به نقل از «خبرگزاری آریا»

سياسي ترين کارگردانان سينماي ايران

تاریخ انتشار: ۷ خرداد ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۳۴۵۳۷۸۶

خبرگزاري آريا - روزنامه هفت صبح - احمد رنجبر: کارنامه شش کارگردان که بيش از ديگران به فيلم هاي سياسي گريز زده اند؛ ساخته هاي شان را مي توان منطبق با ژانر دانست يا آثاري اجتماعي اند که از اتفاقات سياسي روز بهره مي برند؟

در سينماي ايران تعريف واحدي از ژانر سياسي وجود ندارد؛ فيلم هاي اجتماعي که تعريضي به سياست و اتفاق هاي روز مي زنند هم در اين گونه جا مي گيرند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

حال آنکه طبق تعريف ژانر، فيلم هاي سياسي به آن سوي سياست و زندگي سياسيون سرک مي کشد و شاني افشاگرانه دارند. فارغ از تعريف، در اين پرونده کارنامه شش فيلمساز که ساخته هاي شان به نوعي در زمره آثار سياسي جاگرفته واکاوي شده است. به جاي رد کامل، فيلم هاي آن ها را از اين منظر بازخواني کرده ايم تا مشخص شود نسبت شان با سياست چيست.

بيشتر آن ها را مي توان فيلم هايي اجتماعي دانست که به مسائل سياسي روز اشاره داشته اند و تحت تاثير اين وقايع هستند. به اين جمع مي توان برخي فيلم ها از جمله «پل چوبي» را هم اضافه کرد. فيلم هايي مثل «ماجراي نيمروز» و «سيانور» که درباره تاريخ معاصر ساخته شده اند در تعريف فيلم سياسي نمي گنجند که اگر اين بود با صف طويلي از فيلم ها رو به رو بوديم.

مسعود کيميايي

نام فيلم: گوزن هاسال ساخت: 1353




نسبت فيلم با سياست و سرنوشت آن: از «گوزن ها» به عنوان سياسي ترين فيلم مسعود کيميايي ياد مي شود. فيلم بلافاصله بعد از اکران با تعابير فرامتني مواجه شد که مهمترينش ديالوگ هايي از فيلم است که حکايت از آرمانخواهي و چريک بودن داشت. «گوزن ها» به شرط حذف و جرح و تعديل صحنه هايي از فيلم و جايگزين شدن، پروانه نمايش گرفت. معروف ترينش که دو بار فيلمبرداري شد نماي پاياني است که قدرت تسليم مي شود.

نام فيلم: ضيافتسال ساخت: 1374

نسبت فيلم با سياست و سرنوشت آن: مسعود کيميايي در ميانه دهه هفتاد و در شرايطي که شرايط سياسي و اجتماعي جامعه در حال پوست اندازي بود، «ضيافت» را ساخت. سنگ بناي فيلم دغدغه هميشگي او يعني اصول و مرام رفاقت است اما خميرمايه داستان تاثيري است که مناسبات قدرت بعد از چند سال روي آن ها گذشته و باعث شده به حکم جايگاه يکي رو به روي ديگر بايستد.

نام فيلم: اعتراضسال ساخت: 1378

نسبت فيلم با سياست و سرنوشت آن: دوره اصلاحات است و فضاي سياسي و به تبع آن پرداختن به مسائل روز باز شده. مسعود کيميايي در «اعتراض»، هم به آن چه بر کشور گذشته اعتراض دارد و هم به صراحت دغدغه هاي سياسي جوان ها را که متاثر از دوم خرداد است نشان مي دهد.

نام فيلم: قاتل اهليسال ساخت: 1394

نسبت فيلم با سياست و سرنوشت آن: سال پيش در جشنواره فجر رونمايي شد؛ در ميان کشمکش کيميايي و تهيه کننده اش. «قاتل اهلي» اشاره مستقيم به اختلاس هاي سال هاي اخير دارد و کاملا صريح مناسبات سران قدرت را افشا مي کند. بماند که در اين راه به اندازه آثار متقدمش موفق نيست اما اگر حاشيه ها نمي بود. چه بسا با بهترين فيلم کيميايي در سال هاي اخير رو به رو بوديم.

