ایوب اکرمی، عضو هیئت علمی دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، در مورد جبر و اختیار از دیدگاه قرآن و روایات اظهار کرد: انسانها به طور طبیعی خصوصا افرادی که زندگی موفقیت آمیزی نداشتهاند، گرایش به جبر دارند و ناکامیها و عدم موفقیتهای خود را به حساب عوامل جبری میگذارند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
وی با بیان اینکه در مقابل نظریهی جبر، نظریه اختیار(تفویض) است که فرد در این دیدگاه احساس مسئولیت بیشتری دارد و دارای اعتماد به نفس است، ادامه داد:مسئله جبر و اختیار تاثیر روحی روانی زیادی در رفتار انسان میگذارد.عضو هیئت علمی دانشکده الهیات دانشگاه فردوسیبا بیان اینکه از دیدگاه جبرگرایان، انسان در تحصیل سعادت و شقاوت خود اختیاری نداشته و عوامل بیرونی و ارادهی الهی است که آینده او را رقم میزند، افزود: اختیار عکس معنای جبر دارد، در نظریه تفویض(اختیار) با اینکه عوامل بیرونی در شکلگیری شخصیت و سعادت و شقاوت انسان تاثیرگذار است ولی بیشتر از آن که عوامل بیرونی موثر باشند عامل درونی شخص است که آینده وی را میسازد.اکرمی با اشاره به کتاب «انسان و سرنوشت» مرتضی مطهری بیان کرد: آیات قرآن در زمینه جبر و اختیار به دو گروه تقسیم میشوند؛ یک دسته از آیات قرآن، آینده دنیا و حیات انسان و پدیدهها را به علم و اراده الهی مختص میدانند ولی در مقابل، آیات دیگر، آینده دنیا و حیات پدیدهها را به عوامل تعیین کنندهی اختیار انسان مثل عقل و فطرت و کار... مربوط میدانند.وی تصریح کرد: باید به لحاظ محتوا و مفهوم، آیاتی که ظاهرا معنای جبر دارند را طوری با آیات دیگر جمع کنیم که منافقاتی با آیاتی که مفهوم اختیار دارند، نداشته باشد.وی با بیان اینکه خداوند فقط خالق انسانها نیست، بلکه رب، هادی، عادل و رازق است و انسان و جهان را مدیریت میکند، گفت:
خداوند متعال با علم خود میداند که آیندهی جهان و انسان چه
خواهد شد و این طور نیست که موجودات را بدون هدف و ارادهی خاصی آفریده باشد و به حال خود رها کند بلکه ما معتقدیم که خداوند نسبت به
همه چیز اراده دارد.عضو هیئت علمی دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی ادامه داد: اراده الهی از مجاری علت و معلول به ظهور میرسد، به عبارت دیگر،
خداوند متعال برای اینکه اراده خود را به فعلیت برساند از مجاری علل و اسباب و علت و معلولهایی که در نظام هستی وجود دارد کار میکند،خداوند به ما نعمت میدهد، ولی این نعمت دادن به وسیله آفتاب، زمین و کار کشاورز است. فعل، فعل خداوند است اما خداوند مجموع علل و اسبابی که برای پدید آمدن یک محصول مادی نیاز است را در اختیار انسان قرار میدهد.وی ادامه داد: در قرآن گفته شده وقتی انسان در میدان جنگ، تیر میاندازد انسان نیست که این کار را میکند بلکه خداست که آن کار را میکند،در تفسیر آیه این طور بیان شده؛ نه اینکه اسباب و عوامل هیچ نقشی ندارند بلکه معنای آن این است که خداوند موجودات و اشیاء را آفریده و کارکرد ویژهای که آن عامل باید داشته باشد را نیز به او عطا کرده است.اکرمی گفت: بنابراین خداوند متعال در نظام تکوین برای هر موجود، نقش و کارکردی را تعیین کرده و سنتش هم این است که موجود، آن نقش و کارکرد را داشته باشدو در میان موجودات، فرض بر این است که خداوند به انسان، اختیار، عقل، فطرت، گرایش به خوبی داده است و چون عطای همه این موارد، فعل خداوند است پس ارادهی خداوند از مجاری این موارد به مرحلهی ظهور میرسد.