شجیع: آیتم‌های مربوط به زندگی حرفه‌ای باید در قرارداد بازیکن ذکر شود
تاریخ انتشار: ۱۶ خرداد ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۳۵۶۲۵۳۲
دکتر رضا شجیع گفت: برای کوچ فوتبال ایران به سوی حرفه‌ای شدن نیاز است که آیتم‌های مربوط به زندگی حرفه‌ای هر بازیکن در قراردادش ذکر شود.
به گزارش ایسنا، با پایان یافتن لیگ برتر شانزدهم و خداحافظی بازیکنانی مثل عنایتی، صادقی، برهانی و ... این سوال در ذهن هواداران فوتبال نقش بست، اینکه چرا بسیاری از بازیکنان مستعد نسل جدید فوتبال ایران بعد از برهه‌ای کوتاه تبدیل به ستاره‌ای خاموش‌شده می‌شوند و محو می‌شوند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در این رابطه با دکتر رضا شجیع، دکترای مدیریت ورزشی و پژوهشگر حوزه جامعه شناسی ورزش، عضو هیأت علمی دانشگاه، دبیر شورای راهبردی وزارت ورزش و جوانان، مسئول دبیرخانه کمیسیون فرهنگی تربیت بدنی و ورزش شورایعالی انقلاب فرهنگی و مؤلف کتاب جامعه شناسی فوتبال به گفت و گو پرداختیم که در زیر می‌خوانید:
ایسنا: لیگ شانزدهم هم به پایان رسید اما این لیگ یک تفاوت بزرگ با سایر لیگ‌ها داشت که مربوط به خداحافظی جمعی از بازیکنان باسابقه فوتبال ایران مثل رضا عنایتی، آرش برهانی، ابراهیم صادقی، هادی عقیلی و ... بود. علاوه بر این بازیکنان شاهد درخشش فوتبالیست‌هایی مثل محسن یوسفی، حسین بادامکی، سیدجلال حسینی و مهدی رجب‌زاده نیز بودیم که البته سال آینده هم در سطح اول فوتبال ایران خواهند بود. سوال اینجاست که این نسل از بازیکنان چه تفاوتی با بازیکنان نسل جدید دارند که با وجود سنین بالاتر از 33 سال باز هم کیفیت خوب خود را حفظ کرده‌اند؟
شجیع: ارایه پاسخ دقیق به این سئوال نیازمند پژوهش‌های میدانی است، اما نکته قابل توجه این است که چرخه بازیکن‌سازی در فوتبال ایران همچنان مبهم و غیرشفاف است. همچنان احساس می‌شود بروز استعداد و رشد بازیکنان در فوتبال ایران به صورت گلخانه‌ای صورت می‌گیرد و بی‌تفاوتی باشگاه‌ها به رده‌های نوجوانان و جوانان کاملاً مشهود است. این امر سبب می‌شود تغییر نسل اولاً در زمان مناسب اتفاق نیفتد و دوم اینکه بین نسل‌ها شکافی عظیم ایجاد شود که همین شکاف باعث شده مربیان لیگ، بازیکنان مسن‌تر را به بازیکنان جوانتر و تازه‌وارد ترجیح دهند.
ضمن اینکه نباید از سبک زندگی بازیکنان مسن‌تر و بویژه افرادی که اسم بردید به راحتی عبور کرد. بالا نگه داشتن سطح مناسب آمادگی جسمانی، تغذیه مناسب و از همه مهمتر نظم و تعهد بالای تمرینی این افراد، باعث شد این نسل نه تنها ماندگاری و حضور خود را تثبیت کند، بلکه بازیکنان بسیار تاثیرگذاری در تیم‌های خود باشند. با این حال، همواره در ارتباط با جایگزینی و پشتوانه‌سازی مناسب برای این دسته از بازیکنان نگران هستم، مهمترین دلیل نگرانی من فاصله معنی‌دار این بازیکنان با بازیکنان جوانتر است و اینکه علی‌رغم سن بالا، فقدان آنها معمولاً تیم‌ها را در پست‌های تخصصی آنها با چالش مواجه می‌کند. به طور کلی معتقدم این نسل یعنی نسلی که در حال خداحافظی است، به سبک مناسبی دست یافته‌بود که می‌توانست تعادل لازم و کافی میان فوتبال و زندگی روزمره‌اش برقرار کند و به همین دلیل بتواند کالای خود را به مدت بیشتری در بازار فوتبال ایران عرضه کند. تعادلی که کمتر در بازیکنان نسل جدید مشاهده می‌شود.