نکته: در غالب فيلم هاي کيميايي رگه هايي از نقد قدرت ديده مي شود که برگرفته از اتفاقات مهم و البته روز جامعه هستند، مثل «سفر سنگ»، «خط قرمز»، «سرب» و «سلطان».



ابراهيم حاتمي کيا

نام فيلم: آژانس شيشه ايسال ساخت: 1376




نسبت فيلم با سياست و سرنوشت آن: «آژانس شيشه اي» اعتراضي ترين فيلم ابراهيم حاتمي کيا است که چپ و راست بر سر آن توافق دارند. عباس در جنگ مجروح شده و حالا براي درمان دستش از هر امکاني کوتاه است. حاج کاظم سرگرم زندگي است که عباس به او پناه مي آورد اما تکاپو براي بهبود عباس نتيجه اي جز تعارض ندارد.

«آژانس شيشه اي» به معنا متعارف در ژانر سياسي نمي گنجد و اثري اجتماعي است اما هستند عدهاي که اين فيلم را در دسته آثار سياسي قرار مي دهند. «آژانس شيشه اي» در جشنواره بيست و ششم جوايز اصلي از جمله بهترين فيلم و فيلمنامه و کارگرداني را از آن خود کرد.

نام فيلم: به رنگ ارغوانسال ساخت: 1383

نسبت فيلم با سياست و سرنوشت آن: تم سياسي «به رنگ ارغوان» پررنگ است و مي توان آسوده تر اين فيلم را در ژانر سياسي جا داد. فعاليت مامور وزارت اطلاعات در پوشش يک دانشجو، برخورداري از ابزار پيشرفته براي به دام انداختن يکي از اعضاي گروهک ضدانقلاب و ديگر المان هايي که فيلم از آن بهره مي برد در قواره ژانر سياسي مي گنجد. از نظر ساخت هم حاتمي کيا نيم نگاهي به اين گونه آثار داشته است. «به رنگ ارغوان» در آستانه جشنواره بيست و سوم فجر توقيف شد و در جشنواره بيست و هشتم رفع توقيف. فيلم سيمرغ بلورين را به دست آورد اما در گيشه موفق نبود.

نام فيلم: گزارش يک جشنسال ساخت: 1389

نسبت فيلم با سياست و سرنوشت آن: اين فيلم را حاتمي کيا بعد از التهابات سال 88 ساخت؛ داستان «گزارش يک جشن» سرنوشت چند نفر است که در يک موسسه مشاوره در امور ازدواج فعال هستند. لايه زيرين فيلم اما برگرفته از حوادث سال 88 است. فيلم در دوره قبل توسط فارابي خريداري شد و به بايگاني رفت.

نام فيلم: باديگاردسال ساخت: 1394

نسبت فيلم با سياست و سرنوشت آن: او اين بار داستان ترور دانشمندان هسته اي کشورمان را محور قرار داد و البته در خلال آن کنايه اي اساسي به مناسبات قدرت زد. پرويز پرستويي براي اين فيلم سيمرغ بهترين بازيگر را گرفت.



کمال تبريزي

نام فيلم: از رييس جمهور پاداش نگيريدسال ساخت: 1387




نسبت فيلم با سياست و سرنوشت آن: کمال تبريزي طبق عادت، ديرينه دوست داشت با رييس جمهور وقت و اطرافيانش شوخي کند. «از رييس جمهور پاداش نگيريد» با نام قبلي «پاداش» داستان يکي از مديران مياني است که پاداش او رفتن به حج است اما در عربستان از کاروان جدا مي افتد و در مي يابد قدرت و ثروت ارزشي برايش ندارد. فيلم تا سال 94 توقيف بود و با حذف برخي صحنه ها و فيلمبرداري مجدد اکران عمومي شد. نتيجه اما ضعيف و غيرقابل دفاع است و اشاره هاي سياسي اش در حد شوخي هاي سطح پايين کلامي است. تبريزي خودش عقيده دارد مميزي نفس فيلم را گرفته.

