به نقل از «خبرگزاری آریا»

ميزگرد ايرنا/ راهکارهاي احياي امر به معروف با رويکرد گفتمانسازي در الگوهاي رفتاري

تاریخ انتشار: ۱۰ خرداد ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۳۴۹۸۳۴۷

خبرگزاري آريا - مشهد- ايرنا- امر به معروف و نهي از منکر يکي از فروع دين است و در قرآن کريم، روايات و قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران به انجام اين 2 فريضه الهي تاکيد فراوان شده است.

با اينکه تاکيد بسياري بر انجام امر به معروف و نهي از منکر شده اما چنانکه بايد به عنوان يک فرهنگ در سطح جامعه جاي خود را پيدا نکرده و افراد زيادي نسبت به مصاديق معروف و منکر يا مرز بين امور شخصي و دخالت در کار ديگران آگاهي لازم را ندارند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در ميزگردي که با حضور مسئول ستاد امر به معروف و نهي از منکر خراسان رضوي، عضو هيات علمي گروه جامعه شناسي دانشگاه فردوسي و 2 نفر از کارشناسان حوزه علميه مشهد در محل دفتر ايرنا در مشهد برگزار شد راهکارهاي احياي امر به معروف با رويکرد گفتمانسازي در الگوهاي رفتاري مورد بررسي قرار گرفت.

* امر به معروف و نهي از منکر بايد به فرهنگ تبديل شود
دبير ستاد امر به معروف و نهي از منکر خراسان رضوي در اين ميزگرد گفت: طبق مطالعات و تحقيقات انجام شده در ستاد استان فرهنگ سازي، فراگيرسازي، مصونسازي و بازسازي براي تبديل يک مفهوم به فرهنگ ضروري است و هم اينک فرهنگ امر به معروف و نهي از منکر در جامعه وجود ندارد.
سيد عبدالله ارجائي افزود: تبديل يک مفهوم به فرهنگ نياز به مدل دارد و ستاد امر به معروف و نهي از منکر خراسان رضوي پس از بررسي و تحقيق از مراجع مختلف علمي به اين نتيجه رسيده که در مراکز علمي، حوزه هاي علميه و دانشگاهها مدل و الگويي در اين خصوص وجود ندارد و اين مراکز در بهترين حالت اين مورد را به منابع خود ارجاع مي دهند.
وي ادامه داد: در مورد بخشهاي مدل و الگو نيز ادبيات علمي واحدي وجود ندارد و در مورد اينکه آيا فرهنگ جزو گفتمان سازي است يا گفتمانسازي جزو فرهنگ، اختلاف نظر وجود دارد. وظيفه حکومت اسلامي رهنمون کردن جامعه به نهايت سعادت مي باشد که همان بهشت و تعالي وعده داده شده توسط خداوند است و به تعالي رساندن جامعه وجه تمايز حکومت اسلامي از دولتهاي غيراسلامي است.
دبير ستاد امر به معروف و نهي از منکر خراسان رضوي گفت: در نظام و قانون اساسي جمهوري اسلامي در اين خصوص بهترين سازو کارها وجود دارد اما عملي نشده اند و در مواردي توسط مسئولان که خود بايد الگوي جامعه باشند، نقض و در مقابل آن قرار گرفته اند.
وي افزود: در جامعه عواملي از جمله ترس از عدم حمايت قانوني، تنبلي، ترس از به خطر افتادن موقعيت اجتماعي و موارد مشابه باعث شده امر به معروف اقامه نشود که با توجه به تصويب و ابلاغ قانون مترقي حمايت از آمران به معروف و ناهيان از منکر بخشي از اين مساله حل شده و اميدواريم فريضتين به فرهنگ تبديل و همگاني شود.
ارجائي ادامه داد: نقشهاي الگويي، اجرايي و همچنين نظارتي مديران در حکومت اسلامي اهميت زيادي در رهنمون کردن جامعه بسوي خير و صلاح و سعادت دارد ولي پرسش اين است، مديري که خلق و خو، رفتار، گفتار و حتي عملکرد اسلامي ندارد و به صورت واضح منکرات متعدد را انجام مي دهد چگونه مي خواهد الگو بوده و جامعه را به سمت و سوي خير راهنمايي کند.
وي گفت: قانون حمايت از آمران به معروف و ناهيان از منکر در زمينه معرفي و حدود اين فريضه الهي به عنوان وظيفه اي همگاني جزو قوانين مترقي نظام اسلامي است اما در دولتهاي مختلف با بهانه هاي گوناگون مورد توجه قرار نگرفت. اين قانون بعد از 36 سال به تصويب مجلس شوراي اسلامي رسيد و ابلاغ و لازم الاجرا شد.
دبير ستاد امر به معروف و نهي از منکر خراسان رضوي افزود: مسئولاني که مي خواهند اين فريضه مهم را اجرا کنند ابتدا بايد خود باور قلبي به اين امر مهم داشته باشند و مشخص است مديري که وعده خلاف بدهد و کار خلاف قانون بکند نمي تواند مروج خوبيها و ناهي منکرات باشد.
وي ادامه داد: طبق `قانون حمايت از آمران به معروف و ناهيان از منکر` براي همه دستگاهها، نهادها و موسسات دولتي و خصوصي وظايفي تعريف شده که در صورت اقامه کامل آن امنيت و نشاط در جامعه فراگير خواهد شد.
ارجائي به فرمايش مقام معظم رهبري مبني بر اينکه بزرگترين معروف حفظ نظام اسلامي است اشاره و بيان کرد: هر کس در هر جايگاهي با رفتار يا گفتار خود موجبات تضعيف نظام اسلامي را فراهم کند بزرگترين منکر را انجام داده است.

