اثر دیگری از «العطاس» در بازار کتاب
تاریخ انتشار: ۲ اردیبهشت ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۳۰۱۳۱۶۱
به گزارش بولتن نیوز، این کتاب را وحیده صادقی با همکاری سیدجواد میری و نظارت عبدالله بیچرانلو ترجمه کرده است. «مسئله فساد»، نخستین ترجمه The Problem of Corruption، اثر سید حسین العطاس است که سومین ویراست آن با مقدمه سید فرید العطاس، جامعه‌شناس شهیر مالزیایی در سال ۲۰۱۵ به چاپ رسیده است.
این کتاب در سه فصل با عناوین جامعه‌شناسی فساد، فساد در آسیا: بهای انسانی و مبارزه علیه فساد تدوین شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
العطاس پس از تعریف ماهیت فساد و بررسی علل آن، به عملکرد فساد و پیامدهایش با ذکر نمونه‌های بسیاری در کشورهایی نظیر مالزی، چین، هند، پاکستان و ... می‌پردازد.
اندیشمند شهیر مالزیایی، فساد را چنین تعریف می‌کند: «ارجحیت منافع خصوصی به منافع عمومی که شامل نقض هنجاریِ وظیفه و رفاه است که با اختفا، خیانت، فریب و بی‌اعتناییِ سنگدلانه در مورد انواع پیامدهای وارده به عموم همراه است».
سید فرید العطاس، در مقدمه‌ای که بر این کتاب نوشته، موضوع این کتاب را مساعدتی می‌داند در توانمندسازی روشنفکران و فعالانی که خواهان حذف «دزدسالاران» از سیستم هستند.
هارولد لاسول، نظریه‌پرداز معروف علوم سیاسی و ارتباطات، نیز در دیباچه‌ای که بر چاپ این کتاب نوشته با توصیف «فساد» به‌عنوان سرکش‌ترین شاخصه زندگی عمومی و فردیِ دیروز و امروز بشر، بر این نظر است که سیدحسین العطاس، نویسنده کتاب مسئله فساد، بی‌هیچ تردید بیان می‌کند که پدیده فساد را تنها در صورتی می‌توان درک کرد که آشکارا به آن محیط فرهنگی که فساد در آن پدیدار شده، مرتبط و به شکل پیوسته با محیط فرهنگی در تعامل باشیم. به‌عبارت دیگر لاسول، همچون العطاس، معتقد است برای درک مسئله فساد در یک جامعه، باید با زمینه فرهنگی آن جامعه در تعامل بود.
نویسنده کتاب «مسئله فساد»، با بیان اینکه کارآمدی به تنهایی تضمینی در برابر فساد نیست، تأکید می‌کند که در بحث مبارزه با فساد «یکپارچگی مقامات اداری باید به منزله شرطی مطلق برای صلاحیت یک کار در نظر گرفته شود» او همچنین تصریح می‌کند که: «دولت باید بر عامل اخلاقی در سیاست آموزشی خود تأکید کرده و مذهب را هم‌پیمانی در جنگ علیه فساد در نظر گیرد.»
العطاس همچنین با بیان اینکه در مبارزه با فساد، اقدامات قانونی و اجرایی به خودی‌خود کافی نیستند، تأکید می‌کند باید برنامه‌ریزی اجتماعی، سیاسی و اقتصادی مناسبی با در نظر گرفتن کلیت رفتار انسانی صورت گیرد.
نویسنده کتاب «مسئله فساد» تصریح می‌کند که «ما در این کتاب از جیب‌های فسادی که در تمام جوامع وجود دارند سخن نمی‌گوییم، بلکه در مورد کل سیستم اجرایی تحت سلطه فسادی صحبت می‌کنیم که در تمام سطوح فرایند تصمیم‌گیری رسوخ کرده و بر زندگی مردم تأثیرگذار است». العطاس این نوع فساد را «فساد کل» توصیف می‌کند که بر نظم اجتماعی چنگ می‌زند.
او همچنین فساد را پدیده‌ای به‌غایت پیچیده توصیف می‌کند و در بحث مطالعه مسئله فساد تأکید می‌کند: «جامعه‌شناسی که پدیده فساد را مطالعه می‌کند، باید به صورت جامع از تاریخ، فرهنگ، زبان و حداقل شرایط یک مورد غنی و پیچیده، آگاه باشد تا بتواند داده‌های خود را از آن اخذ کرده و نظریه‌های خویش را مورد محک قرار دهد.»
