به نقل از «عصر ایران»

چرا خراسان شمالی این بار رای بیشتری به رقیب روحانی داد؟! علت رای بالاتر مردم شهرستان راز و جرگلان به حسن روحانی

تاریخ انتشار: ۲۴ خرداد ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۳۶۶۷۴۹۹

عصر ایران؛ یوسف ناصری- مردم استان خراسان شمالی در سال1392 بالاترین رای را به آقای حسن روحانی دادند. روحانی 226 هزار رای از این استان کسب کرد. نفر دوم در کسب رای این استان، آقای قالیباف بود با 158 هزار رای.

در سال 92 همه شهرستان های استان یعنی شیروان، اسفراین، راز و جرگلان، مانه و سملقان، جاجرم، فاروج، گرمه و بجنورد، حسن روحانی رای بالاتری به دست آورد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اما در انتخابات سال 92 آقای رئیسی در کل این استان رای بالاتری به دست آورده و حسن روحانی فقط در شهرستان راز و جرگلان، رای بیشتری به دست آورده است.



در انتخابات اخیر ریاست جمهوری، روحانی در استان خراسان شمالی 231 هزار کسب کرد و در رتبه دوم کسب رای قرار گرفت و رئیسی با 272 هزار رای رتبه اول کسب رای از استان خراسان شمالی را به خود اختصاص داد. به این ترتیب خراسان شمالی، یکی از 8 استانی شد که رای آقای رئیسی در آن بیش از رای آقای روحانی بوده است.

عصر ایران درباره تحلیل نتایج انتخابات اخیر ریاست جمهوری در استان خراسان شمالی و علل و عوامل نتیجه متفاوت نتایج این انتخابات نسبت به انتخابات سال 1392 با مهندس منصور کمالی گفت و گو کرد.
کمالی در زمان تاسیس استان خراسان شمالی در سال 1383، مشاور اولین استاندار این استان تازه تاسیس بوده است. این گفت و گو را می خوانید.
***

*استان خراسان شمالی در سال 92 بالاترین رای به آقای روحانی داده بود. اما در سال 96 با وجود این که آرای آقای روحانی به اندازه چند هزار رای افزایش پیدا کرده و از 226 هزار در سال 92 به 231 هزار در سال 96 رسیده است اما آقای روحانی بالاترین را نیاورده و آقای رئیسی بالاترین رای را در استان آورده که 272 هزار رای است.
طی این چهار سال چه اتفاقاتی در سطح استان خراسان شمالی رخ داده که به این صورت نتیجه انتخابات در استان رقم خورده است؟

-در استان خراسان شمالی و در واقع از قوچان گرفته و تا شمال خراسان شمالی و تا مرز استان گلستان، کردهای شمال خراسان شمالی زندگی می کنند و اکثریت جمعیت را دارند. اینها همیشه، تفکرشان تفکر اصلاح طلبی بوده است.

شما اگر نمایندگان دوره های گذشته مجلس را نیز بررسی کنید می بینید اکثریت نمایندگانی که توانسته اند به مجلس راه پیدا کنند تفکر اصلاح طلبی داشته اند. اما نتیجه انتخابات اخیر، اتفاقی خیلی جالب و به نوعی عجیب بود.
زادگاه آقای رحمانی فضلی، وزیر کشور آقای روحانی ، خراسان شمالی است. یعنی شهرستان شیروان. ایشان در دوره چهارم نماینده مردم شیروان در مجلس بوده است. بنا به گفته خودشان، تفکر اصول گرایی دارند. معاون پارلمانی ایشان، بچه شهرستان فاروج است. فاروج کمترین رای را به آقای روحانی داشته است یعنی 27 درصد.



