به نقل از «بی باک نیوز»

دستاوردهای فتوای تحریم تنباکوی میرزای شیرازی

تاریخ انتشار: ۲ اردیبهشت ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۳۰۱۹۹۳۲

سرویس دین و اندیشه پایگاه خبری تحلیلیبی‌باک؛ بخش مهمترین عناوین:

رجبی دوانی گفت: صدور فتوای میرزای شیرازی نقطه عطفی در نگرش مراجع و وسعت دید آنها در خصوص مسائل و اهداف استعمار و تحولی در نگاه آنها از مسائل صرفاً نظامی به مسائل اقتصادی و فرهنگی است.

به گزارش بی‌باک، محمد حسین رجبی دوانی، در گفتگو با ویژه نامه تخصصی همایش ملی اقتصاد مقاومتی؛ پیوند فرهنگ، سیاست و اقتصاد، با عنوان «اندیشه خودباوری»، به بررسی ابعاد سیاسی و داخلی و خارجی حکم تاریخی تحریم تنباکوی مرحوم میرزای شیرازی، پرداخته است که مشروح آن در ادامه آمده است؛

فتوای مشهور میرزای شیرازی در تحریم تنباکو نقطه عطفی در تاریخ سیاسی کشور و روحانیت شیعه به شمار می رود که تأثیرات سیاسی مهمی بر جای نهاده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

دربار قاجاراز آغاز سلطنت فتحعلی شاه تا پایان سلطنت احمد شاه کوشید روابط طلایی و صمیمانه میان حکومت و روحانیت عصر صفوی را، استوار نگه دارد تا ضمن کسب مشروعیت برای خود، از حمایت های سیاسی علما در مواجهه با قدرت های برون مرزی نیز برخوردار باشد.

گر چه این راهبرد به استثنای دوره سلطنت محمد شاه و تمایلات صوفیانه وی، موجب سردی روابط فی مابین شد؛ با آغاز سلطنت ناصرالدین شاه بار دیگر روابط گرم گذشته ادامه یافت ولی عوامل چندی به بد گمانی و انتقاد از وی و سرانجام رودرویی میان حکومت و روحانیت منجر شد. مهم ترین عامل، روابط روزافزون سیاسی، اقتصادی و استعماراروپائیان بود که موجب تضعیف استقلال سیاسی کشور و مرعوبیت قاجاریان از قدرت های خارجی و دست نشاندگان دولتمردان از سوی آنها و ورود بی رویه کالای مصرفی فرنگی به کشور با تسهیلات گمرگی و درمقابل موانع فراوان برای صدور کالاهای داخلی به خارج از کشور شد و این رکود تدریجی صنایع داخلی وورشکستگی تولیدکنندگان و مهاجرت آنان به کشورهای همجوار و تن دادن به کارهای پست و در نتیجه فقیرشدن طبقات وسیعی از جامعه را در پی داشت.

علاوه بر آن، باید به ستم فزاینده شاهزادگان و کارگزاران حکومتی و مأموران دولتی و گماشتگان مالیاتی به کشاورزان و پیشه وران و اصناف و تجار اشاره کرد که به فقرعمومی و مهاجرت شهروندان دامن زد. از سوی دیگر، حضور چشمگیر مردان و زنان اروپایی در تهران و سایر شهرها که درقالب مأموریت های سیاسی،اجتماعی و خدماتی صورت می گرفت به تدریج رواج آداب و رسوم و سبک زندگی غربی در کشور و گرایش تعداد بسیار زیادی از شهروندان به آنان شده بود و این روند در محضر علما به معنای از دست رفتن استقلال سیاسی و اقتصادی واستحاله فرهنگی و تارومار شدن عزت ایرانیان مسلمان و سرانجام بردگی کردن به کفار مسیحی بود در حالی که در قرآن کریم به صراحت بر عزت مسلمانان و سرافرازی آنان و پرهیز ازدوستی با کفار یهود و نصارا تأکید شده که به «نفی سبیل» معروف است. از طرف دیگرعلما از سرنوشت شوم مسلمانان هند و شام و قفقاز و مصر و سایر نقاط که اروپائیان استعمار کرده بودند، به خوبی آگاهی داشتند و روزگار رقت انگیز آنان را از از زبان حجاج و تجار و مهاجران می شنیدند و در صورت تداوم آن روند، چنان سرنوشتی را برای مردم ایران پیش بینی می کردند. این نگرانی درآثاری که روحانیان آن زمان از خود به جای گذاشته اند مشهود است، از جمله تحفه العالم ازعبداللطیف شوشتری، کتاب الاحوال جهان نما ازآقا احمد کرمانشاهی و تاریخ دخانیه از شیخ حسن اصفهانی.

قرارداد تنباکوازنظرمیرزای شیرازی و عموم علمای ایران علاوه بر زیان عظیم اقتصادی برای گروه کثیری از تولید کنندگان فروشندگان و تجار خُرد و کلان، مصائب بزرگتری برای همه مردم در کشور اسلامی در پی داشت. از این رو همه علما این فتوا را تأیید و مردم یکپارچه از آن تبعیت کردند. حکم میرزای شیرازی سبب شد تحولی عظیم در مناسبات سلطنت و روحانیت ایجاد گردد، یعنی اگر در دوره صفویه و در آغاز این دوره مناسبات حسنه ای با فرازی و فرودی برقرار بود این مناسبات به تدریج به رودرویی و پایداری و در نهایت به پیروزی مقطعی روحانیت منجر شد. اما بعد از اینکه این اقدام با پیروزی نهضت تنباکو مواجه شد میرزا دو نامه تشکرآمیز برای ناصرالدین شاه می فرستند و با القاب پرطمطراقی از وی تشکر می کنند که نگذاشته اند این ننگ بر کشور اسلامی بنشیند و باعث شدند عزت اسلام حفظ شود.

به نظر بنده در جایی که سه نامه از سید جمال الدین اسدآبادی به علما و مراجع سراسر ایران می رسد که خواهان خلع ناصرالدین شاه است برخورد میرزا کاملاً هوشمندانه است. میرزا نمی خواهد گر چه دولت در برابر این خواسته عقب نشینی کرده است، پادشاه یک کشور که پادشاه شیعیان نیز است، خفیف و خوار شود و اقتدار نظام رو به ضعف گذارد. چنین موضعی را علما و مراجع مشروطه خواه نجف نداشتند و با وجودی که محمد علی شاه در پایان دوره موسوم به استبداد صغیر چند بار اعلام کرد که من به مشروطه وفادارم و آن را می پذیرم و حاضرم مشروطه احیاء شود متأسفانه با او مخالفت شد و در نهایت اقتدار نظام در هم شکست و نظم از بین رفت و این اوضاع آشفته تا روی کارآمدن رضاشاه پهلوی ادامه داشت. از نظر داخلی پایگاه مرجعیت شیعه به عنوان یک پایگاه سیاسی کاملاً تثبیت شد و مرجعیت شیعه در جهان اسلام نیز همان جایگاه را پیدا کرد که در ایران داشت.

صدور فتوای میرزا که درآن زمان در نجف حضور داشته و از نزدیک شاهد جریانات بوده است نشان می دهد که نگرانی میرزا به مراتب فراتر از یک مسئله اقتصادی بوده و ابعاد فرهنگی و اجتماعی زیادی در کشور را در برمی گرفته است و ما درنحوه برخورد اینها با توجه به فتاوایی که در جنگ های اول در مورد تجهیز ایران و سلاح ها و شیوه های جنگی صادر کردند شاهد تحولی هستیم آن چنان که به رودرویی اقتصادی می انجامد که وجه دیگری از استعمارغربی است.

نکته دیگر در این زمینه این است که انگلستان و روسیه نیز به همان نسبت متوجه قدرت آنها شدند و داستان یکپارچگی ملی سبب هوشیاری آنها هم شد. در همان سالی که این واقعه روی داد در حرکتی به ظاهر غیرمرتبط، عبدالرحمان پادشاه افغانستان به بهانه های جزیی و فتوای علمای دست نشانده خود در افغانستان، به هزاره حمله می کند و دهها نفر از علمای شیعه را می کشد و چنان کشتاری از شیعیان افغانستان به راه می اندازد که به استناد کتاب «سراج الطواریق» ملا محمد فیض هزاره، هزاران نفر از زنان و دختران شیعه را دیدم که در بازارهای دهلی به فروش می رسیدند.

لذا بنده از یک نظر این واقعه را نقطه عطفی در نگرش مراجع و وسعت دید آنها در خصوص مسائل و اهداف استعمار و تحولی در نگاه آنها از مسائل صرفاً نظامی به مسائل اقتصادی و فرهنگی می دانم. ثمره دوم این حرکت جایگاه مراجع و علمای شیعه در داخل است که علمای نجف با همین پشتوانه وارد عمل شدند. دستاورد سوم این است که جایگاه مراجع و علمای شیعه در جهان اسلام آن روز تثبیت شد، نتیجه چهارم اینکه سبب شد استعمار هوشیار شود که رهبری هست که می تواند مردم را به خوبی بسیج کند.

به نظر بنده آن دسته بندی که در آغاز مشروطه در تدوین قانون اساسی پیش آمد برای اینکه مانع شوند قانون سمت وسوی اسلامی پیدا کند، کاملاً با این پشتوانه انجام شد که از جریان تنباکو به این طرف، این تجربه را کسب کردند که نگذارند این تجربه احیاء شود.

منبع: بی باک نیوز

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.bibaknews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «بی باک نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۰۱۹۹۳۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تأکید امیرعبداللهیان بر تحریم تسلیحاتی و تجاری اسرائیل

آفتاب‌‌نیوز :

حسین امیرعبداللهیان امشب (شنبه) ۱۵ اردیبهشت در پانزهمین نشست سران سازمان همکاری اسلامی در گامبیا طی سخنانی ضمن تبریک ریاست گامبیا بر این سازمان، ضمن محکومیت شدید تداوم جنایات وحشیانه رژیم صهیونیستی علیه مردم مقاوم و مظلوم غزه، بر ضرورت تقویت اتحاد و همبستگی بیش از پیش کشور‌های اسلامی برای توقف فوری نسل کشی، جنایات جنگی ترکیبی رژیم صهیونیستی و لزوم ارسال فوری، کافی و بدون مانع کمک‌های بشر دوستانه به سراسر غزه تأکید کرد. 

وی افزود: بی شک این دوره زمانی نیز با همه مصایب و سختی‌های آن بر ملت فلسطین خواهد گذشت، اما چگونگی و کیفیت نقش آفرینی ما دولت‌های مسلمان در برخورد با این بحران در تاریخ ثبت و ضبط خواهد شد.

امیرعبداللهیان اضافه کرد: بی تردید قطع روابط دیپلماتیک و اقتصادی و تحریم عملی تسلیحاتی و تجاری ابزار مهمی در توقف نسل کشی اسرائیل در غزه و جنایاتش در کرانه و قدس شریف است. 

وی از دولت‌ها و کشور‌های مسلمان و آزادیخواهی که در این مسیر اقدام کردند، قدردانی کرد و گفت: تحولات اخیر فلسطین و مقاومت غزه و کرانه بار دیگر ثابت کرد، از بین بردن مقاومت فلسطین و حماس، به عنوان یک حرکت آزادیبخش در مقابل اشغالگر، توهمی بیش نبود. چرا که رژیم اسرائیل یک دولت مشروع نیست، او فقط یک قدرت اشغالگر آپارتاید است و گذشت زمان نیز هرگز به قدرت اشغالگر مشروعیت نمی‌بخشد.

امیرعبداللهیان ادامه داد: تحقق صلح و امنیت پایدار و عادلانه در منطقه تنها از طریق پایان اشغال سرزمین فلسطین، سوریه و لبنان، بازگشت آوارگان فلسطینی به سرزمین مادری خود و تضمین تحقق حق تعیین سرنوشت میسر است.

* رژیم سرکش اسرائیل را باید متوقف کرد

وزیر خارجه افزود: کارزار جهانی حمایت از فلسطین و محکومیت جنایات ضد بشری رژیم صهیونیستی با گذشت ۷ ماه از آغاز جنگ همچنان با قدرت ادامه دارد و به دانشگاه‌های آمریکا، اروپا و سایر کشور‌های جهان رسیده است. مدعیان دروغین آزادی بیان در غرب، این صدای اعتراضی وجدان‌های بیدار بشری را با سرکوب خشونت آمیز پاسخ می‌دهند و با دیگر رویکرد استاندارد‌های دوگانه خود را به نمایش می‌گذارند.

وی گفت: افکار عمومی جهان و بویژه جهان اسلام قویاً از ما انتظار دارند تا در نتیجه این اجلاس سران، توصیه و اقدامات مهمی داشته باشیم شامل: 

۱- تاکید بر برقراری آتش‌بس فوری، کامل، * و شرط و دائم در تمام مناطق غزه از جمله در رفح و حتی کرانه باختری؛ 

۲- رفع کامل محاصره انسانی غزه؛ 

۳- تبادل اسرا؛ 

۴- موظف ساختن رژیم اسراییل به خروج فوری، کامل و غیرمشروط تمامی نیرو‌های نظامی و تجهیزات آن‌ها از غزه و تضمین بین‌المللی بازگشت امن مردم به مناطق و اماکن خود؛ 

۵- اعمال تحریم فوری تسلیحاتی و تجاری علیه رژیم اسرائیل؛ 

۶- حمایت از قرار موقت الزام آور دیوان بین‌المللی دادگستری و فراهم کردن زمینه محاکمه و مجازات تمامی آمران، عاملان جنایات اسرائیل. 

وی گفت: برای تضمین صلح و امنیت در منطقه و جهان اسلام، باید رژیم سرکش و اشغالگر فلسطین را متوقف، محاکمه و مجازات کرد. 

وزیر خارجه ادامه داد: جهان اسلام اکنون در وضعیت بسیار حساس و پیچیده‌ای قرار دارد به نحوی که کشور‌های اسلامی در تلاش برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار با طیفی از چالش‌ها ازجمله بی‌ثباتی اقتصادی، ناآرامی‌های سیاسی، درگیری‌های منطقه‌ای، اشغال خارجی، حضور بیگانگان و مداخله قدرت‌های فرامنطقه‌ای مواجه هستند.

وی گفت: این چالش‌ها تاکنون به تشدید فقر، تضعیف انسجام اجتماعی و اختلال در روند تلاش‌های توسعه‌ای منجر شده است. با این وجود، این چالش‌ها می‌توانند موجد فرصت‌هایی قابل توجه برای پیشرفت و نوآوری در جهان اسلام و شکوفایی تمدن اسلامی باشند. میراث فرهنگی غنی، منابع طبیعی متنوع و جمعیت جوان و مستعد کشور‌های اسلامی، زمینه‌های مساعدی را برای پیشبرد طرح‌های توسعه پایدار بر اساس شاخص‌ها، معیار‌ها ارزش‌های اسلامی فراهم ساخته است.

وزیر خارجه خاطرنشان کرد: در این راستا جهان شاهد است که مردان و زنان جوان با استعداد و تلاشگر ایران در مسیر توسعه علم و فناوری بومی شگفتی‌های بزرگی آفریده‌اند. این ظرفیت سرشار در بین همه جوانان کشور‌های اسلامی موجود است.

امیرعبداللهیان گفت: ما بر این باوریم که در راستای تحقق شعار تقویت، اتحاد و همبستگی از طریق توسعه پایدار. 

اول- ملت‌های اسلامی با تمرکز و سرمایه‌گذاری در بخش نیروی انسانی، فناوری و زیرساخت‌ها می‌توانند ظرفیت بزرگ خود را در جهت نیل به اهداف توسعه پایدار ملل مسلمان به کار گیرند. 

دوم- جهت تعمیق سطح همکاری‌ها و تسرّی توسعه پایدار و همه‌جانبه می‌بایست شبکه همکاری‌های اقتصادی، فنی، توسعه‌ای، تجاری و مالی- پولی بین کشور‌های اسلامی در بستر توافقات و سازوکار‌های هدفمند و مشترک، بیش از پیش تقویت شود.

* واکنش پشیمان کننده ایران به هر‌گونه ماجراجویی جدید رژیم اسرائیل

سوم- ایجاد یک پلتفرم اختصاصی در چارچوب سازمان همکاری اسلامی جهت اشتراک‌گذاری دانش، تخصص و منابع مرتبط با توسعه پایدار لازمه تحقق طرح‌های توسعه‌ای ملل مسلمان است.

چهارم- ارتقای یکپارچگی اقتصادی و تجاری بین کشور‌های عضو سازمان همکاری اسلامی جهت دستیابی به اهداف توسعه پایدار، بر مبنای ارزش‌ها یک ضرورت است. 

پنجم- به‌کارگیری ابتکارات و نوآوری‌های فن آورانه و گسترش تحقیقات علمی به منظور پیشبرد دستور کار تحقق اهداف توسعه پایدار در چارچوب سازمان همکاری اسلامی نیازمند طراحی سازوکاری مناسب است. 

وزیر خارجه گفت: بی تردید اهداف مهم توسعه پایدار در هر نقطه از جهان بدون تضمین صلح و امنیت پایدار محقق نخواهد شد. همیاری و همکاری کشور‌ها با شعار «امنیت و توسعه پایدار برای همه» ضرورت و فوریت می‌یابد. 

امیرعبداللهیان همچنین تأکید کرد: حمله تروریستی رژیم صهیونیستی به سفارت جمهوری اسلامی ایران در دمشق، بار دیگر چهره واقعی رژیم تروریست اسرائیل را آشکار ساخت. 

وی افزود: جمهوری اسلامی ایران با توسل به قاعده حقوقی دفاع مشروع، و پس از نا امید شدن از نقش بازدارنده شورای امنیت سازمان ملل- روز شنبه ۱۳ آوریل، باسخ نظامی حداقلی و محدودی به اسرائیل داد. 

وزیر خارجه گفت: البته ما با صدای بلند هشدار دادیم در صورت هر‌گونه ماجراجویی جدید رژیم اسرائیل علیه منافع ایران در داخل و یا خارج، واکنش بعدی ما علیه اسرائیل حداکثری، فوری و کاملا پشیمان کننده خواهد بود. این تصمیمی تغییرنابذیر است.

رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: توسل ایران در اعمال حق دفاع مشروع نشان دهنده رویکرد مسئولانه ما نسبت به صلح و امنیت منطقه و جهان است. ما امنیت جهان اسلام و امنیت منطقه را امنیت ایران می‌دانیم و دست دوستی خود را با دولت‌های منطقه و جهان اسلام به گرمی می‌فشریم. 

وی گفت: رژیم اشغالگر اسرائیل ریشه ناامنی و دشمن مشترک ماست. 

امیرعبداللهیان بار دیگر، آمادگی کامل جمهوری اسلامی ایران را برای همکاری با دولت گامبیا و همه دولت‌های عضو سازمان همکاری اسلامی جهت ارتقای کارآیی این سازمان در جهان در حال گذار کنونی با هدف تقویت و تضمین منافع مشترک و صیانت از کیان و استقلال سیاسی و اقتصادی کشور‌های اسلامی اعلام کرد.

منبع: خبرگزاری فارس