به نقل از «خبرگزاری آریا»

سير تاريخي قيام 15 خرداد و نقش آن در شکل گيري انقلاب اسلامي

تاریخ انتشار: ۱۵ خرداد ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۳۵۴۹۱۰۷

خبرگزاري آريا - تهران- ايرنا- قيام تاريخي 15 خرداد مقدمه اي بر شکل گيري نهضت انقلاب اسلامي بود. رخداد مهمي که معادله هاي رژيم پهلوي را درهم شکست و منشاء تحول هاي گسترده اي شد که نشان از آغاز دوره جديدي از گذار در جامعه ايران داشت.

قيام 15 خرداد در 1342 خورشيدي پس از برگزاري همه پرسي فرمايشي محمدرضا پهلوي و در شرايطي که همه رسانه هاي خارجي و داخلي از انقلاب سفيد به نيکي ياد مي کردند با رهبري امام خميني(ره) شکل گرفت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

امام خميني(ره) در سخناني در 13 خرداد 1342 خورشيدي در مدرسه فيضيه که آغازي بر نهضت انقلابي و قيام پانزدهم خرداد بود، نشان داد که در مبارزه عليه استبداد محکم و استوار است. ايشان نه تنها به تبليغات هاي صورت گرفته توجهي نشان ندادند، بلکه اين حرکت رژيم را نتيجه ترس او از بيداري و حرکت مردم در همراهي با نهضت اسلامي دانستند.

معمار بزرگ انقلاب، آگاهي سياسي عميق و قابل توجهي درباره توانايي مردم از خود نشان دادند و با بياني رسا، خواسته هاي به حق گروه هاي مردمي و موارد نارضايتي آنان را در خرداد 1342 خورشيدي به گوش حکومت وقت رساندند.

سرانجام مبارزه هاي به حق امام خميني(ره) سبب شد تا حکومت وقت ايشان را دستگير کند که اين مهم اعتراض گسترده مردم شهرهاي تهران، قم، اصفهان، شيراز، مشهد و تبريز را در پي داشت. نيروهاي نظامي براي جلوگيري از پيشروي راهپيمايان در سه راهي ورامين با جمعيت درگير شدند و تعداد زيادي از آنان را به خاک و خون کشيدند و فرداي اين روز يعني 15 خرداد را در تهران و قم حکومت نظامي برقرار کردند، با اين حال در روزهاي بعد، تظاهرات گسترده اي برپا شد که به درگيري خونين با رژيم وقت انجاميد و مردم زيادي به شهادت رسيدند. محمدرضا پهلوي 2 روز پس از نهضت 15 خرداد، قيام مردم را «بلوا و اقدامي وحشيانه» ناميد و سعي کرد تا آن را به خارج از مرزها نسبت دهد.

امام خميني(ره) پس از 19 روز حبس در زندان قصر به زنداني در پادگان عشرت آباد منتقل شدند تا آن که 11 مرداد 1342 هجري خورشيدي رسانه هاي گروهي از آزادي امام(ره) خبر دادند اما اين آزادي نمايشي، در مدت کوتاهي تبديل به حصر شد و رژيم، نخست امام(ره) را از زندان پادگان عشرت آباد به داووديه و از آنجا به قيطريه انتقال داد و ايشان در يک منزل شخصي تحت مراقبت شديد ماموران قرار گرفتند. سرانجام فشار افکار عمومي رژيم را مجبور کرد تا در 15 فروردين 1343 هجري خورشيدي معمار انقلاب را آزاد کند.

قيام 15 خرداد يک خيزش خودجوش و ناگهاني بود، يک اعتراض مردمي در برابر حکومتي که به ظلم و ستم مي پرداخت و رهبري مدبرانه امام(ره) و ايستادگي و مقاومت مردم در برابر رژيم پهلوي و در راه مقاومت سبب شد تا سرانجام در 22 بهمن 1357 خورشيدي انقلاب اسلامي ايران به پيروزي رسيد.

پژوهشگر گروه اطلاع رساني ايرنا به مناسبت سالروز قيام 15 خرداد 1342 خورشيدي به عنوان يکي از مهمترين رخداد مهم تاريخ معاصر ايران با «سيدمحسن ميرحسيني» مدرس دانشگاه، مدير گروه و عضو هيات علمي گروه حقوق و علوم سياسي و کارشناس مسايل سياسي به گفت وگو پرداخت.

** قيام 15 خرداد؛ نقطه عطف تاريخ مبارزه هاي مردمي
ميرحسيني با بيان اينکه قيام 15 خرداد به عنوان يکي از مهمترين رخدادهاي تاريخ معاصر ايران به شمار مي رود، گفت: اين قيام مهم در تاريخ معاصر کشور داراي ابعاد مختلف سياسي، فرهنگي، اجتماعي و ... است. رهبري روحانيان به ويژه امام راحل که بُعد سياسي نهضت را تشکيل مي داد از برجسته ترين ويژگي هاي قيام 15 خرداد بود. قيامي که نقطه عطفي در تاريخ مبارزه هاي مردمي و روحانيان محسوب مي شود که از دوران مشروطيت آغاز و در جريان هاي گوناگون خود را نشان داد.

امام خميني(ره) به دليل انسداد سياسي به وجود آمده در جامعه ايران آن روزگار به پشتوانه وسيعي که از روحانيان وقت داشتند در راستاي مبارزه با رژيم پهلوي حرکت خويش را شدت بخشيدند که نخستين طليعه آن در 15 خرداد 1342خورشيدي تجلي يافت. مردم در اين دوره شاهد نوعي از خودبيگانگي فرهنگي شده بودند، اين امر ناشي از رسوخ فرهنگ غرب به ايران و ترويج آن به وسيله حکومت پهلوي دوم بود که با فرهنگ اصيل اسلامي و ايراني فاصله زيادي داشت، بنابراين مردم خواستار بازگشت به مظاهر فرهنگي خود شدند.

فراگير بودن اين قيام نشان از خاستگاه اجتماعي آن داشت، تمامي قشرهاي مردم در آن حضور يافتند و تنها به قشر روحانيان خلاصه نشد و طيف هاي گوناگون همچون کارگران، دانشجويان بازاريان و ... در قيام 15 خرداد شرکت کردند.

**دفاع از ارزش هاي مذهبي؛ ماهيت قيام 15 خرداد
عضو هيات علمي گروه حقوق و علوم سياسي دانشگاه يزد، قيام 15 خرداد را به لحاظ ماهيتي قيامي مذهبي و ديني قلمداد کرد و اظهار داشت: محور اين قيام برپايه دفاع از ارزش هاي مذهبي شکل گرفت. هرچند که در کنار آن مسايل ديگر نيز مانند استقلال سياسي و اقتصادي از بيگانگان نيز مطرح بود. امام خميني(ره) با تکيه بر دکترين جدا نبودن دين از سياست که بر دستگاه سياسي حکومت پهلوي حاکم بود، در واقع ادامه دهنده راه افرادي همچون مدرس بودند و جمله معروف وي «ديانت ما عين سياست ماست و سياست ما عين ديانت ماست» مبين اين امر است که ماهيت مذهبي قيام 15 خرداد در صدر توجه اهتمام انقلابيان به ويژه بنيانگذار جمهوري اسلامي قرار داشت.

از طرفي ديگر با توجه به اينکه مردم تحت تأثير انگيزه هاي مذهبي با يکديگر بسيج شدند و رهبر نهضت انقلاب نيز از اين زمينه نسبت در راه اتحاد مردم استفاده کردند. در کنار اين امر ماهيت ديگر اين قيام را مي توان اصول ضد قدرت هاي استعماري دانست که در واقع در راستاي ماهيت نخست يعني بُعد مذهب قرار گرفت زيرا در حقيقت رژيم پهلوي در اين دوران سياست هايي مخالف اين موضوع را در ابعاد سياسي، اقتصادي، فرهنگي و امنيتي تقويت مي کرد.

** تنوع اقشار مختلف در به ثمر رسيدن انقلاب اسلامي
اين مدرس دانشگاه به ثمر رسيدن انقلاب اسلامي را حاصل همدل شدن تمامي قشرهاي جامعه دانست و بيان کرد: قيام 15 خرداد بستر تشکيل انجمن هاي اسلامي را فراهم آورد که اين امر به نوبه خود زمينه نشست ها و محافل بحث و برنامه ريزي را به منظور مبارزه با حکومت پهلوي ايجاد کرد و به خصوص مبارزه ها را از گروه هاي چپ و ناسيوناليست به طرف نيروهاي اسلام گرا سوق داد.

نااميد شدن مخالفان شاه از روش هاي مسالمت جويانه از ديگر عوامل و تأثيرهاي قيام 15 خرداد محسوب مي شد. از اين تاريخ به بعد مخالفان مشي و مطالبه سرنگوني سلطنت را در پيش گرفتند و اين موضوع ورود مبارزه از فاز مسالمت جويانه به طرف سرنگوني بود که در مواردي حتي مشي مسلحانه را بعد از قيام 15 خرداد در پي داشت که در نهايت به پيروزي انقلاب اسلامي امتانجاميد.

** پيروزي انقلاب اسلامي نتيجه قيام 15 خرداد
وي نتيجه و پيامد قيام 15 خرداد را از مهمترين عوامل تاثير گذار بر پيروزي انقلاب اسلامي عنوان کرد و يادآور شد: افزايش آگاهي قشرهاي مختلف مردم سبب شد تا شاهد رشد سياسي آنان باشيم. اصل ولايت فقيه که برگرفته از نظرهاي امام خميني(ره) بود در اين مسير تبيين و تشريح شد و به جايگاه اصلي خويش بازگشت. قيام 15 خرداد و ورود روحانيت و مرجعيت شيعه بااصل ولايت فقيه به ميدان مبارزه با رهبري امام راحل بدنه اصلي مبارزه را تغيير داد. در واقع نهضت 15 خرداد، پايه‌هاي حکومت پهلوي را متزلزل کرد و با عهده دار شدن رهبري آن به وسيله روحانيت مبارز که تجلي آن در وجود امام خميني(ره) به عنوان يک مرجع و رهبر روشن‌ ضمير بود، مهمترين ثمره هاي اين قيام محسوب مي شد و باعث افزايش آگاهي سياسي مردم و حضور بيشتر آنها در صحنه شد و سرانجام زمينه هاي پيروزي انقلاب اسلامي را پايه ريزي کرد.

*گروه اطلاع رساني
خبرنگار: مريم همتي**انتشار دهنده: شهربانو جمعه
پژوهشم**9117**2002**9131

منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۵۴۹۱۰۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اجرای بیش از ۱۰ عنوان برنامه در هفته عقیدتی و سیاسی مهرستان

 حجت‌الاسلام والمسلمین وحید خوش رو در نشست خبری هفته عقیدتی و سیاسی با اصحاب رسانه بیان کرد: شهادت معلم انقلاب دکتر مرتضی مطهری که از روحانیون برجسته و همراه حضرت امام (ره) بود و در مسیر آرمان‌های انقلاب برای ایران اسلامی جانفشانی ها کرد و به درجه رفیع شهادت نائل شد، به پاس گرامیداشت یاد و خاطره وی هفته عقیدتی و سیاسی در سپاه نامگذاری شد.

 مسئول نمایندگی ولی فقیه در سپاه مهرستان تصریح کرد: غبار روبی گلزار شهدا و دیدار با خانواده معظم شهدا، محفل انس با قرآن، نشست‌های بصیرتی، نشست‌های وبیناری در فضای مجازی، آذین بندی سطح شهر، تجلیل از هادیان سیاسی، معلمان، دیدار با ائمه جمعه و روحانیون تشیع و تسن از جمله برنامه‌های این هفته است.

 وی به اهمیت نقش خبرنگاران اشاره کرد و گفت: خبرنگاران صدای رسای همه اقشار جامعه و به نمایش گذاشتن اقدامات مسئولین و انقلاب اسلامی برای دنیا و مطالبات و مشکلات مردم بدون واسطه به دستگاه‌های زیرربط است.

 حجت الاسلام خوش رو عنوان کرد: دردنیایی که رسانه‌های دروغ پراکن و تا دندان مسلح دشمنان بر علیه ایران، اذهان عمومی را اغفال و متشنج می‌کنند، خبرنگاران و فعالان فضای مجازی به عنوان افسران جنگ نرم به صورت شبانه روز در مقابل آن‌ها ایستاده و از جبهه حق علیه باطل دفاع می‌کنند.

باشگاه خبرنگاران جوان سیستان و بلوچستان زاهدان