به نقل از «خبرگزاری آریا»

علت افسردگي زنان، در مراحل مختلف زندگي

تاریخ انتشار: ۲۲ فروردین ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۲۸۷۶۸۴۷

خبرگزاري آريا -
زنان به دليل شرايط ويژه روحي، بيش از مردان در مقابل ابتلا به افسردگي آسيب‌پذير هستند‎

در روز غربالگري افسردگي که از سال 1991 در آمريکا تعيين شد، هر ساله در حدود نيم ميليون نفر مورد ارزيابي سلامت روحي قرار مي‌گيرند.اين برنامه‌ها به طور کلي شامل بسته آموزشي حاوي فرم ارزيابي سلامت، جزوه‌هاي آموزشي و راهنماي کلينيکي، و دسترسي رايگان به منابع آنلاين از جمله تست‌هاي تشخيص اين بيماري است و ساليانه از سوي نهادهاي بيشماري برعهده گرفته مي‌شوند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

براي مثال در سال 2012، بيش از هزار سازمان در برگزاري 280 برنامه مرتبط در سطح اين کشور سهيم بودند.

زنان به دليل شرايط ويژه روحي و سبک زندگي خاص، بيش از مردان در مقابل ابتلا به افسردگي آسيب‌پذير هستند. ابتلاي زنان به افسردگي از ديگر سو افراد ديگر در خانواده را نيز درگير مي‌کند و لذا توجه به اين بخش از مبتلايان به افسردگي حائز اهميت ويژه است.

بسياري از زنان به ندرت درصدد شناخت بيماري‌هاي روحي خود برمي‌آيند و اين در حالي است که آگاهي از ويژگي‌هاي افسردگي و کم و کيف درمان آن، مي‌تواند در تشخيص به هنگام اين بيماري و اقدام براي درمان آن بسيار مؤثر باشد.

انواع افسردگي
به طور کلي افسردگي داراي سه نوع حاد، مزمن، و خفيف است. گونه حاد و مزمن اين بيماري داراي فراواني بيشتري است. در نوع حاد، زندگي فرد دچار اختلال جدي مي‌شود، توانايي فرد براي کار کردن، خوابيدن، مطالعه، صرف غذا، و لذت بردن از تفريحات هميشگي، کاملاً از بين مي‌رود و رفتار وي دچار حالتي غيرعادي مي‌شود. به طور کلي، هر فرد تنها يک بار دچار افسردگي حاد مي‌شود؛ اگرچه در برخي افراد اين حالت ممکن است عود کند.

در افسردگي نوع مزمن، علائم طولاني‌مدت افسردگي براي مدت دو سال يا بيشتر به طور خفيف‌تري از نوع حاد آن بروز مي‌کند. اگرچه زندگي فرد در اثر اين وضعيت مختل نمي‌شود، اما رفتار وي ممکن است دچار اعوجاج گشته و احساس خوبي در زندگي نخواهد داشت. افراد مبتلا به اين نوع افسردگي احتمالاً در آينده در معرض ابتلا به نوع حاد آن نيز هستند.

در افسردگي نوع خفيف، علائم مشابه دو نوع ديگر به صورت خفيف‌تر و گذراتر بروز مي‌يابد. در شرايط بسيار ويژه، ممکن است فرد داراي علائمي ‌باشد که در دو نوع ديگر افسردگي مشاهده نمي‌شود.

دسته‌بندي‌هاي ديگري نيز از انواع افسردگي وجود دارد. براي مثال، در افسردگي رواني، فرد دچار حالات روان‌پريشي همچون علائم بويايي، شنيداري، و ديداري متفاوت و باورهاي توهمي به برخي مسائل غيرواقعي مي‌شود. همچنين، در افسردگي فصلي که با آغاز زمستان رخ مي‌دهد و با فرارسيدن بهار برطرف مي‌شود، نوردرماني براي بيمار توصيه مي‌گردد.