استاندار قبلی ما یعنی آقای پرویزی، بومی استان بودند و وقتی که استاندار شدند تفکر اصلاح طلبی داشتند. اما عملکرد ایشان به قدری ضعیف بود که برکنار شد. البته این عملکرد تحت این مساله بود که وزیر کشور به استاندار در عزل و نصب هایش اجازه نمی داد و در کارهایی که می خواست انجام بدهد.

بالاخره با صحبت هایی که شد و رسانه ها و مردم، از استاندار قبلی استان خراسان شمالی، اعلام نارضایتی کردند. در نتیجه استاندار را تغییر دادند و حدود 15 ماه قبل استانداری اصلاح طلب تر به نام آقای محمدرضا صالحی، استان را به دست گرفتند.

پیش بینی می شد تغییرات خوبی در زمان استاندار جدید در سطح مدیران اجرایی داشته باشیم که سرعت کار در استان تازه تاسیس خراسان شمالی، بیش تر شود و مردم این نشاط و تحرک را احساس کنند. اما این طور نشد و کارها طبق روال استاندار قبلی پیش رفت.

قطعا وزارت کشور در این وضعیت تاثیرگذار بوده است یعنی در عزل و نصب و تغییرات استاندار جدید خراسان شمالی. بعضی فرمانداری ها مثل فرمانداری اسفراین، هفت ماه یا هشت ماه فرماندار نداشت و بدون فرماندار بود.

به نظر من، اعمال نفوذهای بیش از حد وزارت کشور روی استان خراسان شمالی، تاثیرگذار بود. ما بارها این موضوع را در رسانه ها به آقای روحانی گفتیم و اعلام کردیم که چنین مساله ای دارد اتفاق می افتد. نه تنها در استان خراسان شمالی بلکه در استان های دیگر نیز همین طور بود. اما توجهی نشد.

انتصاب آقای احمدی به معاونت سیاسی وزارت کشور، هر چند برخلاف نظر وزیر کشور بود ولی بالاخره ایشان آمدند و سکان معاونت سیاسی وزارت کشور را گرفتند. اگر ایشان نمی آمدند افت رای، نه تنها در استان بلکه در استان های دیگر هم شدیدتر می شد.

آقای احمدی معاون سیاسی وزارت کشور، فرمانداران را به کار واداشت. کار خلاف قانون و خلاف شرعی انجام نداد. فرماندارانی که همسو با آقای روحانی نبودند یک مقدار محدود کرد و بر آنها نظارت کرد. هر چند فرصت کمی وجود داشت. این اتفاق در استان های دیگر رخ داد ولی در استان خراسان شمالی نباید این اتفاق می افتاد و افتاد.

استاندار باید مدیران اجرایی خودش را سریع تغییر می داد. گفته می شد بنا به توصیه های وزیر یا معاونان وزارت کشور، این کار انجام نشد. بالاخره این مقامات نفوذ داشته اند. ما باید این موضوع را بپذیریم که تفکر موجود در وزارت کشور، تفکر همسو با آقای روحانی و همسو با افرادی که پای صندوق رای آمدند و مشارکت کردند، نبود.

*با توجه به این که می گویید گرایش اصلاح طلبی بین مردم استان خراسان شمالی وجود دارد واقعا شما انتظار داشتید آن 226 هزار رای آقای روحانی در سال 92 به شدت افزایش پیدا کند در سال 96؟

-بله. همه انتظار داشتند این اتفاق بیفتد. در خراسان جنوبی، چنین اتفاقی قبلا هم افتاده بود و از آن خیلی انتظار نمی رفت. اما در خراسان شمالی نتیجه انتخابات ریاست جمهوری، همه را شوکه کرد. واقعا نیابد این اتفاق می افتاد.

نماینده های دوره های قبل، اصلاح طلب بودند. نماینده های فعلی استان هم اکثریت اصلاح طلب هستند. این اتفاق نباید می افتاد واتفاقی است که امیدوارم بشود در سال های آینده، آن را جبران کرد. ما سه منطقه پُر جمعیت اهل تسنن در استان خراسان شمالی داریم. اهل تسنن رای یکنواختی دارند و اگر رای آنها نبود شاید افت بیشتری در منطقه داشتیم.

