تحلیل سید محمد صدر از سفر رئیس جمهوری آمریکا به منطقه

مشاور ارشد وزیر امور خارجه کشورمان در تحلیل سفر اخیر رئیس جمهور آمریکا به منطقه گفت:

متن گفت و گوی خبرنگار جماران با دکتر سید محمد صدر در ادامه می آید:

آقای دکتر صدر! ارزیابی شما از سفر اخیر ترامپ و اثر آن بر مناسبات سیاسی منطقه ما چیست؟

برای پاسخ به این سؤال ما باید موقعیت دو طرف، یعنی دولت عربستان و ترامپ، را به صورت دقیق مورد بررسی قرار دهیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

دولت عربستان الآن در شرایط بسیار خاصیروزگار می گذراند. هر دولتی برای اینکه بتواند به حکومت خود ادامه دهد نیاز به مشروعیت سیاسی دارد؛ مشروعیت سیاسی نیاز به پایگاه مردمی دارد و پایگاه مردمی از طریق انتخابات آزاد، دموکراسی و آزادی تأمین می شود، امادر طول زمان ها حکومت عربستان هیچ گاه یک حکومت دموکراتیک که بر مبنای آراء مردم خودش بر سر کار آمده باشد، نبوده است.

در واقع این حکومت مشروعیت و پایگاه مردمی نداشته و در عین حال می خواهد به حکومت خود ادامه دهد؛ بنابراین،طبیعی است که برای ادامه حکومت نیاز به حمایت خارجی دارد. به همین دلیل حکومت عربستان متحد 60 ساله دولت آمریکا است؛ یعنی همیشه آمریکا یکی از حامیان اصلی دولت عربستان بوده است، زیرااین حکومت باید یک حامی داشته باشد که این حامی یا داخلی است و یا خارجی و چون حامی داخلی ندارد، حامی خارجی دارد. بنابر این یک حامی خارجی قدرتمند نظامی مثل آمریکا اساس این حکومت را حفظ می کند.

نکته دوم این است که از زمان تأسیس رژیم صهیونیستی در سال 1948 میلادی مردم عرب همیشه از دشمنان اصلی رژیم صهیونیستی بوده اند و همیشه به این دلیل مخالف حکومت های خودشان بوده اند که چرا آن گونه که باید و شاید با این دولت اشغالگر نمی جنگند؟!مشکل حکومت های عرب مثل عربستان این بوده که از یک طرف به این خواسته مردمیتوجه نمی کرده اند و از طرف دیگر به خاطر نفرتی که جهان عرب و جهان اسلام از رژیم اشغالگر قدس دارد، نمی خواسته اند به عنوان دوست و متحد رژیم صهیونیستی مطرح شوند. از طرف دیگر فشارهای آمریکا که هم حامی اینها و هم رژیم صهیونیستی بوده مبنی بر به رسمیت شناختن و دوستی با اسرائیل همیشه این حکومکت ها را با یک تناقض رفتاری مواجه می کرده است.

این مشکل در مورد دولت عربستان، بیشترین از سایرین وجود دارد؛ چرا که حکام آن کشور به دلیل وجود خانه خدا، مسجد النبی و مزار پیامبر اکرم (ص) در کشورشان، خودرا خادم الحرمین می نامند و عربستان مرکر جهان اسلام محسوب می شود.

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی آمریکا خیلی سعی کرد که به عربستان سعودی و دیگر کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس تفهیم کند که در شرایط فعلی اسرائیل دشمن شما نیست و این ایران است که با توجه به اینکه انقلاب کرده و می خواهد انقلابش را صادر کند، دشمن اصلی شماست و دیگر باید دشمنی اسرائیل را فراموش کنید، زیراچون اسرائیل به دنبال از بین بردن حکومت های شما نیست ولی انقلاب اسلامی می خواهد رژیم های شما را متزلزل یا ساقط کند.

القاء ابن نگاه از بدو پیروزی انقلاب اسلامی وجود داشت و اساسا شورای همکاری خلیج فارس در همان سال ها با اندیشه ایران هراسی و انقلاب اسلامی هراسی تأسیس شد تا آن کشورهامجموعا در مقابل ایران و انقلاب اسلامی بایستند؛ البته چنین توانی را نداشتند.

