دچار بحران عقلانیت و نظریه‌پردازی در مباحث معرفتی هستیم
تاریخ انتشار: ۴ اردیبهشت ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۳۰۴۸۷۴۴
سرویس دین و اندیشه پایگاه خبری تحلیلیبی‌باک؛ بخش مهمترین عناوین:
محمدتقی ایمان گفت: مسئله علوم انسانی ایران برخورداری بیش از حد بستر معرفتی کشور از خلاقیت است که منجر به فضای آنارشیستی شده و باید کنترل شود.
به گزارش بی‌باک،دومین پیش نشست همایش «چیستی و چرایی تحول در علوم انسانی از دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای» با عنوان «روش‌های تحول در علوم اجتماعی» در سالن کنفرانس دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی دانشگاه شیراز با ارائه دکتر محمدتقی ایمان رئیس دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی دانشگاه شیراز برگزار شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
ایمان در ارائه خود با عنوان «الزامات تحول در علوم انسانی»، چیستی تحول را مقدم بر سایر مباحث دانسته و به توصیف معنای تحول پرداخت.
وی بیشتر فعالیت‌های انجام‌شده در کشور را دغدغه علمی تحول دانست که به معنای «change» است و افزود: ولی تحولی به نظر می‌رسد مقام معظم رهبری مطرح کرده‌اند به معنای «change» نیست بلکه به معنای تغییر پارادایم و یک «transition» است.
استاد دانشگاه شیراز با ضروری دانستن ارتقاء دغدغه‌ها و مشکلات به سطح «مسئله» گفت: مشکلی که جامعه ما درگیر آن است این است که تمام تصمیم‌سازی‌هایمان به دلیل فقدان نظریه به‌جای اینکه مسئله محور باشد، مشکل محور شده است.
ما در اقتصاد، سیاست و روانشناسی با مشکلات سروکار داریم و اگر هم آن را به مسئله تبدیل کنیم، با استفاده از نظریات موجود آن را به مسئله تبدیل می‌کنیم در حالی نظریه‌های رایج غربی در جامعه ما غایب است و بنابراین حل مسئله امکان‌پذیر نیست. به بیان دیگر ما به سطح مسئله وارد نمی‌شویم و مشکلات با تعصب، تمایلات، علاقه‌مندی‌ها و تجربه شخصی محققین یا کارشناسان حل می‌شود.
وی در توصیف فرآیند تبدیل مشکل به مسئله علمی خاطرنشان کرد: تمام نگرانی‌هایی که ما داریم اگر در قالب نظریه قرار بگیرد، تبدیل به مسئله می‌شود. مشکلاتی که بار منفی دارند همه مثبت می‌شوند. کار مسئله این است که شرایط را برای حل مثبت می‌کند ولی مشکلات همیشه شرایط را غامض کرده و حل نمی‌کنند. چون ما درگیر مشکلات هستیم مرتب پدیده‌ها را غامض می‌کنیم. اگر مشکلات ما این است که نفی جهان‌بینی الهی اتفاق می‌افتد، اتصال بین آموزش و پژوهش نیست و علوم انسانی کارایی ندارد؛ اولین کار این است که آنها را تبدیل به مسئله کنیم.
دکتر ایمان، حل مسئله را به صورت حل آن در چارچوب‌های موجود و استفاده از نظریه‌های موجود مانند نظریه کارکردگرایی، اثبات گرایانه، تفسیری و انتقادی و یا ابداع نظریه جدید دانستند. مشکل استفاده از نظریات موجود این است که باید نظام اجتماعی از آن نظریه تبعیت کند تا ما بتوانیم مبتنی بر توانمندی آن نظریه این مشکل را حل کنیم، ولی این نظریه‌ها بر حوزه‌های اقتصادی و اجتماعی کشور حاکم نیستند و مدیران و سیاست‌گذارند ناچارند با خلاقیت خودشان مشکلات را حل کنند. جامعه خلاقیت مدار، عقلانیت را ضعیف می‌کند و نظریه حاکم بر خود را غایب می‌کند و جامعه مرتب سیال و تحول خواه می‌شود و به سمت تحولات غیر قابل پیش‌بینی می‌رود.
