به نقل از «خبرگزاری آریا»

بيابان و بررسي چالش‌هاي آن در سيستان‌وبلوچستان

تاریخ انتشار: ۱۷ خرداد ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۳۵۷۳۳۱۱

خبرگزاري آريا - ‌بيابان پديده‌اي است طبيعي که در طول تاريخ با زندگي بشر توامان بوده است، اقليم‌هاي متفاوت در گوشه و کنار زمين و وجود آب و هواي گرم و خشک يکي از پارامترهاي زايش بيابان‌هاست.

‌به گزارش ايسنا ، تحقيقات نشان مي دهد عوامل طبيعي همچون کاهش نزولات آسماني، بادهايي با سرعت زياد، درجه حرارت بالا، نوسانات زياد رطوبت نسبي، فرسايش آبي و بادي، بافت خاک فرسايش پذير و نيز عوامل انساني همچون تخريب پوشش گياهي، شخم غيراصولي اراضي، بهره برداري بي رويه از آب هاي زيرزميني، وجود دام بيش از ظرفيت مراتع، بوته کني و .

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

.. در ايجاد و افزايش بيابان مؤثر بوده که پيامدهاي آن فقر، بيکاري، مهاجرت و... است.
مدير کل منابع طبيعي و آبخيز داري استان در اين باره، مي گويد: سيستان و بلوچستان از جمله استان هاي بياباني کشور محسوب مي شود که خصوصياتي همچون کمي نزولات جوي (ميانگين سالانه کمتر از 100 ميليمتر)، کمبود ذخاير آب زيرزميني، دام مازاد بر ظرفيت مراتع، نرخ رشد جمعيتي بالا، وجود بادهاي محلي، آب و هواي گرم و خشک، وجود سيلاب هاي سنگين، پراکنش نامناسب نزولات آسماني و متعاقب آن فرسايش شديد آبي، زمينه را براي توسعه بيابان و پديده بيابان زايي فراهم کرده است.
«عبدالباسط پاکزاد» در گفت وگو با ايسنا- بيان کرد: مهم ترين عواملي که به فرسايش بادي منطقه منتج شده است را مي توان در دو بخش طبيعي و انساني خلاصه کرد که در اين بين، مهم ترين عوامل طبيعي را مي توان قرار گرفتن استان در اقليم گرم و خشک و بياباني، حادث شدن خشکسالي هاي پي در پي در منطقه، بادخيز بودن منطقه، وجود عرصه هاي فرسايش پذير وسيع و اراضي شور، باير و فرسايش پذير در بالادست مناطق مسکوني عنوان کرد.
وي مهم ترين عوامل انساني فرسايش زا را شيوه هاي نادرست کشاورزي، دخالت در اکوسيستم‌هاي طبيعي، عدم شناخت از مناطق فرسايش پذير و اقدامات غيراصولي در اين مناطق از طرف بعضي دستگاه‌هاي اجرايي و بوته کني و قطع درختان در مناطق روستايي به منظور تأمين سوخت بيان و اظهار کرد: در سيستان و بلوچستان 28 کانون بحراني فرسايش بادي با مساحتي در حدود يک ميليون هکتار وجود دارد.
وي با اشاره به چالش‌هاي بياباني منطقه بلوچستان ادامه داد: در منطقه بلوچستان، 14 کانون بحران فرسايش بادي با اولويت اول وجود دارد که مناطق مسکوني، تأسيسات اقتصادي و زيربنايي را تحت تأثير قرار داده است، در اين مناطق شدت فرسايش پذيري نيز شرايط خاصي را ايجاد و شرايط زيست و حيات منطقه را مختل کرده اما به طور کلي از يک طرف گستردگي و وسعت زياد سطوح کانون‌هاي بحراني منطقه و از طرف ديگر کمبود منابع آبي مورد نياز براي انجام فعاليت‌هاي نهال کاري به منظور مقابله با پديده بيابانزايي شرايط سختي را ايجاد کرده است.
وي افزود: اين اداره کل برحسب وظايف سازماني خود اقدامات قابل توجهي را در اين کانون ها اجرا کرده که از جمله آنها مي توان به تثبيت بخش‌هاي وسيعي از کانون بحراني اسپکه و سيف آباد واقع در نيکشهر، کانون بحراني شمال بمپور، واقع در ايرانشهر، کانون بحراني شندان واقع در شهرستان سراوان و کانون بحراني هومدان و آب شيرين کن در شهرستان کنارک اشاره کرد، اما بحران خشکسالي اين بخش از استان شرايط را به سمتي سوق داده که بايد اين مسئله، به عنوان يک اصل در دستور کار مسئولان استاني قرار گيرد و بسيج عمومي و اصل همسويي و هماهنگي تمامي دستگاه‌هاي مرتبط با اين موضوع تنها راهکار کاهش اثرات و پيامدهاي خشکسالي است.
