معمای «نرخ سود» در بازار بدهی
تاریخ انتشار: ۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۳۱۱۴۵۹۷
افزایش نرخ سود اسناد خزانه اسلامی، اواخر سال گذشته به محل بحث فعالان بازار سرمایه بدل شده بود. نرخ سود «اخزا»ها که اسفند ماه به بیش از 28 درصد رسیده بود، در سال جدید به محدوده 23 درصد بازگشت.
به گزارش دنیای اقتصاد، با توجه به ثبات نسبی نرخهای سود در بازار پول، نوسانات مذکور را تنها میتوان به عرضه و تقاضای خود بازار سرمایه ارتباط داد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
اوراق بدهی دولتی محل مجادله ماههای اخیر بازار سرمایه محسوب میشوند. جایی که مشاهده شد افزایش نرخ سود این اوراق به حتی 28درصد در اواخر سال گذشته، بسیاری را نسبت به بالا بودن نرخ بهره بدون ریسک نگران کرد. بررسیهای «دنیای اقتصاد» نشان میدهد نرخ سود این اوراق پس از عبور از ماههای پایانی سال، روند معکوسی گرفته و توانسته طی هفتههای اخیر در نرخهایی کمتر از 24 درصد آرام گیرد.
در شرایطی که تغییر محسوسی در بازار پول رخ نداده است، کاهش نرخها بهطور مستقیم به عرضه و تقاضای اوراق برمیگردد. بر این اساس، تصمیم به توقف موقت عرضه «اخزا»ها در پایان سال گذشته و همچنین، کاهش نیاز به نقدینگی دارندگان حقوقی این اوراق مهمترین عواملی هستند که از ابتدای سال جاری موجب رشد قیمتها و در نتیجه متعادل شدن نرخ سود آنها شد.
«اسناد خزانه» از مهمترین ابزارهایی هستند که در کشورهای گوناگون از سوی دولت ها و بانک های مرکزی برای اعمال سیاستهای اقتصادی و تنظیم بازارهای پول و سرمایه مورد استفاده قرار میگیرند. در ایران نیز یکی از ابزارهای مالی نوینی که در چند سال گذشته از سوی دولت برای تسویه بدهی منتشر شده، اسناد خزانه اسلامی است.
به این ترتیب اسناد خزانه اسلامی از ابزارهای مالی با ماهیت بدهی بوده که بدون کوپن سود و با سررسید کمتر از یکسال منتشر میشود و هدف اصلی از انتشار آن، مدیریت بدهیهای دولت است.
اسناد خزانه اسلامی در تاریخ ۸ مهر 94 با انتشار «اخزا۱» کلید خورد که به نوعی آغاز رسمی بازار بدهی در کشورمان محسوب میشود. پیش از این، عمده اوراق منتشرشده در قیمتهای ثابت و تقریبا بدون اثرگذاری واقعی عرضه و تقاضا معامله میشدند.
تاکنون ۱۱ مرحله اوراق اسناد خزانه اسلامی با سررسید میانمدت و دو مرحله اوراق اسناد خزانه اسلامی با سررسید کوتاهمدت تحت عنوان «سخا» به انتشار رسیده است. تاکنون اوراق «اخزا۱» تا «اخزا6» و همچنین «سخا1» و «سخا2» سررسید شدهاند و «اخزا7» تا «اخزا۱۱» در فرابورس در حال معامله هستند.
بررسی وضعیت نرخ سود اسناد خزانه اسلامی نشان میدهد از زمان انتشار «اخزا۱» تاکنون، متوسط نرخ سود موثر این اوراق در بازه ۲۱ تا ۳۲ درصد در نوسان بوده است. در این مدت نیز متوسط نرخ سود «اخزا»ها روند باثباتی نداشتهاند. نکته جالب توجه اما افزایش محسوس متوسط نرخ سود این اوراق در ماههای پایانی سال 95 است.
موضوعی که در بازه زمانی مورد بررسی (شهریور 95 تا فروردین 96) به وضوح قابل مشاهده است. بر این اساس متوسط نرخ سود «اخزا»ها از 3/ 22 درصد در شهریور 95 به یکباره به حدود 28 درصد در اسفند 95 رسید (در برخی روزها نرخهای بالای 30 درصد نیز در میان این اوراق مشاهده شد) و پس از آن بار دیگر در فروردین96 به محدوده 23 درصد بازگشت. در این میان سوال اصلی این است که با وجود عملکرد موفق دولت در سررسید «اخزا۱» تا «اخزا6» و بازپرداخت به موقع مبلغ اوراق، چرا چنین روند صعودی در متوسط نرخ سود این اوراق مشاهده شد؟ دلایل اصلی این پدیده چه میتواند باشد؟
بهطور کلی میتوان به چند عامل تاثیرگذار در مسیر تغییر نرخ سود اوراق اسناد خزانه اسلامی اشاره کرد. یکی از موانع اصلی در برابر کاهش نرخ سود در بازار بدهی، وضعیت بانکها و اثر فضای کلان اقتصادی است. بنابراین نباید به اشتباه سود اوراق بدهی را اثرگذار بر فضای کلان دانست، زیرا حجم انتشار این اوراق در کل اقتصاد هنوز بسیار محدود است.
در عین حال در آغاز انتشار اوراق اسناد خزانه اسلامی تجربه نکول کردن اوراق مشارکت دولتی سبب شده بود تا دارندگان اوراق «اخزا1» نکول این اوراق را نیز امری محتمل ارزیابی کنند. موضوعی که البته در ادامه راه و با عملکرد موفق دولت در بازپرداخت به موقع «اخزا1» تا «اخزا6» در سررسید مرتفع شد تا ریسک نکول اوراق اسناد خزانه اسلامی به امری بیاثر در تعیین سود این اوراق تبدیل شود.
یکی از دیگر موارد تاثیرگذار بر افزایش یا کاهش نرخ سود «اخزا»ها، نوسان در بازار بین بانکی است. این در حالی است که بررسیهای میدانی نشان از ثبات این بازار در ماههای اخیر دارد. به عبارتی دیگر وضعیت این بازار در ماههای پایانی سال 95 (مصادف با زمان افزایش نرخ سود «اخزا»ها) و همچنین سال جدید (کاهش مجدد این نرخ) روند باثباتی را طی کرده است.
این مهم نشان میدهد که دلیل نوسان نرخ سود «اخزا»ها را باید نه در فضای اقتصاد کلان بلکه در درون بازار جستوجو کرد؛ چراکه در شرایطی که تغییر محسوسی در بازار پول رخ نداده است، کاهش نرخها بهطور مستقیم به عرضه و تقاضای اوراق باز میگردد.
در این میان کاهش نیاز به نقدینگی دارندگان حقوقی اوراق اسناد خزانه اسلامی از مهمترین عواملی است که از ابتدای سال جاری سبب رشد قیمت این اوراق و در نتیجه متعادل شدن نرخ سود آنها شده است. همانطور که اشاره شد طی بهمن و اسفند سال گذشته بازار سهام شاهد رشد محسوس نرخ سود اوراق خزانه اسلامی بود.
در این بازه زمانی، بازار اوراق خزانه اسلامی با تشدید فشار فروش از سوی حقوقیها (دارندگان عمده اوراق بدهی) با توجه به افزایش نیاز به نقدینگی این بازیگران با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال مواجه شد. این حجم از فروش «اخزا»ها در نهایت به کاهش قیمت این اوراق (افزایش نرخ سود) انجامید. توقف عرضه اوراق خزانه اسلامی توسط سازمان بورس در پایان سال نیز از دیگر عواملی است که زمینهساز کاهش نرخ سود این اوراق شده است.
رضا غلامعلیپور، معاون توسعه بازار فرابورس در این خصوص با تاکید بر اینکه بازار اسناد خزانه اسلامی تابع عرضه و تقاضا است، اظهار کرد: دولت متصدی انتشار اوراق اسناد خزانه اسلامی و واگذاری این اوراق به پیمانکاران بابت بدهیهایش است.
پس از آن «اخزا»ها به واسطه خرید و فروش در بازار کشف قیمت میشوند. در این میان به واسطه نیاز به نقدینگی پیمانکاران در ماههای پایانی سال گذشته، شاهد افزایش فشار فروش اوراق اسناد خزانه اسلامی در بازار بودیم که به موجب این امر قیمت «اخزا»ها کاهش یافت تا شاهد رشد غیرمنطقی نرخ سود این اوراق باشیم.
وی ادامه داد: با به تعادل رسیدن حجم عرضه ها در روزهای پایانی سال 95 به مرور قیمت «اخزا»ها به محدوده نرمال رسید و نرخ سود این اوراق نیز روندی طبیعی پیدا کرد، به طوری که میانگین نرخ سود اوراق اسناد خزانه اسلامی در فروردین سال جاری در محدوده 23 درصد قرار گرفت و روند کاهشی این نرخ در روزهای سپری شده اردیبهشت نیز ادامه پیدا کرد.
محسن احمدی، تحلیلگر بازار سهام نیز از دیگر کارشناسانی است که دلیل عمده افزایش نرخ سود «اخزا»ها در دو ماه پایانی سال 95 را نیاز به نقدینگی پیمانکاران و در نتیجه تشدید فشار فروش این اوراق در بازار عنوان میکند و معتقد است: با رفع این فشار فروش در سالجاری شاهد به تعادل رسیدن نرخ سود اوراق اسناد خزانه اسلامی در بازار هستیم.
سعید بیات، کارشناس پژوهشکده پولی و بانکی معتقد است بالا بودن نرخ سود اوراق اسناد خزانه اسلامی زاییده مشکلات ساختاری اقتصاد کشور است و تا زمانی که این مشکلات برطرف نشود، نمیتوان به اصلاح روند مذکور امید داشت.
این کارشناس پولی بانکی به تنگنای مالی پیمانکاران دارنده اوراق در روزهای پایانی سال اشاره کرده و میگوید: با نزدیک شدن به پایان سال و تعهدات پیمانکاران نسبت به پرداخت حقوق و عیدی کارگرانشان، پیمانکاران دارنده اوراق اسناد خزانه اسلامی ناچار میشوند تا این اوراق را با قیمتی پایینتر از گذشته در فرابورس نقد کنند که همین امر سبب شده تا نرخ سود این اوراق با شیب تندتری به صعود خود ادامه دهد.
با این تفاسیر به نظر میرسد عمده دلیل منطقیتر شدن نرخ سود اوراق اسناد خزانه اسلامی در بازار نسبت به بهمن و اسفند 95 و رسیدن این رقم به نیمه اول نیمسال دوم سال 95 به تعادل رسیدن عرضه و تقاضا «اخزا»ها و در نتیجه صعودی شدن قیمت این اوراق در بازار است.
منبع: فرارو
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۱۱۴۵۹۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
وزیر دفاع پیام صادر کرد
به گزارش تابناک، دهم اردیبهشت ماه که در تقویم رسمی کشور به نام روز ملی خلیج فارس نامیده شده است؛ روزی است که یادآور حماسه از خود گذشتگی ملت سرافراز ایران در موضوع بازپس گیری جزیره هرمز از نیروهای متجاوز پرتغالی است.
در تاریخ ایران زمین، روز ملی خلیج فارس در امتداد هویت تاریخی و تمدن دیرپای این سرزمین است. تمدنی که بر شالوده فرهنگ، هنر و پایداری بنیان نهاده شده تا خلیج نیلگون همیشه فارس، از زمره مستحکمترین سند حقوقی در جهان باشد.
این روز که مقارن با اخراج استعمارگران از منطقه است؛ بیانگر واقعیتها، اسناد و مدارک تاریخی، سیاسی، جغرافیایی، باستان شناسی و مردم شناسی منطقه حیاتی و راهبردی خلیج فارس است. در واقع خلیج فارس یک نام جاودانه و عمری ۶۰۰۰ ساله به موازات هویت جغرافیایی ایران میباشد.
خلیج فارس این پهنه آبی تمدن ساز، به دلیل موقعیت جغرافیایی خود در طول تاریخ و از هزارههای پیش از میلاد تاکنون، همواره در همه زبانها و به طور مستمر نامی شناخته شده در کتابها، سفرنامهها، اسناد، نقشهها، پژوهشهای تاریخی و اسناد بینالمللی به زبانهای مختلف با نام کهن خلیج فارس پیوسته مورد اشاره، تصریح و تاکید مورخان و پژوهشگران به ویژه در منابع معتبر عربی و اسلامی بوده است.
در واقع از قدیمیترین اسناد موجود درباره خلیج فارس به دوران یونان باستان برمیگردد و تا زمان حال تمام اسناد و نوشتههای مورخان و جهانگردان در طول چند صد سال گذشته همواره از خلیج فارس به عنوان نامی که از ابتدا روی این آبراه مهم و بزرگ وجود داشته است؛ حکایت دارد.
کرانههای این آبهای نیلگون از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب متاثر از فرهنگ عمیق و اصیل ایرانی- اسلامی و متاثر از این سرزمین بزرگ و کهن است. در این میان وجه برجسته و ارزشمند تنگه هرمز خلیج فارس، گویای زیست فرهنگی و هنرمندانه مردمان این دیار است که با قدرت راهبردی و اندیشه مرزداری عجین شده است تا جلوههای دیرپای تمدنی را باشکوهتر و نمونههای تازهتر آن را غنیتر به نمایش گذاشته و به جهان عرضه کنند.
آبهای نیلگون خلیج فارس و دریای عمان در دهههای اخیر به ویژه در مقطع جنگ تحمیلی که تهدیدات گسترده جهان خواران و دست نشاندگان آنها بر این منطقه متمرکز شده بود شاهد مجاهدتها و پایمردیهای رزمندگان نیروهای مسلح در حفظ حراست از هویت و ماهیت تاریخی این آبراه حیاتی بوده و همسایگان جمهوری اسلامی ایران در این منطقه راهبردی نیز دلاورمردی و رشادت جوانان ایران در این زمینه را میستایند.
ایران بزرگترین و مهمترین کشوری به شمار میرود که همواره نقش مهمی را در تعاملات و مناسبات منطقهای و فرامنطقهای به خصوص در منطقه خلیج فارس بر عهده داشته و اکنون نیز دارای جایگاه ویژهای در منطقه غرب آسیا به ویژه در حوزه خلیج فارس است بنابراین خلیج فارس در عرصههای داخلی، منطقهای و بین المللی اهمیت وافری برای ایران دارد و تصمیمات راهبردی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران همواره با در نظر گرفتن جایگاه این منطقه اتخاذ و تدوین میشود در این میان راهبرد نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران تامین امنیت خلیج فارس و تنگه هرمز و جغرافیای منطقه است.