سردبیر فصلنامه «روش‌شناسی علوم انسانی» توصیف جامعه خلاقیت مدار افزود: اگر بسترهای خلاقانه نظام اجتماعی خیلی زیاد شود معرفت دچار آنارشی می‌شود. نمونه آن در کشور زیاد است؛ ما اجتماعات علمی دانشمندان نداریم؛ انجمن روانشناسی و جامعه‌شناسی نداریم و اگر داریم سلیقه‌ها، پیش‌داوری‌ها و قدرت‌های فردی این انجمن‌ها را اداره می‌کنند. در علوم تجربی بستر نظام اجتماعی علمی نیست و از دستاورهای علمی هم استفاده جدی نمی‌کند که در خودرو و لوازم خانگی و … نمایان است. علوم تجربی در سطح عملی دچار آنارشی شده و در علوم انسانی در سطح نظری و هم عملی دچار آنارشی شدیم.
دکتر ایمان در تبیین راهکار کنترل آنارشیسم معرفتی گفت: اگر بخواهیم خلاقیت نظام اجتماعی را کنترل کنیم یعنی معرفت را به سمت عقلانیت ببریم، قطعاً نظریه‌پردازی شرط اساسی است. اگر بخواهیم نظریات موجود که در دنیا مطرح است را نپذیریم، قطعاً نمی‌توانیم قسمتی را بگیریم و قسمتی را نگیریم. ما نظریه‌ها را باید با مبانی فلسفی و پادایمی آنها استفاده کنیم و مسائل را حل کنیم در غیر این صورت باید نظریه‌پردازی کنیم که نظریه‌پردازی هم ارزش‌ها، آرمان‌ها و جهان‌بینی خاص خود را دارد که باید آنها را مشخص کنیم.
وی در جمع‌بندی این بخش از مباحث خود خاطرنشان کرد: مسئله علوم انسانی کشور، برخورداری بیش از حد بستر معرفتی کشور از خلاقیت است که منجر به فضای آنارشیستی شده و باید کنترل شود. اگر دست همه را باز بگذاریم که علم دینی تولید کنند ولی مدیریت ساختاری، ارتباط سازمان یافته بین افرادی که دنبال این بحث هستند و هنجارهای روش‌شناختی ابتدائی حداقل بین دانشمندان و کارشناسانی که در این زمینه هستند، ایجاد نکند، قطعاً تضادها و تعارضات بین این‌ها موجب می‌شود حداقل کارها هم در نظام اجتماعی اثری نداشته باشد.
به اعتقاد دکتر ایمان، رهبر معظم انقلاب این آنارشیسم را به صورت نظری تشخیص داده و آن را در سطح نرم‌افزاری و نظریه‌پردازی طرح کرده‌اند و مباحث تقویت عقلانیت، فعالیت نرم‌افزاری علم، تهیه نقشه جامع علمی کشور و الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت را ناظر به همین مسئله مطالبه کرده‌اند.
رئیس دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی دانشگاه شیراز در تبیین راهکار خود برای تحول در علم تحت عنوان «بسترسازی معرفت علمی» گفت: چندین دهه در حوزه علم اثباتی، تفسیری و انتقادی کارشده است و ما نمی‌توانیم در جلوی این مسیر با حمایت سیستم جهانی بایستیم و علم جدید تولید کنیم. ما باید در حاشیه این علمی که ایجاد شده، بسترسازی حاشیه‌ای کنیم و به تدریج فضای بستر جدید را ایجاد بکنیم. دانش علمی دنیا واقعیت را توصیف می‌کند و نباید آن را انکار کرد ولی ممکن است وقتی پارادایم فکری ما به وجود آمد بگوئیم دانش موجود گوشه‌ای از حقیقت را می‌گوید ولی دانش اسلامی حقیقت را کامل‌تر توضیح می‌دهد.