علائم افسردگي
علائم کلي افسردگي که مي‌تواند از فردي به فرد ديگر متغير باشد، عبارتند از:
1. حس غم، عصبيت، و خلأ دائمي
2. حس نااميدي و/ يا بدبيني
3. حساسيت، ناآرامي، عصبيت
4. احساس گناه، بي‌ارزشي و نااميدي
5. بي‌علاقگي به فعاليت‌هاي لذت‌بخش سابق از جمله رابطه جنسي
6. کم انرژي بودن و خستگي
7. اختلال در تمرکز، حافظه و تصميم‌گيري
8. بي‌خوابي، خواب‌هاي مقطع و خواب بيش از حد
9. پرخوري يا بي‌اشتهايي
10. فکر و تلاش براي خودکشي
11. درد، سردرد، گرفتگي و سوءهاضمه ممتد که با درمان برطرف نمي‌شود.

عوامل افسردگي در زنان
عوامل متعددي از جمله عوامل ژنتيکي، هورموني، بيولوژيکي، شيميايي، محيطي، رواني، و اجتماعي مي‌تواند در ابتلاي زنان به افسردگي مؤثر باشد.

عوامل ژنتيکي
چنانچه در سابقه خانوادگي افسردگي مشاهده شود، احتمال ابتلاي فرد به افسردگي دور از ذهن نيست. البته مي‌توان گفت زناني هستند که بدون وجود سابقه خانوادگي افسرده شده و زناني هستند که با وجود سابقه خانوادگي به اين بيماري مبتلا نشده‌اند. بنابراين، ژنتيک نمي‌تواند صريحاً تعيين‌کننده باشد، بلکه تلفيق اين عامل با ساير عوامل، مي‌تواند عامل ايجاد افسردگي تلقي شود.

عوامل شيميايي و هورموني
دستگاه‌هاي مدرن همچون ام آر آي نشان مي‌دهد که مغز افراد مبتلا به افسردگي با مغز افراد سالم متفاوت است. به اين معني که در افراد مبتلا به افسردگي، بخش‌هاي مربوط به تنظيم خلق و خو، فکر کردن، خوابيدن، اشتها، و رفتار درست عمل نمي‌کند. علاوه بر اين، ناقل‌هاي عصبي مسئول برقراري ارتباط نيز در اين افراد دچار اختلال مي‌شوند.

دانشمندان در حال حاضر در تلاش براي يافتن پاسخ اين سؤال هستند که آيا هورمون‌هاي زنانه و تغييرات آن، مي‌تواند عاملي در ابتلا به افسردگي باشد يا خير؟ از آنجا که هورمون‌ها قادر به تغيير ترکيب شيميايي مغز هستند، مي‌توانند به راحتي بر احساسات و خلق و خوي فرد تأثير گذارند. لذا، دوره‌هاي خاص در زندگي زنان همچون بلوغ، دوره پيش از قاعدگي، قبل، بعد و طول دوران بارداري، و آستانه و دوره يائسگي، از اين منظر مورد توجه دانشمندان است.

استرس
تجربيات تلخ، از دست دادن عزيزان، روابط سخت و شرايط استرس‌زا، چه خودخواسته و چه ناخواسته، مقدمه افسردگي محسوب مي‌شوند. کار اضافي، مسئوليت‌هاي زندگي، مراقبت از کودکان و سالمندان خانواده، تجربه سوءاستفاده و بدرفتاري، و فقر مي‌تواند از جمله اين عوامل باشد.

از آنجا که عملکرد زنان نسبت به اينگونه موقعيت‌ها به‌گونه‌ايست که براي مدت طولاني‌تري آنها را در شرايط استرس نگه مي‌دارد، بيشتر از مردان در معرض ابتلا به افسردگي هستند. البته، همه زنان در اثر اين شرايط دچار افسردگي نمي‌شوند.

بيماري‌هاي همزاد افسردگي در زنان
افسردگي غالباً با بيماري‌هاي ديگري همراه مي‌شود که اطلاع و آشنايي با آنها مي‌تواند به درمان همزمان آن کمک کند. متأسفانه اين همراهي بيماري‌ها در زمان افسردگي، در زنان بيشتر مشاهده مي‌شود و مي‌تواند شامل اختلال ‌هاضمه، اختلالات عصبي، و فوبي‌هاي اجتماعي، باشد.

