به نقل از «مهر»

وجدان، ندای باطنی عقل آدمی است/ نزاع تاریخی اندیشه و اراده

تاریخ انتشار: ۹ اردیبهشت ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۳۱۰۶۷۵۹

دینانی در برنامه معرفت با طرح این پرسش که اندیشه مهمتر است یا اراده، گفت: این جنگی است که بین اشاعره و معتزله ما در طول ۱۴ قرن بوده است. جنگ فلسفی دنیا همین است که بخواهیم یا بدانیم!

به گزارش خبرنگار مهر، عصر دیروز، هشتماردیبهشت ماه، غلامحسین ابراهیمی دینانی، عضو انجمن حکمت و فلسفه و چهره ماندگار فلسفه در تفسیر قسمت هایی از کتاب «از محسوس تا معقول» در برنامه معرفت که از شبکه چهار سیما به روی آنتن رفت،اظهار داشت: امروزه در میان مردم می شنویم که فلان کس دارای وجدان است و با وجدان است، گاهی هم می گویند فلان کس بی وجدان است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به جایی می رسد که بعضی می گویند ما وجدان خوب داریم و به دین نیاز نداریم،وجدان خوب داشته باشیم کافی است. به هر صورت وجدان، یک چیز پسندیده ای است. همه از وجدان صحبت می کنند ووجدان را چیز خوبی می دانند. حالا اگر از آنها بپرسند که وجدان چیست چه جوابی می دهند؟ خیلی سخت است. اگر از عقل بپرسیم، می گویند ادراک دارد، ریاضی می داند، محاسبات و فلسفه می داند، علوم را کشف می کند، اینها را می توانند بگویند اما نمی دانند فرق وجدان داشتن با تعقل کردن چیست؟

دینانی گفت: وجدان، شنیدن باطنی یک صدایی است که از درونشما می آید، آن صدا به گوش شما می رسد، منتها گوش ظاهر شما نمی شنود. یک صدایی از باطن شما به گوش شما می رسد که مانند عقل هم داوری نمی کند، داوری کار عقل است. بی و اسطه یک صدایی از داخل به شما می رسد که می گوید این کار را بکن یا این کار را نکن،بدون داوری.مجال تعلل هم به شما نمی دهد. حالا این صدا از کجا می آید؟ یا از جانب حق تعالی است یا از جانب عقل است. عقل از باطن با انسان حرف می زند. حتی اگر صدای عقل هم باشد،ندای عقل، ندای حق است. ندای عقل از حق تعالی می آید.

وی در ادامه گفت: پس وجدان در مرحله اول، ندای عقل باطن است. عقل باطن شما بدون اینکه شما را معطل کند و سرگرم کند می گوید این کار را انجام بده یا انجام نده. صدای عقل، ندای حق تعالی است. وجدان،ندای باطنی عقل آدمی است که به گوش باطن انسان می رسد.

چهره ماندگار فلسفه افزود: انسان دو خصلت مهم دارد که کمتر به آن توجه شده است؛انسان هم اندیشمند است و هم می خواهد و اراده می کند. پس یک وقت اندیشه می کنیم و یک وقت اراده می کنیم. حالا حرف این است که اصالت را به اندیشه بدهیم یا اراده؟اندیشیدن، لذت بخش است. اگر لذت بخش نبود، انسان نمی اندیشید. اندیشیدن به اندیشمند لذت خود را می چشاند.بلافاصله لذت اندیشیدن با خودش همراه است اما من اراده می کنم. اراده مهم است،اما نتیجه اش بعد می آید. اندیشیدن، هم اکنون است هم گذشته و هم آینده. اما اراده همیشه به آینده نظر دارد. اندیشه توسعه اش بیشتر است اما اراده فقط برای آینده اراده می کند.

این استاد دانشگاه در ادامه گفت: چه خوب است که نمی توانیم گذشته را اراده کنیم. اگر ما می توانستیم بااراده خودمان همه تاریخ گذشته را دگرگون کنیم چه می شد؟ چه بسا همه چیز را نابود می کردیم. چه بسا آدم که ناپخته است می توانست گذشته را تغییر دهد و تاریخ را نابود کند. همان بهتر که اراده به گذشته برنگردد پس اراده همواره به آینده نظر دارد.

