به نقل از «فرهنگ نیوز»

توحید زیربنای تفکرات دینی امام خمینی(ره): جامعیت دین در منظومه فکری امام خمینی(ره)

تاریخ انتشار: ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۳۵۴۲۸۴۱

گروه آیین و اندیشه فرهنگ نیوز: دین شاکله و پایه و اساس تفکر و اندیشه امام خمینی(ره) را تشکیل می دهد. در بررسی منظومه فکری حضرت امام، نمی توان از هیچ امری سخن گفت که دین محور و ستون فقرات آن را تشکیل نداده باشد. از اینرو در زمانی که بسیاری از ایدئولوژی ها نظیر: سکولاریسم، اومانیسم، پلورالیسم و ایسم های وارداتی در جهان یکی پس از دیگر در حال فروپاشی بودند، امام، مردم ایران را بر اساس مبانی و ارزش های متعالی دین دور هم گرد آورد که در نهایت منجر به پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی گردید.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بر اساس آنچه بیان گردید، نوشتار پیش روی، به بررسی نقش و جایگاه دین در گفتمان فکری امام خمینی(ره) خواهد انداخت.

توحید:زیر بنای تفکرات دینی:

بررسی سخنان، موضع گیری ها و تکیه گاه های کلام امام خمینی از آغاز تا سرانجام زندگی نشان می دهد که توحید در تفکر دینی او جایگاه ویژه بلکه برترین جایگاه را داشته است. امام همه حرکات، تصمیمات و کارهای خود را در زمینه های مختلف سیاسی، اجتماعی و شوون زندگی فردی و اجتماعی اش را بر شالوده اصل بی بدیل و بی نظیر توحید شکل می داد و برای این اصل اساسی و بنیادی دینی اسلام در همه زمینه ها، نقشی تعیین کننده قائل بود.

امام در اولین سند تاریخی به یادگار مانده از خویش که در تاریخ 15/1/1323 از سوی ایشان ارائه گردید، استناد به آیه زیر که می فرماید:«قل انما اعظکم بواحده ان تقوموا لله مثنی و فرادی ثم تتفکروا(سباء/46)بگو شما را تنها به یک چیز اندرز می دهم و آن این که دو نفر دو نفر یا یک نفر یک نفر برای خدا قیام کنید، سپس بیندیشید.

بر اساس آیه فوق، امام، قیام لله را یگانه راه اصلاح جهان می بیند و معتقد است خدای متعال در این آیه از سر منزل تاریک طبیعت تا منتهای سیر انسانیت را بیان کرده و بهترین موعظه ای است که پروردگار عالم از میان تمام مواعظ انتخاب و این یک کلمه را به بشر پیشنهاد فرموده است. این کلمه، تنها راه اصلاح در جهان است.قیام لله است که خاتم النبیین را یک تنه بر عادات و عقاید جاهلیت،غلبه داد و بت ها را از خانه خدا برانداخت و توحید و تقوا جایگزین آن ساخت و نیز آن ذات مقدس را به مقام قرب قوسین اوادنی رسانید(صحیفه نور،ج1،ص3-4)

امام خمینی هنگامی که خبرنگار تایمز لندن از عقاید و اندیشه های دینی و اعتقادی امام پرسید، در پاسخ فرمودند: ریشه و اصل همه عقاید(که در قرآن کریم آمده و یا پیامبر اسلام و پیشوایان به حق بعد از آن حضرت بیان فرموده اند)مهم ترین و با ارزش ترین اعتقادات ما، اصل توحید است. مطابق این اصل، ما معتقدیم که خالق و آفریننده جهان و همه عوامل وجود و انسان،تنها ذات مقدس خدای تعالی است که از همه حقایق، مطلع است و قادر بر همه چیز است و مالک همه چیز(همان،ج4،ص166-167)

نیز امام تکیه بر توحید و محور قرار دادن آن در صحنه زندگی را به عنوان هدف بعثت انبیا معرفی می کند و می فرماید:

آنچه که انبیا برای آن مبعوث شده بودند و تمام کارهای دیگر، مقدمه آن است، بسط توحید و شناخت مردم از عالم است...(همان،ج2،ص227) تمام مقاصد انبیا، برگشتش به یک کلمه است و ان معرفه الله است(5)

تفکر توحیدی منشا انقلاب اسلامی:

