مبنی بر تولید و امکان خلاقیت، باریک بینی و شکل گرفتن فرهنگ بومی وجود داشته است از این رو نگاه داشتن این تولیدات به عنوان میراث معنوی ما ضروری است.

به عقیده وی اگر چه امروز ما در مورد پارچه وارد کننده هستیم اما باید با تکیه بر مکتب های خلاقانه خود بتوان سیستم صنعتی را از این فرهنگ سرشار کنیم و این هم نیازمند ایجاد جنبش نرم افزاری در حوزه فرهنگ بومی است.

این نویسنده و جامعه شناس می افزاید: امروزه جامعه ما دچار مصرف انبوه برقراری ارتباط یک طرفه با سرمایه داری بازاری شده است طوری که متاسفانه دانشگاه ها هم بدون توجه به نکات ریز اسیر سرمایه داری و پرورش پول شده اند و نتوانسته اند خلاقیت را در فکر و اندیشه بازار و بازاری تزریق کنند.

به گفته وی پارچه های پشمی سفید از قدیمی ترین صادرات ایران بود که به جهت وسعت دامداری در این منطقه مصرف بیشتری داشت ولی متاسفانه به علت دستپاچه شدن جامعه ما برای تولید شغل، کاموا جای پشم را گرفت در واقع نابودی تولید این نوع پارچه بسیاری از مشاغل وابسته به آن را نیز کم رنگ و بیکاری و مشکلات اجتماعی و اقتصادی را افزایش داد.

زینالی نقش رسانه ها را نیز در تبلیغ لباس بومی بی تاثیر نمی داند و می گوید: اگر رسانه ها بویژه صدا و سیما به پوشش بومی و محلی بها بدهند و در فیلم و سریال ها و برنامه های فرهنگی اجتماعی خود تبلیغ کنند امکان احیا آنها وجود دارد.

مسئولان فرهنگی به احیا لباس های محلی بها دهند

بررسی ها نشان می دهد اگر چه کمرنگ شدن اصالت های قومیتی، تغییرات فرهنگی و اجتماعی در رنگ باختن استفاده از پوشش های بومی موثر است اما مسئولان میراث فرهنگی و نهادهای فرهنگی و سازمان های مردم نهاد در ایجاد رغبت خانواده ها در استفاده از پوشش های محلی نقش مهمی دارند.

از آنجا که لباس و پوشش سفیران فرهنگی هر قوم و منطقه است حفظ آن نیاز به برنامه ریزی دارد اگر سیستم نساجی، طراحی و تولید ما به صرفه و خلاقانه عمل کند لباس ها کاربرد اصلی و گذشته خود را پیدا می کنند.

به عقیده متخصصان علوم پزشکی امروزه برخی از بیماری‌ها از تغییر نوع پوشش روی می دهد در گذشته در هر منطقه ای لباس‌ها متناسب با گرمی و سردی هوا توسط خود اهالی تهیه می شد و متناسب با نوع بینش خود زیباکاری می شدند اما روی آوری به پوشش های وارداتی ذائقه ها را تغییر داد و متاسفانه بیماری های پوستی و روحی و روانی را به دنبال آورد.

اردبیل با وجود اینکه شهر صنعتی محسوب نمی شود ولی کارخانه نساجی با عنوان سبلان پارچه در آن فعالیت می کند که می تواند با تولید پارچه ها محلی و روز بازار شرایط بهتری برای تولید پوشاک استان با حفط سنت ها و ارزش های فرهنگی رقم زند.

باید گفت مردم اردبیل هیچ وقت چارقد گلدار یا همان کلاغی، پیراهن بلند رنگی و جلیقه زنان ایل شاهسون دوخته شده با سکه‌های طلایی و نقره ای را از ذهنشان پاک نمی کنند. تنها یک همت می خواهد تا فکر و روح مادر بزرگ ها و پدربزرگ هایمان را در دل خانه و خانواده زنده کنیم.