در فصل اول با عنوان جامعه‌شناسی فساد، به موضوع جامعه فساد، ماهیت فساد، کارکردهای فساد، مراحل فساد، علل فساد و ممانعت از فساد می‌پردازد و متذکر می‌شود که هدف این فصل، بررسی توصیفی فساد در زمینه خاصی نیست؛ بلکه بررسی نظری پدیده‌ای است که توسط داده‌های معاصر موجود درباره فساد تأیید شده است. او همچنین تصریح می‌کند که هدف این کتاب ارائه راه‌حل عینیِ ویژه برای این مسئله(فساد) که بتوان آن‌را در کشور خاصی به کار برد، نیست. او تأکید می‌کند که آنچه در این کتاب درخصوص پیشگیری از فساد مورد بحث قرار می‌گیرد، به «شرایط کلی» اشاره دارد. او به نقش دولت در مبارزه با فساد اهمیت می‌دهد و تأکید می‌کند که راه‌حل مبارزه با فساد برای هر کشور خاص، باید پیش از هر مطالعه موردی متمرکز، با همکاری دولت مدّ نظر قرار گیرد و دولت باید به جزئیات مربوط به وجوه اجرایی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، فلسفی و اخلاقی فساد به شکلی بپردازد که در مورد کشور خاصِ موردِ بررسی، یافت شده است.
نویسنده در ادامه مباحث خود، به مبارزان بزرگی همچون وانگ ان‌شیه، اصلاح‌طلب بزرگ چینی، و نیز عبد الرحمان ابن خلدون، محقق بزرگ اسلامی اشاره می‌کند و می‌نویسد: «وانگ ان‌شیه نظریه‌پردازی پشت میزنشین نبود. وی شخصیت اجتماعی بسیار فعالی بود که زمانی به بالاترین مقام وزارتی چین رسید و تشخیص درستی از فساد داشت. او به دو پیش‌نیاز مطلق در برابر فساد باور داشت: «صاحبان قدرت دارای سطح بالای اخلاقی» و «قوانین کارآمد و منطقی».»
عبد الرحمان ابن خلدون نیز به عنوان محقق فساد همانند وانگ ان‌شیه، نظریه‌پردازی پشت میزنشین نبود. او شخصیت اجتماعی فعالی بود که چندین بار به مقام رسید، به زندان رفت و سرنوشتش فراز و نشیب‌های متعددی داشت. وی در طول انتصابش به عنوان قاضی، تلاش کرد فساد و رشوه‌خواری را حذف نماید، اما نتوانست و از مقامش برکنار گردید.
العطاس تصریح می‌کند که: «ابن خلدون در تلاش بود علل فساد را توضیح داده و همچنین شرح دهد که چرا اصلاح‌طلبان در مواقع خاص شکست خورده‌اند و در مواقع دیگری موفق شده‌اند. بینش وی در مورد موضوع جالب است. او علت ریشه‌ای فساد را تمایل به زندگی تجملی در گروه حاکم در نظر می‌گیرد. تأمین هزینه زندگیِ تجملی است که موجب شده حاکمان به معاملات مفسدانه متوسل گردند. سایر علل، اثرات دیگری بودند که مولود فساد بیشتر بودند.»
نویسنده کتاب «مسئله فساد» در جمع‌بندی مباحث خود در فصل اول تصریح می‌کند که «در مجموع، محققان اجتماعی توجه نسبتاً کمی به «جامعه‌شناسی فساد» داشته‌اند و بسیاری از آثاری که به فساد اشاره کرده‌اند، تجزیه و تحلیل مفهومی و علی انجام نداده‌اند.»
العطاس از سه نوع پدیده که به نام فساد وجود دارند، نام می‌برد: رشوه‌خواری، اخاذی و خویشاوندسالاری. او تأکید می‌کند که: «اگرچه این‌ها کاملاً یکسان نیستند، اما می‌توان آنها را تحت یک عنوان دسته‌بندی نمود: «ارجحیت منافع خصوصی به منافع عمومی، شامل نقض هنجارهایِ وظیفه و رفاه که با اخفاء، خیانت، فریب و نادیده‌گرفتن سنگدلانه هر نوع پیامد آن برای مردم همراه است.» نویسنده البته تصریح می‌کند که «برای تحلیل فساد، ضروری است فساد را از رفتار مجرمانه و سوء‌اداره یا سوء‌مدیریتِ متمایز سازیم».
