به نقل از «خبرگزاری آریا»

آسم؛ شايع‌ترين بيماري مزمن در جهان

تاریخ انتشار: ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۳۳۷۲۸۲۳

خبرگزاري آريا - هفته نامه سلامت - دکتر سيد احمد طباطبايي*: آسم يکي از شايع‌ترين بيماري‌هاي مزمن تنفسي در کودکان و بزرگسالان و از مهم‌ترين علل غيبت آنها از مدرسه و محل کار است. هم‌اکنون بيش از 300 ميليون نفر در جهان از اين بيماري رنج مي‌برند. به همين دليل دولت‌ها و جوامع مي‌کوشند تا از هر فرصتي براي حمايت از برنامه‌هاي مرتبط با اين بيماري مزمن حمايت کنند و از سير فزاينده خسارات انساني،‌ اجتماعي و اقتصادي آن بکاهند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

روز جهـــاني آسم يک رويداد سالانه است که از سوي دفتر برنامه جهاني آسم (GINA) سازماندهي مي‌شود تا سطح آگاهي درباره بيماري آسم و مراقبت‌هاي جهاني براي اين بيماران را بهبود بخشد.

آسم، بيماري مزمن و التهابي دستگاه تنفس است که مي‌تواند از بيني تا راه‌هاي هوايي کوچک را درگير کند و باعث علائمي مانند خس‌خس سينه، سرفه، تنگي نفس، محدوديت در فعاليت بدني، احساس سنگيني و درد در قفسه سينه شود. برخلاف تصور عموم، آسم هميشه به صورت حمله‌هاي ناگهاني ظاهر نمي‌شود، بلکه علائم آن مي‌تواند مزمن و طول‌کشنده باشد و اصلا فرد دچار حمله نشود. اين بيماري به دنبال زمينه حساسيتي يا ژنتيکي ايجاد مي‌شود. گاهي اوقات نيز فرد زمينه ژنتيکي ندارد اما با قرار گرفتن در تماس با عوامل مختلف دچار عکس‌العمل شديد به صورت علائم تنفسي طول‌کشنده مي‌شود.

آسم به شکل شايع بعد از ابتلاي کودکان به عفونت‌هاي ويروسي دستگاه تنفس ظاهر مي‌شود. در اين شرايط، حتي با برطرف شدن عامل عفونت، علائم تنفسي مثل سرفه، خس‌خس سينه و ... تا مدت‌ها ادامه پيدا مي‌کند. سيستم ايمني بدن اين مشکلات را بعد از مدتي جبران مي‌کند و کاهش مي‌دهد، حتي اگر درماني انجام نگيرد. به همين دليل بيمار بي‌شکايت مي‌شود و خانواده فکر مي‌کنند مشکل برطرف شده است، اما بعد از مدتي دوباره به علت قرار گرفتن در معرض عوامل تشديد‌کننده مثل ويروس‌ها و سرماخوردگي، فرد دچار عود علائم مي‌شود.




بنابراين مهم‌ترين مشخصه اين بيماري، عود و تکرار علائم آن پس از هر بار سرماخوردگي است.

بعضي ديگر از کودکان نيز به دنبال تماس با عوامل ‌حساسيت‌زا مثل گرد و غبار، گرده گياهان، غذاهاي حاوي مواد نگهدارنده و ... دچار علائم آسم و سرماخوردگي مي‌شوند. علائم گروهي ديگر نيز بعد از ورزش يا قرار گرفتن در معرض هواي سرد تشديد مي‌شود. البته شدت علائم تنفسي در اين افراد کمتر از بيماراني است که به دنبال عفونت‌هاي ويروسي دچار علائم مي‌شوند زيرا ويروس‌ها نيز به نوبه خود به بافت دستگاه تنفس صدمه وارد مي‌کنند. عده‌اي از کودکان هم با همزماني دو عامل ‌حساسيت‌زا دچار علائم آسم مي‌شوند. براي مثال ممکن است کودک با قرار گرفتن در معرض آلرژن‌هاي استنشاقي دچار علامت نشود، اما اگر همزمان با آن از مواد غذايي حاوي مواد نگهدارنده استفاده کند، علائم آسم را تجربه کند.