این تبلیغات در زمان دولت اصلاحات کاملا بی اثر شد؛ چرا که دولت آقای خاتمی روابط بسیار خوب و دوستانه ای با این کشورها برقرار و کاملا تبلیغات طولانی آمریکا در مورد ایران هراسی را بی اثر کرد. متأسفانه بعد از دولت آقای خاتمی که دولت آقای احمدی نژاد آمد، با سیاست خارجی جنجالی ای که داشت و با اقدامات عجیب و غریبی که کرد، به مرور زمان آنها را از ایران دور کرد و به طرفی رفت که متأسفانه دوباره تبلیغات ایران هراسی شکل گرفت و به مرور زمان نهادینه شد. اما هنوز حاکمان عربستان و عمدتا ملک عبدالله تا حدی عاقلانه عمل می کردند و به صورت جدی در مقابل ایران نمی ایستادند، ضمن اینکه رابطه خوبی با دولت آقای احمدی نژاد نداشتند.

بعد از فوت ملک عبدالله و روی کار آمدن ملک سلمان و قدرت گرفتن ولی عهد دوم، یعنی محمد بن سلمان، کاملا صحنه عوض شد و آنها به طرفی آمدند که ایران اسلامی را دشمن اصلی خودشان و کل جهان عرب معرفی کنند و بهانه آنها هم این است که ایران در سوریه، عراق، یمن، فلسطین و کشورهای عربی دخالت می کند. البته تا زمانی که اوباما بر سر کار بود این طرح موفق نمی شد و آن را دنبال می کردند تا اینکه ترامپ رئیس جمهور آمریکا شد.

امانکته جالب اینجا است که ترامپ با عربستان تشابهاتی دارد؛ علاوه براز مسائل فکری وسود تجاری که ترامپاز رابطه با عربستان دنبال می کند، نکته مهم این است که در این شرایط ترامپ دقیقا موقعیت مشابه حاکمیت عربستان را دارد. یعنی هر دو به صورت جدی با مسائل سیاسی داخلی مواجه هستند و دائما شکست پشت شکست و مشکلات جدی داخلی را از سر می گذراند؛ به همین دلیل می خواهد کاری انجام دهد که از طریق سیاست خارجی و رفتن به عربستان و معاملات اقتصادی مشکلات داخلی خود را پوشش دهد.

اکنون آخرین مشکل داخلی که به صورت جدی مطرح هست مسأله تبانی به روسیه در زمان انتخابات ریاست جمهوری است؛چند کار را هم ترامپ انجام داده که همه آنها نشان می دهد اتهام تبانی با روسیه در زمان انتخابات را تأیید می کند. چند روز پیش روزنامه واشنگتن پست این تیتر را زده که «ترامپ از مسئولین اطلاعاتی خواسته تبانی با روسیه را انکار کنند».

وقتی که شما اقدامات عجیب ترامپ را می بینید متوجه این موضوع میشود؛ مثلا یکبارهرئیس اف.بی.آی را عوض می کندو مشخص شد ترامپ از او خواسته در مورد رابطه ستاد انتخاباتی او با روسیه حرفی نزند و وقتی به او گفته که آیا تو به من وفادار هستی؟ او پاسخ می دهد که من به آمریکا وفادار هستم. بهدلیل همین پاسخ رئیس اف.بی.آی عزل می شود.

او همچنین اولین مشاور شورای امنیت ملی خود را به دلیل ارتباط با روسیه عزل می کند.

در مجموع الآن ترامپ در شرایطی است که کنگره هم یک دادستان ویژه برای رسیدگی به این قضیه انتخاب کرده و مشخص است که دارد دنبال می شود. چون اعضای کنگره آمریکا نسبت به این قضیه خیلی حساس هستند و نکته جالب این است که پیگیری این پرونده در کنگرهبه عنوان یک عمل «فوق حزبی» یا «فوق دو حزبی» است؛ یعنی هم دموکرات ها و هم جمهوری خواهان به دنبالموضوع هستند. این مسأله تا جایی پیش رفته که برخی مواقع صحبت از استیضاح یا عزل ترامپ هم مطرح است.

ترامپ الآن در چنین شرایطی است و شرایط دولت عربستان را هم گفتم؛ در واقع رابطه آنها و سفری که انجام شد مقداری همپوشانی امنیتی برای طرفین دارد. یعنی ترامپ از طریق انجام یک معامله تجاری بسیار بالا به مبلغ150 میلیارد دلار، می خواهد به جامعه آمریکا بگوید دارم به قول های زمان انتخابات عمل می کنم؛ می خواهم کارگران بر سر کار باشند، بیکاری را از بین ببرم و منافع آمریکا را تأمین کنم. از طرف دیگر هم دولت عربستان به دلیل نداشتن پایگاه مردمی نیاز به امنیت دارد و می خواهد امنیت خود را از طریق دولت ترامپ تأمین کند. الآن دارد یک همپوشانی میان این دو انجام می شود، در عین حال چون بلافاصله پس از آن، سفر به اسرائیل است باید این را بگوییم متأسفانه در شرایط فعلی موفق شده که کشورهای عربی را، که همیشه می گفتند نه رژیم صهیونیستی را به رسمیت می شناسیم و نه با آن رابطه برقرار می کنیم، توجیه کنند که اسرائیل دیگر دشمن مردم عرب نیست.

