اقتباسهاي روي صحنه؛ از شکسپير تا اينگمار برگمان
تاریخ انتشار: ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۳۱۵۶۹۶۱
خبرگزاري آريا - هنرآنلاين - عليرضا نراقي: "سونات پاييزي" اقتباس يا نگاه و يا آن طور که خود جلال تهراني نويسنده و کارگردان نمايش مدعي است، مواجههاي است با فيلم "سونات پاييزي" ساخته اينگمار برگمان. البته براي عشاق برگمان، اين کارگردان بزرگ تاريخ سينما، ديدن اين نمايش بسيار جذاب است. اما آنچنان هم آنها را از موتيفها و آن نرمي و تأکيد خُلَص بر زبان و ديالوگها در آثار برگمان مشعوف نميکند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
به عکس آنچه اين روزها درباره نمايش، تهراني گفته ميشود، "سونات پاييزي" به هيچ وجه ايستا نيست، به هيچ وجه در زيادهگويي غرق نيست و اساساً زبان در نمايش از يک گفتار ساده به عنصري اجرايي بدل شده است. اين نمايش البته که تا بن دندان حسي است و درباره يکي از پيچيدهترين روابط دنيا يعني رابطه مادر و فرزندي است، اما آنچه تهراني انجام داده پرهيز دادن بازيگران از احساساتگرايي در بيان است، پرهيز از ايجاد ميزانسنهايي روياروي هم براي جلوهپذير کردن گريزناپذيري فرديت سرد آدمها تا احساس آن چيزي باشد که در لابلاي نتها بيان ميشود، درست شبيه چيزي که در شبه مسابقه نواختن قطعهاي بين اين مادر و دختر گفته ميشود.
سونات پاييزي
"سونات پاييزي" اثري است که ديدن آن نياز به توجه، تمرکز و غرق شدن در فضا را دارد، قطع ارتباط با نمايش به معناي بيرون آمدن از جهان آن است. اين تقريباً تفاوت اساسي کاري است که "سونات پاييزي" ميکند در نسبت با آثار متداول نمايشي. مسئله ساختن جهاني خودبنياد با نشانههايي متنوع در درون همين جهان است که تماشاگر در آن قرار گيرد و صرفاً ناظر آن نباشد، تماشاگر بايد خود را به اثر بسپارد و تجربه کندي پيش روي نمايش را به تجربه غرق شدن در عميقترين عواطف انساني بسپارد، جايي که تجربه عيني- آفاقي زمان به تجربه دروني- انفسي از آن بدل ميشود. تجربه شگفتانگيزي که بايد با سکوت به سمت آن رفت.
"سونات پاييزي" هر شب ساعت 20:30 در سالن سمندريان تماشاخانه ايرانشهر روي صحنه ميرود و اجراي آن تا 17 ارديبهشتماه ادامه دارد.
رومئو و ژوليت
نمايش "رومئو و ژوليت" به نويسندگي باقر سروش و کارگرداني هستي حسيني و طراحي مصطفي کوشکي بنا به هر انگيزهاي که شکل گرفته باشد، اينک يک اسکلت است. يک سازه عظيم که رومئو و ژوليت را در خود هضم کرده است. بازخواني سادهاي از متن رخ داده، يک بازخواني مينيماليستي و بدون تکلف و اضافات، اما آنچه اتفاق افتاده کوچکي درام، بازيگري، ميزانسن و حرکت در بزرگي صحنه و نشانههاي بصري کار است. البته اين نسبت، زماني که متن همراه اين شيوه اجرايي باشد اصلاً بد نيست و در نهايت نوعي تجربه از يک متن کلاسيک محسوب ميشود، اما آن چيزي که رومئو و ژوليت را بيروح کرده ناهمگوني بازخواني و متن با اجرا و صحنه است، که در نهايت بازيگري و ارتباط بازيگران را هم تقليل داده و متن را در اجرا به يک امر تزئيني بدل کرده است؛ چيزي که در نهايت به ارتباط حسي مخاطب ضربه ميزند و اين رابطه را در سطح شگفتي نگه ميدارد.
ما فراروي از احساس را در اين نمايش براي رسيدن به امري معقول نميبينيم، اين در ادعاي اجرا هم نيست، اما از ارتباط حسي هم خبري نيست. درست است که يک عشق جوانانه مدرن ساخته ميشود در شمايلهايي خيال انگيز، درست است که رومئوي اين نمايش شمايل يک راک استار را دارد و ژوليتاش با بازي دختري سرکش و عصيانگر مينماياند، اما اينها تبديل به روندي دراماتيک نميشود تا مخاطب را به درون احساسات آدمها بکشاند. فارغ از اين شمايلسازي در شخصيتپردازي حتي حضور خيالانگيز و چشمنواز ماسکها و جادو و آدمهاي گويي مسخ شده هم از دل اين سازه عظيم اجرايي، حسي را به مخاطب منتقل نميکند. توليد مشترک باقر سروش به عنوان نويسنده، مصطفي کوشکي طراح صحنه و مشاور کارگردان و هستي حسيني کارگردان نمايش اثري متفاوت اما ناماندگار در ذهنيت و روح را سبب شده است، اثري که به سبب تصوير و شرايط مشقت بار اجرايي براي بازيگران در ذهن ميماند، همين.
"رومئو و ژوليت" در تئاتر مستقل تهران هر شب ساعت 20:30 روي صحنه مي رود و اجراي پاياني آن 30 ارديبهشتماه است.
هملت
"هملت" نوشته شهرام احمدزاده و به کارگرداني آرش دادگر، شمايلي است متخيل و با متني آشکارا برگرفته از عناصر ساختارشکنانه يک درام پست مدرن. پراکندگي، تکيه کردن بر خرده روابط و روايتهاي درون متن، پارودي و به استهزا کشيدن امور در ظاهر جدي و تراژيک از تمهيدات برسازنده اين سبک در نمايش هملت است. اثر مشهوري در جهان وجود دارد به نام "هملت ماشين" - که به فارسي هم دو ترجمه از آن موجود است که توسط ناصر حسيني مهر و مرحوم ايرج زهري انجام شده است- که يک بازخواني پست مدرن و به شدت سياسي از نمايشنامه "هملت" است. هاينر مولر نويسنده "هملت ماشين" در اين نمايشنامه تا توانسته بنيانهاي متني هملت را فروريخته و از اين طريق جهاني تازه را از آشفتگي و جنايت و تباهي برساخته است. به نظر ميرسد قرابتهاي زيادي از همين زاويه ميتوان بين "هملت" شهرام احمدزاده و آرش دادگر، با "هملت ماشين" هاينر مولر پيدا کرد.
"هملت" آرش دادگر، برونريزي تصويري آن فضاي آشفتهاي است که در نمايشنامه نهفته است. گويي که اين فضاي نابسامان به صورت و لباس و کلمات نفوذ کرده است. از اين جهت اگر "هملت" آرش دادگر اين آشفتگي يا کائوس (Chaos ) را به امري معاصر و سياسي نه به طريقي کلامي، بلکه در قالبي اساساً نزديک به امروز و راديکال بازنمايي ميکرد آنگاه ميتوانست اثري باشد که بيش از الان ما را به ياد بازخواني غريب و تکاندهنده هاينر مولر از نمايشنامه هملت بياندازد. بازخواني هاينر مولر از نمايشنامه شکسپير اثري است که درون متن و آشفتگي آن را به فجايع قرن بيستم و جنوني که از فرسودگي ايدئولوژيها در انسان معاصر مستولي شده است، پيوند ميدهد. اما "هملت" دادگر معلوم نيست با چه امر کلي خاصي پيوند ميخورد.
اثر دادگر نمايش سادهاي نيست، تأثيرگذار است، اجرايي منسجم و گرمي است، اما به اندازهاي که نشان ميدهد از درون ملتهب نيست. التهابش را به بيرون و به امري انضمامي گره نميزند، با اين وجود تئاتري جدي با شيوه اجرايي توجيهپذير است. در اين ميان همخواني بازيها با صحنه و درماتورژي کار از نکات مهم نمايش است. "هملت" نمايشي با کيفيت و اجرايي دلچسب است چون اين انسجام را در عين آشفتگي حفظ کرده است.
"هملت" نيز در سالن اصلي تئاتر شهر هر شب ساعت 19:30 اجرا ميشود و تا 20 ارديبهشتماه ادامه دارد.
منبع: خبرگزاری آریا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۱۵۶۹۶۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جشنواره «عروسکخونه» برگزیدگان خود را شناخت/ تجلیل از حسن دادشکر و عادل بزدوده
آیین اختتامیه دومین جشنواره نمایش عروسکی تلویزیونی «عروسکخونه» عصر روز شنبه؛ ۸ اردیبهشت در سالن همایشهای برج میلاد و با حضور برگزارکنندکان جشنواره و البته با تاخیری دو ساعته برگزار شد.
در این مراسم محمد بحرانی، محمد لقمانیان، مریم سعادت، عادل بزدوده، وحید جلیلی حسن دادشکر، وحید آقاپور، هومن حاجعبدالهی، رضا فیاضی، ماشاالله شاهمرادی و ساقی زینتی حضور داشتند.
در ابتدای مراسم پس از قرائت آیاتی از کلام الله مجید و پخش سرود ملی جمهوری اسلامی ایران، حامد مدرس؛ مجری برنامه روی صحنه آمد و ضمن عرض سلام و خوشامدگویی گفت: همزمان در بستر سامانه شاد نیز این برنامه پخش میشود. این جشنواره از این نظر که مربوط به کودکان است از اهمیت بیشتری برخوردار است. اعتمادی که مسئولین رسانه از جبلی تا معاونت سیما به این جشنواره داشتند حائز قدردانی است. خیلی جالب ایت که در عرض دو دوره این جشنواره به قدری کار خود را خوب انجام داده که تبدیل به یکی از معتبرترین جشنواره عروسکی ایران زمین شده است.
پس از صحبتهای مجری برنامه، نمایشی از کودکان شرکت کننده در جشنواره اجرا شد و سپس فاطمه امینی (خاله گلی) به همراه عروسک گودرز با روی صحنه آمدند و با اجرای برنامهای کوتاه میزبان کودکان حاضر در سالن بودند.
امیدوارم از سال آینده این جشنواره را بینالمللی کنیم
در ادامه مراسم محسن برمهانی؛ معاون سیما رسانه ملی روی صحنه آمد و طی صحبتهایی گفت: ضمن عرض سلام خدمت شرکتکنندگان در این مراسم باشکوه، از کسانی که این رویداد را برای دومین سال برگزار کردند، تشکر میکنم. این اتفاق مهمی است در دورهای که تولید محصولات کودکان و نوجوانان بیشتر به حوزه انیمیشن روی آورده و خیلی جاها کارهای عروسکی فراموش شده، اما گرفتن زیر بغل این گونه محتوای کودک بسیار کار باارزشی است.
وی ادامه داد: حضور و برگزاری یک رویدادی که در دومین سال خود ۲۰ میلیون نفر به آن رای داده اند جای خوشحالی دارد. امیدواریم در سالهای آینده این اتفاق بزرگتر و باشکوهتر برگزار شود و امیدوارم از سال آینده این جشنواره را بین المللی کنیم چراکه چنین جشنواره عروسکی در منطقه نداریم. این جشنواره جای خوبی ایستاده است و در نهایت به نیابت از رییس سازمان صدا و سیما که به خاطر یک موضوع کاری پیش بینی نشده نتوانستند به این مراسم بیایند تشکر میکنم.
در ادامه گروه موسیقی روی صحنه آمدند و قطعاتی را برای کودکان و مهمانهای حاضر در سالن اجرا کردند.
بازیگران تئاتر «کی بود، کی بود، من نبودم» برگزیدگان بخش بازیگری
در این بخش محسن برمهانی، وحید آقاپور، مهدی صبایی روی صحنه آمدند تا جوایز بخش بازیگری را اهدا کنند. در این بخش هیات داوران متشکل از رضا مهدی زاده، فاطمه کریمخانی، امیر سلطان احمدی، سمیه عبدالله زاده، آرش مصطفایی، فاطمه امینی، حسین نعیمی ذاکر، سارا روستاپور و محمد بحرانی اعلام شدند و بعد از اعلام نامزدهای بخش بازیگری جایزه اصلی این بخش به بازیگران تئاتر «کی بود، کی بود، من نبودم» اهدا شد.
سپس نمایشی با صدای لالایی و با عنوان «پرواز فرشتهها» و با محوریت کودکان فلسطینی اجرا و تصاویری از برگزیدگان پویش «پرواز فرشتهها» پخش شد.
محمدصادق باطنی: میخواستیم عروسکها را به تلویزیون برگردانیم
محمدصادق باطنی؛ مدیر شبکه کودک روی صحنه آمد و طی صحبتهایی بیان کرد: تک تک شما قدم روی چشمهای بنده گذاشتید که به جشن تشریف آوردید. در این جشن «عروسکها» زبان مشترک ما و کودکان و سرزمین خیال هستند. مدتی این عروسکها کمرنگ شده بودند، اما تمام تلاش برگزارکنندگان جشنواره برگرداندن عروسکها بود که برای نسل جدید خاطره بسازند.
وی افزود: آرایی که در این جشنواره ثبت شد برای ما انگیزه داشت تا پرقدرتتر این جشنواره را ادامه دهیم. از مجموعه شاد کمنونم که با تمام قوا پای این جشنواره ایستاد. از کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان تشکر میکنم. از شهرداری تهران که میزبان این برنامه را برعهده گرفتند نیز قدردانی میکنم.
حسن دادشکر: تئاتر کودک فقط برای سرگرمی نیست!
پس صحبتهای مدیر شبکه کودک، مراسم تقدیری برای حسن دادشکر؛ بازیگر، نویسنده و کارگردان آثار کودک برگزار شد که رضا فیاضی، وحید جلیلی، هومن حاجیعبداللهی و مریم سعادت روی صحنه آمدند تا از حسن دادشکر تجلیل کنند.
حسن دادشکر طی صحبتهایی گفت: از توجهی که به برگزاری مراسم شده، تشکر میکنم. واقعیت این است که کار من چیزی جز وظیفه نبوده است. از سال ۱۳۵۰ با دیدن یک نمایش عاشق کار کودک شدم و پس از دوران دانشجویی این راه را ادامه دادم به این امید که نسلهایی را برای آینده کشورم تربیت کنم. تئاتر کودک فقط برای سرگرمی نیست بلکه پایه اصلی و فرهنگساز است و تحول ایجاد میکند. من هر کجا تریبونی بوده ابراز کرده ام که در سطح کشور کارهایی از کودک داریم که ملغمهای از جیغ و هورا کشیدن است! چرا در تلویزیون همه مجریان مثل هم کار میکنند چرا خلاقیت هنری در آن نیست و چرا همه از بچهها میخواهند جیغ و هورا بکشند!
وی افزود: این که میگویید «دارید خسته میشوید» عرایض بنده را تایید میکند. اگر هنری دارید پس کسی از آن خسته نمیشود. به عنوان یک علاقهمند از مسئولان تلویزیون خواهش میکنم فرمول جیغ و هورا را اصلاح کنند. من خدمتگذار بچههای این مراسم هستم. از تلویزیون و مسئولان و «عروسکخونه» به سهم خود تشکر میکنم. از همه همکاران و پیشکسوتان که در این جمع حضور دارند تشکر میکنم. ما نسلی بودیم که جز خدمت به فرهنگ و هنر کار دیگری نکردیم.
پس از صحبتهای حسن دادشکر از اون تقدیر شد و سپس مراسم تقدیری دیگری برای عادل بزدوده؛ بازیگر برگزار شد.
مریم سعادت در مورد عادل بزدوده صحبت کرد و گفت: ما صد سال با هم کار کردیم، اما واقعا وقتی به آن فکر میکنم در حال حاضر خاطرهای به یاد نمیآورم جز یک رفاقت سی، چهل ساله چیزی به خاطرم نمیآید.
عادل بزدوده: بیشتر عمرم را با عروسکها زندگی کردهام
عادل بزدوده نیز اذعان داشت: من بیشتر عمرم را با عروسکها زندگی کردهام. زمانی که قرار بود موجودی ساخته شود که بعدها اسم آن «زیزی گولو، آسی پاسی، دراکولا، تا به تا» شد، ما اولین سکانسها را که کار میکردیم اسم انتخاب شده بود و تنها کسی که میتوانست اسم او را به خوبی ادا کند مانی ۸ ساله بود که تعجب همه ما را برانگیخت.
محمد لقمانیان: با عروسکها میتوان حرفهای بزرگی زد
در ادامه مراسم پس از اجرای نمایش زورخانهای کودکان، مجری برنامه از محمد لقمانیان دعوت کر و این عنرمند پس از اینکه با عروسک «آقای بیچشمورو» روی صحنه آمد گفت: خوشحالم که امشب اینجا هستم. محمد لقمانیان یک عروسکگردان هستم. صدا پیشه بچه فامیل دور و عروسکگردان فامیل دور هستم. امروز میخواهم راجع به عروسکها صحبت کنم. عروسکگردانی در ایران شغل عجیبی است، اما به هر حال کسی از یک راهی باید نان دربیاورد و ما هم از عروسکها نان درمیآوریم. قصدم این است که بگویم با عروسکها میتوان حرفهای بزرگی زد.
وی ادامه داد: عروسکها خیلی کارها میتوانند انجام دهند مثلا میتوانند نفس بکشند. میتوانند حرف بزنند. حتی میتوانند ببینند. عروسکها تا اندازهای بامزه وساده هستند که میتوانند حرفهایی را بزنند که ما آدم بزرگها جرات بیان آنها را نداریم.
برگزیدگان دومین جشنواره «عروسکخونه» معرفی شدند
برای اهدای جوایز، ایرج محمدی، حسن دادشکر، محمدصادق باطنی، ساقی زینتی، مجید اکبرشاهی و حامد علامتی روی صحنه آمدند.
در بخش طراحی و ساخت عروسک از نمایش «خرگوشک و رودخانه» تقدیر و تندیس این بخش به نمایش «راز» اهدا شد.
در بخش طراحی هنری، از دو اثر «مترسک و آدم برفی» و «خورشید خانم کجایی» تقدیر و تندیس این بخش به نمایش «شازده کوچولو» اهدا شد.
در بخش صداپیشگی، از نمایشهای «کفشدوزک بداخلاق» و «امانتفروشی آمیرزا» تقدیر شد و تندیس این بخش به «مورچههای بامزه» اهدا شد.
در بخش عروسکگردانی، «آدمهای بافرهنگ» تقدیر و تندیس این بخش به «جادوی مهربانی» اهدا شد.
در بخش نمایشنامه از نمایش «خرگوشک و رودخانه» تقدیر شد و تندیس این بخش به نمایش «جادوی مهربانی» اهدا شد.
در بخش کارگردانی، از نمایشهای «خرگوشک و رودخانه» و «کی از همه پر زورتره» تقدیر شد و تندیس این بخش به نمایش «جادوی مهربانی» اهدا شد.
در ادامه مراسم، علی خواجه، محمدحسین بخشیزاده، محمدصادق باطنی، مجید اکبرشاهی، مقصود نعیمیزاده و احسان مهدی برای اهدای بخش دوم جوایز روی صحنه آمدند.
در این بخش از نمایش «دو دریچه» برای خلاقیت و انتقال معنا، به خاطر توجه به فرهنگ و ارزشهای از نمایش «پهلون کچل»، برای استعداد بداهه پردازی و طنز از نمایش «بی بی نبات و قندک» تقدیر شد.
در بخش برگزیده آرای مردمی نمایش سوم «کفشدوزک بداخلاق»، در رتبه دوم «کی بود کی بود من نبودم» تقدیر شد و جایزه اصلی این بخش به نمایش «هاجر عروسی داره» اهدا شد.
در انتهای این مراسم از کتاب «فرهنگنامه برنامههای عروسکی تلویزیون» که در اداره کل پژوهش صدا و سیما تهیه شده بود، رونمایی شد. این کتاب شامل مشخصات و عوامل همه برنامههای عروسکی تلویزیون از سال ۱۳۴۵ تا سال ۱۳۹۹ است.
منبع: برنا
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری رادیو تلویزیون