گذر از خاورمیانه پر از هراس به آسیای اقتصادی پرامید
تاریخ انتشار: ۲۸ فروردین ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۲۹۵۰۲۸۳
او تاکید دارد حضور ایران در برخی حوزه‌های نفوذ برای حفظ امنیت ملی ضروری است، اما به لحاظ ذهنی می‌توان حوزه‌های دیگری را به عنوان مسایل سیاست خارجی تعریف کرد. نوشته‌ای که در فصلنامه مطالعات راهبردی درج شده است را می‌خوانید:
بر خلاف دوران جنگ سرد که تمرکز قدرت در قالب نظم دو قطبی از ویژگی‌های بارز آن محسوب می‌شد، در فضای کنونی بین‌المللی با پراکندگی قدرت مواجه هستیم؛ تا جایی که از نظم چند قطبی یا حتی نظم غیرقطبی سخن به میان آمده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
تاثیر این پراکندگی قدرت، سیال شدن نظم بین‌الملل و ایجاد فضای جدید کنش در محیط‌های منطقه‌ای است، چرا که توان و اراده قدرت‌های بزرگ سنتی (عموماً غربی) برای درگیری مستقیم در مناطق کاهش یافته به نحوی که و بیشتر مایلند از طریق حضور غیرمستقیم و جهت‌دهی به موازنه قوای سیال منطقه‌ای ایفای نقش کنند. به همین نسبت، این قدرت‌های نوظهور و منطقه‌ای هستند که به بازیگرانی فعال تبدیل شده‌اند و می‌کوشند در فضای جدید کنش، قدرت و نفوذ خود را ارتقاء بخشند.
در چنین شرایطی، حاکم شدن منطق ژئواکونومیک و فرصت‌های همکاری و شکوفایی نهفته در آن، نظم و ثبات نسبی را برای برخی مناطق (شرق آسیا) به ارمغان آورده است. در مقابل، سیطره منطق ژئوپلیتیک وحشت، بی‌ثباتی، جنگ و درگیری را در برخی از دیگر مناطق (خاورمیانه) موجب شده است.
در این میان، ایران با توجه به نقش بین‌المللی و موقعیت جغرافیایی خود در میانة دو منطقه با دو منطق متفاوت واقع شده است؛ یکی آسیا در مفهوم کلی خود که به نظر می‌رسد بیشتر به سوی ژئواکونومی امید میل می‌کند و دیگری خاورمیانه که در دام ژئوپلیتیک وحشت گرفتار آمده است. ضرورت و اهمیت چرخش سیاست خارجی ایران از ژئوپلیتیک وحشتِ خاورمیانه‌ای به ژئواکونومی امید آسیایی در این امر نهفته است که ما شاهد بحران‌های تصاعدی، انباشتی و مُسری در خاورمیانه هستیم به نحوی که صحبت کردن از همکاری و به ویژه همکاری اقتصادی و همگرایی و ایجاد نظم منطقه‌ای همکارانه در چنین شرایطی بیشتر به یک شوخی شبیه است.
در همین شرایط بحران زده، اگر افق دید و سطح تحلیل را به ورای خاورمیانه و جنوب غرب آسیا گسترش دهیم، مناطق دیگری را می‌بینیم که اساساً با منطق ژئواکونومیک، چارچوب همکاری و رقابت را به گونه‌ای میان خود تنظیم کرده‌اند که نظم و ثبات نسبی منطقه شان حفظ شده است. دو استدلال اصلی در همین ارتباط قابل طرح است:
۱) امکان بازسازی نظم منطقه‌ای در خاورمیانه در چارچوب منطق/پارادایم ژئوپلیتیک و از طریق غلبه نظامی-امنیتی اگر نگوییم ناممکن، بسیار دشوار است. این منطقه در دام درگیری‌های ژئوپلیتیک وحشت گرفتار شده است. مناقشات قومی-مذهبی، تروریسم، فروپاشی دولت‌ها، جنگهای داخلی و غیره با ماهیتی تصاعدی، انباشتی و مُسری در منطقه به چشم می‌خورند و تصویری از درگیری‌های بی‌انتها را ترسیم می‌نمایند. در شرایط موجود چشم‌انداز بازسازی نظم منطقه‌ای نامحتمل به نظر می‌رسد چرا که نه امکان و اراده نظم‌سازی توسط قدرت‌های بزرگ وجود دارد، نه شرایط ایجاد نظم هژمونیک توسط یک قدرت واحد منطقه‌ای مهیاست و نه دورنمای یک نظم همکارانه به چشم می‌خورد.