عضو هیئت علمی دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی با بیان اینکه ارادهی انسان در طول ارادهی الهی است، گفت: خیلی از عوامل در دست انسان نیست اینکه ما در چه منطقهی جغرافیایی به دنیا بیاییم و حتی چه اسمی روی ما بگذارند که موثر در شخصیت ما باشد و اینکه خداوند پیغمبر فرستاده اما ما در آن دوران نبودیم، در واقع مجموعهای از عوامل است که در دست ما نیست.اکرمی تصریح کرد: البته این عوامل تام نیستند، انسان محصول مجموع عللی است که بسیاری از این علل، وجودشان جبری است ولی سطح استفاده انسان از آنها به اختیار خود او است.وی با تاکید بر اعتقاد شیعه مبنی بر اینکه نه جبر و نه اختیار بلکه امر بینالامرین است، بیان کرد: مسئله جبر و اختیار مربوط به انگیزه
اعمال انسان است و مسئله پاداش و عذاب مربوط به آثار کار و به خاطر پیامدهای حقوقی و اخلاقی در شخصیت انسان است.
برای مثال وقتی فردی دزدی میکند او را از آثار و پیامدها و مجازاتهای دزدی آگاه کردهاند ولی با اختیار خود این کار را انجام میدهد و مجازاتهای حقوقی که برای دزدی در نظر گرفتهاند مربوط به آثار کار او است.اکرمی اظهار کرد: نباید انتظار
داشته باشیم چون انسان مختار است میتواند هر کاری انجام دهد ولی هیچ تنبیه و عذابی برای او نباشد، انسان موجودی اجتماعی است و باید پیامدهای کارهای اخلاقی و حقوقی خود را بپذیرد.وی گفت: در تاریخ اسلام،
متفکران اسلامی به دو گروه تقسیم شدهاند گروهی که اعتقاد به جبر مطلق داشته و گروهی هم اعتقاد به اختیار مطلق و تفویض کارها به انسان داشته به این معنا که خداوند انسان را آفریده و دیگر کاری به کار او ندارد ولی در اعتقاد شیعه نه جبر مطلق و نه اختیار مطلق است بلکه بین این دو امر است(امر بینالامرین).عضو هیئت علمی دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی اظهار کرد: نه جبر مطلق است که خداوند ما را آفریده باشد و مجبور به ثواب و یا گناه کرده باشد و از طرفی هم نه اختیار مطلق است که
همه چیز به اختیار انسان باشد بالاخره انسان در مجموعهی از عوامل جبری زندگی میکند، بنابراین شخصیت انسان از لابهلای مجموعه عوامل جبری و اختیاری به دست میآید.وی با اشاره به اینکه مسئله جبر و اختیار یک بحث بین ادیانی است، مطرح کرد: حتی در مسیحیت و یهود و دیگر ادیان به این مسئله توجه دارند حتی بعضی از فیزیکدانها که بحثهای علیت را بیان میکنند و نوعا گرایش به جبر دارند، معتقدند که اگر انسان را موجودی مختار بدانیم با بحث علیت سازگار نیست.
منبع: ایکنا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کردهاست، لذا
منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۰۹۷۴۳۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
برگزاری همایش منطقهای «حجاب، عفاف و زیست عفیفانه» لبیک به ندای رهبری است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا، حجتالاسلام سیدمهدی قریشی نماینده ولیفقیه در استان آذربایجانغربی در نخستین همایش منطقهای «حجاب، عفاف و زیست عفیفانه» که به میزبانی واحد ماکو برگزار شد، اظهار کرد: بنا به تعبیر مقام معظم رهبری، دشمن مسئله حجاب در کشورمان را به یک چالش تبدیل کرده و برگزاری چنین همایشهایی با محور حجاب میتواند در رفع این چالش مؤثر باشد.