افزايش مصرف بي‌رويه الکل و موادمخدر نيز مي‌تواند در اثر ابتلا به افسردگي در زنان مشاهده شود. بيماري‌هاي قلبي، سکته، سرطان، ايدز، ديابت، پارکينسون، اختلالات تيروئيدي، و تصلب شرائين، ساير بيماري‌هاي همزاد افسردگي هستند. براي کمک به درمان اينگونه افراد، بهتر است درمان افسردگي و بيماري همزاد آن به طور همزمان پيگيري شود.


زنان مسن‌نيز بيش از مردان مسن در معرض ابتلا به افسردگي قرار دارند‎

افسردگي در دختران
ابتلاي به افسردگي در دختران و پسران غيربزرگسال به يک ميزان مشاهده مي‌شود، اما با ورود به بزرگسالي، افسردگي در ميان دختران شايع‌تر مي‌گردد. علاوه بر تغييرات هورموني و شيميايي دوران بلوغ، حساسيت در مقابل سختي‌ها و مشکلات، ترديدهاي شخصي و کاهش اعتماد به نفس در حل مشکلات و نياز به تأييد و کسب موفقيت در دختران بزرگسال، از عوامل آسيب‌پذيري آنها به افسردگي در اين سنين شناخته شده‌اند.

از طرف ديگر، دختران بيش از پسران در معرض آسيب‌هاي اجتماعي همچون فقر، تحصيلات ناموفق، تجاوزات جنسي دوران کودکي، و تروما هستند. طبق يکي از مطالعات انجام شده، بيش از 70٪‌ دختران مبتلا به افسردگي پيش از ابتلا داراي يک دوره پراسترس در زندگي بوده‌اند؛ حال آنکه اين ميزان در ميان پسران مبتلا تنها 14٪‌ بوده است.

افسردگي در زنان مسن
زنان مسن‌نيز بيش از مردان مسن در معرض ابتلا به افسردگي قرار دارند که اين وضعيت بعد از يائسگي کاهش مي‌يابد. در اين دوران، افسردگي بيشتر در زناني رخ مي‌دهد که در گذشته به آن مبتلا بوده‌اند. بنابراين، نمي‌توان افزايش سن را در ابنلاي زنان مسن به افسردگي دخيل دانست.

مرگ همسر، بازنشستگي، بيماري‌هاي مزمن، همگي مي‌تواند باعث سرخوردگي شود و بعد از گذشت دوره لازم، زنان مسن ممکن است يا سلامتي خود را بازيابند و يا دچار افسردگي شوند. اين وضعيت مي‌تواند ناشي از آن باشد که افراد مسن کمتر قادر به بيان احساسات خود بوده و احتمالاً علائم کمتري را نيز بروز مي‌دهند.

در افراد مسني که براي اولين بار افسردگي را تجربه مي‌کنند، اين علائم ‌مي‌تواند شامل تغييرات جسماني و مغزي همچون کاهش جريان خون و سفتي رگ‌ها و نتيجتاً‌ انسداد عروقي و سکته باشد.

افسردگي در زنان باردار
برخلاف تصور قديمي، زنان باردار نيز همچون ساير زنان در معرض ابتلا به افسردگي هستند، به خصوص در صورتي که سابقه اين بيماري را در پرونده داشته باشند. در اکثر موارد، عود بيماري به دليل توقف مصرف داروها در دوران بارداري رخ مي‌دهد.

متخصصين معتقدند مصرف داروهاي افسردگي مثل SSRIs در طول بارداري مي‌تواند منجر به سقط يا اختلال در رشد جنين شود. دسته‌اي ديگر معتقدند جنيني که در سه ماه آخر بارداري در معرض اين داروها قرار مي‌گيرد، ممکن است با اختلالاتي نظير اختلالات تنفسي، حساسيت، سوءتغذيه، عصبانيت، و کاهش قند خون متولد شود.

متخصصين بر اساس تأثيرات مصرف داروهاي افسردگي و يا قطع مصرف در دوران بارداري که مي‌تواند منجر به عود بيماري در مادر و يا اختلال در تولد نوزاد شوند، توصيه‌هايي را با در نظر گرفتن عوامل محيطي به مادران ارائه مي‌کنند.

