کتاب «مشروطه مشروعه و علمای تبریز» منتشر شد
تاریخ انتشار: ۲۰ خرداد ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۳۶۰۷۳۴۲
خاطرات مستند سید هادی خسروشاهی درباره مشروطه مشروعه و علمای تبریز، نقد دیدگاه های سید حسن تقی زاده و اکبر ثبوت در باب مشروطیت و علمای مشروطه منتشر شد.
به گزارش خبرگزاری مهر، خاطرات مستند استاد سید هادی خسروشاهی درباره مشروطه مشروعه و علمای تبریز از سوی انتشارات کلبه شروق قم منتشر شد.
سید هادی خسروشاهی در ابتدای مقدمه اش بر این کتاب می نویسد: «بحث ما در این رساله، بررسی مکتب تبریز در مسأله نهضت مشروطیت و یا نقش علمای بزرگوار در بنیانگذاری آن نیست، بلکه هدف اشاره فهرست وار به علل دوری و یا کناره گیری علمای تبریز از همکاری با نهضت است، حال آن که خود، بنیانگذار اصلی این حرکت بوده اند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
علمای تبریز که در زمینه مبارزه با استبداد و کنتزل شاهان قاجاری و درباریان پیشقدم بودند و نقش ویژه و غیرقابل انکاری در شکل گیری نهضت مشروطه داشتند، طی نقشه گروهی از سوسیالیست های قفقازی ایرانی تبار و روشنفکر نمایان داخلی و جمعی از نفوذیان در «انجمن ایالتی تبریز» با شعارهایی چون «میهن پرستی!» و «حقوق برتر توده ها» و... باعث دوری علما شدند و حتی پس از غلبه بر «انجمن اسلامیه» و اخراج و تبعید حاج میرزا حسن مجتهد و میرهاشم دوه چی، علیرغم ادعاهای نخستین، خواستار لغو شریعت در تنظیم قانون اساسی شدند.
حوادث خونین تبریز در آن ایام و بعد افشا شدن ماهیت انجمن ایالتی تبریز که خواستار عدم توجه به احکام شریعت شدند، باعث شد که اکثریت علمای تبریز، پس از مخالفت ها و نصیحت ها و تعامل و مدارا، سرانجام مجبور شدند خود را از این فجایع ـ که به نام آزادیخواهی رخ می داد و به غلط مشروطیت نام گرفته بود ـ کنار بکشند و اتهامات بی شماری چون طرفداری از استبداد! نصیب آنها شود. در این کتاب، ضمن اشاره به چگونگی مسائل مشروطیت در تبریز و علل طرفداری علمای تبریز از «مشروطه مشروعه»، موضع گیری مخالف برخی علمای برجسته تبریز، از جمله آیت الله سید احمد خسروشاهی (جدّ استاد سید هادی خسروشاهی) را در این مسأله با اسناد و مدارک روشن می سازد و اتهامات را از قول مراجع عظام نجف اشرف رد می کند.
جالب توجه است که پدر، برادران و جدّ بزرگوار استاد خسروشاهی، تماماً در زمره مشروعه خواهان و حامیان اندیشه و رویکرد شهید شیخ فضل الله نوری بوده اند. این کتاب در اصل یک گفتگوی تفصیلی با ماهنامه فرهنگی ـ تاریخی «شاهد یاران» (شماره ۱۰۲ و ۱۰۳، فروردین ۱۳۹۲) بوده است که با اضافات و اسناد و تصاویر و مدارک در قالب کتاب عرضه شده است. در بخش پیوست هم اشاره ای به شرح حال چهار نفر از علمای مشهور عصر مشروطیت در تبریز یعنی حضرات آیات میرزا صادق آقا تبریزی، حاج سید احمد خسروشاهی، حاج میرزا حسن مجتهد و میرزا علی ثقه الاسلام می شود.
بررسی نقش علما و مردم تبریز در نهضت مشروطیت
استاد خسروشاهی معتقد است که پیدایش نهضت مشروطیت در واقع وابسته به رهبری و هدایت مراجع و علمای عظام در ایران و نجف اشرف بود. بخشی از علمای طرفدار این نهضت در نجف اشرف، با توجه به حضور عینی و فعال علمای تهران و در طلیعه آنها آیت الله شیخ فضل الله نوری و اعتماد و وثوق مطلقی که به او داشتند، بدون قدی و شرط، مشروطیت را تأیید کردند که از جمله آنها، مرحوم آیت الله آخوند خراسانی بود، ولی مرحوم آیت الله سید محمدکاظم یزدی، صاحب «العروۀ الوثقی» علیرغم موافقت نخستین با مسأله نهضت مشروطیت و همگامی با آیت الله آخوند خراسانی و دیگران، از آغاز امر معتقد بود بدون تبیین کامل و روشن شدن اصول و موادی که مشروطیت بر پایه آنها استوار می شود، تأیید و تقویت کامل آن صحیح و منطقی نیست، ولو اینکه عده ای از علمای موثق چون شیخ فضل الله در رأس امور آن قرار داشته باشد. (صص ۱۶ و ۱۷)
در منطقه آذربایجان، تبریز مرکزیت تکوین و گسترش اندیشه ضرورت برقراری عدالت خانه و از مراکز اصلی و ثقل رشد و پیشرفت اندیشه مشروطیت بود که رهبری اصلی و نخست آن به دست علمای عظام منطقه بود و نقش تبریز در این امر تا آنجاست که برخی از پژوهشگران تاریخ نوشته اند: «مشروطه تبریز، نمای کوچکی از کل مشروطه ایران با همه شاخصه های آن است.» در بین علمای تبریز چهار شخصیت معروف و برجسته در مورد مشروطیت و یا تأسیس «عدالتخانه» موضع داشتند که عبارتند از حضرات آیات میرزا صادق آقا تبریزی، میرزا حسن مجتهد، سید احمد خسروشاهی و میرزا علی ثقه الاسلام. که استاد خسروشاهی در این رساله به مواضع و عملکرد آنها در رابطه با مشروطیت و مسائل آن می پردازد.
نقدهای استاد خسروشاهی درباره دیدگاه های تقی زاده و اکبر ثبوت در باب مشروطیت و علمای مشروطه
از نکات مهم این رساله، نقدهایی بر دیدگاه سید حسن تقی زاده، محمدباقر ویجویه و اکبر ثبوت است. به نظر استاد خسروشاهی آقای اکبر ثبوت در کتاب «دین و فرهنگ؛ یادی از پیشوای روحانی جنبش مشروطه، دیدگاه های آخوند خراسانی و شاگردانش» گزارش مبسوطی در فصل دوازدهم دارد با عنوان «گفتگوهای موافقان و مخالفان مشروطه» که بیشتر به افسانه بافی و داستان سرایی شبیه است تا به یک تحقیق مستند علمی ـ تاریخی.
استاد خسروشاهی درباره مطالب آقای اکبر ثبوت درباره مشروطه می نویسد: «خلاصه و لُبّ مطلب نویسنده محترم (آقای اکبر ثبوت)، مخالفت با حکومت دینی است که او می خواهد آن را از قول مرحوم آخوند خراسانی اثبات کند، ولی توضیح نمی دهد که آخوند اگر مخالف این امر بود، چرا حکومت مشروطه را تأیید می کردند؟ و در این رابطه ده ها نامه و اعلامیه و تلگراف صادر و ارسال نموده اند؟» (ص ۵۰)
استاد خسروشاهی در ادامه می نویسد: «خلاصه مطلب آقای ثبوت ـ چه در این بخش (فصل دوازدهم کتاب "گفتگوهای موافقان و مخالفان مشروطه") و چه در بحث مناظره آخوند با مرحوم میرزای نائینی این است که تشکیل حکومت دینی از دیدگاه آیت الله آخوند خراسانی مطلوب نبوده و باید از اقدام به آن پرهیز کرد، ولی پاسخ این سئوال داده نمی شود که اگر مرحوم آخوند مخالف تأسیس این نوع حکومت بود، پس به چه دلیل برای تشکیل «مشروطه» اقدام کرد؟ و چرا آن همه نامه و بیانیه و تلگراف به اکناف عالم و ایران فرستاد؟ آیا حکومت مشروطه ای که مرحوم آخوند هوادار تأسیس آن بود، نوعی حکومت دینی نبود؟ نکته ای که ذکر آن ضروری است این است که با کمال تأسف جناب مؤلف محترم افکار و اندیشه های خود را بنا بر مصالحی! به روایت از بزرگانی چون آیت الله آخوند خراسانی نقل می کند... ای کاش مؤلف محترم به عنوان یک فرد مستقل، افکار و اندیشه های خود را آن طور که لازم بود مطرح می کرد و با استشهاد به منقولات لااقل مشکوک! ارزش اثر خود را از بین نمی برد و ضایع نمی ساخت. (صص ۵۹ و ۶۰)
مشخصات کتاب
کتاب «خاطرات مستند سید هادی خسروشاهی درباره مشروطه مشروعه و علمای تبریز» در در ۱۲۴ صفحه، قطع رقعی، تیراژ ۱۰۰۰۰ نسخه و قیمت ۶۰۰۰ تومان در بهار ۱۳۹۶ منتشر شده است. گفتنی است تاکنون خاطرات مستند استاد خسروشاهی درباره شخصیت ها و جریانات زیر منتشر شده است: علامه طباطبایی، آیت الله طالقانی، علامه سید مرتضی عسگری، امام موسی صدر، آیت الله مشکینی، شهید نواب صفوی، استاد سید جلال الدین آشتیانی، محمدعلی جمال زاده، احمد بن بلا (الجزایر)، دکتر حسن ترابی (سودان)، روژه گارودی (فرانسه)، نشریات مخفی حوزه علمیه قم، مبارزان ملی ـ مذهبی، حزب خلق مسلمان و به زودی خاطرات مستند ایشان درباره امام خمینی، شهید مطهری، شهید بهشتی، شیخ آقابزرگ تهرانی و محمدحسنین هیکل (مصر) منتشر می شود.
برای تهیه این کتاب و سایر مجموعه خاطرات مستند استاد خسروشاهی می‌توانید در قم به کلبه شروق واقع در ابتدای خیابان صفاییه و در تهران به فروشگاه کتاب موسسه اطلاعات واقع در خیابان انقلاب روبروی دانشگاه تهران مراجعه نمایید و یا با مرکز پخش کتب در قم به شماره تلفن ۳۷۸۳۸۱۴۴ (۰۲۵)یا سایت مرکز بررسی های اسلامی (www.iscq.ir) تماس بگیرید.
منبع: مهر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۶۰۷۳۴۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شهید مطهری با روحیات و نیازهای نسل جوان آشنایی کامل داشت
به گزارش خبرگزاری مهر آیت الله حسین مظاهری از مراجع تقلید پیامی به مناسبت هجدهمین دوره همایش حکمت مطهر صادر کرد. متن این پیام به این شرح است:
بسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم
قال الله سُبحانَه وتَعالی: إِلَیْهِ یَصْعَدُ الْکَلِمُ الطَّیِّبُ وَ الْعَمَلُ الصَّالِحُ یَرْفَعُه
به رغم گذشت چهل و چهار سال از شهادت اسفناک متفکر عالی مقام و اندیشمند بزرگ مرحوم آیةالله شهید مطهری قدس سره الشریف، هم ثلمه و خلا فقدان آن استادِ اسلام شناس برجسته، هنوز در جامعه اسلامی محسوس و ملموس است که: «ثُلِمَ فِی الْإِسْلَامِ تُلْمَةٌ لَا یَسُدُّها شَیْء»؛ و هم به فضل خداوند متعال، آثار بنان و بیان آن دانشمند پرتلاش همچنان مورد استفاده فرهیخنگان و حق جویان است که: «ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً کَلِمَةً طَیِّبَةً کَشَجَرَةٍ طَیِّبَةٍ أَصْلُها ثابِتُ وَ فَرْعُها فی السَّمَاءِ تُؤْتی أکلها کُلِّ حینٍ بِإِذْنِ رَبِّها.
همایش با سابقه «حکمت مطهر که با هدف زنده نگاه داشتن یاد و نام و آثار علمی این شهید والامقام برگزار می شود و از این جهت باید به اهتمام نیکوی متصدیان و دست اندرکاران آن آفرین گفت اینک و در هجدهمین دورۀ خود موضوع بسیار با اهمیت جوانان را مطمح نظر قرار داده است موضوعی که یکی از مهمترین و بلکه باید گفت اساسی ترین نقطهٔ هدف گذاری مرحوم شهید مطهری رضوان الله تعالی علیه در عموم تلاشهای علمی و فکری ایشان بوده است.
آن متفکر زمان شناس به حق یکی از موفق ترین اندیشمندان و مصلحان اسلامی بود که با روحیات و نیازهای فکری نسل جوان در زمانه، خود آشنایی کامل داشت و علاوه بر این زبان آن نسل تکامل خواه و جستجوگر را به خوبی میدانست و با گوش، جان پیامها و خواسته های به جای این نسل را میشنید و متناسب با آن نیازهای فکری و نظری به موقع و بدون فوت وقت، به وسیله آثار ارزشمند خود با جوانان ارتباط مؤثر و تعامل سازنده برقرار می.نمود آن استاد فهیم و نکته پرداز به نیکی دریافته بود که اگر اذهان و ضمائر جوانان حق طلب با، حقایق سیراب نگردد، با مطالب ناحق پر خواهد شد و از این رو تمام سعی مشکور خود را بر این نقطه اساسی متمرکز کرده بود که نسل جوان آن دوره را که از سویی با هجوم افکار مادی و الحادی مواجه بودند و از سوی دیگر تحت سیطره فرهنگ غربگرایی رژیم طاغوت قرار داشتند به روشهای متین علمی و فکری، با حقایق اسلام و معارف انسان ساز قرآن و عترت آشنا سازد و چه بسیار جوانان و محافل جوان که به دست قدرتمند دانش و بینش این استاد متفکر در سرتاسر ایران و خارج از مرزهای این کشور، از خطر الحاد مارکسیستی و انحطاط لیبرالیستی و التقاط دینی گروهکهای پر سر و صدای آن دوران، نجات پیدا کرده و با آشنایی با حقایق نورانی قرآن کریم و عترت طاهره «سلام الله علیهم»، به رشد فکری و دینی دست یافته و به حیات طیبه نائل گشتند و سپس در مهمترین مقاطع دوران معاصر یعنی در نهضت و انقلاب شکوهمند اسلامی و سپس در تأسیس نظام جمهوری اسلامی و پس از آن در بزنگاه های
و خطیر این نظام نظیر دفاع مقدس و نظایر آن و همچنین در عرصه حوزه های علمیه و دانشگاهها و متن جامعه اسلامی و محافل جوانان نقش برجسته و سازنده نظری و عملی ایفاء کردند و اثرات گسترده و عمیق مجاهدتهای فکری آن استاد فکور را در مقام عمل و نظر به منصه ظهور درآوردند و هنوز نیز آن برکات بزرگ بحمدالله و المنّه استمرار دارد و بی جهت نبود که امام بزرگوار اعلی الله مقامه توصیه فرمودند کتابهای این استاد عزیز را نگذارند با دسیسه های غیر اسلامی فراموش شود».
رحمت بیکران و رضوان بی پایان حق تعالی بر روح آن استاد شهید متفکر باد که بی تردید، حق بزرگی
بر نسل جوان این کشور در آن دوره و دوره های پس از آن تا به امروز دارد و بی سبب نبود که استادان عظیم الشأن او یعنی امام راحل بزرگوار و حضرت علامه طباطبایی قدس الله تعالی سرهما در شهادت و فقدان اسفناک او، همچون پدر فرزند از دست داده گریستند و ملت فهیم ایران نیز در غم مصیبت او یکپارچه عزدار شد: «وَ سَلَامُ عَلَیْهِ یَوْمَ وُلِدَ وَ یَوْمَ یَمُوتُ وَیَوْمَ یُبْعَثُ حَیًّا».
در این فرصت کوتاه و به مناسبت طرح مسأله مهم جوانان لازم میدانم بر دو نکته اساسی، در این محفل فکری و فرهنگی تأکید نمایم
نکته اول اینکه همان گونه که مرحوم شهید مطهری طاب ثراه» به خوبی دریافته بود، برخورد و مخاطبه با نسل جوان بسیار خطیر و حساس است و باید براساس منطق و استدلال و واقع بینی در همه ابعاد مسائل نظری و مشکلات عملی، جوانان تنظیم و ساماندهی، شود زیرا اگر به سؤالات نظری و پرسشهای نسل جوان که چه بسا بسیار اندیشه سوز و ذهن آزار نیز باشد و همچنین به احساسات و عواطف این نسل پرتکاپو و نیز به خواستههای به حق و به جای آنان پاسخ منطقی و صحیح داده قطعاً. موجب سرخوردگی و ناامیدی و بی اعتمادی و در نهایت طغیانگری این نسل مطالبه گر نشود، خواهد شد و زیان آن برای جامعه، انسانی بسیار وسیع و عمیق خواهد بود.
روش مخاطبه و مواجهه با، جوانان روش دهن کجی و انتقاد و سرزنش و رمی به بی عقلی و بی دینی نیست، و با چنین روشی محال است که بتوانیم جلوی انحرافات دینی و کج روی های اخلاقی را در نسل جوان بگیریم. اگر خواهان هدایت و رشد نسل جوان هستیم تنها راه متین و صحیح آن این است که اولاً باید از نزدیک با درد و رنج جوانان آشنا شد و ثانیاً با زبان منطق و عطوفت و مهربانی با آنان، تعامل سازنده برقرار کرد چنانکه در آن بیان بلند رییس مذهب جعفری، حضرت امام صادق «سلام الله علیه» که این روزها در آستانه سالروز شهادت آنان امام به حق ناطق، قرار داریم، آمده است که به بعضی از اصحاب خود که درباره مخالفان عقیدتی در آن روزگار از آن امام همام پرسیده بود، فرمودند: «فَلَا تَخْرَقُوا بِهِمْ أَ مَا عَلِمْتَ أَن إِمَارَةَ بَنِی أُمَیَّةَ کَانَتْ بِالسَّیْفِ وَ الْعَسْفِ وَ الْجَوْرِ وَ أَنَّ إِمَارَتَنَا بِالرِّفْقِ وَ التَّالُفِ وَ الْوَقَارِ وَ التَّقِیَّةِ وَ حُسْنِ الْخُلْطَةِ وَالْوَرَعِ وَالِاجْتِهَادِ فَرَغَبُوا النَّاسَ فِی دِینِکُمْ وَ فِیمَا أنْتُمْ فِیهِ» با آنان خشونت نورزید، مگر نمی دانید که فرمانروایی و خلافت بنی امیه مبتنی بر زور شمشیر و فشار و ستم، بود ولی حکمرانی و ولایت ما مبتنی بر ملایمت و دوستی و متانت و تقیه و رفتار نیکو و پارسایی و کوشش فراوان است، پس کاریکنید که مردم به دین شما و مسلکی که دارید رغبت و گرایش پیدا کنند.
قرآن کریم با اینکه دین و معارف تابناک آن را حق و مطابق با حقیقت معرفی می کند و آن را حنیف و منطبق بر فطرت بر می شمارد و قیم و پایدار و به دور از هرگونه سستی قلمداد می کند، ولی با همۀ این، اوصاف به پیامبر رحمت و محبت و دانایی که سراسر، وجودش، سرشار از عطوفت و مهربانی و نرم خویی با مردمان بود و برخلاف پاره ای از تفکرات، اعوجاجی، ذره ای تلخی و تندی و خشونت در آن راه نداشت به طور مکرر تصریح میفرماید که در ارائه دین و تعالیم دینی نباید تحمیل و اکراه و اجبار وجود داشته باشد: «فَذَکَّر إِنَّمَا أَنتَ مُذَکَّرُ، لَستَ عَلَیْهِم بِمُصَیْطِرٍ» «وَمَا أَنْتَ عَلَیْهِمْ بِجَبَّارٍ فَذَکَرْ بِالْقُرْآنِ مَنْ یَخَافُ وَعِیدِ» و آیات بینات متعدد دیگر.
و اما نکته دوم که آن نیز برخوردار از اهمیت جدی است این است که خواسته های به حق نسل جوان برای برخورداری از یک زندگی سرافراز و آبرومند باید در رأس توجه مسئولان و کارگزاران کشور قرار گیرد و همگان باید به این آسیب، اساسی توجه کنیم که اگر این مطالبات و انتظارات، به درستی پاسخ داده نشود و جوانان ما با معضلات بزرگی نظیر فشار بیکاری و افسانه مسکن و بحران افزایش سن ازدواج و فقر و تبعیض و فساد و اعتیاد و سایر آسیبهای شکننده اجتماعی مواجه بوده و خود را در مقابله با این مشکلات خانمان سوز بی پناه ببینند، قطعاً ما با بحران سرمایه اجتماعی بزرگی مواجه خواهیم شد که کمترین نتیجه خسارت بار آن کاهش مشارکتهای ملی و اجتماعی است.
تعالیم دینی و نیز تجربه تاریخ بشری به خوبی نشان میدهد که مردمی که با غول فقر، دست و پنجه نرم کنند در جهات فرهنگی و دینی، هم قوت و قدرت خود را از دست میدهند، چرا که به مصداق آن سخن والای تکان دهنده که ائمه هدی «سلام الله علیهم از رسول خدا صلی الله علیه وآله و سلّم نقل کرده اند که: «گادَ الْفَقْرُ أنْ یَکُونَ کُفْراً»، فقر هم مرز با بی ایمانی است پیامبر اکرم که به تعبیر خداوند متعال تمام وجود مبارکش آکنده از نهایت دلسوزی برای ایمان مردمان بود، ولی به خوبی دریافته بود که تنگنای نان و گردباد اقتصاد ناسالم و معضلات طاقت فرسای معیشتی، چگونه دین و ایمان آدمی را در می نوردد و از این رو با تضرع به پیشگاه خداوند مهربان عرضه می داشت: «اللهم بَارِک لَنَا فِی الْخُبْزِ وَ لَا تُفَرِّقُ بَیْنَنَا وَبَیْنَهُ فَلَوْ لَا الْخَبْرُ مَا صُمْنَا وَ لَا صَلَّیْنَا وَلَا أَدَیْنَا فَرَائِضِ رَبَّنَا عَزَّ وَ جَلَّا
این بیان هشدار دهنده رسول خدا صلوات الله علیه وآله باید نصب العین و در منظر دید هر روزه مسئولان کشور و همۀ دلسوزان این مرز و بوم و همۀ دغدغه مندان برای نسل جوان باشد و با نهایت جدیت و صداقت، تمام مساعی خود را در رفع معضلات اقتصادی مردم و خصوصاً مشکلات پیش روی جوانان به کار گیرند تا به امید خداوند تعالی همگان به ویژه نسل جوان در این کشور اسلامی برخوردار از یک زندگی آبرومند و سرافراز باشند و خدای ناخواسته تعلق و پیوند آنان با دین و معارف دینی، و نیز علاقه و دلبستگی آنان به کشور و وطن پایمال ناتوانیها و ضعفها و خطاها و بی عملی های ما نشود، که در این صورت هم شاهد هجرت و قهر آنان از دین و هم نظاره گر مهاجرت و ترک آنان از وطن خواهیم بود؛ و این مسلّماً شایسته نظام اسلامی نیست.
چه هر دو نکته ای که به اجمال بیان، شد چه نکته اول که مربوط به ساحت اندیشه و فکر و نظر بود و نکته دوم که مربوط به عرصه اجرا و عمل میشود مطمح نظر همۀ متفکران دینی و مصلحان اجتماعی از جمله مرحوم آیة الله شهید مطهری اعلی الله مقامه بوده و امید است همۀ اندیشه ورزان و نیز همه مجریان و سیاست مداران بدان توجه بیش از پیش نمایند. ان شاء الله
از خداوند تعالی علوّ درجات استاد شهید مطهری قدس سره و نیز صلاح و سداد نسل جوان و سرافرازی و تأیید ملت ایران را مسألت مینمایم. انه ولی الهدایة و التوفیق.
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته
حسین المظاهری
۹ / اردیبهشت / ۱۴۰۳
۱۹ / شوال / ۱۴۴۵
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است