۲) ایران با توجه به جایگاه خود در میانه دو منطقه با دو منطق متفاوت قرار گرفته؛ آسیا در مفهوم کلی خود با منطق ژئواکونومیک و خاورمیانه با منطق ژئوپلیتیک. ما همه از دشواری‌های انجام چرخش پارادیمی در سیاست خارجی ایران آگاهیم، ولی هرچه درگیری‌های ژئوپلیتیک، نظامی و امنیتی خاورمیانه/جنوب غرب آسیا بیشتر می‌شود، ضرورت و اهمیت چرخش به سوی ساختارهای ژئواکونومیک آسیا نیز افزایش می‌یابد. بدیهی است این چرخش پارادایمی به معنای رها کردن و خاتمه نفوذ خاورمیانه‌ای ایران نیست چرا که واقعیات جغرافیایی و ژئوپلیتیک، حضور ایران در خاورمیانه را برای حفظ امنیت ملی کشور حیاتی ساخته است. منظور از چرخش پارادایمی تحولی ذهنی-عینی است که بتواند حوزه‌های نفوذ (خاورمیانه، جنوب غرب آسیا، آسیای مرکزی و...) و نوع نفوذ (امنیتی-نظامی، اقتصادی-فرهنگی و...) را در راستای منافع ملی اولویت‌بندی نموده و با تخصیص بهینه منابع محدود کشور، با اتخاذ سیاست‌های دستاورد-محور (و نه صرفاً رسالت-محور)، امنیت پایدار و شکوفایی ملی را به ارمغان آورد. همچنان که می‌دانیم، پارادایم‌ها، معیارهای درونی صدق و کذب خود را دارند و می‌توانند در یک سیکلِ خود-ارجاع، حوزه‌های موضوعی خاص مورد علاقه خود (و نه حوزه‌های مهم از دید سایر پارادایم‌ها) را به عنوان مسائل اصلی و حیاتی، به گونه‌ای مطرح کنند که پاسخ درست به آن «مسائل»“ نیز در دل همان پارادایم (و نه دیگر پارادایم ها) وجود داشته باشد. به عبارت دیگر «مساله» در یک پارادایم به گونه‌ای طرح می‌شود که راه‌حل/پاسخ درست نیز از دل همان پارادایم استخراج شود. به نظر می‌رسد سیاست خارجی ایران در شکل کلی خود از چنین آفت پارادایمی رنج می‌برد.
به این معنا که پارادایم غالب/حاکم بر سیاست خارجی کشور (خاورمیانه‌ای امنیتی-نظامی) در سیکلی خود-ارجاع، مسائل حیاتی کشور را به گونه‌ای طرح می‌کند که پاسخ انحصاری مسائل سیاست خارجی کشور نیز صرفاً در همین پارادایم و باورمندان و مجریان آن قابل حصول باشد و از آنجا که پارادایم، معیارهای صدق و کذب درونی خود را دارد، همه‌چیز در سیاست‌گذاری‌های ناشی از این پارادایمِ غالب، ظاهراً منطقی و معقول به نظر می‌رسد. چون به اصطلاح، خودش برگه‌های امتحانی خود را تصحیح می‌کند و طبیعتا به آن نمره قبولی می‌دهد. در صورتی که پارادایمی دیگر (آسیایی اقتصادی-فرهنگی) می‌تواند مسائل حیاتی را به گونه‌ای کاملاً متفاوت طرح کرده و به پاسخ‌های اساساً متفاوت در سیاست خارجی برسد. از این رو باز کردن پنجره‌ای جدید در سیاست خارجی در قالب پارادایم ژئواکونومی امید آسیایی برای پرهیز از آفت انحصارگرایی پارادایمی و نیز تامین امنیت پایدار ملی و نیز افزایش گزینه‌های کنش استراتژیک کشور حیاتی است.
منبع: ساعت24
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.saat24.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ساعت24» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۲۹۵۰۲۸۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تمامیت خواهی پارلمان اروپا فقط برای دلخوش کنی صهیونیست است
وحید جلال زاده رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی طی مطلبی در صفحه شختی خود در ویراستی، نوشت: گوئی، تمامیت خواهی و مخالفت خوانی‌های مکرر پارلمان اروپا در خصوص ایران نه مبنای قانونی دارد و نه الزامی برای شورا و اتحادیه اروپا ایجاد می‌کند و نه گوش شنوایی در ایران دارد فقط برای دلخوش کنی صهیونیست هاست.
شایان ذکر است؛ پارلمان اروپا روز پنج‌شنبه با تصویب قطعنامه‌ای علیه جمهوری اسلامی ایران، حمله پهپادی و موشکی بی‌سابقه به سرزمین‌های اشغالی در واکنش به اقدام تروریستی رژیم صهیونیستی و هدف قرار دادن ساختمان کنسولی کشورمان در دمشق را در اوایل ماه جاری میلادی محکوم کرد و خواستار اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران شد.
باشگاه خبرنگاران جوان سیاسی سیاست خارجی
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است