وی در تشریح راهکارهای تحول علوم انسانی ضمن تأکید بر اهمیت آزاداندیشی و کرسی‌های نظریه‌پردازی افزود: باید فضا را مهیا کنیم تا کسانی که طالب براندازی جمهوری اسلامی نیستند ولی دیدگاه متفاوتی دارند حضور داشته باشند. ما باید هیدگری قهار و مارکسیستی قهار برای نقد داشته باشیم. در سیستم‌های دانشجویی نقدها صوری و ایدئولوژیکال می‌شود. وقتی معتقدیم مسیر جهان‌بینی بر دیدگاه الهی استوار است ولی اتفاق نمی‌افتد اشکال از ماست؛ باید دانشجوی منتقد را سر کلاس‌ها تربیت کنیم و کرسی‌های آزاداندیشی را که مقام معظم رهبری زیاد تأکید کرده‌اند، برگزار کنیم ولی می‌بینیم این کرسی‌ها همه بی‌خاصیت شده‌اند چون ما نمی‌خواهیم ملزومات کرسی را تحمل کنیم. هزینه‌های کرسی آزاداندیشی را باید پرداخت کنیم تا در سایه امن به لحاظ فکری، سیاسی اجتماعی بتوانیم به منافع برسیم و جامعه ما بتواند فرآیند تحول را انجام دهد.
منبع: بی باک نیوز
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.bibaknews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «بی باک نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۰۴۸۷۴۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تأثیر باورهای فراشناختی بر میزان سازگاری فردی و اجتماعی
به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، وقتی می‌گوییم فردی سازگار است که پاسخ‌هایی که او را به تعامل با محیطش قادر می‌کنند، آموخته باشد و به نحو قابل قبول اعضای جامعه خود رفتار کند تا احتیاجاتش ارضا شوند. در رابطه با این موضوع پژوهشگران مطالعه‌ای انجام داده‌اند که در آن به بررسی رابطه بین باورهای فراشناختی با میزان سازگاری فردی و اجتماعی کتابداران دانشگاه علوم پزشکی ایران است.
* رابطه بین سازگاری فردی با متغیرهای باورهای مثبت
این پژوهش به این مهم اشاره می‌کند که بین سازگاری فردی با متغیرهای باورهای مثبت در مورد نگرانی، کنترل ناپذیری و خطر، خودآگاهی شناختی رابطه منفی هست؛ اما با متغیر کنترل افکار، ارتباط مثبت بوده و هیچ ارتباطی با متغیر اطمینان شناختی گزارش نشد.
این پژوهش توضیح می‌دهد که ارتباط بین سازگاری اجتماعی با متغیرهای کنترل ناپذیری و خطر، اطمینانشناختی، کنترل افکار مثبت بوده و هیچ ارتباطی بین سازگاری اجتماعی و باورهای مثبت در مورد نگرانی دیده نشده است. سازگاری اجتماعی با خودآگاهی شناختی ارتباط منفی دارد.
افزایش متغیر باورهای مثبت در مورد نگرانی باعث کاهش سازگاری فردی شده و بر سازگاری اجتماعی بی تاثیر است* راهکارهای سازگاری افراد برای بهبود یافتن زندگی
از دیدگاه نویسندگان این پژوهش؛ امروزه با مشکلاتی که در جوامع وجود دارد مطالعه و پژوهش در زمینه‌های سازگاری افراد برای بهبود یافتن زندگی آنها از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد و به این جهت یکی از راهکارهای مهم در این زمینه پرداختن به باورهای فراشناختی در آنهاست.
این پژوهش مطرح می‌کند که سازگاری یک فرایند روانشناختی است که بر اساس آن فرد با تمایلات و چالش‌های زندگی روزمره، مقابله می‌کند و یا آنها را درکنترل خود درمی‌آورد، سازگاری این است که فرد با دیگران طوری رفتار کند که هیچگونه مشکل و درگیری با آنان نداشته باشد.
* تعریف سازگاری از دیدگاه باتلر (Battler)
در این پژوهش می‌نویسند باتلر اظهار می‌دارد که در همه دوران زندگی خود در هر روز و هر ساعت سرگرم آن هستیم که خود نشده را با محیط دگرگون شده و دگرگون نشده سازگار کنیم. فعالیت‌های شخصی و شغلی در حقیقت چیزی جز عمل سازگاری با خود و دیگران نیست؛ اساسا شخص سازگار، شخصی است که میان خود ومحیط مادی و اجتماعی‌اش ارتباط سالم و درست برقرار کند.