نام فيلم: خيابان هاي آرامسال ساخت: 1389

نسبت فيلم با سياست و سرنوشت آن: تبريزي مي خواست يک بار ديگر خط شکني کند و با زبان مطايبه به استقبال حوادث سال 88 برود. او «خيابان هاي آرام» را در ارمنستان فيلمبرداري کرد؛ لوکيشن ربطي به کشورمان ندارد اما اتفاقات داستان برگرفته از حوادث سال 88 است. فيلم در جشنواره بيست و نهم رونمايي شد تا سياسي ترين فيلم کمال تبريزي توسط منتقدان و اصحاب رسانه محک بخورد.

«خيابان هاي آرام» با وقايع ملتهب کشورمان شوخي مي کند و در خلق لحظات خنده دار موفق عمل کرده است. برخي معتقد بودند زبان شوخ فيلم به رفع عصبيت جامعه کمک مي کند و مي گويد اصل امنيت کشور و وفاق ملي است اما در مقابل عده اي آن را خلاف مصالح ملي مي دانستند.

«خيابان هاي آرام» توقيف شد و زماني مجوز نمايش گرفت که کارگردان عقيده داشت تايم مرده اکران است. «ظاهرا فيلم اجازه اکران عمومي ندارد و مراجع خارج از وزارت ارشاد بايد درباره سرنوشت آن تصميم بگيرند.

نکته: کمال تبريزي دو فيلم با رگه هاي سياسي ديگر هم ساخته است: «امکان مينا و دونده زمين.» دومي بعد از چند سال ماندن در صف، سال پيش در گروه هنر و تجربه اکران عمومي شد و مورد اعتراض برخي قرار گرفت گه چرا تبريزي مملکت مان و آدم هايش را تحقير کرده و اين قدر مستقيم حرفش را زده است. «امکان مينا» هم فيلمي است درباره گروهک منافقين و در درسته آثار تاريخي قرار مي گيرد. هر دو فيلم از نظر ساختاري جزو آثار ضعيف کمال تبريزي هستند.



ابوالحسن داودي

نام فيلم: نان، عشق و موتور 1000سال ساخت: 1380




نسبت فيلم با سياست و سرنوشت آن: در فيلم «نان، عشق و موتور 1000» سياست هست اما فيلم را نمي توان منطبق با قواعد ژانر سياسي ناميد. ابوالحسن داودي يک کمدي اجتماعي ساخته که رگه هاي تند سياسي اش بالا است. چندي پيش روزنامه باني فيلم تعبيري جالب براي فيلم به کار برد که مرورش خالي از لطف نيست: در فيلم «نان، عشق و موتور 1000» که طنز سياسي ابعادي گسترده تر يافته، به مرجعي بالاتر از سينما يعني مقام رياست جمهوري اداي دين مي شود!

اين فيلم با اينکه سعي دارد هجويه اي صرفا اجتماعي باشد، با واسطه يکسري ويژگي ها و همچنين شرايط و زمان اکران آن، شوخي هاي سياسي نسبت به ساير ابعاد فيلم برجسته تر است. نشريات آن زمان درخصوص نقد فيلم چنين تيتري را برگزيدند: اداي دين به رييس جمهور

نام فيلم: زادبومسال ساخت: 1387

نسبت فيلم با سياست و سرنوشت آن: وقتي در جشنواره بيست و هفتم «زادبوم» رونمايي شد کمتر کسي گمان مي کرد به بايگاني برود. خاصه آنکه فيلم برگزيده مردم شد و سيمرغ فيلمنامه را به دست آورد. آن چه اکران فيلم را به تاخير انداخته تعابير فرامتني است؛ مثلا خبرنامه دانشجويان ايران اين طور درباره اش نوشته: «زادبوم يک فيلم نمادين است؛ از آن دست فيلم هايي است که براي توضيح آن بايد گفت که منظور از فلان چيز اين است و منظور از بهمان چيز، آن است و حملات مستقيمي به جريان ارزشي دارد.