گزارش از: خدیجه سلمانی خبرنگار ایسنا منطقه اردبیل

انتهای پیام

منبع: جماران

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.jamaran.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جماران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۲۷۷۶۳۶۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فعالیت معدن یا احیای منابع آبی! / منابع محلی خبر از حفاری در نزدیکی سرچشمه کامو می‌دهند

فعالیت معدن اطراف سرچشمه کامو چند سالی است که مطالبه اصلی مردم در منطقه کاشان است و اهالی کامو، چوگان و جوشقان قالی بر هر گونه فعالیت معدنی در این نقطه حساس هستند و اخیرا منابع محلی خبر از حفاری‌های جدید در این منطقه می‌دهند.

به گزارش خبرنگار گروه استان‌ها خبرگزاری دانشجو، معادن کرکس کوه پس از این همه مطالبه مردمی و مطالبات زیست محیطی هنوز هم به آنچه مردم می‌خواهند مجهز نشده است. در واقع بخش زیادی از این معادن فعال هستند و بخش زیادی از آن‌ها هم فعالیت‌های اولیه‌ای داشته اند و رها شده اند و مجموع همه این‌ها منطقه را تحت تاثیر قرار داده اند.

طبق اعلام مسئولین محیط زیست استان اصفهان و پس از تشدید شرایط در معادن کرکس کوه و همچنین حضور سلاجقه رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست، اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان در مورد معادن کرکس کوه اقداماتی را به عنوان محور در حال انجام دارد و با آب منطقه‌ای به لحاظ اثرات معادن بر منابع آب، با جهاد کشاورزی به لحاظ اثرات معادن بر مزارع و باغ‌ها و با صنعت و معدن به لحاظ مجوز معادن و زمان پروانه‌های بهره‌برداری در حالِ احصای نتایج است.

آخرین پیگیری ما از مسئولین محیط زیست منتج به این نتیجه شد که مشکلات معادن شهرستان نطنز از استان اصفهان توسط ریاست سازمان محیط زیست کشور طی نامه‌ای به وزارت صمت رسیده، البته برای اطلاع از جزئیات این نامه پیگیری‌هایی را انجام دادیم، ولی هنوز به دست ما نرسیده است.

اما آنچه در بین مردم محلی مطرح شده معدن کامو است. چند سال است که دغدغه مردم در واقع نگرانی درباره از بین رفتن منابع آبی کامو و چوگان است. این معدن آهن روی سرچشمه آب این مناطق مشغول انفجار بوده و حالا مسئولان معدن می‌گویند مشغول جمع آوری خاک‌های دپو شده در محل انفجار هستند.

مسئله معادن جوشقان قالی و کامو یکی از زخم‌هایی است که فقط بسته شده و هنوز به صورت کامل ترمیم نشده است. اصل موضوع از آنجایی شروع شد که یک امام جمعه هم صدا با مردم به دنبال گرفتن حقشان از طبیعت شد، درست زمانی که معادن خود را محق‌تر می‌دانستند و به دنبال برداشت سنگ از کوه‌های این مناطق بودند.

برداشت از معدن به خودی خود مشکلی ندارد، اما اینکه در چه منطقه‌ای عملیات انفجار و تخریب و حفاری در کوه انجام می‌شود، مهم‌ترین دلیلی است که مردم تحمل نخواهند کرد. مشکل معدن بر روی کوه‌های شمال شرق منطقه کامو و چوگان دقیقا با مایه حیات در تقابل است، جایی که معدن دقیقا خود را در تقابل با سرچشمه آبی زلال می‌بیند که به عنوان مزاحم اصلی اجازه برداشت را از آن گرفته است.

زمانی که سنگ معدن در این منطقه از طریق انفجار در حال برداشت بود، مردم مشاهده کردند که هم حجم آب خروجی از چشمه کاهش یافته و هم طعم آن تغییر کرده است. در واقع زمانی که گاز‌های میان سنگ‌ها خارج می‌شود، علاوه بر اینکه سبب آلودگی آب می‌شود حجم آب را نیز کم می‌کند و با اثرگذاری روی قنوات تاثیر خود را بر کشاورزی نیز می‌گذارد.  