*اهل تسنن، بیش تر در کدام قسمت های استان خراسان شمالی زندگی می کنند؟

-قسمت عظیم آنها در شهرستان راز و جرگلان هستند. یک قسمت تقریبا 7 تا 10 درصدی هم در شهرستان مانه و سملقان هستند.

استان خراسان شمالی، نزدیک مشهد و کنار دست خراسان رضوی است. تبلیغات زیادی هم توسط ستاد آقای رئیس در استان خراسان شمالی انجام شد. این تبلیغات شامل پخش پتو و شاخ نبات بود.
آقای روحانی هم در مناظره های انتخاباتی این موضوع را نقد کردند. این اقلام را در روستاها توزیع کردند و بالاخره همه این کارها تا حدودی تاثیرگذار بود.

*آقای روحانی در سال 92 تعداد 226 هزار رای در استان خراسان شمالی کسب کرد و آقای قالیباف هم در این استان 158 هزار. همچنین آقای جلیلی 52 هزار، آقای رضایی 18 هزار و آقای ولایتی 17 هزار رای به دست آوردند.
به نظر می آید که در استان خراسان شمالی، رای مردم به کاندیداهای اصول گرا در سال 92 به نوعی در انتخابات اخیر ریاست جمهوری تجمیع شده و در سال 96 به سمت آقای رئیسی رفته است. آقای رئیسی در استان خراسان شمالی 272 هزار رای آورده. شما چنین موضوعی را قبول می کنید یا نه؟

-ممکن است این طور شده باشد ولی همه اینها متاثر از آن سیستمی بود که از اینجا دیکته یا اعمال می شد به استان. قطعا ناکارآمدی دولت، حتی مردم استان خراسان شمالی را ناراحت کرده بود و این نارضایتی بالاخره وجود داشته است ولی وقتی میزان مشارکت در استان خراسان شمالی، بالاتر می رود همیشه وضعیت متفاوتی رقم می خورد.

*کل رای استان خراسان شمالی به کاندیداهای اصول گرا یعنی آقایان قالیباف، رضایی، جلیلی و ولایتی حدود 245 هزار رای بوده و آقای روحانی هم در آن سال 226 هزار رای به دست آورده است.

-میزان آقای روحانی و کل آرای کاندیداهای اصول گرا، نزدیک به هم هستند. اما اگر نوع تفکر نمایندگان استان خراسان شمالی را در نظر بگیرید و آرای دوره های قبلی را محاسبه کنید شناخت بهتری می توان کسب کرد. ما آرای یک دوره را نباید ملاک قرار بدهیم.

در سال 92 آقای روحانی آنچنان چهره اصلاح طلبی از خودش نشان نداده بود. در بعضی جاها، آقای قالیباف را در سال 92، بیش تر پسندیدند. آقای قالیباف در سال 92، خیلی چهره اصول گرایی از خودش نشان نداد.
بنابراین اگر نمایندگان مجلس و دوره های قبل را ملاک قرار بدهید اصلاح طلبان، بیش ترین رای را داشته اند. اکثر مسئولان هم می دانند که خراسان شمالی، یک استان کاملا اصلاح طلب است و میزان و درصد اصلاح طلب ها، همیشه بیش تر از اصول گراها بوده است نسبت به استان خراسان جنوبی و حتی نسبت به استان خراسان رضوی.


*الان استان خراسان شمالی چند نماینده اصلاح طلب دارد؟

-چهار نماینده اصلاح طلب دارد. یک نماینده دیگر هم، اصول گرا نیست و در واقع مستقل است. آقای قوامی در فراکسیون مستقلین مجلس عضو هستند.

*به هر حال چهار نماینده استان در مجلس اصلاح طلب هستند. این نماینده های اصلاح طلب باید به نفع آقای آقای روحانی تبلیغ می کردند و جریان اصلاح طلب در سال 96؟

-بله. قطعا اصلاح طلبان باید تبلیغ می کردند. در لیست اصلاح طلبان بوده اند و برای مجلس رای آورده اند. قطعا باید این کار را انجام می دادند. البته این نمایندگان اصلاح طلب، تلاش کردند. حتی نمایندگان دوره های قبل هم رفتند و تلاش کردند.

با وجود این که همه نمایندگان فعلی و قبلی مجلس تلاش کردند، شما می بینید که در روستایی که آقای علی قربانی متولد آنجا است و نماینده اصلاح طلبی(نماینده بجنورد، مانه و سملقان و جاجرم) است، آقای رئیسی سه برابر رای داشته است.

من نوع رای دادن در انتخابات ریاست جمهوری در استان خراسان شمالی را بیش تر ناشی از عامل اجرایی می دانم.

*یعنی نمایندگان دولت در استان خراسان شمالی باید فعال تر عمل می کردند؟

-باید فعال تر عمل می کردند. تغییر به جامعه نشاط و پویایی می دهد. تغییرات در زمان استاندار قبلی ما انجام نشد و آن متاثر از وزارت کشور است. استاندار انگار نمی توانست بدون اجازه وزارتخانه، کاری انجام بدهد.

ضمن این که افراد موثری از شهرستان های استان خراسان شمالی در وزارت کشور بوده اند از جمله وزیر کشور و معاونان وزارت کشور. اینها بالاخره بی تاثیر نیستند و می توانند تاثیر بگذارند.

آقای رحمانی فضلی به رای دهندگان نگفته است که به آقای رئیسی رای بدهید ولی سرویسی که داده شد آن تفکر را رشد داد. در شهرستان هایی که فرماندار منصوب کردند آن تفکر را رشد داد. تفکر اصلاح طلبی را آن طور که لازم بود و می بایست انجام می شد، ارتقا ندادند و رشد ندهند.

من فردی را می شناسم که کاملا احمدی نژادی بود و صد سال دیگر به آقای روحانی رای نداده و رای نخواهد داد. این فرد همشهری آقای سلمان سامانی(سخنگوی وزارت کشور و قائم مقام وزیر کشور در امور مجلس) است. دو سال پیش همان فرد احمدی نژادی را در استان مازندران به عنوان فرماندار منصوب کردند. از این موارد، فراوان داریم.

این آقای فرماندار، قطعا دوستانی دارد و جریانی در آنجا هست که از ایشان تبعیت می کند. این جریان هم جریان اصول گرایی است. تماس می گیرد و می گوید نظر من آقای رئیسی است. این مسائل وجود داشته است. این نوع فرمانداران، چوب لای چرخ دولت گذاشتند.

در زمان توزیع سبد کالا در دولت آقای روحانی، فرماندار یکی از استان ها مصاحبه کرد و گفت به من سبد کالا تعلق گرفته و به راننده من تعلق نگرفته است.
این فرماندار، در اصل دولت را تخریب کرده است. چوب لای چرخ دولت گذاشته است. چنین فرمانداری، کارهای اجرایی را پیش نمی برد. فرمانداران، خیلی موثرند و همین طور بخشداران. خیلی تاثیرگذار هستند روی این که کارهای اجرایی را همسو با دولت، پیش ببرند.

من نمی خواهم بگویم این صحبت ها مطلق است و قطعا مطلق نیست. اگر مطلق بود آقای روحانی اصلا رای نمی آورد. این نوع فرمانداران، تلاش جدی نکردند و با این معضل بزرگ در دولت اول آقای روحانی مواجه بودیم. امیدواریم این موضوع تکرار نشود.

ما نمی گوییم از تجارب آن فرمانداران استفاده نشود. از تجربه آنها استفاده شود ولی نه در پست های کلیدی و نه به عنوان نماینده دولت در شهرستان ها و استان.

*در استان خراسان شمالی اقوام مختلفی زندگی می کنند یعنی فارس ها، ترک ها و کردها و تات ها. همچنین این استان بلوچ، عرب و لر دارد. کردها 46 درصد از ترکیب جمعیتی استان را در سال های گذشته تشکیل می دادند. فارس ها هم 27 درصد. ترکمن هم 5 درصد.
نوع رای دادن این اقوام وضعیت خاصی دارد و پایگاه اجتماعی تفکر خاصی هستند یا هر دوره ممکن است به هر کاندیدایی رای بدهند؟

-معمولا اهل تسنن به تفکر اصلاح طلبی رای می دهد. در استان سیستان و بلوچستان هم همین وضعیت وجود دارد. نمی خواهم بگویم اصلاح طلبی ولی رای آنها معمولا یکنواخت است.
در آنجا علمایی دارند که اگر بگویند به فلانی رای بدهید همه به همان فرد رای می دهند. پراکندگی در رای آنها خیلی کم است.

اما رای کردها در استان خراسان شمالی، ممکن است پراکنده باشد و اختلاف نظر داشته باشند. اهل تسنن نه فقط در استان ما بلکه در استان های دیگر هم همین طور است و به یک شخص رای می دهند.

*کردها که حدودا 46 درصد جمعیت استان را تشکیل می دهند به نظرتان در این دوره به چه کاندیدایی رای دادند؟

-قطعا متفاوت بوده است و همه آن 46 درصد فقط به آقای رئیسی یا فقط به آقای روحانی رای نداده اند. کردها دیگر آن بافت چندین سال قبل که به آنها کرد می گفتند، ندارند. در واقع در قوم و قبیله های دیگر ادغام شده اند. به معنای آن کرد شکل گیری اولیه که مثلا 200 سال پیش بوده است، به آن معنا نیست.

الان ادغام شده اند و همه قبیله ها و اقوام در استان زندگی می کنند و در کنار همدیگر هستند. کردهایی در شهرستان مانه و سملقان هستند که تفکر اصول گرایی شدیدی دارند و عکس این وضع هم وجود دارد. اصلاح طلبان خیلی قوی در بین همین کردهای استان خراسان شمالی داریم و الان هم نماینده مجلس هستند

*بررسی هایی در استان خراسان شمالی انجام نشده است که فارس ها احیانا به چه صورت رای می دهند، ترک ها چطور و ترکمن ها و کردها چگونه؟

-این تقسیم بندی ای که شما دارید تقسیم بندی مربوط به 200 سال قبل است.

*این ترکیب جمعیت مربوط به همین سال های اخیر است و احتمالا مربوط به سال 1385 است که منتشر شده.

-می دانم چه می گویید ولی الان به آن صورت نیست. در تاریخ نوشته شده است کردهایی هستند که به زبان ترکی صحبت می کنند. باید مشخص کنیم که منظور این ترک ها است یا ترک های آذری که درصدشان در استان خراسان شمالی کمتر است.

*طبق اطلاعاتی که وجود دارد ترک ها 20 درصد جمعیت استان را تشکیل می دهند و ترکمن ها 5 درصد جمعیت استان هستند.

-این ترک ها، آذری هستند. کردها هم الان به زبان ترکی صحبت می کنند. یعنی شاید نژاد گذشته شان کرد بوده ولی الان به زبان ترکی صحبت می کنند.
بافت کلی استان به این صورت است. بافتی که از مرز استان گلستان داریم تا نزدیک چناران مشهد، تقریبا اینها کردهای شمال خراسان هستند. اکثریت نژاد این کردها، یکی است. قبایل دیگری هم بین آنها زندگی می کنند ولی از لحاظ نژاد، اینها کردهای شمال خراسان هستند.

*این صحبت مطرح است که می گویند استان