مصرف داروهاي افسردگي در دوران شيردهي
مواد ضدافسردگي داروها به مقادير کمي ‌قادر به راهيابي به شير مادر بوده و لذا مواد دريافتي در خون نوزاد غالباً به قدري ناچيز است که در تست‌هاي آزمايشگاهي خود را نشان نمي‌دهد. به هرحال، براي مصرف اين داروها لازم است تا سلامت مادر و نوزاد همزمان در نظر گرفته شود.

اثرات جانبي مصرف داروهاي ضدافسردگي در زنان
سردرد، تهوع، بي‌خوابي و عصبانيت، حساسيت، مشکلات در روابط جنسي نظير بي‌ميلي جنسي، خشکي دهان که با نوشيدن مايعات بيشتر برطرف مي‌شود، يبوست که با مصرف ميوه، سبزيجات و لبنيات مرتفع مي‌شود، مشکلات مثانه از جمله کاهش شدت ادرار، تاري ديد، گيجي در طول روز که مي‌تواند مانع رانندگي شود و ضرورت مصرف شبانه داروها را بيشتر مي‌کند؛ همگي از عوارض جانبي مصرف داروهاي ضدافسردگي هستند.

مصرف داروهاي ضدافسردگي و درمان‌هاي جايگزين
پژوهشي در 2004 نشان داد 4٪ از نوجواناني که داروهاي ضدافسردگي مصرف کرده‌اند، اقدام به خودکشي نموده‌اند. درحالي که اين تعداد در ميان مبتلاياني که قرص‌هاي شکر (پلاسبو) مصرف کرده بودند تنها 2٪ بود.

در 2005، سازمان غذا و داروي ايالات متحده نسبت به عوارض مصرف اين داروها در اين دسته سني هشدار داد و در 2007 تمامي‌ توليدکنندگان ملزم به قرار دادن اين پيام هشدار براي کودکان و جوانان تا سقف 24 سالگي بر روي ظرف‌هاي دارو شدند.

از سوي ديگر، پژوهشي بلندمدت نشان داد که تأثيرات مطلوب اين داروها بر عوارض نامطلوب آن غلبه دارد. جوشانده و مخمر موسوم به سنت جان يکي از داروهاي گياهي پرمصرف براي مبتلايان به افسردگي خفيف و مزمن در ايالات متحده و اروپاست. با اين حال، مطالعات مختلف نشان‌دهنده تلقيني بودن تأثير اين دارو و اثرات خنثي‌کننده آن بر ساير درمان‌ها ازجمله داروهاي ايدز و پيوند عضو بوده است. روان درماني و شوک الکتريکي نيز از ديگر روش‌هاي رايج درمان افسردگي هستند.

کمک‌هاي جانبي براي درمان افسردگي
چنانچه کسي در ميان نزديکان و بستگان شما مبتلا به افسردگي مزمن يا خفيف است، مي‌توانيد به روش‌هاي خاصي به کاهش علائم اين بيماري در وي کمک کنيد؛ حمايت عاطفي، وادار کردن وي به صحبت کردن، خودداري از بي‌اعتبار کردن به گفته‌هاي توهم‌آلود وي و در عوض تلاش براي فهماندن واقعيت به فرد، تشکيل جمع‌هاي دوستانه و ترتيب دادن برنامه‌هاي تفريحي بدون وادار کردن وي به هيچيک از آنها، و اميدواري دادن براي بهبودي.

کمک به درمان افسردگي خود
چنانچه مبتلا به يکي از انواع افسردگي هستيد اين روش‌هاي درمان‌بخش را امتحان کنيد:‌ انجام تمرينات ورزشي سبک و منظم، تعيين اهداف واقع‌بينانه براي زندگي، تغيير کارها و مسئوليت‌هاي سنگين به بخش‌هاي کوچک‌تر و قابل مديريت، صرف زمان براي همنشيني با سايرين، کمک براي بهبود درازمدت و نه آني خلق و خو، به تعويق انداختن تصميمات مهم براي بعد از بهبودي، و اعتماد به نفس براي تفکر مثبت.