در ادامه آمده است که سازگاری یک مفهوم عام بوده و به همه راهبرد‌هایی گفته می‌شود که فرد برای اداره کردن موقعیت‌های استرس زای زندگی اعم از تهدید‌های واقعی یا غیرواقعی به کار می‌برد.
* سازگاری در کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی ایران
بر اساس یافته‌های این پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی ایران با توجه به تعداد زیاد دارندگان مدارک کارشناسی و کارشناسی ارشد رو به تخصص‌گرایی پیش می‌رود و دانشگاه علوم پزشکی ایران در این زمینه بسیار خوب عمل کرده، و با توجه به اینکه بیش از سه چهارم این کتابداران دارای رشته تحصیلی کتابداری و اطلاع رسانی سابق و علم اطلاعات و دانش شناسی هستند.
اطلاعات کلی مربوط به باورهای فراشناختی و سازگاری و فردی کتابداران
* سازگاری اجتماعی
این پژوهش بیان می‌کند که سازگاری اجتماعی یک عامل متأثر از راهبرد‌های شناختی می‌باشد که می‌توان آن را به دیدگاه‌های شناختی موجود در این زمینه ربط داد. هسته اصلی دیدگاه‌های شناختی درباره اختلالات روانی ناسازگاری چگونگی پردازش اطلاعات در ذهن فرد است.
این پژوهش به این مهم اشاره می‌کند که اگر نظام باورهای فرد کارآمد باشد، اطلاعات به گونه‌ای دقیق در ذهن او پردازش می‌شوند که نتیجه آن رفتار مطلوب است، اما اگر در پردازش‌ها و ادراک‌های فرد مشکلی وجود داشته باشد، نتیجه‌ای به‌جز رفتار مخرب نخواهد داشت.
افزایش متغیر کنترل ناپذیری و خطر، منجر به کاهش سازگاری فردی و افزایش سازگاری اجتماعی میشودبه لحاظ کاربردی یافته‌های این پژوهش می‌تواند تأثیرات عملی مهمی بـر تغییر باورهای فراشناختی مرتبط با سازگاری داشته باشد و در پرتو این یافته‌ها، مدیران و مشاوران می‌توانند با برگزاری برنامه‌های آموزشی و تهیه بروشور‌های مربوط با هدف اصلاح و تغییر باورهای فراشناختی ناکارامد، از بروز و تداوم رفتار‌های ناسازگار که آسیب‌های روانی، خانوادگی، اجتماعی و اقتصادی جدی در پی دارد، پیشگیری کنند.
* کاهش سازگاری فردی و افزایش سازگاری اجتماعی
بر اساس یافته‌های این مطالعه، افزایش متغیر باورهای مثبت در مورد نگرانی باعث کاهش سازگاری فردی شده و بر سازگاری اجتماعی بی تاثیر است. افزایش متغیر کنترل ناپذیری و خطر، منجر به کاهش سازگاری فردی و افزایش سازگاری اجتماعی می‌شود. افزایش اطمینانشناختی کتابداران در سازگاری فردی بیتاثیر بوده اما در سازگاری اجتماعی آنها تاثیر مثبت دارد. افزایش کنترل افکار درمیان کتابداران موجب افزایش سازگاری فردی و اجتماعی آنان می‌شود. افزایش خودآگاهی شناختی، منجر به کاهش سازگاری های فردی و اجتماعی کتابداران میگردد.
گفتنی است، این یافته‌ها، به صورت یک مقاله علمی پژوهشی با عنوان «رابطه بین باورهای فراشناختی با میزان سازگاری فردی و اجتماعی کتابداران دانشگاه علوم پزشکی ایران» به کوشش سعيد غفاری (دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه پیام نور قم)، شعله زکيانی (کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه پیام نور مشهد) تهیه شده که در دوماهنامه «پیاورد سلامت» منتشر شده است. این نشریه متعلق به دانشگاه علوم پزشکی تهران است.
انتهای پیام/
تداوم بارندگی‌ها در کشور / دمای هوا در بعضی مناطق کاهش می‌یابد