خاطرات خودنوشت ماهیتی اسنادی و بازدارنده از تحریف دارد

احمد دهقان نویسنده حوزه دفاع مقدس گفت که خاطرات خودنوشت ماهیتی اسنادی دارد و لحظات را بدون تحریف برای خواننده بازگو می‌کند.

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا،نشست تأثیر خاطرات خودنوشت در جلوگیری از تحریف دفاع مقدس باحضور احمد دهقان و گلعلی بابایی در غرفه انتشارات فاتحان در سی امین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران برگزار شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

احمد دهقان، از نویسندگان حوزه دفاع مقدس در این نشست بیان کرد: خاطرات خودنوشت مهمترین گونه از آثار جنگ هستند که یا همزمان با جنگ و یا بلافصله پس از جنگ نگارش آن‌ها آغاز می‌شود. این گونه از آثار از بومی‌ترین و مهیج‌ترین خاطرات محسوب می‌شوند، چرا که درون آن‌ها تعلیق ذاتی وجود دارد که همین مسئله جذابیت آن‌ها را افزایش می‌دهد.

وی اظهار کرد: مهمترین ویژگی خاطرات خودنوشت این است که ماهیتی اسنادی دارد و لحظات را بدون تحریف برای ما بازگو می‌کنند. در این آثار نوشته و نوع احساسات و همچنین زاویه دید خود نویسنده مشاهده می‌شود که ارزش استفاده برای تاریخ‌نگاران را دارد. بنابراین اگر استناد را از آن‌ها حذف کنیم، تاریخ‌نگاری خدشه‌دار خواهد شد.

این نویسنده یادآور شد:‌ ممکن است در آثاری که شخص خاطره‌گو می‌خواهد روایتی امروزی از گذشته داشته باشد، دچار ملاحظه‌کاری شود یا موضوعاتی را فراموش کرده باشد. بنابراین خواه یا ناخواه اثر جذابیت خودش را از دست خواهد داد.

دهقان با اشاره به اینکه تا چه میزان تغییرات در چاپ چنین آثاری ممکن است انجام شود، توضیح داد: از این جهت آثار خودنوشت جزو مهمترین آثار محسوب می‌شوند که جذابیت ذاتی یا ادبی دارد. به عنوان مثال خاطرات شهید حسن باقری ذاتا دارای جذابیت و تعلیق هستند و باید آنچه را که نوشته به همان صورت در اختیار مخاطب قرار داد. علاوه‌بر این، خاطرات مرحوم سپیده کاشانی که چند روز در جبهه بوده است نیز به دلیل ارزش ادبی دارای چنین ویژگی‌ای است. از سوی دیگر شاخصه‌های دیگری مانند نوع نگاه یا جایگاهی که نویسنده خودنوشت‌ها در آن قرار داشته است نیز مهم جلوه می‌کند. بنابراین اگر هر یک از این آثار بنابر مصلحت‌اندیشی مطالب‌شان حذف شود، از قدرت آن‌ها خواهد کاست. اما کاری که باید روی آن‌ها انجام داد این است که آثار را به طور امروزی گویا کنیم و این گویاسازی، برون‌متنی است. به این صورت که پاورقی یا زیرنوشت به آن‌ها اضافه می‌کنیم.

وی خاطرنشان کرد: تفاوتی که می‌توان بین آثار خودنوشت و یادداشت‌ها یا خاطرات روزانه در نظر گرفت این است که آن‌ها دارای زیرگونه‌های متنوعی هستند که بنا به نوع نگاه، تفاوت خواهند یافت. کاری که می‌توانیم در این زمینه انجام بدهیم این است که گونه‌ها را بشناسیم و آن‌ها را از یکدیگر منفک کنیم.

«دهقان» با نقد موضوع تاریخ شفاهی در ادبیات دفاع مقدس گفت: همانطور که گفتم، آثار خودنوشت منبع و قابل استناد هستند، اما اکنون با خاطراتی روبرو هستیم که در گونه تاریخ شفاهی به وفور چاپ می‌شوند. بی‌شک وقتی گرد و غبار بخوابد، این گونه از نوشتن نیز از یاد خواهد رفت و اکنون تنها کاری که این آثاری کرده‌اند آن است که یادداشت‌های روزنوشت را به کناره برده‌اند. ما می‌توانیم خاطرات مرتبط با دفاع مقدس را به دوران پیش از کتاب «دا» و پس از آن تقسیم‌بندی کنیم. قبل از این کتاب آثار براساس استناد در اختیار مخاطبان قرار می‌گرفت، اما بعد از آن خاطرات و واقعیت‌ها به میزانی دستکاری شد.

این نویسنده افزود: ناشری در یک مجله مطلبی را با عنوان «در خدمت و خیانت دا» به چاپ می‌رساند و بحثی را پیش گرفته بود که به طور علمی به این موضوع می‌پرداخت اما بنا به دلایلی دیگر نتوانست آن را ادامه بدهد، چرا که کسی نیامد نقد علمی بر تاریخ شفاهی دفاع مقدس بزند. در غرب جریانی ادبی وجود دارد که خاطرات ورزشکاران و هنرمندان را به چاپ می‌رسانند. به این کتاب‌ها، کتاب‌های پاورقی می‌گوییم چرا که واقعیت در آن‌ها تحریف‌ می‌شوند و کلمات در آنجا حرف اول را می‌زنند. گمان می‌رود که کتاب‌های دفاع مقدس در حوزه تاریخ شفاهی نیز حالت پاورقی به خود خواهند گرفت، چرا که این پاورقی‌نویسی موجب احساسی شدن متن و خواننده خواهد شد. این نازل‌نویسی بزرگترین ضربه را به ادبیات جنگ خواهد زد.

دهقان در پایان سخنانش یادآور شد: کتاب‌هایی مانند «نقطه رهایی» از آقای گلعلی بابایی و «یادداشت‌های روزانه شهید غلامرضا صالحی» که از نخستین و شاید آخرین گونه از کتاب‌هایی باشند که شکل خودنوشت دارند. ما در یادداشت‌های شهید غلامرضا صالحی با چهره واقعی از یک فرمانده روبرو هستیم که می‌توانیم او را ابوذر بدانیم. این فرمانده بسیار متفکر است و پیش‌بینی‌هایش درباره جنگ بلاتردید روی داده است. این آثار ما را وادار به تعظیم در مقابل دفاع مقدس خواهد کرد. متأسفانه دکان سه نبشه زدن در حوزه ادبیات دفاع مقدس موجب می شود جنگ رو به تحریف برود.

در بخش دیگر این نشست سردار گلعلی بابایی با بیان اینکه خودنوشت‌ها اسناد معتبری هستند، توضیح داد: قطعا در گونه خاطراتی که پس از جنگ به نگارش درآمده‌اند لغزش‌هایی پیش خواهد آمد. خاطرات روزنوشت از آنجایی که همزمان و به موقع پدید آمده‌اند لغزشی در آن‌ها مشاهده نمی‌شود. شخصا از این گونه آثار استفاده بسیاری می‌کنم.

وی یادآور شد: بدون شک فرمانده‌ای که زمانی موضوعی مرتبط با جنگ را در همان دوران به نگارش درآورده است اگر بخواهد اکنون درباره‌اش صحبت کند ملاحظاتی را در نظر خواهد گرفت. از طرفی خود سازمان‌ها نیز ممکن است تحمل پذیرش آنچه که در زمان پیشین نوشته شده است را نداشته باشند چرا که در آن آثار شفافیت، صراحت و صداقت وجود دارد.

این نویسنده با اشاره به شاخصه‌های آثار خودنوشت گفت:‌ما در مناسبت‌های مختلف دفاع مقدس شاهدیم که فرماندهان یا شخصیت‌هایی صحبتی از جنگ می‌کنند و چیزهایی را می‌گویند که بسیار با واقعیت تفاوت دارد. دلیل چنین اظهارنظرهایی آن است که آن‌ها با شعارهایی که در قبل پیرامون جنگ وجود داشته است فاصله گرفته‌اند و با ارزش‌های امروزی می‌خواهند جنگ را روایت کنند. اگر می‌خواهیم از جنگ بگوییم نباید با محاسبات امروزی آن را بیان کنیم. به عنوان مثال اظهارنظرها پیرامون چرایی ادامه جنگ پس از فتح خرمشهر مصداق این گفته است.

وی در رابطه با مبحثی که احمد دهقان پیرامون تاریخ شفاهی بیان کرد، توضیح داد: منظور آقای دهقان در رابطه با تاریخ شفاهی دفاع مقدس در اصل به خاطرات مخدوش باز می‌گردد، یعنی کتاب‌هایی که خاطرات را به شکل آبکی و بدون ویراستاری به چاپ می‌رسانند والا یکسری خاطرات ناب وجود دارد که هم اکنون برای ما نیز قابل استناد هستند.

بابایی تأکید کرد: بازنویسی خاطرات جنگ دارای آفت‌ها و مزایایی است آفت آن‌ها همان نگاه امروزی داشتن به جنگ خواهد بود. این مسئله باعث می‌شود که یک نثر دوگانه پیرامون مسئله جنگ شکل بگیرد. ما در کتاب‌هایی مانند «حرمان هور» حال و هوای معنوی رزمندگان را بسیار عالی بیان کرده است. همچنین کتاب «665 روز جبهه» که خاطرات شهید صوری از سربازان ارتش است نیز به دلیل آنکه همزمان با واقعه نوشته شده‌اند موجب می‌شود که خواننده خودش را در آن صحنه حفظ کند.

بابایی افزود: اکنون در حال نگارش کتاب «عملیات خیبر» هستم. در این کتاب از خاطرات روزنوشت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی بسیار بهره گرفته‌ام چرا که جایگاه و نگاه ایشان به موضوع جنگ بسیار خاص بوده است. آثار ایشان قابل استناد است. البته ممکن است یک نگاه این باشد که بنا به دلایلی نباید از این خاطرات استفاده کرد اما حقیقت آن است که اگر از این خاطرات روزنوشت استفاده نشود حیف است چرا که دست‌نوشته‌های آیت‌الله هاشمی رفسنجانی درباره جنگ قابل اطمینان است.

انتهای پیام/

R1386/P1010114/S4,35/CT11 موضوعات مرتبط سی امین نمایشگاه بین المللی کتاب

منبع: تسنیم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۲۵۵۱۱۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

۲۱ عنوان کتاب در حوزه هنری انقلاب اسلامی خراسان رونمایی می‌شود

به گزارش خبرنگار مهر، سعید محسن‌زاده عصر سه شنبه در جمع خبرنگاران اظهار کرد: از سال گذشته و پس از شروع به فعالیت دفتر انتشارات در زمینه‌های مأموریتی حوزه هنری انقلاب اسلامی خراسان رضوی، در مجموع به ۷۸ پیشنهاد و سوژه اولیه رسیدیم که پس از بررسی، تحقیق و مطالعات اولیه ۴۶ عنوان پروژه مورد تأیید قرار گرفت و کارهای مقدماتی مربوط به تولید آن آغاز شد و در مدار تولید قرار گرفت.

معاون فرهنگی حوزه هنری انقلاب اسلامی خراسان رضوی افزود: از مجموع این پروژه‌ها، تا کنون ۲۱ کتاب آماده مراحل تولید را پشت سر گذاشته و آماده چاپ است که بر اساس برنامه زمان‌بندی، از اول شهریورماه سال جاری و به تدریج، رونمایی شده و روانه بازار نشر می‌شود و مسائل اجرایی مابقی پروژه‌ها نیز همچنان جریان دارد.

وی خاطرنشان کرد: این مجموعه کتاب‌ها در حوزه‌های تاریخ شفاهی دفاع مقدس، تاریخ شفاهی زنان و مادران اسوه، تاریخ شفاهی اجتماعی، تاریخ شفاهی پیشرفت، ادبیات داستانی و ادبیات امنیتی و در قالب پژوهش، نگارش و ترجمه آماده شده و از ابتدای شهریور و با آغاز هفته دفاع مقدس، پس از رونمایی روانه بازار نشر می‌شود.

محسن زاده افزود: از جمله این کتاب‌ها می‌توان به خاطرات شفاهی مهندس مسعود سادات شکوهی، رمان بی‌چهرگان، زمانه و زندگی شهید مدافع حرم رضا سنجرانی، خاطرات شفاهی حاج امیر امام‌دادی، خاطرات شفاهی مرحومه مرضیه نظرنژاد همسر شهید بابانظر، خاطرات شفاهی سردار شهید ناصر ظریف، رمان جلوات برق فشار قوی، خاطرات شفاهی سردار علی صلاحی، رمان پارابان، خاطرات شفاهی مادر شهید قائمی، خاطرات مرحوم حاج محمود خراسانی از مؤسسان جهاد سازندگی خراسان رضوی و … اشاره کرد.

آغاز رسمی فعالیت‌های حوزه نشر در حوزه هنری خراسان رضوی

معاون فرهنگی حوزه هنری انقلاب اسلامی خراسان رضوی در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع پیگیری برای اخذ مجوز انتشارات در این معاونت نیز اشاره کرد و گفت: بر اساس تصمیمات مجموعه حوزه هنری انقلاب اسلامی، قرار بر آن شد تا این نهاد انقلابی جهت فعال کردن ظرفیت بومی استان‌ها و تقویت تولید کتاب، در این مسیر حساس قدم بردارد و نسبت به انتشار کتاب در حوزه ادبیات انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و جبهه مقاومت اقدام کند.

وی افزود: این مجوز در نهایت صادر شده و در حال حاضر در مرحله تهیه هویت بصری و گرافیک انتشارات قرار دارد و پس از نهایی‌شدن، عنوان مصوب انتشارات رونمایی می‌شود و فعالیت‌های آن در سه حوزه تولید، توزیع و ترویج به صورت رسمی آغاز می‌شود.

کد خبر 6099762