زادبوم خلاصه حرفش اين است که سياستمدار ايراني خوب، سياستمدار پشيمان است؛ يک رجل سياسي پس از پشيماني از انقلابي گري که در نهايت به قدرت طلبي ختم شد، با همکاري همان افرادي که به دليل کارهايش از کشور گريخته بودند (مهاجران) زمينه را براي بازگشت ايرانياني که 30 سال پيش از کشور فرار کردند، فراهم مي کند. البته اين پيام را در قالب روايت نمادين لاک پشت ها ارائه نموده است؛ جانوراني که پس از 30 سال، مجددا به همان محلي که در آن متولد شده اند بر مي گردند.»

نگارنده که فيلم را در جشنواره ديده چنين برداشتي ندارد. فيلم نقد تندي است به سياست زدگي در جامعه و البته «زادبوم» را نمي توان در ژانر سياسي گنجاند چون اساسا اثري است اجتماعي با رگه هاي سياسي.



سامان مقدم

نام فيلم: پارتيسال ساخت: 1379




نسبت فيلم با سياست و سرنوشت آن: در اينکه «پارتي» اثري سياسي است يا اجتماعي اختلاف هست اما فيلم سامان مقدم در تعريف ژانر سياسي نمي گنجد. حتي اگر بدانيم اين فيلم به صراحت مناسبات قدرت را زير سوال مي برد و سوءاستفاده و دروغ پردازي مقدمه اي است براي کسب آراي بيشتر در انتخابات مجلس «پارتي» در زماني ساخته شد که فضاي سياسي باز شده بود و البته مورد توجه هم قرار گرفت. اين فيلم جزو آثار تند و گزنده سينماي ما قرار مي گيرد.

نام فيلم: مکسسال ساخت: 1383

نسبت فيلم با سياست و سرنوشت آن: اين بار سامان مقدم تصميم گرفت حرف هاي تند و گزنده اش را در بسته اي لطيف عرضه کند. «مکس» پر است از حرف هاي سياسي که برخي از آنها تاريخ مصرف ندارند. داستان يک رهبر ارکستر است که به ايران مي آيد اما او درواقع خواننده کاباره اي است و اين موضوع موقعيتي متضاد را شکل مي دهد که هم کارگردان حرفش را راحت مي زند و هم بيننده به شوخي هايي که با سياست و جامعه و تندروي ها مي شود لبخند مي زند. فيلم اما در ژانر سياسي جا نمي گيرد.

نام فيلم: صد سال به اين سال هاسال ساخت: 1386

نسبت فيلم با سياست و سرنوشت آن: «صد سال به اين سال ها» سياسي ترين فيلم سامان مقدم است که سال 86 ساخته شد. داستان از سال هاي پيش از انقلاب روايت مي شود، به دوران جنگ مي رسد و روزهاي پس از آن را در بر مي گيرد. فيلم سرنوشت يک زن در سه دهه را مرور مي کند که اتفاقا از روزهاي ملتهب تاريخ معاصر است: اواخر حکومت پهلوي، انقلاب، جنگ.

«صد سال به اين سال ها» بعد از ساخت توقيف شد و در جشنواره بيست و نهم يک بار براي اصحاب رسانه به نمايش درآمد و همان طور که قابل پيش بيني بود با گارد بسته مواجه شد. تکليف نمايش آن مشخص نيست.

نکته: سامان مقدم در هر دو قسمت «نهنگ عنبر» اشاره هايي به مسائل دهه 60 دارد که البته نمي توان آنها را سياسي ناميد. سختگيري هاي آن زمان حالا تبديل به شوخي شده و مقدم در دو فيلمش از آنها برده است.