در خبرها گفته شد که آقای ترامپ پیغام هایی را از عربستان به تل آویو برده است.

نمی دانیمواقعیت این خبرها چیست و چقدر صحیح است،ولی مسلم است که ترامپ الآن می خواهد به اسرائیل بگوید که عرب ها دشمن شما نیستندکه البته اسرائیل باور نمی کند، و از سوی دیگر به دولت های عرب بگوید که اسرائیل دشمن شما نیستکه اینها متأسفانه باور کرده اند. علت اینکه این دولت ها سعی می کنند بحث شیعه و سنی و بحث ناسیونالیزم ایرانی را مطرح کنند، این است که می خواهند این مطلب را در ذهن مردمشان فرو کنند که مشکل، همان بحث عرب و عجم است و دشمن تاریخی ما ایران است و اسرائیل نیست و سعی کنند اسرائیل را از موقعیت بد و تنفرآمیز در جهان عرب خارج کنند.

این سفر که موضوع عمده آن ایران بود، چه تأثیری در رابطه ایران و اعراب، به خصوص عربستان خواهد داشت؟

الآن با توجه به حضور ترامپ در آمریکا، عربستان مقداری احساس امنیت می کند و فکر می کند که می تواند موضع گیری هایی را علیه ایران داشته باشد؛ چنانچه اگر دیده باشید متأسفانه اظهارات محمد بن سلمان، ولیعهد دوم، اظهارات وزیر خارجه و به ویژه اظهارات خود سلمان اظهارات خیلی بد و ناپخته ای بود که کاملا نشان می دهد اینها ویژگی های محافظه کارانه حکومت 60 ساله عربستان را ندارند و این موضع گیری ها را می کنند و فقط باید این پاسخ را به آنها داد که کسی که در کاخ شیشه ای نشسته نباید به جاهای دیگر سنگ اندازی کند.

بعضی ها می گویند حکام عربستان علی رغم این مواضع تند احتمال اینکه برای برقراری رابطه به سمت ایران بیایندوجود دارد. پیش بینی شما از این موضوع چیست؟

رابطه اکنون در اوج بحران است. در اوج بحران، اتخاذ تصمیم استراتژیک و یا اظهار نظر استراتژیک کار صحیحی نیست. فعلا باید بگذاریم این بحران بگذرد و به مرور زمان عربستان احساس کند این ترامپ نیست که می تواند حکومت عربستان را نجات دهد بلکه کشورهای منطقه هستند که باید به کمک همدیگر امنیت خلیج فارس و امنیت همگانی را تأمین کنند. این موضوع مدتی طول می کشد. چون من فکر می کنم هنوز حکومت جدید عربستان حکومت ناپخته ای است و ما باید مقداری صبر کنیم تا آنها به پختگی لازم برسند.

فکر می کنید روی کار آمدن دولت آقای روحانی اثر مثبتی در این راستا دارد؟

روی کار آمدن دولت آقای روحانی طبیعتا موقعیت بین المللی ایران را بالا می برد. وقتی موقعیت بین المللی بالا رفت به مرور زمان کشورهای منطقه هم سعی می کنند خودشان را با جوّ بین المللی هماهنگ کنند و به مرور زمان سمت ایران خواهند آمد. البته مدت زمانی طول می کشد تا ما به این نتیجه برسیم؛ به همین دلیل بود که هم عربستان و هم اسرائیل با برجام خیلی جدی مخالفت می کردند. چون می دانستند در صورت توافق ایران با 1+5 نه تنها تحریم های بین المللی از بین می رود بلکه موقعیت بین المللی ایران که بر اثر حکومت آقای احمدی نژاد در جهان منزوی شده بود، از انزوا خارج شود.

طبیعتا وقتی جایگاه بین المللی ایران بالا برود چون آنها ایران را رقیب خودشان می دانند خوشحال نیستند؛ اما مجبور شدند آن را بپذیرند. بنابر این الآن هم دوست ندارند ولی همان طور که گفتم باید به طرفی برویم که آنها موقعیت ایران را باور کنند و از سیاست هایی که ناپختگی در آن دیده می شود دست بردارند.

