روندها و تلاش های استقلال خواهی کردها و تبعات منطقه ای و بین المللی آن
تاریخ انتشار: ۲ اردیبهشت ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۳۰۲۱۶۴۲
هر چه به پایان عملیات موصل و بیرون راندن داعش از عراق نزدیک تر می شویم تمایلات اقلیم کردستان برای به دست آوردن استقلال بیشتر می شود. این تحرکات به ویژه در یک ماه اخیر با نصب پرچم دولت اقلیم بر فراز سازمان های اداری کرکوک و اعلام همه پرسی استقلال از سوی آن ها دوچندان شده است.
به گزارش تابناک، در همین رابطه هوشیار زیباری، از رهبران برجسته حزب دموکرات کردستان و سابق وزیر خارجه و دارایی عراق، روز 5 آوریل گفت: « ایده برگزاری همه پرسی دوباره اهمیت پیدا کرده است».
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
نیچروان بارزانی تاکید کرد که یک عراق متحد وجود ندارد. وی افزود: « نتیجه (همه پرسی) به استقلال فوری منجر نمی شود. اما اگر شهروندان به ما قدرت عمل دهند، ما به روند دستیابی به استقلال ادامه خواهیم داد و جامعه بین المللی خواهد دانست که کردها چه می خواهند».
کاک امین نجار، عضو دفتر سیاسی حزب دمکرات کردستان (پارتی) نیز اعلام کرد: بهزودی هیئتی از اقلیم کردستان جهت گفتگو پیرامون موضوع همهپرسی به بغداد سفر خواهد کرد.نجار در خصوص دیدار با جنبش تغییر پیرامون موضوع همهپرسی، تأکید کرد: درصورتیکه مورد استقبال جنبش تغییر قرار گیریم آمادهی دیدار و گفتگو با جنبش تغییر درباره مسئله همهپرسی خواهیم بود.
عضو دفتر سیاسی حزب دمکرات همچنین تأکید کرد که همهپرسی استقلال اقلیم کردستان در سال جاری برگزار خواهد شد.
این در حالی است که جنبش تغییر پیشازاین اعلام کرده بود که مسئله برگزاری همهپرسی نیاز به جلسات حزبی نداشته و پذیرای هیئت مشترک اتحادیه میهنی و حزب دمکرات کردستان نیز نخواهد بود چراکه ازنقطهنظر قانونی، پارلمان کردستان میبایست قانونهای مربوط به همهپرسی را مشخص کرده و نباید از برگزاری همهپرسی بهعنوان ابزاری برای فرار از مشکلات اقلیم کردستان استفاده گردد.
آغاز تحرکات منطقه ای و بین المللی اقلیم برای برگزاری همه پرسی
در همین زمینه، رئیس فراکسیون حزب دمکرات کردستان (پارتی) در مجلس عراق از آغاز تحرک کردها در سطح منطقهای و بینالمللی برای توضیح در خصوص برگزاری همهپرسی استقلال اقلیم کردستان خبر داد.
عرفات کرم در گفتگو با خبرگزاری «السومریه نیوز» با بیان اینکه برگزاری همهپرسی یک مسئله قانونی است، گفت: «ما تحرکاتی در سطح منطقهای و بینالمللی را برای توضیح در خصوص این مسئله آغاز کردهایم و بغداد نیز باید ابزارهای قانونی را برای برگزاری این همهپرسی فراهم کند؛ چراکه استقلال کردستان به معنای جدایی نیست، بلکه میتواند عاملی برای برقراری ثبات در منطقه باشد.»
کرم با تأکید بر اینکه تحرکات منطقهای و بینالمللی ما به خاطر کسب موافقت دیگر کشورها با استقلال کردستان نیست، افزود: استقلال حق ما است و به موافقت هیچ کشوری نیاز ندارد.
وی با اشاره به اینکه جدایی اقلیم کردستان از بغداد نیز تهدیدی برای منافع دیگر کشورها نخواهد بود، افزود: بزرگترین چالش در برابر استقلال کردستان دو کشور ایران و ترکیه هستند، اما این دو کشور خواست و اراده ملتها را درک میکنند و تصور نمیکنم مانع تحقق آرمانهای کردها برای تأسیس کشور کُردی شوند.