منبع: خبرگزاري مهر

منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۲۸۷۶۸۴۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چیز‌هایی که فکر نمی‌کنید به کبدتان آسیب می‌زنند

آفتاب‌‌نیوز :

کبد اندامی بزرگ و مهم است که اگر مراقبش نباشید مستعد آسیب است. کبد بعد از پوست، بزرگ‌ترین اندام بدن است که در بالاتنه‌تان و در سمت راست قفسه سینه‌تان قرار دارد. کبد علاوه بر اینکه مسئول جداکردن مواد مغذی از غذا‌هایی است که از سیستم گوارشتان عبور می‌کنند است، صفرا نیز ترشح می‌کند که به بدن در هضم غذا و دفع سموم کمک می‌کند.

بیماری کبد شامل تعدادی از عوارضی می‌شود که به کبد آسیب می‌زنند. به‌مرورزمان، این آسیب می‌تواند کبد را زخم کند که به آن سیروز می‌گویند. وقتی بافت اسکار جایگزین بافت سالم می‌شود، جلوی عملکرد نرمال کبد را می‌گیرد و این در نهایت می‌تواند موجب نارسایی کبد یا سرطان کبد شود.

ازاین‌رو مهم است که مراقب سلامت کبد خود باشید تا آسیب نبیند و این مراقبت شامل آگاه بودن از راه‌های گوناگونی می‌شود که ممکن است تصادفاً به این اندام حساس آسیب بزنند.

در معرض سموم قرارگرفتن

یکی از نقش‌های اصلی کبد در بدن، دفع سموم است. کبد از طریق چیز‌هایی به نام کانال‌های سینوزوئید کبد، سموم را دفع می‌کند. این کانال‌ها از سلول‌های ایمنی به نام سلول‌های کوپفر برای فیلترکردن سموم از طریق کبد استفاده می‌کنند. سلول‌های کوپفر این سموم را احاطه و آن‌ها را تجزیه کرده و سپس آن‌ها را از بدن خارج می‌کنند. اگر این سموم از بدن خارج نشوند می‌توانند در داخل سلول‌های چربی ذخیره شوند که البته برای کبد مضر است.

کبد معمولاً می‌تواند سموم را به‌خوبی پردازش کند، اما سم خیلی زیاد باعث آسیب کبد می‌شود؛ بنابراین شما باید مقدار سمومی را که وارد بدنتان می‌کنید محدود نمایید تا مطمئن شوید فشار زیاد به کبدتان وارد نمی‌کنید. شستن میوه‌ها و سبزی‌ها پیش از خوردن می‌تواند کمک کند تا سم کمتری وارد بدنتان شود. یک سری از محصولات شوینده خانگی هم می‌توانند خطرناک باشند و لازم است پیش از مصرف، برچسب روی آن‌ها را به‌دقت بخوانید تا از آن‌ها درست استفاده کنید.

مکمل‌های مضر

نظارت بر صنایع تولیدکنندهٔ مکمل‌های غذایی آن‌طور که فکر می‌کنید دقیق نیست. به همین دلیل شما باید در انتخاب مکمل‌ها دقیق باشید؛ اما به‌هرحال هیچ تضمینی وجود ندارد که بی‌ضرر باشند و به کبدتان آسیب نزنند. مکمل‌های غذایی که برچسب «طبیعی» دارند هم می‌توانند مضر باشند. بعضی از مکمل‌های گیاهی نیز به کبد آسیب می‌زنند، مانند عصاره چای سبز.

مصرف مواد مخدر

مصرف مواد مخدر به چند دلیل می‌تواند مضر باشد که یکی از آن‌ها این است که این مواد می‌توانند حاوی عناصری باشند که انتظارش را ندارید و این مواد به سلامتی‌تان آسیب می‌زنند از جمله آسیب به کبد. مثلا هروئین می‌تواند آسیب جدی به کبد وارد کند؛ چون کبد مجبور است این داروی سمی را از بدن پاک‌سازی کند.