تفاوت‌هاي شيوع آسم ميان دخترها و پسرها

شيوع آسم در سنين قبل از دبستان يک مقدار در پسرها بيشتر است. وقتي افراد به سن بلوغ مي‌رسند، تقريبا شيوع بيماري در دخترها و پسرها مساوي مي‌شود، اما بعد از بلوغ اين بيماري به مقدار کم بين خانم‌ها شايع‌تر است. آسم از هر سني و حتي از شيرخوارگي مي‌تواند بروز پيدا کند. درواقع، هرچقدر تماس فردي که داراي زمينه آسم است با عوامل تحريکي بيشتر باشد، بيماري را سريع‌تر نشان مي‌دهد، اما اگر فردي زمينه آسم را داشته باشد و در تماس با عوامل تحريکي قرار نگيرد يا ديرتر قرار بگيرد، در سنين بالاتري علائم اين بيماري را نشان مي‌دهد. در حال حاضر آمار دقيقي از شيوع اين بيماري در ايران وجود ندارد اما مطالعات در سال‌هاي گذشته نشان داده‌اند ميزان شيوع آن کمتر از 5 درصد است. درواقع، هرچقدر کيفيت و شيوه زندگي به زندگي غربي يا صنعتي نزديک‌تر شود، احتمال بروز آسم نيز بيشتر مي‌شود.

آسم را با بيماري‌هاي ديگر اشتباه نگيريد

آسم در کودکان با گرفتن شرح‌حال، معاينه، توجه به علائم باليني و نحوه پاسخگويي بدن فرد به داروها تشخيص داده مي‌شود. درمورد کودکاني که قادر به همکاري نيستند نيز بايد از تست‌هاي تنفسي و اسپيرومتري براي اثبات تحريک‌پذيري و تنگي راه‌هاي هوايي استفاده کرد. علائم تنگي‌نفس، سرفه، خس‌خس سينه و ... هميشه معادل با آسم نيستند زيرا گير کردن جسم خارجي در مسيرهاي تنفسي، نقص‌هاي سيستم ايمني و بيماري‌هاي مادرزادي و ارثي ديگر نيز مي‌توانند با اين علائم همراه باشند. فقط زماني بايد به درمان آسم پرداخت که احتمال وجود بيماري‌هاي ديگر رد شده باشد.

پيشگيري از حملات آسم در 5 + 1 قدم

آسم باعث اختلال در نفس کشيدن، خوابيدن، مدرسه رفتن، کار کردن و سلب آرامش از فرد و خانواده او مي‌شود. بنابراين آشنايي با راه‌هاي پيشگيري از حملات اين بيماري از اهميت ويژه‌اي برخوردار است، به‌خصوص اگر فرد در ماه بيشتر از 2 بار دچار علائم آن شود. از جمله اين راهکارها مي‌توان به اين موارد اشاره کرد:

1. از تماس با عوامل تحريکي استنشاقي مثل گرده گياهان، گرد و غبار، آلودگي هوا، خوشبوکننده‌ها، حشره‌کش‌ها، شوينده‌ها، سفيدکننده‌ها، بوي بنزين و وايتکس، عطرها، دود سيگار و قليان، دود اسپند، عود، دود آتش و ... خودداري کنيد. استفاده از شومينه، بخاري و فن‌کوئل و پخت‌وپز بدون روشن کردن هود يا دستگاه تهويه هوا نيز مي‌تواند باعث تشديد علائم آسم در افراد مستعد شود.