امام، تفکر توحیدی را منشا و مبنای پیدایش انقلاب اسلامی می داند که خود با تکیه بر همان دیدگاه توحیدی ناب و در پرتو عنایات و امدادهای غیبی و توجهات خاصه امام عصر(ع) و نیز با همراهی و ایثارگری امت مومن موحد ایران آن را پدید اورد:

«انقلاب اسلامی بر مبنای اصل توحید، استوار است که محتوای این اصل در همه شوون جامعه، سایه می افکند. در اسلام، تنها معبود انسان و بلکه جهان،خداست، که همه انسان ها باید برای او یعنی برای رضای او عمل کنند. هیچ چیز و هیچ کس را نپرستند. در جامعه ای که شخص پرستی ها و شخصیت پرستی ها، نفع پرستی ها و لذت پرستی ها و هر نوع پرستش،محکوم می شود و فقط انسان ها دعوت می شوند به پرستش خدا، در آن صورت، همه روابط بین انسان ها،چه اقتصادی و یا غیر اقتصادی در داخل چنین جامعه ای و در رابطه این جامعه با خارج تغییر می کند و ضوابط عوض می شود.همه امتیازات لغو می شوند؛ فقط تقوا و پاکی،ملاک برتری است. زمامدار با پایین ترین فرد جامعه برابر است. ضوابط و معیارهای متعالی الهی و انسانی،مبنای پیمان ها و یا قظع روابط است».

ماحصل آنچه را حضرت امام به عنوان دست آورد توحید، اعلام می دارد،می توان در اصول زیر، دسته بندی کرد:

1.انسانیت باید تنها در برابر ذات اقدس الهی تسلیم شود و از هیچ انسانی اطاعت نکند؛ مگر این که، اطاعت او، پیروی خدا باشد.

2.قانونگذاری برای پیشرفت و تعالی بشر در اختیار خدای تعالی است؛چنان که قوانین هستی و خلقت را خداوند مقرر فرموده است و سعادت و کمال انسان و جوامع، تنها در گرو اطاعت از قوانین الهی است که توسط انبیا به بشر ابلاغ شده است.

3.انحطاط و سقوط بشر به علت روی گردانی از خدا و فرامین دینی او و در برابر، گردن نهادن به بندها و زنجیرهای اسارت برآمده از حاکمت طاغوت است.

4.انسان ها باید علیه بندها و زنجیرهای اسارت و در برابر طاغوت ها و طاغوتیان که آن ها را به اسارت می گیرند، قیام کنند و خود و جامعه خود را آزاد سازند، تا همگی تسلیم و بنده خدا شوند.

5.همه انسان ها در پیشگاه خداوند یکسانند، او خالق همه است و همه مخلوق و بنده اویند. اصل برابری انسانها و این که تنها امتیاز انسان بر معیار تقوا و پاکی و دوری از هر پلیدی است، پیام اصل توحید می باشد.

6.برپایه تفکر توحیدی، با هر چیزی که برابری را در جامعه بر هم می زند و امتیازات پوچ و بی محتوایی را در جامعه حاکم می سازد، باید مبارزه کرد و هرگز تن به ستم و تبعیض ناروائی نداد(برگرفته از مجلات حکومت اسلامی،ش14،زمستان78،ص142-143)

جامعیت دین در تفکر امام

یکی از دست آوردهای تفکر دینی و ابعاد مهم دین شناسی امام، این بود که به حضور دین در همه صحنه های زندگی فردی و اجتماعی اعتقاد داشت، و بر اساس این باور، پیوسته تاکید می ورزید اسلام، دین جامع و کامل است و در همه شوون زندگی و قلمرو حیات مادی معنوی انسان،دخالت کرده، برنامه و راه حل ارائه نموده است.اینک به فرازی هایی از سخننان امام در زمینه جامعیت برنامه ای اسلام اشاره می کنیم:

«مسلک های توحیدی و ادیان آسمانی به همه ابعاد بشر کار دارند؛ از پیش از تولد نوزاد انسانی،نسبت به نظام تشکیل خانواده و چگونگی تربیت او تا دیگر ابعاد زیست او در جهان برنامه دارد...(صحیفه نور،ج6،163-164) اسلام برای انسانی که همه چیز است یعنی از طبیعت یا ماورای طبیعت تا عالم الوهیت، مراتب دارد. اسلام، تز دارد، برنامه دارد. اسلامی می خواهد انسان را یک انسانی بسازد جامع، یعنی رشد به آن طور که هست بدهد. حظ طبیعت دارد رشد طبیعی به او بدهد، حظ برزخیت دارد، رشد برزخیت به او بدهد، حظ روحانیت دارد، رشد و روحانیت به او بدهد، حظ عقلایت دارد، رشد عقلانیت به او بدهد، حظ الوهیت دارد، رشد الوهیت به او بدهد. همه خطوطی که انسان دارد و به طور نقص است، الان نرسیده است، ادیان آمده اند که این میوه نارس را رسیده اش کنند، این میوه ناقص را کاملش کنند...»(همان،ج2،ص155).

منبع: فرهنگ نیوز

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farhangnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرهنگ نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۵۴۲۸۴۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

معلم خط اول تحول در تعلیم و تربیت و میراث‌دار انبیا در انسان‌سازی

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - علی ستاری: طبق پژوهش‌های انجام شده دوران آموزش‌پذیریِ انسان‌ها از مرحله جنینی آغاز می‌شود و این مرحله دورانِ تکوین توانایی‌های فرد است که بخش عمده آن را از برقراری ارتباط با مادر فرا می‌گیرد.

چرخه تعلیم و تعلم خواسته یا ناخواسته بعد از تولد نیز ادامه پیدا می‌کند از این رو دین مبین اسلام به عنوان کامل‌ترین دین الهی دستورالعمل‌هایی را در این رابطه ارائه کرده است؛ در واقع والدین بایستی تا قبل از ورود کودک به اجتماعی خارج از خانه با تمسک به روش‌های برگرفته از توصیه‌های کتاب آسمانی و بزرگان دین، کودک را برای پذیرش مسئولیت‌ها و نقش‌های جدید آماده کنند و بُن مایه تربیتی او را چنان تقویت کنند که قرارگرفتن در معرض ناهنجاری‌های احتمالی شخصیت کودک را دچار آسیب نکند و در ورود به مدرسه دچار چندگانگی‌ها نشود.

معلم محور توسعه در انسان‌سازی

کودکان در ایران حدوداً از هفت سالگی وارد یک اجتماع بزرگتر از خانواده به نام مدرسه می‌شوند؛ ۷ سالگی برای کودکان طبق روایات اسلامی آغاز دوره اطاعت پذیری است چرا که این کودک تا پیش از ۷ سالگی در دوران سیادت و آقایی بوده و با کمترین اشاره همه چیز برای او مهیا می‌شده؛ اما اکنون که به مدرسه ورود پیدا کرده است با نوع جدیدی از روابط آشنا می‌شود که چنانچه یاد نگیرد بین آن‌ها تفکیک قائل شود ممکن است او را با مشکلاتی روبرو کند.

شاید یکی از اولین و مهم‌ترین وظایف معلم در قبال کودک تازه وارد به مدرسه؛ آموزش اطاعت‌پذیری است؛ آموزشی که برای نسل‌های پیشین بیشتر با اتکا به قوه قهریه و تنبیه و تهدید انجام می‌شد اما امروزه با توجه به توسعه‌ای که در علوم ارتباطات به ویژه ارتباط با کودکان اتفاق افتاده است روش‌های نرم جای روش‌های سخت را گرفته است.

روش‌های نرم در برخورد با کودکان به معلمان کمک می‌کند تا بیش از پیش در بین دانش‌آموزان جا باز کنند و از این طریق محوریت خود را در انسان‌سازی به فعلیت برسانند.

انسان برای اعتلا نیاز به آموزش در حوزه‌های مختلف دارد از این رو بخش عمده‌ای از نیازهای آموزشی و تربیتی دانش‌آموزان در دوران مدرسه گنجانده شده است و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش آن‌ها در ۶ ساحت دسته‌بندی کرده است که عبارتند از:

۱- تعلیم و تربیت اعتقادی، عبادی و اخلاقی، ۲- تعلیم و تربیت زیبایی شناسی هنری ۳- تعلیم و تربیت زیستی بدنی ۴- تعلیم و تربیت علمی فناورانه ۵- تعلیم و تربیت اجتماعی سیاسی۶ - تعلیم و تربیت اقتصادی حرفه‌ای!

یعنی خروجی یک کودک ۷ ساله که وارد نظام تعلیم و تربیت شده است بعد از پایان مقاطع تحصیلی باید انسانی معتقد و اخلاق‌مدار، با سواد، دارای بینش سیاسی و اجتماعی باشد و این تربیت متعالی تنها در سایه توجهات معلم و معلمان اتفاق خواهد بنابراین نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران برای تحقق ساحات ۶ گانه سند تحول بنیادین باید سرمایه‌گذاری عظیمی بر روی فرد به فرد معلمان انجام دهد و سطح آن‌ها در تمام ساحت‌ها به صورت ویژه ارتقا دهد.

اهمیت تربیت دینی در کودکان

همانطور که در ساحت‌های شش‌گانه ذکر شده است تعلیم و تربیت اعتقادی، عبادی و اخلاقی نخستین وظیفه نظام تعلیم و تربیت ایران اسلامی است؛ چرا که دقیقاً دعوای ما با نظام سلطه و استکبار جهانی دقیقاً روی همین نقطه است و تا به این جایِ حرکت در تشکیل تمدن نوین اسلامی نیز حاصل رویش‌های انقلاب در ساحت اعتقادی و اخلاقی بوده است.

ویژگیِ انسان‌های معتقد و متخلق این است که قابلیت تکثیر دارند یعنی اگر شما یک انسان وارسته و در تراز آموزه‌ها و ارزش‌های دینی را تربیت کنید و در معرض اجتماع قرار دهید همان یک نفر هم می‌تواند به اندازه‌ی حلقه ارتباطاتش بر روی دیگران و سایر افراد جامعه تاثیر مثبت و سازنده داشته باشد.

تربیت دینی به ویژه برای کودکان یعنی قرار دادن آن‌ها در مسیری هموار؛ حتماً نیاز نیست که ما همه راه و رسم زندگی را با آزمون و خطا و شکست و پیروزی فرا بگیریم؛ دین آمده است که جلوی شکست‌ها و زمین خوردن‌های ما را بگیرد؛ بخش عمده‌ای از قرآن کریم سرگذشت پیشینیان است تا ما عبرت بگیریم و نخواهیم راه آن‌ها را امتحان کنیم؛ بنابراین وقتی کودک را از همان بدو ورود به جامعه با تعالیم دینی و قصص قرآنی و مشی ائمه هدی علیهم السلام آشنا می‌کنیم یعنی خطرات طی طریق به سوی مقصد را برای آن‌ها به حداقل می‌رسانیم چرا که صرفِ یادگرفتن یا دانستن منجر به عمل‌کردن نمی‌شود و اینجاست که باز هم نقش معلم برجسته می‌شود.

معلمی می‌تواند بیشترین تاثیرگذاری را روی دانش‌آموزانش داشته باشد که خود نیز عامل به احکام الهی و مدافع اعتقادات حقه باشد و دانش‌آموزانش در تعامل با او شیرینی رعایت اخلاق دینی را بچشند.

معلمان خط مقدم تحول در آموزش و پرورش هستند

محمد قویدل مدیرکل آموزش و پرورش استان هرمزگان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر ضمن تبریک روز معلم، اظهارداشت: به مناسبت گرامیداشت هفته معلم برنامه‌های متنوعی در این هفته برای معلمین در نظر گرفته شده است که یکی از برجسته‌ترینِ آن‌ها اعزام جمعی از معلمین استان به اردویی ملی در تهران است تا معلمان هرمزگانی نیز بتوانند از سطح بالای برنامه‌ها بهره‌مند شوند.

وی با اشاره به نواخته شدن زنگ سپاس معلم در سراسر مدارس استان هرمزگان، افزود: معلمان نقش بسیار مهمی در اجرای سند تحول بنیادین در مدارس دارند و خط مقدم تحول در آموزش به شمار می‌آیند.

این مقام مسئول عنوان‌کرد: یکی از ساحت‌های مهم سند تحول بنیادین آموزش و پرورش توجه به تربیت دینی دانش آموزان است از این رو در سطح استان تلاش‌های خوبی انجام شده و ما سال گذشته موفق شدیم کانون فرهنگی تربیتی غدیر بندرعباس را بازسازی دوباره به چرخه فعالیت‌های پرورشی باز گردانیم.

قویدل ادامه داد: اجرای برنامه‌های مرتبط با حوزه فرهنگ دینی یکی از اولویت‌های آموزش و پرورش در استان هرمزگان است و از این بابت در سطوح مختلف مسابقات قرآن، عترت و نماز را با حضور جمع کثیری از دانش‌آموزان برگزار کردیم.

وی افزود: طبق همکاری تنگاتنگی که بین اداره کل آموزش و پرورش استان و مرکز مدیریت حوزه علمیه استان برقرار شده است در اکثر مدارس استان با استفاده از ظرفیت مبلغین و روحانیون نماز جماعت برگزار می‌شود و دانش‌آموزان از آثار و برکات نماز اول وقت برخوردار می‌شوند.

قویدل همچنین ترغیب دانش‌آموزان به شرکت در نماز جمعه و برگزاری جشن تکلیف دانش آموزانی که به سن تکلیف رسیدند را جز اهم برنامه‌های آموزش و پرورش در راستای تربیت دینی دانست.

مدیرکل آموزش و پرورش استان هرمزگان خاطرنشان‌کرد: امسال با توجه به اخذ سهمیه جذب مربی پرورشی ویژه استان هرمزگان که موفق به گرفتن آن شدیم می‌توانیم برای سال آینده در حوزه تامین نیروی انسانی مورد نیاز در حوزه پرورشی اتفاقات بهتری را رقم بزنیم.

مهم‌ترین میراث پیامبران تعلیم و تربیت است

حجت‌الاسلام محسن سالاری استاد حوزه و دانشگاه و امام جمعه شهرستان سیریک نیز در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهارداشت: جامعه فرهنگی و معلمین گرانقدر از این افتخار برخوردارند که روزی که در تقویم به نامشان درج شده است با شخصیت وارسته و برجسته‌ای چون استاد شهید مطهری عجین شده است؛ شخصیتی که به تنهایی یک نهضت متعالی بود و جریانی که او راه اندازی کرد همچنان نیز جاری و ساری است.

وی افزود: ما روزی چندین بار در نمازهای یومیه از خداوند متعال طلب هدایت به راه مستقیم داریم و اینکه خداوند در نمازها ما را مامور کرده است که این درخواست را داشته باشیم نشان می‌دهد که این طلب بسیار حائز اهمیت است و وقتی به نقش معلم و استاد راهنما توجه کنیم می‌بینیم جنس کارشان از اجابت همان درخواست روزانه ما در مقابل خداوند است از این رو معلمان باید بدانند که خداوند چه جایگاهی را به آن‌ها عرضه کرده است.

امام جمعه شهرستان سیریک اذعان کرد: منبعی که پیامبران الهی به وسیله آن مردم را هدایت می کردند علوم به ودیعه گذاشته شده در کتب آسمانی و وحی است؛ پیامبران الهی از خود درهم و دیناری به ارث نگذاشته‌اند بلکه مهم ترین ارث بر جای مانده از سوی آن‌ها تعلیم و تربیت است چرا که اوج تعلیم و تعلم را در وجود انبیا می‌توان دید که برای هدایتگری مردم حتی از بذل جان خود نیز ابایی نداشتند.

وی ادامه داد: وجه شباهت عالمان دینی و معلمان به پیامبران در هدایت انسان ها است وقتی می‌گوییم معلم فقط منظور معلمان استخدامی آموزش و پرورش نیست گاهی اوقات یک مادر خانه دار نیز با هدایت فرزندش به سوی نیکی ها نقش هدایت گری دارد و در مقام معلم نیز ستوده می‌شود.

حجت الاسلام محسن سالاری با اشاره به نقش سازنده شهید مطهری در جامعه اسلامی و جهت دهی به تفکرات انقلابیون اضافه کرد: جامعه ما در نظام تعلیم و تربیت باید به سمتی حرکت کند که نمونه‌هایی چون شهید مطهری دوباره تربیت شوند و راه این نوع از تربیت انسان در گام دوم انقلاب عملیاتی کردن گفتمان شهید مطهری است چرا که شهید مطهری‌ها اهل رشد دادت به بقیه هستند و این شهید والامقام نمونه بارز معلمی است که در تربیت دینی شاگردان خویش هیچ گاه کوتاهی نمی کند.

وی در پایان با اشاره به اهمیت تلاش برای تحقق برنامه‌های سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، خاطرنشان‌کرد: سند تحول می‌تواند آموزش و پرورش را به یکی از بزرگترین مکاتب انسان‌سازی تبدیل کند از این رو همه تلاش مسئولین باید برای تحقق این مهم باشد.

کد خبر 6093658