کبد کارش را خوب انجام می‌دهد؛ اما استفاده از موادی مانند هروئین باعث می‌شوند کبد بی‌نهایت تحت‌فشار قرار بگیرد و این اتفاق به‌مرورزمان به کبد آسیب زده و آن را ضعیف می‌کند و کبد به‌سختی خواهد توانست دیگر سموم را کنترل کند. یک نمونهٔ دیگر نیز کوکائین است که بر آنزیم‌های کبد اثر می‌گذارد و باعث التهاب در کبد یا رابدومیولیز می‌شود که عارضه‌ای است که در آن، عضلات به‌سرعت تحلیل رفته و محتویات خود را به داخل جریان خون می‌ریزند. متامفتامین یا شیشه نیز با بالابردن دمای بدن و افزایش فشارخون باعث آسیب کبد می‌شود.

نادیده‌گرفتن علائم هشداردهنده کبد

اگر تردید دارید که کبدتان مشکلی دارد بهتر است فوراً به پزشک مراجعه کنید. مسئله اینجاست که مشکلات کبد ممکن است به‌سختی شناسایی شوند. خیلی از افراد علائم خاصی ندارند تا زمانی که مشکل کبدشان جدی شود. اما تشخیص به‌موقع مشکل کبد بهترین راه برای پیشگیری از آسیب جدی آن است.

یکی از شگفتی‌های کبد این است که می‌تواند خودش را ترمیم کند، حتی اگر از آسیب قبلی، بافت اسکار در کبدتان داشته باشید. به همین دلیل تشخیص به‌موقع مشکلات کبد می‌تواند نجاتتان بدهد. متأسفانه خیلی از افراد متوجه نمی‌شوند که کبدشان مشکلی دارد تا زمانی که این مشکل جدی و خطرناک می‌شود. در واقع بسیاری از عوارض کبدی هیچ علامت بارزی ندارند.

اگر زودتر جلوی مشکل کبد گرفته نشود و کبد آسیب زیادی ببیند، خطر نارسایی کبد یا سرطان کبد را به دنبال دارد که هر دو بی‌نهایت جدی‌اند. پزشک می‌تواند با آزمایش خون، تست‌های تصویری و یا در برخی موارد با بیوپسی کبد، تشخیص دهد که کبد آسیب دیده یا نه.

مصرف الکل

الکل می‌تواند آسیب زیادی به کبد وارد کند. مصرف زیاد الکل به‌مرورزمان موجب سیروز کبد خواهد شد. در میان تمام ارگان‌های بدن، کبد بیشترین آسیب را از الکل می‌بیند؛ چون الکل اساساً در کبد متابولیز می‌شود. مصرف الکل می‌تواند سبب عوارض کبدی مانند کبد چرب، سیروز و هپاتیت شود.

مصرف چربی‌های ناسالم

انواع چربی‌ها در غذا‌هایی که می‌خورید وجود دارد و برخی از آن‌ها سالم‌تر از بقیه‌اند. بیماری کبد چرب غیرالکلی زمانی رخ می‌دهد که چربی زیاد در کبد انباشته می‌شود. کبد به طور نرمال دارای مقداری چربی است؛ اما اگر بیشتر از ۵ تا ۱۰ درصد کبد از چربی باشد، مشکل‌ساز خواهد شد.

مطالعات نشان می‌دهند مصرف کالری زیاد منجر به بیماری کبد چرب می‌شود؛ اما غذایی که می‌خورید هم مهم است. چربی اشباع یکی از عوامل ایجاد بیماری کبد چرب است و خوردن مقدار کمتری از این نوع چربی که معمولاً در منابع حیوانی مانند کره و لبنیات و گوشت چرب و روغن نارگیل وجود دارد می‌تواند به پیشگیری از ابتلا به بیماری کبد چرب کمک کند. محققان دریافته‌اند چربی غیراشباع که معمولاً در روغن‌های گیاهی، روغن ماهی و مغز‌ها وجود دارد در واقع محافظ کبد است.

مصرف زیاد قند

علاوه بر اینکه باید چربی‌های سالم مصرف کنید، مصرف قند کمتر و استفاده از منابع سالم‌تر کربوهیدرات‌ها نیز به پیشگیری از ابتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی کمک می‌کند. شما باید از مصرف نوشیدنی‌های قندی مثل نوشابه‌های گازدار و نوشیدنی‌های ورزشی و آبمیوه‌های صنعتی و چای و قهوه شیرین پرهیز کنید.