2. از ميزان مايت‌ها و قارچ‌هاي محيط بکاهيد. مايت موجود زنده‌اي است که روي سطح فرش، موکت، مبل و ... زندگي مي‌کند و از موادي مانند پوسته مرده بدن انسان تغذيه مي‌کند. درواقع، هر مکاني که بشر در آن حضور داشته باشد داراي مايت است. استنشاق مواد حاصل از زاد و ولد اين حشرات و مايت‌هاي مرده مي‌تواند باعث تشديد علائم آسم شود. قارچ‌ها نيز بيشتر در مناطق مرطوب ديده مي‌شوند. متاسفانه خيلي از خانواده‌ها فکر مي‌کنند استفاده از دستگاه بخور سرد و گرم به کاهش علائم آسم کمک مي‌کند، درحالي که برعکس اين موضوع حقيقت دارد زيرا رطوبت باعث افزايش رشد قارچ‌ها در محيط مي‌شود. البته در اين مورد استثنا هم وجود دارد و آن قرار گرفتن در هواي مرطوب شمال کشور است. از آنجايي که در اين مناطق آلودگي هوا و گرد و غبار کمتري يافت مي‌شود، احتمال بروز علائم آسم نيز کاهش مي‌يابد.

3. از مصرف مواد غذايي ‌حساسيت‌زا و خوراکي‌هاي حاوي مواد نگهدارنده، اسانس و رنگ خودداري کنيد. بعضي از مبتلايان به آسم بر اثر خوردن موادي مثل تخم‌مرغ، غذاهاي دريايي، دانه‌هاي روغني، آجيل، سرکه، ترشيجات و ادويه‌جاتي مانند فلفل و کاري نيز دچار تشديد علائم مي‌شوند. از آنجايي که اين مواد در توليد انواع سس، شيريني، نوشابه، ژله، پاستيل، پودر سوخاري و ... به کار مي‌روند بايد از مصرف اين خوراکي‌ها نيز خودداري کرد.
4. قبل از ورزش يا بازي، نسبت به درمان علائم آسم اقدام و از ورزش کردن در هواي پرباد يا سرد (مثل اسکي) خودداري کنيد. ورزش و بازي براي سلامت جسم و روان کودکان ضروري است. بنابراين افراد مبتلا به آسم هرگز نبايد آن را کنار بگذارند، بلکه بايد علائم خود را رفع کنند و بعد به فعاليت جسمي بپردازند.

5. اگر فرد به طور مکرر دچار آنفلوانزا مي‌شود بايد هر سال واکسن آنفلوانزا را تزريق کند. اين واکسن با کاهش دفعات آنفلوانزا به کاهش علائم آسم کمک مي‌کند اما تاثيري بر سرماخوردگي و ساير عفونت‌هاي ويروسي ندارد. احتمال ابتلا به اين عفونت‌ها را مي‌توان با رعايت مسائل بهداشتي مثل شستشوي دست و خودداري از تماس با افراد بيمار کنترل کرد.

6. از نگهداري حيوانات خانگي مثل سگ، گربه، خوکچه هندي و حتي پرندگان خودداري کنيد. بهترين گزينه براي کودکان مبتلا به آسم نگهداري از ماهي است. البته تماس با بدن ماهي خود مي‌تواند باعث حساسيت پوستي شود اما کودکان معمولا اين تماس را ندارند.

درمان آسم بايد مدت‌ها ادامه پيدا کند

آسم يک بيماري مزمن و طول‌کشنده است بنابراين نبايد با فروکش کردن علائم آن درمان را قطع کرد، مگر اينکه پزشک اجازه بدهد. مطالعات نشان داده‌اند حتي در صورت فروکش کردن علائم، زمينه‌هاي التهاب در بدن همچنان باقي مي‌مانند. بنابراين بايد اين داروها را براي طولاني‌مدت مصرف کرد. براي اين منظور از داروهاي ضدالتهابي مثل کورتون استنشاقي استفاده مي‌شود. خيلي از خانواده‌ها به دليل شنيدن نام کورتون نگران مي‌شوند و از درمان کودک خود خودداري مي‌کنند، در حالي که بايد گفت ميزان کورتون موجود در اين داروها اصلا قابل‌مقايسه با کورتون‌هاي خوراکي و تزريقي نيست. اگر کودک درمان مناسب را دريافت نکند، بعدها براي کنترل بيماري خود نياز به مقادير بسيار بيشتري از کورتون خواهد داشت.

بنابراين نبايد اين کودکان را بدون درمان رها کرد. بعضي‌ها نيز فکر مي‌کنند داروهاي آسم باعث گشادي قلب مي‌شود، در حالي که اين موضوع حقيقت ندارد. استفاده از اسپري‌هاي آسم مثل سالبوتامول بدون مراجعه به پزشک مي‌تواند باعث وابستگي فرد به اين داروها شود. در اين شرايط فرد به جاي کنترل عوامل تشديدکننده آسم فقط به درمان علامتي آن مي‌پردازد. بنابراين هميشه نيازمند اين داروها باقي مي‌ماند. در صورتي که اگر به پزشک مراجعه کند و بيمار زمينه‌اي خود را تحت کنترل قرار دهد، به مقدار بسيار کمتري از اين اسپري نياز پيدا مي‌کند.

آسم کودکان معمولا قبل از سنين مدرسه بهبود مي‌يابد اما درصدي از کودکان (با زمينه آلرژي شخصي به صورت اگزما يا حساست‌هاي پوستي يا سابقه حساسيت در خانواده) تا بعد از 6 سالگي نيز علائم آسم را تجربه مي‌کنند. البته اين گروه نيز اغلب با رسيدن به سن بلوغ بهبود مي‌يابند و تنها درصد کمي از آنها علامت‌دار باقي مي‌مانند. بهبود کودکان تا 6 سالگي يا بلوغ نبايد باعث شود خانواده‌ها از درمان امتناع کنند.

اگر کودک درمان لازم را دريافت نکند، تا رسيدن به اين سنين زجر مي‌کشد و دائم به اورژانس نياز پيدا مي‌کند. در اورژانس نيز براي بهبود او از داروهاي نجات‌بخش مثل سالبوتامول در مقادير بالا يا کورتون‌هاي تزريقي استفاده مي‌شود.

آگاهي از اهميت روز جهاني آسم

آسم شايع‌ترين بيماري جهان است. شيوع آن در بعضي جوامع به 15 تا 20 درصد نيز مي‌رسد. بنابراين نياز است که حتما خانواده‌ها و افراد در زمينه پيشگيري و درمان اين بيماري تحت‌آموزش قرار بگيرند. اين بيماري شايع‌ترين علت غيبت کودکان از مدرسه و بزرگسالان از محيط کار است. اين موضوع خود صدمه اقتصادي به کشور وارد مي‌کند. مصرف قابل‌توجه داروهاي مربوط به آسم نيز هزينه‌هاي بسيار سنگيني به جوامع تحميل مي‌کند. روز جهاني آسم به منظور افزايش آگاهي جامعه و هشدار به مسوولان براي کاهش آلودگي‌هاي محيط زيست و افزايش دسترس‌پذيري بيماران به داروها نامگذاري شده است.

مهم‌ترين اصول پيشگري از آسم و آلرژي

هدف از اقدامات درماني آسم از بين بردن علائم بيماري است اما در بعضي افراد آسم به‌عنوان يک بيماري مزمن همراه با دوران‌ بهبود و تشديد باقي مي‌ماند. در موارد بسياري، پس از نوجواني اثري از بيماري نيست، به‌خصوص اگر درمان درست از کودکي انجام گيرد و زمينه آلرژي کنترل شود.

در حال حاضر تنها اقدام موثر پيشگيرانه اجتناب از مصرف دخانيات و به‌خصوص در مورد کودکان محيط عاري از دود است. دود سيگار مجاري تنفسي را تحريک مي‌کند و زمينه بروز بيماري تنفسي را ايجاد مي‌کند. البته کاهش دماي محيط (کمتر از 20 درجه) و تهويه مناسب، کاهش رطوبت، انتخاب ملحفه‌هايي با قابليت شستشوي راحت و بدون پشم و پَر، تهويه زير فرش و وسايل حداقل 2 بار در ماه، استفاده نکردن از فرش‌هاي پشمي، پرهيز از نگهداري حيوانات خانگي، استفاده از سم براي نابودي سوسک و حشرات، دور کردن عروسک‌هاي پرزي از دسترس کودکان و شستشوي روزانه موها براي از بين رفتن گرده‌ها و عوامل حسياسيت‌زاي محيط، به‌خصوص در افراد مستعد مي‌تواند در کاهش زمينه آلرژي‌هاي تنفسي نقش داشته باشد.

براساس تحقيقات مصرف فراوان ميوه‌ها و سبزيجات به‌عنوان خوراکي‌هاي سرشار از فيبر نيز مي‌تواند در پيشگيري از آسم مفيد باشد. باکتري‌هاي روده‌اي باعث تخمير فيبرهاي غذايي موجود اين خوراکي‌ها در دستگاه گوارش مي‌شوند. طي اين فرايند اسيدهاي چرب وارد خون مي‌شوند و بر پاسخ ايمني ريه‌ها تاثير مي‌گذارند.

از طرفي، شير مادر عامل محافظت عالي کودک در برابر آسم و آلرژي‌هاي غذايي است. به نظر مي‌رسد چنين ايمني ناشي از مصرف خوراکي‌هاي حساسيت‌زا توسط مادر در دوران شيردهي است که از راه شير وارد بدن کودک شده و در نتيجه تحمل به مواد حساسيت‌زا ايجاد مي‌شود. همچنين توصيه مي‌شود تغذيه انحصاري با شير مادر حتما تا 6 ماهگي انجام گيرد و از مصرف زودهنگام خوراکي در برنامه غذايي کودک اجتناب شود.

*فوق‌تخصص ريه کودکان، عضو هيات‌علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي

منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۳۷۲۸۲۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

شایع‌ترین و جدی‌ترین مشکلات دریچه‌ای قلب چیست؟

آفتاب‌‌نیوز :

دکتر علی یوسف‌نیا در جریان برگزاری پنل تنگی دریچه آئورت که در قالب برنامه‌های پنجمین کنگره بین‌المللی قلب کاسپین برگزار شد، در گفتگو با وب دا، اظهار کرد:تنگی دریچه آئورت (Aortic stenosis) یا AS یکی از انواع بیماری آئورت قلب بوده و یکی از شایع‌ترین و جدی‌ترین مشکلات دریچه‌ای قلب است و نام این بیماری کاملاً گویای وضعیت آن است.

وی تصریح کرد: دریچه آئورت دریچه‌ای است که خون را از بطن چپ به درون سرخرگ آئورت که سرخرگ اصلی خروجی از قلب است و خون را به اندام‌ها می‌فرستد، هدایت می‌کند.

مسئول پنل تنگی دریچه آئورت با بیان اینکه قلب چندین دریچه و چندین حفره دارد که هر کدام از این بخش‌ها ممکن است که دچار مشکل شوند، خاطرنشان کرد: برخی از بیماری‌های قلبی در اثر اختلال عملکرد دریچه‌های قلب ایجاد می‌شوند که یکی از آن‌ها تنگی دریچه آئورت است و ما در این پنل تخصصی به دنبال کمک بهتر و درمان موثر این گروه از بیماران با انتقال تجربیات حاصل شده در طی سال‌های اخیر به متخصصان این حوزه تخصصی هستیم.

منبع: خبرگزاری ایسنا