اختلافات داخلی در اقلیم کردستان
اگرچه تمامی احزاب کرد کردستان عراق بر اجتناب ناپذیری تامین امنیت یک کشور مستقل کرد توافق دارند اما در مورد تاریخ برگزاری همه پرسی عمومی استقلال از عراق اتفاق نظر ندارند.
در همین زمینه، احزاب اصلی کردستان، مانند اتحادیه میهنی کردستان به رهبری جلال طالبانی رئیس جمهور سابق عراق، طرحی متفاوت برای تاریخ برگزاری همه پرسی دارد و امکان برگزاری آن در سال جاری را رد کردند. فرهاد رسول از اعضای این عضو حزب به المانیتور گفت، «همه احزاب کرد بر سر اهمیت تحقق رویای کشور کردی اتفاق نظر دارند اما ما بایستی قبل از این اتفاق مسائل داخلی خود را حل کنیم. پارلمان کردستان عراق هنوز هم غیر فعال است و مقامات منصوب وزارتخانه ها را در اربیل اداره می کنند. هیچ راه حل قریب الوقوعی برای بحران ریاست جمهوری وجود ندارد.»
برای رسول جای سوال بود که «چگونه می توان یک هیئت کردی را برای حل مسائل با بغداد تشکیل داد، در حالی که مشکلات داخلی کردستان عراق همچنان پا برجا هستند؟» وی افزود: هنوز اقدامات داخلی و بین المللی برای برگزاری همه پرسی استقلال صورت نگرفته اند.
هوشیار عبدالله، از رهبران جنبش کردی تغییر (گوران)، که به روزنامه نیو صباح گفته بود بیانیه 27 مارس بارزانی راجع به استقلال کردستان منعکس کننده شکست حزب دموکرات کردستان است و در خدمت مبارزات انتخاباتی زود هنگام راه اندازی شده از سوی حزب بارزانی قرار دارد، همین دیدگاه را دارد.
در واقع برخی از تحلیل گران بر این باورند که راه اندازی مسئله همه پرسی استقلال از سوی اقلیم کردستان ابزاری در دست بارزانی است تا از این طریق اهداف سیاسی خود در اقلیم کردستان را پیش ببرد. اقلیم کردستان هم اکنون با مشکلات داخلی اقتصادی و سیاسی زیادی دست و پنجه نرم می کند که بیش از هر چیز ناشی از سیاست های خانواده بارزانی است. به همین جهت آن ها تلاش دارند تا با تحریک تمایلات استقلال طلبانه کردهای اقلیم مشکلات و اختلافات داخلی خود را تحت الشاع قرار دهند.
در همین زمینه، رئیس فراکسیون اتحادیه میهنی کردستان در مجلس عراق خطاب به دفتر سیاسی و اعضای این حزب در دولت اقلیم کردستان اعلام کرد: «تا کی در برابر ناعدالتی های موجود در اقلیم کردستان سکوت خواهید کرد؟
آلا طالبانی رئیس فراکسیون اتحادیه میهنی کردستان در مجلس نمایندگان عراق طی پیامی عنوان کرد: خواهشمندم در سفرهای خود به اربیل به جای تشکیل کمیته های ویژه همهپرسی، کمیته ای برای بازگشایی پارلمان کردستان و بازگرداندن مشروعیت به دولت اقلیم کردستان تشکیل دهید.
وی افزود: در اربیل کمیته ای برای احقاق حقوق و دستمزد مردمی تشکیل دهید که در انتخابات با شب زنده داری و دارایی خود به ما رأی دادند و برای موفقیت اتحادیه میهنی تلاش کردند، چرا که هم اکنون همان مردم به دلیل ناامیدی از دولت اقلیم کردستان و سنگینی بار زندگی و نبود عدالت اجتماعی به بغداد پناه می برند که البته امیدوارم آنان نیز همچون نمایندگان کُرد در رسانه ها و جلسات به عراقی و مزدور این و آن متهم نشوند.
اختلافات در بین گروه های سیاسی در اقلیم کردستان عراق به حدی زیاد است که پیشنهادهایی از طرف برخی سیاسیون مبنی بر تجزیۀ اقلیم کردستان عراق داده می شود. این پیشنهادات تنها از سوی یک جریان خاص مطرح نمی شود و سیاسیون جناح های مختلف این پیشنهاد را مطرح می کنند. طرفداران تقسیم می گویند باید اقلیم به دو اقلیم به مرکزیت اربیل و سلیمانیه تقسیم شود. طرفداران این ایده عموماً کسانی هستند که می خواهند اقلیم سلیمانیه مستقل از اقلیم اربیل باشد و تحت نفوذ اتحاد میهنی کردستان به رهبری جلال طالبانی قرار بگیرد.