مديرکل منابع طبيعي و آبخيزداري به چالش هاي بياباني منطقه سيستان اشاره و اظهار کرد: در منطقه سيستان، سه کانون بحراني فرسايش بادي به نام شنزار ميانکنگي، جزينک و شيله به مساحت252هزار و 453 هکتار قرار دارد که تقريباً کل دشت سيستان را تحت تأثير قرار داده است، به همراه اين کانون هاي بحراني، اراضي کشاورزي رها شده از يک طرف و از طرف ديگر بستر خشکيده درياچه هامون و اراضي بالادست آن واقع در افغانستان شرايط بحراني منطقه را دوچندان کرده است، بنابراين شرايط اقليمي حاکم بر منطقه سيستان به همراه خشکسالي‌هاي متوالي، فقر پوشش گياهي و وقوع طوفانهاي ماسه‌اي باعث شده است تا فرسايش بادي در اين منطقه از شدت بالايي برخوردار باشد.
وي تصريح کرد: مشکلاتي که در زمينه فرسايش بادي و ريزگردها و مسايل مربوط به آن در منطقه سيستان مطرح مي‌شود از سه منطقه اراضي بالادست تالاب هامون واقع در افغانستان، بستر خشکيده تالاب هامون و اراضي کشاورزي رها شده در داخل دشت سيستان نشأت مي‌گيرد.
وي اظهار کرد: از سه کانون بحراني واقع در منطقه سيستان، کانون بحراني شيله به مساحت142هزار و 628 هکتار، معمولاً تأثيري بر دشت سيستان و به خصوص بر مناطق مسکوني و اراضي کشاورزي آن ندارد، اما کانون بحراني جزينک با وسعت 13هزار و905هکتار، کاملاً در محدوده اراضي کشاورزي دشت قرار دارد و رودخانه هيرمند از داخل اين کانون عبور مي کند که در مواقع بي آبي، بحران موجود را تشديد مي‌کند. در اين راستا، اين اداره کل با وجود اينکه در اين منطقه اراضي ملي وجود ندارد و اراضي مستثنيات اشخاص است، عمليات بيابانزدايي را با تکيه بر اجراي پروژه‌هاي بادشکن حاشيه مزارع با مشارکت کشاورزان در دستور کار قرار داده که براساس برنامه ريزي‌هاي انجام شده از سال گذشته اجراي580 هکتار بادشکن در محدوده کانون بحران جزينک از محل اعتبارات مصوبات سفر رئيس محترم جمهور به اتمام رسيده است.
پاکزاد خاطر‌نشان کرد: کانون بحراني نياتک به مساحت950هزار و 920 هکتار نيز در پايين دست تالاب و در محدوده اراضي کشاورزي اشخاص قرار دارد و از آنجايي که تمامي اين کانون اراضي ملي است، اين اداره کل از طريق پروژه هاي مالچ پاشي، نهال کاري و پخش سيلاب بخش‌هاي زيادي از اين کانون را تثبيت کرده، ولي اراضي کشاورزي رها شده اطراف اين کانون، شرايط حادي را در اين منطقه به وجود آورده است که به دليل اينکه اين اراضي مستثنيات اشخاص است، امکان ورود به آنها فقط از طريق اجراي پروژه بادشکن مزارع ميسر است که آن هم به دليل وابستگي کامل به آب موفقيت آن به زمان طولاني نياز دارد.
وي با اشاره به تاريخچه عمليات بيابان زدايي در استان گفت: عمليات تثبيت شن در استان از سال 1348 در منطقه نياتک زابل با انجام فعاليت هاي نهال کاري شروع شد و سپس با مالچ نفتي در اين منطقه ادامه يافت در سال 1384 نيز در زاهدان به منظور توسعه فرودگاه سطحي معادل 450 هکتار به روش نهالکاري و آبياري به وسيله تانکر تثبيت شده است.
وي افزود: عمليات بيابان زدايي در ايرانشهر در سال 1353 با نهال کاري و بذرپاشي شروع شد و به دنبال آن در سال1354در سراوان به صورت نهالکاري با گونه تاغ ادامه يافت، در سال 1359 نيز در چابهار ايستگاه تثبيت شن راديو با هدف حفظ تأسيسات راديويي چابهار با گونه‌هاي کهور پاکستاني آغاز به کار کرده است. در سنوات اخير در اکثر شهرهاي استان به دليل بحران‌هاي خشکسالي حاکم بر اين استان عمليات بيابانزدايي به طور جد در دستور کار قرار دارد.
اين مقام مسئول در ادامه به انجام پروژه نهالکاري، مالچ پاشي، پروژه مراقبت و نگهداري (آبياري عرصه‌هاي نهالکاري شده)، توليد نهال گلداني و ريشه‌اي، احداث بادشکن غيرزنده، احداث بادشکن سبز حاشيه مزارع‌، اجراي پروژه مديريت هرزآب‌ها (احداث بند و بندسار)‌، احداث هلالي‌هاي آبگير را از اهم اقدامات اجرايي اداره کل منابع طبيعي و آبخيز داري و ادارات تابعه آن در استان در راستاي مقابله با پديده بيابانزايي برشمرد.
وي تصريح کرد: براي مقابله با پديده بيابانزايي در استان بايد موضوع مديريت جامع را به عنوان يک اصل اساسي در دستور کار قرار داد تا در مناطقي که متولي مناطق فرسايشي بخش‌ها و ادارات مختلف هستند با يک نگاه و به دور از اقدامات موازي بتوان با پديده بيابان و تبعات ناشي از آن برخورد کرد.