* نهادهاي ديني و اخلاقي بايد در رفتار و رويکرد خود تجديدنظر کنند
عضو هيات علمي گروه جامعه شناسي دانشگاه فردوسي مشهد نيز در اين ميزگرد گفت: در شرايطي که جمهوري اسلامي ايران ادعاي اخلاقي، اسلامي و بهبود فضاي سلامت رواني جامعه را دارد روند رو به تزايد آسيبها و ناهنجاريهاي اجتماعي نشان مي دهد پيشرفت اخلاقي در اين 38 سال قابل توجه نبوده است.
دکتر علي يوسفي افزود: نهادهاي مختلف فرهنگي و مذهبي جامعه که وظيفه اخلاقي و ديني کردن جامعه را بر عهده دارند بايد در رويکرد، شيوه ها و رفتار خود تغيير ايجاد نمايند و يک نوانديشي ديني و فهم متفاوت را به جاي رويکردهاي قبلي دنبال کنند.
وي ادامه داد: حکومت محصول اجتماع و يک نهاد اجتماعي است، مردم آن را ساخته اند و پابرجا نگه مي دارند براي خير و صلاح آن نيز مردم نسبت به دولت و بر عکس بايد تلاش کنند اما در زماني که ناهنجاريهاي اجتماعي رو به افزايش است خطاي حاکميت مطرح مي شود و مربوط به يک دولت يا چند شخص نمي شود.
اين جامعه شناس گفت: گاهي اوقات نظام تصميم گيري، قانون يا نهادسازي اشتباه باعث مي شود جامعه به سمت معروف حرکت نکند و خطا به صورت مکرر و منظم انجام شود در اين صورت نياز به بازنگري حاکميتي احساس مي شود.
وي اظهار نظر کرد: هم اکنون امر به معروف و نهي از منکر و به عنوان مصداق در موضوع حجاب به صورت مهار و اعمال نظر حکومت مطرح است. حکومتي و بيروني شدن اين فريضه الهي براي رونق پيدا کردن آن محدوديت اجتماعي ايجاد مي کند.
دکتر يوسفي افزود: احزاب، نهادهاي مدني، مطبوعات و رسانه ها مي توانند نقش مهمي در خصوص نظارت و مهار اجتماعي در سطح جامعه و بر دولت انجام دهند اما شيوه هايي که در مورد امر به معروف و نهي از منکر در جامعه تجربه مي شود پسنديده نيست چنانکه نظام تعليم و تربيت نيز بازدارنده از بديها نيست و احياي اين فريضه الهي نيازمند خوانش و بازنگري عميق در سياستگذاريها است.
وي ادامه داد: در جوامعي که مسلمان نيستند دروغ، فريب، نيرنگ و فرار مالياتي به سختي در آنها رخ مي دهد و هر کس اين کارها را انجام دهد هزينه هاي زيادي بايد بپردازد که اين عوامل بخاطر نهادسازي ريشه دار در آن کشورها است.
عضو هيات علمي گروه جامعه شناسي دانشگاه فردوسي مشهد گفت: `اشاعه فرهنگي` در بين کشورها متداول است و همه سعي مي کنند داشته هاي خود را به ديگران برسانند. در جهان کنوني هر کس از رسانه، فناوري و ابزار ارتباطي نوين بهتر استفاده کند در رسيدن به اهدافش موفقتر خواهد بود.
وي افزود: نشان دادن مسير هدايت و بهشت يکطرفه نيست که فقط از سوي حکومت به مردم نشان داده شود بلکه مردم نيز حق نظارت بر مديران را دارند و مي گويند با نظارت خود مي خواهيم حاکمان خطا نکنند و با رفتار درست، آنها نيز به سوي بهشت رهنمون شوند.
يوسفي ادامه داد: در فطرت انسانها ميل به خوبي وجود دارد اما آنچه که امروز در سطح جامعه ديده مي شود نظارت غليظ حکومت بر مردم است در حالي که آنچه اهميت دارد نظارت مردم بر حکومت است که اين نظارت دچار اختلال شده است.
وي گفت: امر به معروف و نهي از منکر 2 فريضه مهم، بزرگ، اخلاقي و رفتاري جامعه است که از بعد اجتماعي يک حق مدني و اجتماعي و از بعد شرعي يک تکليف همگاني است و همه در برابر احياي اين 2 فريضه و دعوت به خوبي و پرهيز از بدي وظيفه دارند.
اين جامعه شناس افزود: آنچه در امر به معروف و نهي از منکر به چشم مي آيد محدودسازي آن به مباحث ساده و ابتدايي مانند بدحجابي است در حالي که به لحاظ فهمي که از آيات و روايات مي شود اين فريضه يک وظيفه 2طرفه مي باشد اما تبديل به يک وظيفه يک طرفه و حکومتي شده است.
وي ادامه داد: شيوه ها و روشهاي اجرا و مقتضيات اجرايي اين فريضه همه تبديل به يک محدوديت شده است. اين روشها بهنگام نيستند در حالي که بايد جديد و متناسب با مقتضيات جامعه باشند.
دکتر يوسفي گفت: مهار دروني، جنبه بنيادي امر به معروف و نهي از منکر را تشکيل مي دهد که در اعماق نظام تعليم و تربيت ورود پيدا مي کند. بايد به دنبال ارتقا مفهومي امر به معروف و پرهيز از تنازل آن به حجاب و چند رفتار ساده اجتماعي همراه با تکيه بيشتر بر نظارت مردم بر حکومت و استفاده از شيوه هاي نو در مهار و نظارت اجتماعي باشيم.
وي افزود: امر به معروف و نهي از منکر و تنفر انسانها از بديها و اقبال به خوبي بايد در درون منش و شخصيت افراد جامعه باشد. اين امر به عمل نهادهايي که کار جامعه پذيري و به عبارتي نظام تعليم و تربيت را بر عهده دارند بستگي دارد. اگر فساد و سوء تصميمات در جايي وجود دارد ناشي از فقدان نهادهاي نظارتي بر حکومت است که چنانکه بايد در جامعه پا نگرفته اند.
عضو هيات علمي گروه جامعه شناسي دانشگاه فردوسي مشهد ادامه داد: هرگاه قانون تبديل به باور شود و ضمانت اجتماعي و قانوني پيدا کند و مردم نيز قائل به درست بودن آن باشند و در کنار اينها اهرمهاي لازم را براي اجرا داشته باشد چنين قانوني فراگير مي شود.
وي گفت: نظارت اجتماعي با توصيه و تاکيد زباني اتفاق نمي افتد بلکه افراد با تجربه تشکيل گروه و اجتماع مي آموزند به سمت خوبيها راه پيدا کنند و اگر اين موضوع در زندگي روزمره و در همه لايه هاي زندگي مردم جريان پيدا کند احياي فريضه امر به معروف انجام مي شود.

* گفتمانسازي امر به معروف نيازمند همگرايي نگرشي بين مسئولان
مدير مکتب علميه نرجس مشهد نيز در ميزگرد ايرنا گفت: فقدان همگرايي نگرشي بين مسئولان باعث شده امر به معروف و نهي از منکر مورد توجه جدي قرار نگيرد و هنوز بين برخي از مسئولان سئوال است که آيا حکومت موظف است مردم را به بهشت رهنمون کند يا خير.
منور شايسته خوي افزود: حوزه هاي علميه، دانشگاهها و مسئولان هر کدام حرف خود را بيان مي کنند و مجموعه اي از سردمداران دنيا هزينه هاي زيادي براي نابودي اسلام انجام مي دهند و برخي نيز در داخل هوشمندانه و مغرضانه اشاعه منکر مي کنند. در اين ميان دغدغه برخي صرف بودجه هاي کلان پيرامون ارزشها است در حالي که برخي از اينها رگ گردن ارزشها را مي زند.
وي ادامه داد: به رغم اين مسائل و با در نظر گرفتن هجمه هايي که در طول 38 سال اخير متوجه نظام و فرهنگ اسلامي ما بوده رشد اخلاقي جامعه روند خوبي را طي کرده و جواناني که در شرايط امروز تقواي خود را حفظ مي کنند درجه آنها از شيخ انصاري بالاتر است.
مدير مکتب نرجس مشهد گفت: به علت گستردگي کارها و مسئوليتها اولويت بندي درستي در اين 38 سال در موضوع حق و تکليف انجام نشده لذا بايد موضوعاتي مانند امر به معروف و نهي از منکر از قالب مفاهيم خارج و تبديل به فرهنگ شود.
وي افزود: امام سجاد(ع) در دعاي مکارم الاخلاق مي فمايد که براي ايجاد و گسترش عدالت اجتماعي مسئولان بايد لباس تقوا و انسانهاي صالح را بر تن کنند و در اين بين بايد کارهاي خوب را افشا کنند و زشتيها و عيوب را بپوشانند.
شايسته خوي ادامه داد: هم اينک در جامعه بر روي مبارزه با منکرات تمرکز شده و در موضوع امر به معروف و نهي از منکر در همه جا ابتدا منکرات، زشتيها و مبارزه با آنها تيتر مي شود و بخاطر اينکه انسان در برابر موارد بازدارنده مقاومت مي کند ترس از اين فريضه الهي و به دنبال آن غفلت از اجرا بوجود مي آيد.
وي سخن برخي مسئولان مبني بر اينکه وظيفه اي در به بهشت بردن مردم نداريم را نادرست توصيف و بيان کرد: مفسران خير را اسلام معني کرده اند که آخرين مرحله آن لقا پروردگار و رسيدن به سعادت ابدي است و همه مسئولان براي رساندن جامعه در اين زمينه وظيفه دارند.
مدير مکتب نرجس مشهد گفت: فقدان شناخت مفاهيم و انسان از خود باعث کم توجهي به امر به معروف و نهي از منکر مي شود. اگر انسان جايگاه خود را بشناسد و از خود به عنوان خليفة الله شناخت کافي داشته باشد نسبت به انجام وظايف ديني و اجتماعي خود بيشتر توجه مي کند.
وي افزود: قرآن بهترين امت را امتي مي داند که دعوت به خير مي کند. اگر در جامعه بدنبال اجرايي کردن خير باشيم مولود اين تفکر انجام فريضه امر به معروف و نهي از منکر است.
شايسته خوي ادامه داد: براي انجام اين فريضه الهي موضوع حيثيت اجتماعي انسان نيز اهميت دارد. هميشه انجام اين امور را از بيرون آغاز کرده ايم در حالي که ابتدا فرد بايد منتقد خود باشد و طبق تعبير قرآن که نفس سرزنشگر را همان وجدان تعريف مي کند نسبت به خود چنين تفکري داشته باشد و سپس اين روش را در سطح خانواده اجرايي کند تا به فرهنگ تبديل شود.

* ضعف اعتقادي عامل ترک معروف و انجام منکر است
مدير حوزه علميه حضرت فاطمه الزهرا(س) توس نيز در ميزگرد ايرنا در مشهد گفت: ضعف اعتقادي، ناآگاهي نسبت به وجوب اين فريضه الهي، ناآگاهي نسبت به مصاديق معروف و منکر، روحيه سازشکاري و همرنگ با جماعت شدن، احتمال فقدان تاثيرگذاري و دنيادوستي از جمله مواردي است که ميل به انجام منکر و ترک معروف را مهيا مي کند.
عصمت ادبي افزود: براي رسيدن به وضع مطلوب نقش مسئولان دولتي در گفتمانسازي اين فريضه الهي بسيار مهم است. به عنوان نمونه مسئولان بايد جزو نخستين افرادي باشند که مقيد به شرکت در نماز جماعت، حضور در راهپيماييها و دارا بودن زندگي متوسط باشند.
وي ادامه داد: اساس نبوت تطهير نفوس و رساندن انسانها به سر منزل سعادت است. در ادبيات ديني اسلامي در مواجهه با منکرات 2 راه رفع و دفع وجود دارد و هم اکنون آنچه اجرا مي شود رفع است در حالي که بايد به ريشه انجام کارها نگاه کرد و سم زدايي و دفع بايد از ريشه انجام شود.
مدير حوزه علميه حضرت فاطمه الزهرا(س) توس گفت: رفع منکر از ايجاد معروف زحمت کمتري دارد در حالي که زحمت رفع منکر بسيار بيشتر از دفع آن است به خصوص که در دنياي کنوني مبارزه با هر منکر جديد ابزار و ساز و کار خاص خود را طلب مي کند و تا با آن منکر مبارزه شود منکر جديدي پيدا مي شود.
وي افزود: تغيير ذائقه فرهنگي و سبک زندگي که بخاطر ضعف بنيانهاي اعتقادي و معادباوري صورت گرفته باعث کم توجهي به امر به معروف و نهي از منکر شده است. براي اصلاح آن بايد مباني ديني بطور صحيح براي افراد بيان شود تا مباني ديني بطور خودکار در افراد پرورش يابد.
ادبي ادامه داد: امام صادق(ع) مي فرمايد وقتي شخصي منکري را مي بيند در حالي که توان مقابله با آن را دارد اما کاري انجام ندهد دشمني خود را با خدا آشکار کرده است.
وي گفت: مسئولان و دولتها نقش خطيري در گفتمانسازي امر به معروف و نهي از منکر دارند و اگر در عملکرد و رفتارشان متوجه مسئوليت بزرگ خود باشند تاثير زيادي در احيا اين فريضه الهي دارد. مسئولان و مديران اسلامي بايد خود را خدمتگزار مردم بدانند و نسبت به فرامين رهبري و رعايت همه زواياي رهنمودهاي ايشان حساس باشند.
طبق اصل هشتم قانون اساسي در جمهوري اسلامي ايران دعوت به خير، امر به معروف و نهي از منکر وظيفه ‏اي است همگاني و متقابل بر عهده مردم نسبت به يکديگر، دولت نسبت به مردم و مردم نسبت به دولت.
`قانون حمايت از آمران به معروف و ناهيان از منکر` در قالب 24 ماده و 19 تبصره 23 فروردين 1394به تصويب مجلس شوراي اسلامي رسيد.
خبرنگار: مصطفي نخعي **انتشاردهنده: حسين کريم زاده
7507/1858

منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۴۹۸۳۴۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

یک حقوقدان: دستفروشی جرم نیست، بلکه صرفاً رفتاری غیرمجاز محسوب می شود

سعید اکرادی، حقوق‌دان و کارشناس مسائل قضایی درباره جرم تلقی‌شدن دستفروشی در مترو، بیان کرد: دستفروشی به صورت کلی جرم نیست، حال چه در مترو باشد و چه در خارج از مترو و این کار صرفاً رفتاری غیرمجاز به حساب می‌آید.

این حقوقدان ادامه داد: مطابق ماده ۵۵ شهرداری‌ها، سد معبر خلاف است و باید از آن جلوگیری شود. مطابق قانون شهرداری و سایر قوانین، ماموران مترو صرفاً وظیفه جلوگیری از سد معبر را دارند و حتی نمی‌توانند اموال دستفروشان را ضبط کنند یا از آن‌ها تعهد محضری بگیرند.

اکرادی بیان کرد: بنابراین به طور حتم ماموران حق برخورد نامناسب و هتک‌حرمت دستفروشان را ندارند و درخصوص این مورد، رفتار ماموران جرم بوده و به نوعی حق شهروندی رعایت نشده است.

این حقوقدان افزود: گاهی ممکن است دستفروشان رفتاری انجام دهند که آن رفتار به‌صورت مستقل جرم باشد، به‌طور مثال بساط کسب‌وکار خود را جلوی واگن مترو قرار دهند؛ البته چنین رفتاری خارج از عرف بوده و بعید است که انجام شود اما اگر چنین اتفاقی رخ دهد به نوعی مزاحمت محسوب شده و جرم تلقی می‌شود که البته این رفتار به دلیل ایجاد مزاحمت جرم تلقی می‌شود و جرم تلقی‌شدن آن ارتباطی با دستفروشی ندارد.

اکرادی بیان کرد: البته نباید احساسی با این موضوعات برخورد کنیم، بلکه باید مطابق قوانین جلو برویم‌. دستفروشی در مترو در قوانین ما همچون دستفروشی در محل‌های دیگر جرم نیست بلکه غیرمجاز است. البته در اینکه آیا مترو موجب سد معبر بوده یا خیر تفاوت نظر وجود دارد.

این حقوقدان گفت: لازم به ذکر است گرچه این رفتار جرم نیست ولی آرامش شهروندان را بر هم‌ می‌زند، عبور و مرور را کُند می‌کند و همچنین مطابق حقوق شهروندی هر شخص باید هنگامی که کالایی را خریداری می‌کند به‌طور مشخص بداند از کجا خریده است.

وی تاکید کرد: اگر اعلام شود این رفتار مجاز است تعداد آن‌ها به شدت افزایش یافته و آرامش شهروندان به‌طور کلی بر هم می‌خورد. باید این موضوع ساماندهی شود و شهرداری تهران و شهرهایی که در آن مترو وجود دارد، نظارتی درست انجام دهند تا آرامش شهروندان سلب نشود و این اشخاص بتوانند به فعالیت خود بپردازند.

منبع: پانا