عضو انجمن حکمت و فلسفه ادامه داد: یک مطلبی را می خواهم بگویم که کمتر گفته شده است. انسان اندیشمند وقتی که می اندیشد هر چه که پیر می شود اندیشه اش بیشتر می شود. هرچه سالخورده می شود، اندیشه اش بیشتر می شود. اما آدمی که فقط اراده می کند هرچه پیر می شود، دایره اراده اش تنگتر می شود. اما در اندیشیدن هر چه پیر بشوی اندیشه هست و بعد از مرگ هم اندیشه نابود نمی شود.

دینانی افزود: انسان همانطور که اندیشمند است، خوشبختی هم می خواهد. انسان ها نیکبختی را می خواهند.از انسان ها بپرسید آیا می خواهید خوشبخت یا نیکبخت بشوید می گویند بله، قطعا می خواهیم. اما آنها خوشبختی و نیکبختی را چگونه تعریف می کنند؟یکی می گوید می خواهم پولدار شوم اما نیکبختی نهایی چیست؟ چه کسی نیکبخت است؟اگر کسی فرعون زمین باشد و بر کره زمین حکومت کند اما بداند چند وقتی بیشتر زنده نیست آیا احساس نیکبختی می کند؟چه کسی می تواند احساس نیکبختی کند؟ کسی که احساس جاودانگی کند،کسی که نمیرد، نمردن نیکبختی است. چه کسی نمی میرد؟ کسی که به جاودانگی روح، به وجود حق تعالی و امکان وصول به حق باور داشته باشد. کسی که امکان وصول به حق تعالی را داشته باشد نابود نمی شود. نیکبخت کسی است که به جاودانگی دست یابد. حالا اندیشیدن جاودانگی است یا خواستن و اراده کردن؟من اندیشه مهمتر است یا من خواهنده و اراده کننده مهمتر است؟این جنگی است که بین اشاعره و معتزله در طول ۱۴ قرن بوده و امروز هم هست. جنگ فلسفی دنیا همین است که بخواهیم یا بدانیم.

وی در پایان اظهار داشت: انسان همیشه پرسش دارد، یک اندیشمندی می گوید من یک پرسش هستم نمی گوید من پرسش دارم. چرا این را می گوید؟ من از همه چیز می توانم بپرسم اما چه پرسشی از این مهمتر که من کیستم؟ این پرسش که من کیستم را پاسخش را چه کسی باید بدهد؟ باز هم پاسخ این پرسش از زبان خود من می آید. من هم پرسش کننده و هم پاسخ دهنده هستم. من کیستم یعنی از کجا آمده ام؟ به کجا خواهم رفت چه بوده ام و چه می شوم و چه باید انجام بدهم؟ اینها همه پرسش است، اینها پرسش های سهمناکی است. چه کسی باید پاسخ این پرسش ها را بدهدجز اندیشه عقلانی؟ عقل باید تا آخر عمر کار کند و سرانجام عقل باید پاسخگو باشد. البته خداوند به اینها پاسخ داده است ولی پاسخی که خداوند داده است را انسان باید با عقلش بفهمد.خداوند پاسخ داده است کهکمک کند اما عقل آدمی باید بفهمد.

منبع: مهر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۱۰۶۷۵۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

روحیه داوطلبی در هلال احمر برآمده از اراده انسانی است

به گزارش خبرگزاری مهر، هفتمین نشست رابطین فرهنگی و ائمه جماعت هلال احمر چهار استان اردبیل، گیلان، آذربایجان شرقی و زنجان با هدف هم اندیشی فعالیت‌ها و برنامه‌های فرهنگی از سوی حوزه نمایندگی ولی فقیه در هلال احمر به میزبانی شهر تبریز برگزار شد.

نماینده ولی فقیه در جمعیت هلال احمر در این نشست به تبیین و تشریح اهمیت برنامه‌ریزی و رفع آسیب‌های اجتماعی در کشور پرداخت.

حجت الاسلام‌والمسلمین معزی آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی را به گسل‌های تشبیه کرد که مانند گسل‌های طبیعی ویران‌گر و خسارت‌آفرین هستند. حجت الاسلام‌والمسلمین معزی در ادامه به مرور برخی از خدمات جمعیت هلال احمر در حوادث طبیعی همچون زلزله خوی پرداخت و تصریح کرد: همان‌طور که هلال‌احمر در این حادثه به تسکین آلام و التیام رنج‌های مردم کوشید، باید در زلزله‌فرهنگی نیز یاری رسان مردم باشد.

نماینده ولی فقیه تسکین آلام روحی و حفظ سلامت معنوی جامعه را نیز از وظایف جمعیت هلال‌احمر برشمرد و افزود: در جمعیت هلال احمر، برنامه ریزی و هدایت فعالیت‌های فرهنگی، گسترش و ارتقای فرهنگ دینی و ترویج ارزش‌های دینی و انقلابی بر عهده حوزه نمایندگی ولی فقیه است.

حجت الاسلام‌والمسلمین معزی با طرح این پرسش که آیا تنها زلزله خانه‌ها و شهرها را ویران می‌سازد؟ ادامه داد: دشمنان با ابزارهای متعدد تبلیغانی سعی دارند ایمان و امید را در جوانان ایران اسلامی کاهش دهند.

نماینده رهبر معظم انقلاب در ادامه بر اهمیت خنثی‌سازی این توطئه‌ها با برنامه‌ریزی فرهنگی تاکید کرد.

پاسخ به شبهات و تولید محتوای معرفتی با بهره‌گیری از ابزارهای کارآمد و نگاه خلاقانه به منظور خنثی‌سازی این نقشه‌ها، توصیه حجت‌الاسلام والمسلمین معزی به مبلغان حاضر در این نشست بود.

وی با تاکید بر اینکه ترویج فعالیت داوطلبانه تنها با بخشنامه و دستورالعمل ممکن نیست، تصریح کرد: فعالیت داوطلبانه نیازمند روحیه و اراده انسانی است که ترویج آن در پرتو ارتقا فرهنگ دینی و تبیین معارف دینی امکان پذیر است.

حجت الاسلام‌والمسلمین معزی در این بخش مقاومت و ایستادگی مردم غزه اشاره کرد که در نتیجه اراده انسانی و پایبندی به آرمان‌های اخلاقی شکل گرفته است.

وی با بیان اینکه این مقاومت نه با بخشنامه بلکه با بهره‌گیری از معرفت دینی حاصل شده است، افزود: این ایستادگی برآمده از گفتمان انقلاب اسلامی است. حجت الاسلام‌والمسلمین معزی در بخش دیگری از سخنان خود در این نشست با تاکید بر اینکه جامعه امروز نیازمند مبلغانی است که توانایی ایجاد ارتباط با جوانان را داشته باشند به ارائه رهنمودهایی در خصوص نحوه ارشاد و تبلیغ دین پرداخت و بر این مساله تاکید کرد که مبلغ بایستی زبان و ادبیات نسل امروز بشناسد.

کتاب‌خوانی، توجه به بهره‌گیری از فضای مجازی، ارتباط صمیمانه با نمازگزاران، تقویت تعامل با جامعه مخاطب از جمله توصیه‌های نماینده رهبر معظم انقلاب به رابطین فرهنگی حاضر در این نشست بود.

حجت الاسلام‌والمسلمین معزی ترویج فعالیت های قرآنی را از جمله وظایفی برشمرد که باید رابطین فرهنگی جمعیت در استان‌ها دنبال نمایند.

وی در ادامه به مرور اهداف چهارگانه جمعیت هلال احمر پرداخت و در تبیین اهداف چهارگانه بر اهمیت سودمندی در دین مبین اسلام تاکید کرد.

نماینده ولی فقیه در جمعیت هلال احمر در این نشست از انتشار مجدد مجله مهروماه به صورت الکترونیکی در این مجموعه نیز خبر داد، افزود: حوزه نمایندگی سعی دارد با بهره‌گیری از فضای وب و بسترهای روز، محتوای معرفتی را در اختیار مخاطبان خود قرار دهد.

وی در این نشست به ائمه جماعات در جمعیت هلال احمر توصیه کرد که با بهره‌گیری از برنامه‌های خلاقانه ارتباط خود را با کارکنان، جوانان، داوطلبان و امدادگران جمعیت هلال احمر تقویت کنند.

حجت‌الاسلام والمسلمین معزی در این مراسم از مدیرعامل و مسئول دفتر نمایندگی ولی فقیه در استانی آذربایجان شرقی به عنوان میزبان این برنامه نیز قدردانی کرد. در این نشست، حاضران به ارائه گزارش عملکرد، نکات و پیشنهادهات خود در خصوص فعالیت‌های فرهنگی در جمعیت هلال احمر پرداختند.

کد خبر 6092770