انتهاي پيام

منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۵۷۳۳۱۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

خسارت ۱۸۴ میلیاردی بارندگی به بناهای تاریخی سیستان‌وبلوچستان

مدیرکل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی سیستان و بلوچستان گفت: بر اثر بارندگی‌های سیل‌آسای اخیر بیش از ۱۸۴ میلیارد ریال به بناها و آثار تاریخی استان آسیب وارد شده است. - اخبار استانها -

محمدهادی طهرانی در گفت‌و‌گو با خبرنگار تسنیم در زاهدان اظهار داشت: طی بارندگی های شدیدی که هفته‌های اخیر در استان رخ داد بخش زیادی از بناها و آثار تاریخی استان خسارت هایی از 15 تا 90درصد دیده‌اند.

وی افزود: در همین راستا و پس از ارزیابی و بررسی‌های کارشناسان میراث‌فرهنگی استان، مسجد تاریخی عبدالقادر واقع در شهرستان نیکشهر با ریزش حصار، دیوارها و نفوذ آب مواجه شد که طبق ارزیابی کارشناسان حدود 90درصد دچار خسارت شده که بیشترین خسارت را در میان آثار دیده است.

مدیرکل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی سیستان و بلوچستان ادامه داد: قلعه فیروزآباد راسک و آتشکده کله گنگ نیز به دلیل ریزش دیوارها 50 درصد تخریب شده‌اند. همچنین بافت قلعه نو زهک، قلعه کنت سراوان و مقابر سورو و شیشه ریز سیب و سوران به دلیل ریزش دیوارها و نفوذ آب و رطوبت و از بین رفتن کاهگل‌ها تا 45 درصد دچار تخریب شده‌اند. 

طهرانی گفت: برج‌ها و دیوارها و فضاهای داخلی قلعه هایی مانند انوشیروان چابهار، دانش‌سرای مقدماتی زاهدان، قلعه تیس چابهار و قلعه بمپور هم به دلایلی همچون شستشوی کاهگل‌ها، نفوذ آب و ریزش دچار تخریب شده و خسارت‌هایی تا 40 درصد به هر کدام از این بناها وارد شده است. در مجموع بارندگی‌های اخیر به 60 اثر و بنای تاریخی در سطح استان سیستان و بلوچستان خسارت هایی بین 15 تا 90 درصد وارد کرده است. 

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی سیستان و بلوچستان تصریح کرد: تا این لحظه میزان برآورد خسارت وارده شده به این بناها بر اثر بارندگی و سیلاب‌ها بیش از 184 میلیارد ریال تخمین زده شده است و بر اساس پیش بینی‌های هواشناسی ممکن است بارندگی‌هایی که در روزهای آینده خواهیم داشت میزان خسارت را افزایش دهد.

انتهای پیام/