عاقلانه است که از مصرف محصولاتی که شربت فروکتوز دارند نیز خودداری کنید. فروکتوز نوعی قند است که به طور طبیعی در میوه‌ها و عسل وجود دارد. در واقع شما باید به دنبال خوراکی‌هایی باشید که شاخص گلیسمی پایین دارند. بیشتر میوه‌ها، سبزی‌ها و غلات کامل در این دسته قرار می‌گیرند. این نوع غذا‌ها در مقایسه با منابع ساده کربوهیدرات مثل نان سفید و برنج سفید و سیب‌زمینی، دارای اثر کمتری بر قند خون هستند.

ضمناً توصیه می‌شود به‌طورکلی، کمتر کربوهیدرات مصرف کنید؛ چون خوردن کربوهیدرات زیاد هم باعث می‌شود کبد آن‌ها را به‌صورت چربی ذخیره کند.

مصرف زیاد استامینوفن

وقتی تب یا بدن‌درد دارید احتمالاً سراغ دارو‌های مسکن می‌روید تا ناراحتی‌تان را تسکین بدهید. یکی از عناصر فعال در مسکن‌ها، استامینوفن است که درد را تسکین داده و تب را پایین می‌آورد. مصرف زیاد استامینوفن، استفاده نامناسب از آن یا ترکیب آن با دارو‌های اشتباهی می‌تواند به کبد آسیب بزند.

اگر از استامینوفن درست استفاده کنید نباید به کبدتان آسیبی برسد. اما پزشکان و کارشناسان هشدار می‌دهند که مصرف زیاد آن می‌تواند آسیب شدیدی به کبد وارد کند، تاحدی‌که ممکن است نیاز به پیوند کبد وجود داشته باشد. سعی کنید به‌یک‌باره بیشتر از یک استامینوفن یا هر دارویی که حاوی این ماده است مصرف نکنید. در واقع مجازید روزانه حداکثر ۴۰۰۰ میلی‌گرم استامینوفن مصرف کنید.

غذا و نوشیدنی آلوده

یکی از انواع ویروس هپاتیت، هپاتیت E است که بیشتر در میان مسافران معمول می‌باشد. اگر در ناحیه‌ای زندگی می‌کنید که آب آشامیدنی یا غذای تمیز و طبق استاندارد‌ها وجود ندارد، پس به‌احتمال بسیار زیاد در معرض ابتلا به ویروس هپاتیت E قرار دارید. متأسفانه این ویروس واکسنی ندارد و اگر به آن مبتلا شوید احتمالاً علامتی نخواهید داشت، اما ویروس هپاتیت E به‌مرورزمان به کبد آسیب می‌زند.

افرادی که در حال حاضر بیماری کبدی دارند در صورت آلوده‌شدن به ویروس هپاتیت E بیماری‌شان شدید خواهد شد. اما بیشتر افراد سالمی که به این ویروس مبتلا می‌شوند می‌توانند بهبود پیدا کنند. اگر هپاتیت E علامتی داشته باشد شامل تهوع، تب، کاهش اشتها، شکم‌درد و درد مفاصل خواهد بود. علائم ممکن است دو تا سه ماه طول بکشند. برای پیشگیری از ابتلا به هپاتیت E هیچ آب و غذایی را تا زمانی که از پاکیزه بودن آن مطمئن نشده‌اید مصرف نکنید. شیر و ماست را حتماً به‌صورت پاستوریزه مصرف کنید و غذای خام را از منبعی که اطمینانی به آن ندارید نخورید.

نداشتن وزن سالم

به‌طورکلی زندگی با یک سبک زندگی سالم می‌تواند جلوی آسیب کبد را بگیرد. وزن سالم بدن به پیشگیری از بیماری کبد کمک می‌کند و انتخاب‌های سالم در سبک زندگی مثل تغذیه سالم و درست و ورزش منظم نیز نقش مهمی در جلوگیری از مشکلات کبدی دارد. سبک زندگی سالم به افرادی که در حال حاضر بیماری کبد دارند نیز کمک می‌کند دچار عوارض جدی‌تر نشوند.

مطالعات نشان داده‌اند کاهش وزن برای افرادی که بیماری کبد چرب غیرالکلی دارند مفید است. البته نکته اصلی اینجاست که خیلی از افراد موفق می‌شوند وزن کم کرده و به وزن سالمی برسند؛ اما در حفظ و تداوم آن چندان موفق نیستند و وزن ازدست‌رفته را در مدت کوتاهی دوباره به دست می‌آورند.

به اندازه کافی ورزش‌نکردن

وقتی پای پیشگیری از بیماری‌های کبد در میان است، نقش ورزش منظم را نیز نمی‌توانید نادیده بگیرید. به‌طورکلی ورزش برای سلامتی خوب است و افراد بزرگسال باید تقریباً ۱۵۰ تا ۳۰۰ دقیقه در هفته فعالیت بدنی داشته باشند که می‌تواند شامل پیاده‌روی، شنا، دوچرخه‌سواری یا درگیر فعالیت‌های هوازی شود. تمرینات قدرتی را نیز باید در کنار تمرینات هوازی انجام دهید و در هفته دو جلسه تمرینات بدنسازی و قدرتی داشته باشید و تمام گروه‌های عضلانی‌تان را درگیر کنید.

یافته‌ها نشان می‌دهند ورزش‌کردن باعث کاهش چربی کبد می‌شود و این کار از طریق مؤثرتر کردن انسولین در بدن صورت می‌گیرد که کمک می‌کند اسید‌های چرب در کبدتان متابولیز شوند و عملکرد میتوکندری‌ها در کبد بهتر شود. محققان می‌گویند افرادی که بیماری کبد چرب دارند با ورزش منظم حتی اگر وزن کم نکنند، باز هم شرایط سالم‌تری خواهند داشت و این نقش بسیار مهم ورزش را در پیشگیری و درمان بیماری کبد چرب نشان می‌دهد.

استفاده از وسایل مشترک آلوده به خون

انواعی از ویروس هپاتیت از طریق خون منتقل می‌شوند. توصیه می‌کنیم از وسایل مشترکی که آلوده به خون هستند هرگز استفاده نکنید. مثلاً مسواک یا ژیلت مشترک می‌تواند باعث انتقال هپاتیت شود. حتی وسایل پیرسینگ و مانیکور هم می‌توانند این ویروس را انتقال دهند.

هپاتیت C یکی از انواع هپاتیت است که اساساً از طریق استفاده از سوزن‌های مشترک منتقل می‌شوند. هپاتیت C هرچند که اغلب یک بیماری کوتاه‌مدت است؛ اما این بیماری در تقریباً نیمی از افراد مزمن می‌شود. این بیماری در صورت مزمن شدن می‌تواند باعث سیروز کبد و حتی سرطان کبد شود. هپاتیت C مشابه هپاتیت E هیچ واکسنی ندارد و بهترین راه پیشگیری از این عفونت، اجتناب از تماس با خون فرد آلوده است.

واکسینه نشدن

ویروس هپاتیت انواعی دارد که همهٔ آن‌ها به کبد آسیب می‌زنند. هر چند همهٔ انواع این ویروس واکسن ندارند؛ اما واکسن بیشتر آن‌ها موجود است. به‌هرحال توصیه می‌شود واکسن هپاتیت A و هپاتیت B را بزنید تا از ابتلا به این عفونت ایمن بمانید. هر دو واکسن اثرگذاری بالایی دارند و بی‌خطر هستند.

واکسن هپاتیت B بین ۹۵ تا ۱۰۰ درصد مؤثر است و جلوی آسیب کبد و سرطان کبد را که می‌تواند ناشی از عفونت باشد می‌گیرد. واکسن هپاتیت A نیز مؤثر است و تقریباً ۱۰۰ درصد افراد با این واکسن در عرض یک سال از دریافت اولین دوز، در برابر این ویروس ایمنی پیدا می‌کنند.

واکسن هپاتیت B برای بیشتر بچه‌ها توصیه می‌شود. کودک می‌تواند اولین دوز این واکسن را خیلی زود و ۲۴ ساعت بعد از تولد دریافت کند و دو دوز دیگر پیش از ۱۸ ماهگی توصیه می‌شود. اما نوجوانان و بزرگسالان درصورتی‌که طی کودکی واکسینه نشده‌اند می‌توانند این واکسن را در هر سنی بزنند.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان