به نقل از «فرهنگ نیوز»

سالروز عقد اخوت پیامبر(ص) و امیرالمؤمنین(ع): پیام های عقد اخوت پیامبر(ص) با امام علی(ع)

تاریخ انتشار: ۱۷ خرداد ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۳۵۷۶۲۶۰

گروه آیین و اندیشه فرهنگ نیوز؛عَقد اُخوّتبه معنای «پیوند برادری»، (در عربی: مؤاخاة) پیوندی است که میان دومسلمانبسته می‌شود تا با یکدیگر برادر باشند. معروف‌ترین عقد اخوت در تاریخ اسلام،مربوط به پیمانی است کهپیامبر اسلام(ص) بینمهاجرانوانصاربست.در این عقد اخوت،پیوند برادری میانپیامبر (ص(وامام علی (ع(جزو متواترات تاریخی است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بجز منابعشیعی، بسیاری از منابعاهل سنتنیز این واقعه را نقل کرده‌اند کهعلامه امینیدر کتابالغدیربه پنجاه مورد از آنها اشاره کرده است.

سیر تاریخی عقد اخوت در اسلام:

بر اساس داده ها و گزارش های تاریخی،پیامبر(ص) پیش از هجرت به مدینه، بین مسلمانانمکهکه بعدهامهاجرانلقب گرفتند،عقد اخوت بست تا در تحمل آزار و اذیت‌های مشرکان و نیز مشکلاتی که در آینده در راه هجرت برای آنان پیش می‌آمد، یاور یکدیگر باشند. با این حال،مشهورترین پیمان عقد اخوت،پیمانی است که بعد از هجرت رسول خدا(ص) به مدینه صورت گرفت. بر این اساس، پنج ماه و به نقلی هشت ماه پس ازهجرتمسلمانان بهمدینه، روزی پیامبر (ص) بهاصحابخود فرمودند: «تآخوا فی الله أخوین أخوین: در راه خدا، دو تا دو تا با یکدیگر برادر شوید.بنا بر مشهور تعداد آنها ۹۰ نفر بوده است: ۴۵ نفر از مهاجران و ۴۵ نفر از انصار.

این برادری که بین مهاجران و انصار برقرار شد، دارایتواترتاریخی ورواییاست و با عبارت‌هایی با اختلاف کم، نقل شده است. بنا بر نقل منابع، پیامبر بین ابوبکر وخارجة بن زید انصاری، عمر وعتبان بن مالک انصاری خزرجی، عثمان واوس بن ثابت،ابوعبیدة بن جراحوسعد بن معاذ، عبدالرحمان بن عوف وسعد بن ربیع، طلحه وکعب بن مالک، زبیر وسلمة بن سلام، سلمان فارسی وابودرداء، عمار بن یاسر وحذیفة بن نجاریا به نقلیثابت بن قیسو... برادری برقرار کرد.پس از برقراری این پیوند، مسلمانان همچون دو برادر حقیقی از یکدیگرارثمی‌بردند. ولی این حکم، موقت بود و با نزول آیه «وَأُولُو الْأَرْ‌حَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَىٰ بِبَعْضٍ فِي كِتَابِ اللَّـهِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُهَاجِرِ‌ينَ»(احزاب، ۶)، ارث بردن به خویشان نسبی اختصاص یافت.

اخوت عمومی در سال نهم هجری

اخوتی که در سال نخست هجری در مدینه النبی برقرار شد، نقش مهمی در روابط میان مسلمانان داشت ولی آنچه اهمیت بیشتری دارد، برادری همه مسلمانان با یکدیگر است که در سال نهم هجری با نزول آیه «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَة» (حجرات، ۱۰) بر آن تاکید شد. هنگامی که این آیه نازل شد، پیامبر(ص) میان افرادی که شبیه و نظیر یکدیگر بودند، پیمان برادری بست.

چرایی برقراری عقد اخوت:

هنگامی که مهاجران وارد مدینه شدند از کمترین امکانات مادی برای زندگی برخوردار بودند. علت این بود که وقتی مکه را ترک کردند نتوانستند اموال و دارائی های خود را به مدینه انتقال دهند و یا اینکه در خود مکه نیز برخی از آنها دچار فقر بودند. در چنین شرایطی،از مهمترین دغدغه‌های پیامبر (ص) چگونگی برقراری عدالت اجتماعی در میان همه مردم بوده استو لازمه پدیدار گشتن چنین عدالتی، از یک سو برافتادن تضادهای طبقاتی و از دیگر سو، ایجاد پیوندهای قرابت میان آحاد مردمان بوده است. به همین سبب پیامبر(ص) پیوند برادری دینی را به عنوان راهکاری عملی برای شکل‌گیری برادری و برابری میان همه انسان‌ها برقرار ساخته است. از بین بردن کینه‌ها و دشمنی‌ها،زدودن غربت و تنهاییمهاجرانو جایگزین کردن پیوند ایمانی به جای پیوندهای قومی و نژادی نیز از دیگر اهداف عقد اخوت شمرده شده است.

تا پیش از نزول آیه دهم از سوره حجرات، گمان می‌شد که ایجاد پیوند برادری میان مسلمانان، تنها کاری هوشمندانه و خردمندانه از سوی شخص پیامبر(ص) در مقام یک رهبر دینی و سیاسی با هدف بنیان نهادن جامعه‌ای اسلامی و فراهم آوردن پشتوانه معنوی برای آن بوده است، امابا نزول این آیه معلوم شد که این پیوند افزون بر یک شیوه سیاسی برای ایجاد وحدت و یکپارچگی بین امت اسلام، بخشی از آیین اجتماعی اسلام است که خداوند متعال تشریع کرده است.

برادری پیامبر(ص) با امام علی(ع)

پیامبر(ص) در برقراری عقد اخوت بین انصار و مهاجرین، امام علی (ع) را با هیچ یک از انصار برادر نساخت و خود با او عقد اخوت بست. در اعیان الشیعه به نقل از ابن عبدالبر در الاستیعاب و ابن اثیر در اسد الغابة آمده است: پیامبر(ص) پیش از هجرت بهمدینه، میانمهاجران، عقد اخوت برقرار کرد و سپس در مدینه، میان مهاجران وانصارعقد اخوت بست و هر دوبار به علی(ع) فرمود: تو در دنیا و آخرت برادر من هستی؛ و میان او و خودش عقد اخوت بست. همچنین بر اساس گزارشکتاب الفصول المهمه : هنگامی که پیامبر بین مهاجران و انصار عقد اخوت بست... علی بن ابی طالب را با کسی برادر نساخت. پس علی (ع) با ناراحتی از نزد پیامبر بیرون رفت... پیامبر (ص)در جستجوی او برآمد و به او فرمودند: آیا ناراحت شدی که بین مهاجران و انصار عقد اخوت بستم و تو را برادر هیچ یک از آنها قرار ندادم؟ آیا راضی نیستی که مقام و منزلت تو نسبت به من همانند مقام و منزلت هارون نسبت به برادرش موسی باشد با این تفاوت که پس از من پیامبری نخواهد آمد؟

بی‌گمان، پیمان برادری امیرالمومنین(ع) با پیامبر(ص)، بیانگر یکى از فضیلت‌هاى بلند و مناقب بزرگ امام على(ع) است. گزارش‌هاى فراوانی با اسناد متعدد درباره عقد اخوت میان پیامبر اسلام(ص) و امیر المؤمنین(ع) نقل شده است که برخی از آنها اشاره خواهیم کرد.

1. ابن مردویه از حذیفة بن یمان روایت می‌کند: رسول خدا(ص) بین مهاجران و انصار پیمان برادری بست و هر مردى را با نظیر و شبیه خودش برادر قرار داد و سپس دست علىّ بن ابی‌طالب(ع) را گرفت و فرمود: «این است برادر من». بنابراین رسول الله، آقاى پیامبران و پیشوای پرهیزگاران و فرستاده خداوند جهانیان است و براى او شبیه و نظیرى نیست، و علىّ بن ابی‌طالب برادر او است.

2.زید بن ابى اوفى می‌گوید: من بر پیامبر خدا(ص) در مسجدش وارد شدم و آن‌حضرت فرمود: «فلان بن فلان کجا است؟» یکایک اصحاب خود را ذکر می‌نمود و از احوال آنها که نبودند جویا می‌شد و شخصى را به سوى آنان می‌فرستاد تا همه محضر آن‌حضرت گرد آمدند. سپس حمد و ثناى خدا بجا آورد و بین آنها عقد اخوّت و برادرى برقرار نمود. حضرت علی(ع) به پیامبر گفت: اى رسول خدا! من چون دیدم آنچه با اصحابت انجام دادى و بین آنها برادرى نهادى و با من چنین ننمودى نزدیک بود جان از قالبم برون آید و کمر من خُرد شود، اگر این از جهت ملالتى است که از من پیدا نموده‌اى پس رضا و بخشش و بزرگوارى براى تو است. رسول خدا(ص) فرمود: «سوگند به آن خدایى که مرا به حقّ برگزیده است؛ من عقد برادرى تو را تأخیر نینداختم مگر آن‌که تو را براى خودم قرار دادم، منزلت تو به من مانند منزلت هارون است به موسى، تفاوتى که هست آن‌که بعد از من پیامبرى نخواهد بود، تو برادر و وارث من هستى«...

پیام های عقد اخوت پیامبر(ص) با امیرالمومنین(ع):

1.پیامبر اسلام(ص) در انجام پیمان برادری، روحیات پیروان خویش را در نظر داشت و به همین دلیل، در این عقد اخوّت، جهات روحى و توافق فکرى و حدود انس و رفاقت و درجات نفسى کاملاً رعایت شده است. در پیمان برادری حضرت علی(ع) با پیامبر(ص) اسرارى است که با تأمّل و دقّت در روایات روشن می‌گردد. مسلّم است که این برادری یک امر اعتبارى و تشریفاتى نبود، بلکه حاکى از یک نوع ارتباط و اتّصال واقعى است؛‏ به دلیل آن‌که وقتی امیرالمؤمنین(ع) از پیامبر(ص) سؤال می‌کند که براى من برادرى معیّن نفرمودى!، پیامبر در پاسخ می‌فرماید: «مگر تو برادرى غیر از من دارى»، یا «کسى را گمان می‌کنى که جز من برادرت باشد؟ من تو را براى خودم ذخیره نموده‌ام».

این ربط واقعى دلالت بر یک نوع وحدت و یگانگى در اصل خلقت و سرشت می‌کند مانند دو برادر حقیقى که از یک اصل و ریشه منشعب شده و در یک رحم رشد و نموّ پیدا کرده‌اند، همین طور روح مقدّس رسول خدا(ص) و روح مقدّس علی(ع) از یک عالم که عالم نور و طهارت و توحید است منشعب شده‌اند. لذا پیامبر(ص) که «سیّد المرسلین» و «امام المتّقین» و «رسول ربّ العالمین» است و شبیه و نظیرى ندارد، به مقتضاى مقام اخوّت؛ علىّ بن ابی‌طالب(ع) هم «سیّد الوصیّین» و «امام المتّقین» و منصوب از سوی خداوند است و شبیه و نظیرى ندارد.
2. رسول خدا(ص) فرموده است: «اى على! تو برادر من هستى در دنیا و آخرت». دنیا عالم ظاهر و آخرت عالم باطن است؛ یعنى حضرت علی(ع) در دنیا از جهت ابلاغ، جهاد، علم، قضاوت و سایر شئون نبوّت برادر پیامبر خدا است، و در آخرت از نقطه نظر علم، معرفت، توحید، صفات نیک و پسندیده و اطّلاع بر اسرار و غیب، برادر پیامبر است.
3. به دنبال این حقیقت اخوّت؛ رسول خدا(ص) معناى وزارت را ذکر فرمود و به داستان اخوّت و وزارت هارون برادر موسى تشبیه فرمود و غیر از منصب نبوّت که بعد از آن‌حضرت نخواهد بود، در جهات معنوى و ظاهرى، امام علی(ع) را مانند هارون نسبت به موسى دانسته است...

بر اساس آنچه بیان شد، می‌توان نتیجه گرفت که «غرض از عقد اخوت بستن پیامبر(ص) با على(ع) تعریف و بیان فضیلت آن‌حضرت بر غیر او است؛ زیرا پیامبر(ص) عقد اخوت بین شخص و نظیرش می‌بست، همان‌گونه که از روایات استفاده می‌شود ... در نتیجه حضرت علی(ع) تنها نظیر رسول خدا(ص) در فضایل و کمالات می‌باشد.

منبع: فرهنگ نیوز

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farhangnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرهنگ نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۵۷۶۲۶۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ویژه‌ برنامه‌های سالروز شهادت امام صادق (ع) در شاهچراغ اعلام شد

به گزارش خبرگزاری مهر، امیرعباس حقیقی‌نیک با اعلام این خبر گفت: به مناسبت سالروز شهادت امام صادق (ع) روزهای پنج‌شنبه و جمعه، ۱۳ و ۱۴ اردیبهشت‌ ماه، بعد از اقامه نماز مغرب و عشاء، حجت الاسلام والمسلمین سیدحسین آقامیری پیرامون فضائل و مناقب این امام همام به ایراد سخن خواهد پرداخت و مهدی سروری، ضمن قرائت دعای کمیل، مرثیه‌سرایی می‌کند.

مدیر روابط عمومی و امور بین‌الملل آستان مقدس حضرت شاهچراغ (ع) خاطرنشان کرد: شنبه ۱۵ اردیبهشت‌ ماه نیز همزمان با سالروز شهادت امام جعفر صادق (ع)، ارادتمندان اهل بیت عصمت و طهارت ساعت ۹ صبح، در قالب دسته‌ جات عزاداری به سمت این بارگاه منور، حرکت و در ساعت ۱۱ در شبستان امام خمینی (ره) به سوگواری می‌پردازند که سخنران و مداح این مراسم حجت‌الاسلام محمدحسین حدائق و سیدحسین فتح اللهی هستند.

وی در پایان گفت: در ظهر شهادت، بعد از اقامه نماز ظهر و عصر، اکبر افخمی و در شام شهادت بعد از اقامه نماز مغرب و عشاء، سیدمحسن رسولی، مرثیه‌سرایی خواهند کرد.

کد خبر 6093989