سعيد سهيلي

نام فيلم: مردي از جنس بلورسال ساخت: 1377




نسبت فيلم با سياست و سرنوشت آن: تم فيلم هاي سعيد سهيلي تا پيش از «مردي از جنس بلور» به جنگ و آدم هايش ارتباط داشت اين بار اما سرنوشت شان در جامعه را سوژه اي داغ و ملتهب است که از قبل آن شرايط بازماندگان جنگ واکاوي مي شود و به ارکان قدرت و سياستمداران تکه مي اندازد. فيلم آن طور که بايد در اداي حرفش موفق عمل نکرد. «مردي از جنس بلور» اگرچه اشاراتي سياسي دارد اما براساس قواعد اين ژانر ساخته نشده.

نام فيلم: سهرابسال ساخت: 1378

نسبت فيلم با سياست و سرنوشت آن: ديگر فيلم سهيلي که نسبتي مستقيم با بازمانده هاي جنگ دارد. فرزندان دو دوست دوران جبهه دلباخته هم شده اند و همين روابط رفقاي قديمي را سرد کرده. ظاهر فيلم عاشقانه است اما درون فيلم اشاره اي است به تغييرات جامعه و کمرنگ شدن آرمان هايي که روزي در راس بودند. فيلم هم به رغم داشتن اشاره هاي سياسي اثري اجتماعي است.

نام فيلم: شب برهنهسال ساخت: 1380

نسبت فيلم با سياست و سرنوشت آن: «شب برهنه» هم پر است از حرف هايي که نسبتي با شرايط روز جامعه دارند اما فيلم سياسي نيست. داستان يک خواننده و مشکلات موسيقي در جامعه و البته محکوم به شکست بودن آدم هاي بي پول نقد قدرت و روابط ناعادلانه جامعه است اما نمي توان آن را فيلمي در ژانر سياسي دانست.

نام فيلم: سنگ، کاغذ قيچيسال ساخت: 1385

نسبت فيلم با سياست و سرنوشت آن: سهيلي شرايط بازمانده هاي جنگ را بر نمي تابد و فيلمي پر از داد و فرياد مي سازد با ديالوگ هاي تهييجي درباره آدم هايي که روزي روي سر بودند و حالا در گوشه اي از آسايشگاه به سختي گذران زندگي مي کنند. اين فيلم يک بيانيه سياسي است.

نکته: سعيد سهيلي تم دو فيلم «گشت ارشاد 1 و 2» را اتفاقات روز جامعه و البته سياست ورزي ها گرفته و حتي نام فيلمش گوياي درونمايه آنهاست اما اين دو هم جزو آثار سياسي محسوب نمي شوند.

منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۴۵۳۷۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

انزجار افکار عمومی جهان از سرکوب دانشجویان آمریکایی معترض نسل‌کشی صهیونیست‌ها

به گزارش حوزه سیاست و اقتصاد خبرگزاری تقریب، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان با انتشار مطلبی در صفحه شخصی خود در فضای مجازی در واکنش به حمله پلیس آمریکا به دانشجویان معترض نسبت به جنایات رژیم صهیونیستی نوشت: سرکوب و برخورد خشن پلیس و نیروهای امنیتی آمریکا با اساتید و دانشجویان معترض به نسل‌کُشی و جنایات جنگی رژیم اسرائیل در دانشگاه‌های مختلف این کشور، عمیقاً مورد نگرانی و انزجار افکار عمومی جهان است.

وی افزود: این سرکوب، در راستای تداوم حمایت و پشتیبانی تمام عیار واشنگتن از رژیم اسرائیل بوده و به روشنی گویای سیاست دوگانه و رفتار متناقض دولت آمریکا نسبت به آزادی بیان است.

وزیر امور خارجه کشورمان تصریح کرد: در پی نسل‌کشی دهها هزار تن از زنان و کودکان فلسطین، بویژه پس از کشف گورهای دسته جمعی بیماران و مجروحان و کادر درمانی در محیط بیمارستان ناصر در نوار غزه، موج جهانی انزجار از رژیم اسرائیل و حامیان آن غیرقابل کتمان است.
کاخ سفید باید حمایت از جنایات جنگی رژیم اسرائیل را فوراً متوقف کند و پاسخگو باشد.

انتهای پیام/