ایسنا: آیا این موضوع به لایف استایل بازیکنانِ نسل جدید مربوط می‌شود؟ مواردی مثل شبکه های اجتماعی و متفاوت شدن تفریح‌ها و ...؟
شجیع: این تفاوت صرفا به سبک زندگی بازیکنان نسل جدید مربوط نمی‌شود، به این دلیل که هر بازیکنی بر اساس منطق هزینه– فایده و در کوتاه‌ترین زمان متوجه می‌شود که برای موفقیت و کسب درآمدی که در گرو حضور موفق‌تر و بلندمدت‌تر بازیکن در سطح اول رقابت هاست، باید شرایط خودش را با شرایط مورد انتظار تطبیق دهد.
نوع فعالیت‌ها و تفریحاتی که اسم بردید به اعتقاد من دلیل کافی برای مقایسه سطح بازیکنان نسل‌های مختلف نیستند. موضوع به جایی بر می‌گردد که اساساً بازیکن نسل جدیدی که در لیگ حرفه‌ای بازی می کند، رفتار حرفه‌ای که باید از خود بروز دهد را یاد نگرفته و در جایی بر آن تأکید نشده‌است. در حالی که در لیگ‌های حرفه‌ای اروپا شاهد درج جزئی‌ترین رفتارهای مورد انتظار از ورزشکار در قرارداد بازیکنان هستیم. در حالی که باشگاه برای ساعت خواب و نحوه رفتار بازیکن در شبکه‌های اجتماعی و نوع و نحوه تفریح بازیکن دستورالعمل‌های شفاف و صریحی ارایه کرده‌است، اما می‌بینیم که در ایران چنین نیست و بازیکن علی‌رغم دریافت مبالغ مناسب، خودش باید در مورد رفتار اجتماعی‌اش تصمیم گیری کند.
چطور از بازیکن جوانی که بخش اعظمی از توجهات و انرژی مثبت لازم برای تقویت هویت ورزشی‌اش را از فضای مجازی و مراوده با دوستان دریافت کرده درخواست می‌کنیم خودش برای خودش تصمیم بگیرد و حدس بزند رفتار حرفه‌ای مناسب در این زمینه چیست؟ به اعتقاد من باشگاه‌ها در این زمینه مسئول هستند و باید در آن ورود کنند، چرا که نسل جدید بازیکنان فوتبال بر خلاف نسل‌های قدیمی‌تر با این دسته از چالش‌های ناشی از فناوری‌های الکترونیکی و مسائل زندگی مدرن روبرو نبودند و گاهی برای قدیمی‌ها یک توصیه مربی اخلاق‌مدار کافی بود تا آنها رفتار درست را انتخاب کنند.
برای بازیکنان نسل جدید چنین نیست و به اعتقاد من هیچ چاره‌ای مگر حرکت به سمت کدهای رفتاری و اتخاذ جرائم برای آنها، آن هم فقط از سوی باشگاه وجود ندارد و اتفاقاً غیر از باشگاه و آن هم در چارچوب تدوین مقررات لازم در متن قرارداد، دیگر هیچ نهادی نباید ورود کند و ورود کمیته اخلاق در این نوع مسائل، خود به امری ضد اخلاقی بدل شده و به اشاعه منکر کمک می کند. بعضاً ما بازیکنان را به خاطر مسائلی محروم می‌کنیم که اصلاً در حد یک جمله هم در قراردادشان به آنها اشاره‌ای نکرده‌ایم. در واقع بازیکنان را به خاطر کارهایی که نمی‌دانند نباید انجام دهند محروم می‌کنیم و این هرگز رفتار حرفه‌ای و مناسبی در قبال بازیکنان محسوب نمی شود. شاید بگویید بازیکن باید در چارچوب ارزش‌های اخلاقی و عرفی جامعه رفتار کند که من معتقدم ضرورتاً باید ارزش‌های مورد انتظار به گزاره‌ای ساده در متن قرارداد بازیکنان تبدیل شود و شک نداشته‌باشید که از سوی بازیکنان هم رعایت خواهدشد.
ایسنا: در خصوص ادامه روند رو به رشد بازیکنان چقدر می‌توان بین خانواده‌دوستی و تشکیل خانواده با این موضوع ارتباط برقرار کرد؟ آیا اصلا این موضوع تاثیرگذار است؟
شجیع: قطعا موثر خواهدبود، اساساً مهمترین و کمترین اثر تشکیل خانواده در بازیکنان، پاسخ مناسب این اقدام در تأمین نیازهای عاطفی و جهت‌دهی مناسب و عقلانی به نیازهای جنسی آنان است. امری که معمولاً به دلیل ملاحظات فرهنگی، کمتر به آن پرداخته می‌شود. یکی از دلایلی که مرتباً بر حضور یک روانشناس زبده ورزشی در کنار تیم‌ها و باشگاه ها تأکید می‌شود، همین مسائل است و اینکه ورزشکاران مشخصاً باید در این زمینه‌ها مورد مشاوره و راهنمایی قرار بگیرند.