نویسنده در ادامه به مشخصات فساد می‌پردازد و آنها را به این شرح برمی‌شمرد:
(الف) فساد همیشه شامل بیش از یک فرد می‌شود.
(ب) فساد در کل شامل پنهان‌کاری است، جز در مواردی که بسیار شایع است و ریشه‌های آن، چنان عمیق شده است که برخی از افراد قدرتمند یا افرادی که تحت حمایت آنها هستند، در مورد اختفای فعالیت خود نگرانی ندارند.
(ج) فساد شامل عنصری از تعهد دوسویه و مزیتی دوجانبه است.
(د) معمولاً افرادی که از شیوه‌های فساد استفاده می‌کنند، در تلاش‌اند تا فعالیت‌های خود را با توسل به صوری از توجیهات قانون‌مند پنهان سازند و از هرگونه برخورد آشکار با قانون اجتناب می‌ورزند.
(ه) افرادی که در فساد مشارکت دارند، افرادی هستند که خواهان تصمیم‌های قطعی و افراد تأثیرگذار بر آن تصمیم‌ها هستند.
(و) معمولاً هر نوع عمل مفسدانه، شامل فریب ارگان دولتی یا جامعه به‌طور اعم می‌شود.
(ز) هر نوع فساد خیانت به اعتماد است.
(ح) هر نوع فساد شامل کارکرد دوگانه و متناقض افرادی است که این عمل را مرتکب می‌شوند.
(ط) فعالیت مفسدانه، هنجارهای وظیفه و مسئولیت‌پذیری در نظم اجتماعی را نقض می‌کند.
العطاس نتیجه می‌گیرد که اگر بخواهیم کارکردهای فساد را در بستر خاصی ارزیابی نماییم، باید هر کدام از سه مورد اخاذی، خویشاوندسالاری و رشوه‌خواری را با توجه به پیش‌زمینه فرهنگی و موقعیت هر کشور به شکل مجزا ارزیابی نماییم. او تأکید می‌کند که «فساد به فعالیت‌های تصمیم‌گیری‌های خاص محدود نیست، بلکه فرایندی است شامل ایجاد نگرش، برنامه‌ریزی سنجیده، پیشینه تاریخی، تحرک اجتماعی، همبستگی گروهی و سایر عوامل جامعه‌شناسی. بنابراین باید بستر را به صورت جامع بررسی نماییم.»
او همچنین بحث پیرامون فساد را به سه حوزه تقسیم می‌کند: (الف) کارکرد فساد، (ب) علل فساد و (ج) روش‌ها و ابزار حذف یا جلوگیری از تأثیر فساد. نویسنده همچنین مراحل فساد را در سه مرحله تقسیم می‌کند:
الف) مرحله‌ای که در آن فساد بدون تأثیرگذاری بر زمینه گسترده‌ای از زندگی اجتماعی، به نسبت محدود گشته است.
در این مرحله، فساد به بخشی از رده بالا در دولت و کسب‌وکارهای بزرگ محدود می‌شود.
ب) مرحله دوم، مرحله‌ای است که فساد، شایع و فراوان شده است.
ج) مرحله سوم فساد زمانی است که فساد، خود ویرانگر می‌شود و بافت جامعه را ویران می‌سازد.
العطاس با بیان اینکه از هر دیدگاهی که بررسی کنیم، فساد نقشی مثبت در توسعه ندارد، در تحلیل آخر خود، کارکرد فساد را قابل مقایسه با بیماری می‌داند و هشدار می‌دهد که اگر این بیماری اگر تحت کنترل نباشد، مرگ‌آور است.
نویسنده در فصل اول به علل فساد نیز می‌پردازد و به ۱۰ علت اشاره می‌کند:
(الف) فقدان یا ضعف رهبری در مقام‌های مهمی که باید قابلیت رفتار الهام‌بخش و تأثیرگذار در کاهش فساد داشته باشند.