احزاب رقیب حزب دموکراتیک کردستان به رهبری مسعود بارزانی می گویند دیگر حاضر به قبول رهبری مسعود بارزانی نیستند و می خواهند یا او از قدرت کنار برود یا اقلیمِ جدایی به دور از سلطۀ او در کردستان تشکیل شود. این احزاب ادامۀ حضور مسعود بارزانی در قدرت را مغایر با قانون اساسی اقلیم کردستان می دانند و می گویند به واسطۀ او حزب دموکراتیک کردستان ارادۀ خود را بی چون و چرا بر سراسر اقلیم گسترش داده است. دو حزب اتحاد میهنی و حزب دموکراتیک در طول تاریخ اقلیم کردستان همواره در رقابت با یکدیگر بوده اند. حتی این دو در دهۀ نود و در زمان جنگ های داخلی کردها مدتی با یکدیگر به صورت مسلحانه می جنگیدند.
مخالفت های بغداد
در بغداد، ائتلاف دولت قانون که بزرگترین جناح در میان اتحاد ملی شیعیان عراق است، روز 25 مارس اعلام کرد، اظهارات ایرات شده از سوی خانواده حاکم اقلیم کردستان اتفاق جدیدی نیست چرا که پیشتر نیز تهدیدهایی مبنی بر جدایی وجود داشته است و تصمیم جدایی (اقلیم کردستان از عراق) در دست خاندان حاکم اقلیم کردستان قرار ندارد. چنین تصمیمی رضایت جامعه بین الملل، یعنی یک تصمیم بین المللی منطقه ای که کشورهای همسایه را شامل می شود، نیاز دارد.
آسو کریم معاون سابق پارلمان اقلیم کردستان گفت ایجاد تغییرات در منطقه پس از پایان جنگ اجتناب ناپذیر است. او گفت که رفراندوم یک کارت برای استفاده در سیاست داخلی و خارجی نیست. «ما مشکلاتی در کردستان داریم. پارلمان دیگر فعالیت ندارد. ما مشکلات اقتصادی در زندگی روزمره داریم. احزاب سیاسی به یکدیگر اعتماد نمی کنند. رئیس اقلیم کردستان از دبیر کل سازمان ملل به دلیل اینکه دیگر اعتمادی به بغداد وجود ندارد، درخواست حمایت کرد. وی افزود: هیچ کس معتقد نیست که مشکلات ما با بغداد به پایان می رسد».
آسو کریم با این حال اصرار دارد که رفراندوم باید با همکاری با بغداد برگزار شود. وی گفت: « اولین تلاش ما متقاعد کردن بغداد است. اگر ما نتوانیم این کار را انجام دهیم، پس از آن به طور یک جانبه عمل خواهیم کرد. اما تهران و آنکارا چه خواهند گفت؟ ».
ساجده الافندی، نماینده اتحاد سنی نیروهای ملی در پارلمان عراق نیز به المانیتور گفت:« در حال حاضر نه شرایط داخلی و نه شرایط خارجی برای جدایی کردستان از عراق فراهم نیستند. ما باور داریم که هدف از تهدیدهای اربیل در خصوص برگزاری همه پرسی استقلال اعمال فشار بر بغداد برای دستیابی به نفت و یا نفع مالی و شاید داشتن موضع بهتر در مذاکره در هر گونه حل و فصل مسائل ملی است که ممکن است پس از نابودی دولت اسلامی (داعش) صورت گیرد. »
افندی افزود: «اظهارات بارزانی در خصوص استقلال در شرایط کنونی به نفع منافع ملی نیست چرا که جنگ علیه داعش هنوز تمام نشده است، اما او به دنبال آن است تا بتواند قبل از پایان جنگ کنترل مناطق کردنشین را در دست بگیرد.»
واکنش های احتمالی منطقه ای و بین المللی
همه علائم نشان می دهد که این بار کردها مسئله استقلال را جدی گرفته اند. اما در واقع امر روشن است که کردها ابتدا به دنبال بررسی واکنش های کشورهای همسایه و قدرت های بین المللی نسبت به رفراندوم هستند.
محمد الکیس، کارشناس مسائل کردستان عراق، معتقد است که حکومت کردی این بار جدی است. الکیس بر این باور است که هر چند که این بار کردها دست بالا را دارند اما هنوز هم بایستی پاسخ چند سوال را بدهند. الکیس می پرسد: «قدرت های بین المللی چه خواهند گفت؟ واکنش قدرت های منطقه ای، ترکیه، ایران و کشورهای همسایه چه خواهد بود؟ روابط سیاسی میان کردها پس از رفراندوم به چه شکل خواهد بود؟».
آلکیس یاداوری کرد که از سال 2013 تا به امروز و در طول دوره حکومت باراک اوباما، ایالات متحده خواستار همزیستی کردها با بغداد بود. الکیس گقت: «واشنگتن می گفت، اجازه دهید دولت بغداد حاکمیت را در اختیار داشته باشد. تمامیت ارضی عراق را مختل نکنید. در صورتی که اکنون جدا شوید، نفوذ ایران در منطقه افزایش خواهد یافت».
در شرايطي كه مقامات اقليم كردستان عراق بارها اعلام كرده¬اند كه همهپرسي استقلال كردها از عراق ارتباطي به كشورهاي ايران و تركيه ندارد، اما آنكارا نسبت به اين مسئله واكنش تندي نشان داده است.
رجب طيب اردوغان، رئيسجمهور ترکيه روز 3 آوریل از حکومت اقليم کردستان خواست به ادعاهاي خود در خصوص کردستاني بودن شهر نفتخيز کرکوک پايان دهد و هشدار داد چنانچه پرچم اقليم کردستان در کرکوک پايين کشيده نشود، کردها تاوان سنگيني پرداخت خواهند کرد.
اردوغان خاطرنشان کرد در صورتي که حکومت اقليم کردستان بر تلاش خود جهت ضميمه کردن کرکوک به اقليم ادامه دهد، روابط آنکارا- اربيل آسيب جدي خواهد ديد. رئيسجمهور ترکيه گفت: «برافراشتن هر پرچم ديگري را در کنار پرچم عراق در کرکوک اشتباه مي¬دانم. صاحبان اين پرچم بايد عاقل¬تر از آن باشند که درگير جداييطلبي شوند. من از حکومت اقليم کردستان ميخواهم اين اشتباه را تصحيح کنند».
بینالی ییلدریم، نخست وزیر ترکیه نیز روز 3 آوریل گفت: اظهارات کردها در مورد همه پرسی «غیر قابل قبول» است و تاکید کرد که ترکیه به حمایت از برادران ترکمن خود در عراق ادامه خواهد داد.
«ولادیمیر وان ویلگنبرگ»، کارشناس مسائل کردها هشدار می دهد که رسیدن به استقلال آسان نیست. وی هشدار داد در صورت اصرار کردها به جدایی از عراق و تاسیس کشور مستقل، ممکن است ترکیه با بستن مرزهای خود به روی کردها، اقلیم کردستان را مورد تحریم اقتصادی قرار دهد و بحران اقتصادی کنونی کردها را وخیم تر کند.
عوامل متعددی باعث می شوند که ادامه پروژه جدایی و اعلام یک کشور کرد بسیار مشکل باشد؛ از جمله این موارد مخالفت بغداد، ایران و ترکیه با این پروژه است.
پیامدهای جدایی و استقلال
در صورتی که دولت مستقل کردستان عراق تشکیل شود آنگاه کشمکشهای آن با ترکیه و ایران زیاد خواهد شد. دولت مرکزی عراق نیز بعد از خلاص شدن از بحران موجود سراغ آنها خواهد آمد. در این سمتگیری فرقی نمیکند که سنیها و یا شیعهها کدامیک در بحران عراق پیروز میشوند. ناسیونالیسم عربی در عراق مشکل اصلی کردستان مستقل خواهد بود. این عوامل در کنار حساسیت عربها و تقابل گرایشهای افراطی اسلامگرا و جهادی با گروههای کرد عراقی باعث بیثباتی در کردستان عراق و همچنین افزایش تنشهای منطقهای میشود.
با توجه به پیامدهای فوق چشمانداز مناسبی پیش روی استقلال کردستان عراق دیده نمیشود. شاید توجه به آنها باعث گردد که رهبران اقلیم کردستان عراق به وضعیت کنونی که عملا با استقلال تفاوت زیادی ندارد رضایت دهند. همچنین این تصور قوت یابد که استقلالخواهی بارزانی صرفا کارت بازی برای اعمال فشار بر دولت فدرال عراق باشد.
برآیند قوا در عراق، خاورمیانه و جهان، پذیرای استقلال کردستان عراق نیست. این رویکرد حداقل در کوتاهمدت قابل تغییر نیست. ممکن است تداوم بحران سیاسی در عراق و ناامیدی از پیدا کردن راه حل در میان مدت تجزیه این کشور را به واقعیتی گریز ناپذیر تبدیل سازد، اما در حال حاضر چنین توافقی وجود ندارد و بر عکس نوعی اجماع نسبی مشاهده می شود که استقلال کردستان شرایط منطقه و عراق را بدتر خواهد کرد.
با توجه به این مسائل؛ گرچه مسعود بارزانی نشان داده که از هر موقعیتی جهت رسیدن اقلیم کردستان به خودمختاری و استقلال استفاده خواهد کرد اما بسیاری این گونه اعتقاد دارند که مباحثی مانند مخالفت آمریکا با استقلال کردهای عراق، جنگ با داعش، سقوط قیمت نفت در بازارهای جهانی، حساسیت های همسایگانی مانند ایران، سوریه و ترکیه، اختلافات داخلی و فقدان اجماع بین گروه های سیاسی در اقلیم، شرایط را بسیار آشفته کرده و زمان کنونی برای استقلال اقلیم زود است. شرایط و اوضاع داخلی اقلیم کردستان عراق پیچیده و غیرقابل پیش بینی است. به هر حال مردم از وضعیت موجود ناراضی هستند و اقلیم کردستان عراق دارای بحران های سیاسی، امنیتی، اجتماعی و اقتصادی بسیاری است، بنا به گزارش سازمان شفافیت بینالملل، هماکنون این اقلیم با ۴۱ بحران مختلف دستبهگریبان است که روند دستیابی آن به استقلال را تقریبا غیرممکن کرده است.
برچسب ها: عراق ، اقلیم کردستان ، بارزانی ، استقلال ، همه پرسی
منبع: تابناک
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.tabnak.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «تابناک» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۰۲۱۶۴۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نخستوزیر عراق: جامعه بینالمللی جنگ غزه را متوقف کند
نخستوزیر عراق در اظهاراتی از جامعه بینالمللی خواست که به مسئولیتهای خود عمل کرده و جنگ ظالمانه علیه مردم غزه را متوقف کند.
به گزارش ایسنا، محمد شیاع السودانی، نخستوزیر عراق امروز -شنبه- در یک سخنرانی در کنفرانس کار کشورهای عربی که به میزبانی بغداد در حال برگزاری است، گفت: برگزاری این کنفرانس در شرایط سخت و استثنایی در دو سطح منطقه و جهان برگزار میشود، زیرا تجاوزهای رژیم جنایتکار اسرائیل علیه مردم مقاوم غزه همچنان ادامه دارد.
طبق گزارش خبرگزاری المعلومه، وی تاکید کرد: رژیم صهیونیستی با تجاوزهای خود قوانین بینالمللی، عرف جنگ و قطعنامههای بینالمللی را نقض کرد. صهیونیستها با سیطره خود باعث شدند که برادران فلسطینی نیازهای زندگی روزانه از جمله غذا، دارو و مسکن امن نداشته باشند.
نخستوزیر عراق از جامعه بینالمللی و موسسات آن خواست تا به مسئولیت خود عمل کرده و براساس قوانین و قطعنامههای بینالمللی و مسئولیت انسانی و اخلاقی، جنگ ظالمانه رژیم صهیونیستی علیه نوار غره را متوقف کنند.
وی در بخش دیگری از سخنانش گفت: جهان امروز شاهد بحرانهایی است که بر اقتصاد تمام جهان و اوضاع اجتماعی، روانی و اقتصادی ملتهای عربی تاثیر منفی گذاشته است.
بر اساس این گزارش، فعالیت پنجاهمین دوره از کنفرانس کار کشورهای عربی صبح امروز در بغداد آغاز و تا چهارم ماه مه ادامه خواهد داشت. در این کنفرانس مسائل مرتبط با بازارهای کار و کارگران در کشورهای عربی بررسی خواهد شد.
انتهای پیام