ورزشکاران جوانی که به الگوهای اجتماعی برای هواداران تبدیل می‌شوند و اتفاقاً دارای کمترین تجربه و شناخت لازم برای رابطه با مسائل مذکور هستند. تجربیات بسیاری در مورد شکست‌ها و روابط شکننده بازیکنان و ورزشکاران موجود است که نشان می‌دهد این روابط مستقیماً بر عملکرد ورزشی آنان تأثیر گذاشته و باعث افت عملکرد فنی آنها شده‌است. در پژوهشی که اخیراً در ایران انجام شده مشاهده شد که هویت نقش برتر بازیکنان فوتبال، هویت خانوادگی است و این به معنای نقش مهم و پررنگ خانواده در زندگی اجتماعی ورزشکاران ایرانی است.
بر این اساس، در تأثیر این موضوع در روند رو به رشد بازیکنان شک نداشته‌باشید، اما توجه کنید که در مورد آگاه‌سازی و جهت‌دهی مناسب بازیکنان در حوزه‌های روانی و اجتماعی با ضعف‌های عمده روبرو هستیم و هنوز که هنوز است در ارتباط با حضور روانشناسان ورزشی در کنار تیم‌های لیگ برتری مقاومت وجود دارد که به اعتقاد من قابل قبول نیست.
ایسنا: در سال‌های اخیر بازیکنان خوبی در فوتبال ایران رشد کردند و توانایی خود را به نمایش گذاشتند. بازیکنانی مثل پیام صادقیان، رامین رضاییان، مهرداد بایرامی، حامد لک، محسن فروزان و ... اما این عملکرد خوب ادامه‌دار نشد و حواشی ریز و درشتی هم برای این بازیکنان رقم خورد. به نظر شما این حواشی در فوتبال این بازیکنان تاثیر جدی و مستقیم داشته یا نه؟
شجیع: مجموعه صحبت های من در بالا همه به این نکته مهم اشاره داشت که اساساً ورزشکار است که باید خودش به تنهایی مسیر درست و رفتار صحیح حرفه‌ای را انتخاب کند و انگار که رشد این ورزشکار به عنوان یک سرمایه برای هیچکس و هیچ کجا و حتی خود باشگاه‌ها مهم نیست.
البته در مورد برخی از بازیکنانی که اسم بردید معتقدم فرصت کافی برای تغییر رفتار به آنها داده‌شد، ولی در مورد برخی دیگر معتقدم زمان دیگر دیر شده‌بود و برخورد های سلبی ما در قبال آنان، اساساً سرمایه فوتبالی آنان را زایل کرد و نتوانست در مسیر رشد فوتبال ایران قرار دهد. در مورد حواشی فوتبال ایران باید به این نکته اشاره کنم که علل اصلی این حواشی، ساختاری هستند یعنی علت‌العلل آنها فراتر از کنش و واکنش حاضرین در میدان ورزشی به مثابه یک میدان اجتماعی است.
حواشی فوتبال که بخش اعظم آن به دلیل سلطه نظام بازار و شفاف نبودن مراودات این نظام و بخش دیگر به دلیل تضمین بقای چسبیده‌های به فوتبال اتفاق می‌افتد، خیلی راحت بازیکنان را به دام خود کشیده و از آنها در مسیر تحقق اهداف خود استفاده می‌کند.
ببینید در یک فوتبال سازمان‌یافته، منظم، شفاف و منطقی که همه چیز در جای خود قرار دارد، دیگر فرصت برای حضور برخی چسبیده‌ها که من اسم‌شان را دلال‌ها و لمپن‌های فوتبالی گذاشته‌ام باقی نمی‌ماند، بنابراین معتقدم حاشیه‌دار بودن فوتبال به مثابه آب گل‌آلود، اتمسفری است که از سوی همین افراد و برای دوام در چنین فضایی ایجاد می‌شود و به شکل عجیبی بر تداوم آن تأکید می‌شود. برخی از حاشیه‌هایی که هنوز فوتبال ما با آن روبروست بدیهیاتی هستند که ده‌ها سال پیش در فوتبال روز دنیا به پایان رسیده‌است.
ایسنا: در صورتیکه این سبک زندگی غیرحرفه‌ای بازیکنای نسل جدید است که سبب می‌شود از فوتبال حرفه‌ای و باکیفیت خود دور شوند، باشگاه چقدر می‌تواند در کنترل بازیکن تاثیرگذار باشد؟
شجیع: باشگاه‌ها در این زمینه نقش اول و آخر را ایفا می‌کنند و باید مقررات لازم را در قرارداد بازیکنان پیش بینی کنند و بعد بر اساس آن با بازیکنان متخلف برخورد نمایند.