به نظر شما حل شدن مسأله حج می تواند نشانه ای از احتمال عادی شدن روابط باشد؟

حل شدن مسأله حج صرفا به معنای توافق برای رفتن بهحج است. ما باید ببینیم با حجاج ما چطور برخورد می کنند. یعنی اگر رفتار آنها احترام آمیز بود و هیچ گونه کار نامناسبی که در گذشته انجام می شد انجام نشود، می تواند پیام مثبتی باشد که بعد از آن بحث ها و مذاکرات را ادامه دهیم. البته ایران همیشه اعتقاد داشته که همه مشکلات و اختلافات را باید از طریق مذاکره سیاسی حل کرد.

آیا می توان گفت که اگر قضیه حمله به سفارت عربستان پیش نمی آمد این روند تند در روابط دو طرف پیش نمی آمد؟

حتما این طور بود. چون تا قبل از اینکه به سفارت عربستان حمله کنند و آن اقدام ضد ملی و خیانت به کشور را انجام دهند، ما با عربستان رابطه سیاسی داشتیم؛ رابطه دوستانه نبود ولی در این حد خصمانه هم نبود. این اقدام بهانه خوبی به دست عربستان داد که استراتژی ناپخته خود را پیش ببرد و بهانه بین المللی خوبی به دست آنها داد که به دنیا بگویند حتی سفارت ما در ایران امنیت ندارد.

منبع: جماران

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.jamaran.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جماران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۴۳۲۳۷۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

طرح ترامپ برای حل مساله اوکراین

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از تاس، «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور پیشین آمریکا و نامزد فعلی انتخابات ریاست جمهوری پیش رو طرحی را برای حل مسالمت آمیز اوکراین تدوین کرده است.

براساس گزارش دیلی تلگراف، رئیس جمهور سابق آمریکا تا زمان انتخابات طرح خود درباره اوکراین را علنی نخواهد کرد.

پیشتر ترامپ در پایان ماه آوریل در مصاحبه‌ای با تایم گفته بود که در صورت انتخاب شدن به اوکراین کمکی نخواهد کرد مگر اینکه اروپا وارد عمل شود. «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور پیشین آمریکا که اکنون نامزد اصلی جمهوری خواهان برای رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری این کشور در سال ۲۰۲۴ به شمار می‌رود، درباره کمک آمریکا به اوکراین در صورت بازگشت به کاخ سفید گفته بود: «در بازگشت به کاخ سفید به کی‌یف کمک خواهم کرد اما به این شرط که اتحادیه اروپا نیز باید هزینه را پرداخت کند.»

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا گفت که اروپا نیز باید سهم خود را در کمک به اوکراین بپردازد.

ادعای ترامپ در حالی صورت گرفته است که گفتگوی هیأت‌های آمریکا و اوکراین پیرامون توافقنامه امنیتی بلندمدت میان دو کشور از روز سه شنبه گذشته بار دیگر آغاز شده است.

بر اساس اعلام رسانه‌ها، وزارت امور خارجه آمریکا در این ارتباط خبر داد که هیأت‌های ایالات متحده و اوکراین در مورد ادامه مذاکرات بر سر توافقنامه امنیتی بلندمدت بین واشنگتن و کی یف گفتگو کردند.

این در حالی است که وادیم اسکپتسکی معاون رئیس کل اطلاعات وزارت دفاع اوکراین از سقوط قریب الوقوع شهر راهبردی این کشور به دست روس‌ها خبر داد.

وی افزود: سقوط شهر راهبردی جاسوف یار به دست نیروهای ارتش روسیه حتمی است.

این مقام اوکراینی با اشاره به تنگایی که نیروهای این کشور در ارتفاعات شهر چاسوف یار با آن دست و پنجه نرم می‌کنند از سقوط این شهر مشابه شهر آودیواکا در آینده نزدیک خبر داد.

وی به اهمیت راهبردی این شهر برای نیروهای اوکراینی اشاره کرد و گفت: تسلط روس‌ها بر این شهر راه برای تسلط آنها بر شهرهای بزرگ در دونتسک هموار خواهد کرد.

این درحالی است که پیش از این الکساندر سیرسکی فرمانده ارتش اوکراین از اوضاع سخت نیروهای این کشور در خطوط نبرد خبر داده بود.

سرگئی شویگو وزیر دفاع روسیه هفته گذشته اعلام کرده بود که نیروهای روسی در حال حاضر ابتکار عمل را در جبهه‌ها در دست دارند.

طی روزهای گذشته روس‌ها بر بردیچی، بوگدانوفکا، نوومیخلوفکا، سیمینوفکا و پرفومایسکو مسلط شده‌اند.

کد خبر 6096075