اگر فرونشست و شکاف زمین در اطراف دشت کاشان را هم کنار این موضوع قرار دهیم، چیزی کمتر از فاجعه برای زندگی انسان‌ها در این مناطق نخواهد داشت؛ و این دقیقا در تقابل با سیاست تمرکززدایی از شهر‌های بزرگ است. شاید برداشت از معدن، رشد اقتصادی قلمداد شود، اما وقتی حیات نباشد به چه دردی می‌خورد؟

عدم برداشت از معادن کامو در روز ۲۳ فروردین ۱۴۰۱ با رای دیوان عدالت اداری به نتیجه رسیده بود، اما ۱۰ اردیبهشت همان سال این رای نقض شد. در آن زمان توسط معاون معدن سازمان صمت استان مطرح شده بود که فعالیت معدن با مجوز است و می‌تواند فعالیت کند.

مجوزدار بودن معادن امروز مورد بحث ما نیست! زیرا ممکن است یک معدن با روش‌های مختلف دوگانه تحریم نفت و رشد اقتصادی از طریق برداشت معادن را مطرح کند و امضای طلایی را برای خود به ارمغان آورد.

چند روز پیش منابع محلی کامو از حفاری در عمق معدن این منطقه که مرتبط با سرچشمه کامو است خبر دادند. اگر این موضوع صحت داشته باشد، زخم تازه را در این منطقه دوباره بازخواهد کرد.  

در جریان معارفه فرماندار کاشان استاندار اصفهان در پاسخ سوال یک خبرنگار در خصوص وضعیت معدن کامو و چوگان و اینکه چرا در نزدیک رصدخانه فعالیت دارد، گفت:مشکلات معدن  را بررسی کردیم و یک سری محدود سازی انجام شد تا آسیبی به منطقه وارد نکند.

وی در ادامه گفت: این معدن نخست فعال بوده و بعد رصدخانه ساخته شده است.

وی تاکید کرد: رصدخانه کنار معدن فعال شده است، پس مسئولین رصدخانه می‌دانسته‌اند که معدن اینجاست و با رعایت ضوابط به این مکان آمده اند.

استاندار اصفهان حتما در جریان موضوع اثرات معدن بر آب منطقه هستند، موضوع رصدخانه در این منطقه یک مسئله‌ی فرعی است و اصل مطلب همین فعالیت معدن در کامو است که باید مورد بازبینی دقیق قرار گیرد.

با توجه به اصل ۵۰ قانون اساسی و اینکه وظیفه حفاظت از این قانون به عهده سازمان حفاظت از محیط زیست است، می‌توان از مسئولان این سازمان در اصفهان انتظار داشت که نسبت به فعالیت این معدن بی اعتنا نباشند. از طرفی لزوم حضور مسئولین سامان صمت استان و دادستانی به عنوان مدعی العموم در این معدن و نظارت بر روند فعالیت آن قطعا به نفع مردم خواهد بود.   

به گزارش دانشجو، اصفهان با معضل خشکی دشت‌ها مواجه است. شکاف‌های زمین در اطراف دشت کاشان، اطراف اصفهان و حتی نزدیک به فرودگاه اصفهان، نشانه‌های خطرناکی از نابودی حیات در مرکز ایران است و همه این‌ها نادیده گرفته می‌شود تا یک معدن آهن، یکی از معدود چشمه‌های حیات در این استان را از بین ببرد.

 

بیشتر بخوانید:

آسیب‌های معدن سنگ آهن کامو به طبیعت و چشمه‌های آب / مردم در انتظار پاسخ مسئولان هستند

دبیر مجمع مطالبه‌گران: معدن کامو حتی اگر مجوز هم داشته باشد طبق اصل ۵۰ قانون اساسی، فعالیت آن ممنوع است

عضو شورای شهر جوشقان قالی: «معدن سنگ آهن کامو» کشاورزی و زندگی ۱۰ هزار نفر را به خطر انداخته است

تجمع مردم کامو و جوشقان قالی در اعتراض به فعالیت یک معدن آهن / امام جمعه جوشقان قالی: فعالیت معدن باید متوقف شود