فدراسیون فوتبال هم باید به جای تمرکز و انداختن ذره‌بین بر زندگی ورزشکاران، مشاوره‌های تخصصی و حرفه‌ای لازم را به باشگاه‌ها ارایه نموده و باشگاه‌ها را از انفعال خارج کرده و آنها را به باشگاه‌هایی فعال و پاسخگو در قبال مسائل فرهنگی و اخلاقی تبدیل کند. بازیکن باید به باشگاه و باشگاه به فدراسیون پاسخگو باشد و این یک فرایند حرفه‌ای و پذیرفته‌شده برای اصلاح امور فرهنگی در حوزه فوتبال است.
بازیکن باید متوجه شود مبلغی که دریافت می‌کند تنها در قبال 90 دقیقه حضور در زمین مسابقه نیست و اینکه سایر رفتارها و اساساً سبک زندگی‌اش متوجه نتیجه باشگاه در پایان فصل است و اینکه رفتارهای کوچک و بزرگش از سوی جامعه و هواداران رصد می‌شود و بر همین اساس، ضرورتاً باید نسبت به کنترل رفتارهای خود و حفظ کیفیت زندگی‌اش تلاش کند و اگر نکند این باشگاه است که باید بازیکن خاطی را به استناد قراردادی که امضا کرده مورد مواخذه قرار دهد.
ایسنا: در فوتبال روز دنیا این موضوع چطور توسط باشگاه کنترل می‌شود و اینکه آیا اساسا از نظر شما، بازیکن ایرانی خواهان همراهی با باشگاه و تبدیل شرایط محیطی به فضایی حرفه‌ای برای حفظ فرم ایده‌آلش هست یا نه؟
شجیع: در مورد نحوه رفتار باشگاه‌های حرفه‌ای اشاره کردم، ولی اساساً در اینجا خواستن یا نخواستن مطرح نیست، بازیکن حرفه‌ای در قبال پول حرفه‌ای که دریافت می‌کند باید رفتار و در نهایت زندگی حرفه‌ای اش را با انتظارات مورد نظر باشگاه هماهنگ کند. توجه داشته‌باشید که زندگی حرفه‌ای ورزشکار، اساساً به حفظ بهتر بازیکن برای فوتبال و باشگاه‌ها و در نهایت انباشت تجربیات آنها منجر می‌شود و مهمترین اثر خود را بر توسعه فوتبال خواهدداشت، البته به شرطی که چرخه بازیکن‌سازی اصلاح شود و پشتوانه‌سازی هم به شکل سیستمی و حساب شده‌ای انجام شود.
ایسنا: با تشکر از زمانی که دکتر شجیع در اختیار ایسنا قرار دادید، اگر صحبت خاصی مانده می‌شنویم.
شجیع: تجربیات بین‌المللی در مورد نحوه قرار دادن بازیکنان در مسیر حرفه‌ای کاملاً در دسترس وجود دارد و فقط کافی است اراده سیاسی برای این موضوع ایجاد شود. اراده‌ای که به اقتصاد فوتبال سامان داده و در اولین اقدام از طریق شفاف‌سازی و واقعی‌سازی قراردادها، زمینه را برای قطع دخالت چسبیده‌های فوتبال فراهم کند و در نهایت ارزش‌های مورد انتظار جامعه از بازیکنان فوتبال را در قرارداد آنها درج و بازیکنان را نسبت به اجرای وظایف خود، حساس و پاسخگو نماید. اگرچه تحقق این امر کمی به زمان نیاز دارد ولی شک نداشته‌باشید که تنها راه ممکن و موجود است.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۵۶۲۵۳۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پیروزی النصر در بازی خارج از خانه
تیم فوتبال النصر بازی خارج از خانه در لیگ حرفه‌ای عربستان را با پیروزی به پایان رساند. - اخبار ورزشی -
به گزارش خبرگزاری تسنیم، در هفته بیست‌ونهم لیگ حرفه‌ای فوتبال عربستان شنبه شب تیم النصر ریاض با حضور کریستیانو رونالدو در خانه الخلیج به میدان رفت و در پایان با گل دقیقه 68 آیمریک لاپورت یک بر صفر به پیروزی رسید.
تیم فوتبال النصر ریاض با کسب این پیروزی خارج از خانه 71 امتیازی شد و رتبه دوم جدول 18 تیمی لیگ حرفه‌ای عربستان را حفظ کرد. الهلال با 80 امتیاز و یک بازی کمتر صدرنشین مسابقات است.
شوکه شدن هواداران الاتحاد از غیبت‌های متوالی بنزماانتهای پیام/
حمله به نمازگزاران در گذره هرات افغانستان/ ۶ نفر شهید شدند