وی با اشاره بر اینکه خداوند پیامبران الهی را برای هدایت بشر فرستاده و بر انسان منت گذاشته که هدایتش به وسیله پیامبری از جنش خود انجام گیرد، ادامه داد: خداوند متعال پیامبران را برای تزکیه مردم و نجات آنها از گمراهی فرستاده است.
نماینده ولیفقیه در استان آذربایجانغربی با تأکید بر اینکه خداوند تمام آنچه که مورد نیاز بشر برای هدایت اوست به وسیله پیامبران ارسال کرده، افزود: خداوند خالق انسانها است و از تمام نیازهای او و تهدیداتی که برایش وجود دارد، باخبر بوده و از طرفی خداوند مهربانتر و دلسوزتر از همه برای بشر است، به همین منظور ارزشهایی که ما را به سرمنزل مقصود هدایت میکنند، از طریق پیامبران به انسان تعلیم داده است.
قریشی متذکر شد: دین متشکل از بایدها و نبایدها، عقاید و باورها بوده و همه هدفش هدایت انسانها به وسیله خداوندی است که مهربانتر از همه، برای بندگانش است و اگر در عمل به این بایدها و نبایدها دچار قصور شویم، دچار انحراف شده و به منزل نهایی که خداوند در نظر گرفته نمیرسیم.
امام جمعه ارومیه با تأکید بر اینکه انسان زندگی بینهایت دارد، عنوان کرد: کوتاهی در بایدها و نبایدها و عمل نکردن به آنها، زندگی ابدی انسان را به مخاطره میاندازد و عمل به دستورات الهی، زندگی ابدی انسان را تأمین میکند.
وی یادآور شد: حضرت علی علیهالسلام در فرمان مالک اشتر، مالک را به تقوا دعوت میکند و میگوید اطاعت الهی را به اطاعت از دیگران ترجیح بده و به مالک دستور میدهد هرآنچه از واجبات است انجام دهد.
نماینده ولیفقیه در استان آذربایجانغربی با تأکید بر اینکه حجاب و عفت یکی از مهمترین احکام الهی است، تشریح کرد: مسئله حجاب و عفاف به قدری حائز اهمیت است که در آیات و روایات متعددی، به حساسیت خداوند متعال به این امر تأکید شده است.
قریشی متذکر شد: نوع پوشش و حجاب نشان میدهد که یک فرد چه اندازه عفیف است و این مهم، حرف خود خداوند متعال است که در آیه ۵۹ از سوره احزاب نیز به آن اشاره شده و حدود حجاب مشخص میشود.
وی، تأکید مقام معظم رهبری درباره موضوع حجاب و اینکه فرمودهاند که نمیشود در این خصوص عقب نشست؛ چراکه حجاب یک مسئله شرعی و قانونی است، آن را براساس آیات قرآن کریم و به تأسی از آنان دانست.
نماینده ولیفقیه در استان آذربایجانغربی خاطرنشان کرد: موضوع حجاب و عفاف تا آن جایی اهمیت دارد که به نکات ظریفی در این رابطه در قرآن کریم اشاره شده و حتی به نحوه صحبت کردن متعارف و حتی نوع راه رفتن زنان نیز توجه شده که در آیه ۳۰ سوره مبارکه نور قابل جستوجو است.
امام جمعه ارومیه با تقدیر از مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی آذربایجانغربی در برگزاری همایش منطقهای «حجاب، عفاف و زیست عفیفانه» بر لزوم تبیین حجاب در دانشگاهها از طریق برگزاری جلسات پرسش و پاسخ، همفکری و هماندیشی استادان و دانشجویان تأکید کرد.
انتهای پیام/