(ب) ضعف آموزه‌های دینی و اخلاقی
(ج) استعمار
(د) فقدان تحصیلات
(ه) فقر
(و) فقدان مقررات شدید کیفری
(ز) فقدان محیط مساعد برای رفتار ضد فساد
(ح) ساختار دولت
(ط) تغییر بنیادی آنگاه که سیستم ارزشی دچار تغییر بنیادی می‌شود، فساد همچون بیماری موقت ظهور می‌کند
(ی) حالت جامعه
العطاس در بخش پایانی فصل اول کتاب به موضوع ممانعت از فساد اشاره می‌کند و مهمترین عامل در پویاشناسی فساد را اهمیت اخلاقی و فکری رهبران جامعه بیان می‌کند. او به شرایطی اشاره می‌کند که به زعم او شاید تأثیری بر امحاء آن نداشته باشد:
(الف) دلبستگی مثبت به دولت و مشارکت معنوی در وظیفه پیشرفت ملی از نظر عمومی و بوروکراسی.
(ب) مدیریت کارآمد و تعدیل ساختاری مناسب تشکیلات و مقررات دولتی
(ج) شرایط مطلوب تاریخی و جامعه‌شناختی
(د) کارکرد سیستم ارزشی ضد فساد
(ه) رهبری امیدبخش گروهی با استانداردهای اخلاقی و فکری بالا
(و) آموزش عمومی با درایت کافی برای ارزیابی و دنبال کردن جریان رویدادها.
العطاس به نقش مهم افراد منصوب در موقعیت‌های کلیدی در مبارزه با فساد اشاره و تأکید می‌کند: «هیچ نوع تغییرات ساختاری یا قانونی در مدیریت اجرایی دولت که برای مبارزه با فساد طراحی شده است، به موفقیت نمی‌انجامد؛ مگر آنکه به حد کفایت، تعدادی از افراد حقیقیِ منصوب در موقعیت‌های کلیدی ضروری، برای موفقیت تلاش کنند.
او توصیه می‌کند در جامعه‌ای که تمایل دارد از فساد رهایی یابد، باید به این مهم بپردازد که چگونه از صلاحیت کافی چنین مردانی اطمینان یابند و چگونه انتصاب آنان در موقعیت‌های حیاتی را تسهیل نمایند.
العطاس در فصل دوم کتاب به موضوع فساد در آسیا و بهای انسانی پرداخت شده در راه مبارزه با فساد می‌پردازد و با تبیین موضوع فساد و شخصیت انسانی تصریح می‌کند که «رواج فساد کامل سیستماتیک، به عنوان یکی از اثرات خود، تضعیف اراده برای مبارزه با فساد را به همراه دارد». نویسنده، تضعیف اراده در برابر جو فاسد، تلاش برای ربط‌دادن فساد به هنجارهای فرهنگی و نهادی قبلی و توسعه سریع یا حتی مواردی مانند ایجاد طبقه متوسط را نتایج رواج فساد کامل سیستماتیک در جامعه بیان می‌کند و فرار مغزها را نیز یکی از مهمترین اثرات فساد که به شدت بر توسعه تأثیرگذار است، برمی‌شمرد. العطاس معتقد است: فساد به همراه عوامل دیگر، شرایطی را ایجاد می‌کند که منجر به فرار مغزها می‌شود. وی، ناکارآمدی مزمن و شخصی‌سازی بوروکراتیک را نیز از مخرب‌ترین اثرات فساد تلقی و تأکید می‌کند که قوانین منطقی و کارآمد به تنهایی برای جلوگیری از شیوع فساد کافی نیستند. بلکه برای موفقیت در جلوگیری از فساد، به صاحب منصبان با فضایل اخلاقی نیاز است.
نویسنده در فصل سوم و پایانی کتاب خود به موضوع «مبارزه علیه فساد» می‌پردازد و تلاش برای ریشه‌کن کردن فساد را یک «طراحی ساده از برنامه عملیاتی» نمی‌داند، بلکه آن را «مبارزه‌ای علیه فسادِ افرادی که به مقام خود وابسته‌اند و در اقدامات علیه فساد، خرابکاری می‌کنند» تلقی می‌کند: «مبارزه‌ای برای بقای دو گروه مخالف، گروه فاسد و افراد مخالف آن، مشابه حالتی از میدان جنگ در جنگلی تاریک که در آن دشمن مشاهده نمی‌شود، اما با این حال با تمام توانایی خود مبارزه می‌کنند.»
العطاس، تأخیر بوروکراتیک و ناکارآمدی را منبع بسیار غنی فساد بیان و تأکید می‌کند: مبارزه موفقیت‌آمیز علیه فساد، بیش از هر چیز دیگری به اراده طبقه حاکم بستگی دارد.»
العطاس با توصیف فساد به «پدیده‌ای خوشه‌ای» تأکید می‌کند که باید کلیت پدیده و اثرات غیرانسانی فساد را نیز درنظر بگیریم زیرا «فقط جامعه انسانی نیست که قربانی آن می‌شود، محیط زیست نیز تحت تأثیر آن قرار می‌گیرد.» اودر توضیح تأثیر خوشه‌ای فساد، که بیشترین و پایدارترین تأثیر را دارد، بیان می‌کند که پدیده‌های همراه فساد مانند غفلت، ناکارآمدی، سستی، و اخلاق فاسد با فرایند فساد درهم می‌آمیزند و در طول سال‌ها ادامه می‌یابند.
اندیشمند شهیر مالزیایی، شکستن روند مبارزه با فساد را وظیفه نسل‌های کنونی و آتی می‌داند که دغدغه سعادتمندی و آینده بشریت را دارند. او تأکید می‌کند که: «زیان‌های حاصل از فساد در کل تاریخ شناخته شده‌اند. محیط‌های تاریخی متفاوت هستند اما اثرات جدی باقی مانده‌اند و خود را به شکل‌های مختلف نشان می‌دهند.»
کتاب «مسئله فساد» در ۲۰۲ صفحه و با همکاری شورای اجتماعی کشور از سوی انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات با بهای ۱۲ هزار و ۸۰۰ تومان روانه بازار نشر شده است.
منبع: بولتن نیوز
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.bultannews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «بولتن نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۰۱۳۱۶۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کتاب «رازهای زیارت اربعین» روانه بازار نشر شد
به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «رازهای زیارت اربعین» اثر محمد سند با تحقیق ابراهیم حسین بغدادی و ترجمه محمد خنیفرزاده در ۱۷۶ صفحه در مجتمع فرهنگی فاطمیه اصفهان تهیه و به همت مؤسسه بوستان کتاب به چاپ رسید.
نویسنده اثر حاضر مطالب ارزنده‌ای درباره فلسفه زیارت اربعین و وسعت انعکاس آن بر روح و روانِ بشر بیان کرده است. کشش و شیفتگی شدیدی که این شعیره مقدس به حضرت اباعبدالله الحسین (ع) به طور ویژه و به دیگر شهدای کربلا به طور عام در وجود ما می‌دواند، کانون توجه ما در این کتاب است؛ چیزی که موجب می‌شود روحیه باصفای انسان با ایمان در جامعه‌ای که در آن به سر می‌برد، ممتاز و برجسته کند و نمونه فاخری از همزیستی بر پایه عشق و محبت الهی را در میان همنوعان خود رقم زند.
ساختار اثر
این کتاب در سه فصل تألیف شده است؛ فصل اول با عنوان «زیارت اربعین، تعالی‌بخش فطرت انسانی» نیروی محرک در زیارت اربعین، مهدویت در امتداد عاشورا و شعائر حسینی و نظارت مداوم کشورها بر زیارت اربعین را بررسی کرده و حرمت مناسبت و موسم اربعین، سکولاریسم نوین و زیارت امام حسین (ع) و دلیل تمرکز بر زیارت امام حسین (ع) را شرح داده و گنبد حسینیِ آسمان و تربت روحانی آن، حورالعین، پرتوی از نور حسین (ع) و دیدار امام حسین (ع) و فراموشی حوریان را به نگارش درآورده است.
نویسنده در فصل دوم با عنوان «زیارت اربعین، تمدن یا حکومت» ابعاد زیارت اربعین امام حسین (ع)، قرآن کریم و فرهنگ و تمدن و قواعد جهانی نظام اهل بیت (ع) را بیان کرده و جایگاه علمی نظام حوزه در پژوهش‌های غربیان، راز موفقیت نظام تشیع و رازهای قواعد حاکم بر نظام اهل بیت (ع) را مورد تأکید قرار داده است.
«فلسفه شعائر حسینی» عنوان سومین و آخرین فصل از کتاب حاضر است که در آن یعقوب و گریه او بر یوسف (ع)، شعار حضرت مهدی (عج) و اهل بیت (ع) قطب و محور مودت تبیین شده و تفاوت‌های اسلام عمومی با اسلام ایمانی، فلسفه ولایت و رجعت سران عدالت الهی به رشته تحریر درآمده است.
کد خبر 6089496
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد