کدام کشور می‌تواند همکار اصلی ایران باشد

مجید رئوفی در یادداشت خود در خبرآنلاین آورده است: ژاپن بازیگر جدیدی است که تمایلش برای مشارکت در توسعه چابهار را علنی کرده است. در این میان، اولویت ایران برای همکاری در توسعه چابهار و مسیرهای حمل و نقلی شرق ایران با کدام یک از این سه کشور خواهد بود؟
یک سال پس از سفر نارندرا مودی به ایران و عقد قرارداد توسعه چابهار که با صفت تاریخ ساز همراه شد، نخست وزیر هند در بازدیدی از ایالت گاجرات، نوید پیوستن هند و ایران از کاندلا تا چابهار را اعلام کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

چند روز پس از آن، اولین کشتی کانتینری با TEU ۳۰۰ کانتینر برنج به صورت مستقیم از بندر کاندلا هندوستان در بندر شهید کلانتری چابهار پهلو گرفت. این تبادل مستقیم کالا علاوه بر صرفه جویی ارزی ۷۵۰ دلاری در هر کانتینر ۴۰ فوتی، زمان فرآیند حمل کالا را نیز یک روز کاهش می دهد.
اما چشماندازی که طی سال های گذشته برای توسعه چابهار و کریدور حمل و نقلی که از چابهار به افغانستان و همچنین آسیای مرکزی، قفقاز، روسیه و اروپا در قالب کریدور شمال - جنوب ترسیم شده، فراتر از این اتفاق تاریخی و نمادین است.
هنوز فاز نخست بندر شهیدبهشتی چابهار تکمیل و بهره برداری نشده تا کشتی های بزرگ اقیانوس پیما قابلیت پهلوگیری را در این بندر پیدا کنند تا در فاز نخست ظرفیت آن از ۲و نیم میلیون تن به ۸ و نیم میلیون و نهایتا به ۸۰ میلیون تن ارتقا پیدا کند. راه آهن چابهار به زاهدان هم کمتر از ۲۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
در واقع توسعه بنادر چابهار و خطوط حمل و نقلی شرق ایران از چابهار تا مشهد را باید به صورت یک پکیج دید که احداثشان باید به شکل موازی پیش برود تا ایران بتواند از این موقعیت ویژه خود بهره مند شود. اما در هر دو مورد، تکلیف سرمایه گذاران خارجی مشخص نشده است. از سویی هند سال هاست که اعلام کرده در این مسیر با ایران مشارکت می کند و از سوی چین هم بعضا صحبت هایی درباره حضور در چابهار مطرح شده است.
واقعیت این است که در دکترین امنیتی چین، پاکستان بهترین همسایه چین است. پاکستان نیاز به برق، سنگ آهن و کمک‌های اقتصادی دارد و می‏تواند شریک مناسبی برای توسعه مسیرهای تجاری چین در امتداد استراتژی بزرگ یک کمربند و یک جاده باشد. اما چین باید بر این زمین، زمانی که در حال کسب وکار در جوار دهلینو است، آهسته گام بردارد. چین بارها از هند دعوت کرده تا به ابتکار یک کمربند و یک جاده بپیوندد ولی هنوز دو طرف درباره طرح اجرایی آن به نتیجه مشخصی نرسیده اند.
حضور چین در پاکستان در قالب طرح کمربند و جاده، به طور بالقوه منافع هند را حداقل از سه مسیر تهدید می‏کند. اول افزایش همکاری های چین و پاکستان در منطقه مورد مناقشه جامو و کشمیر، دوم افزایش حضور نیروی دریایی چین در اقیانوس هند، و سوم نگرانی در مورد دستاوردهای نامتقارن توسعه اقتصادی ناشی از طرح کمربند و جاده، سه تهدید بالقوه هند از طریق این طرح هستند. حضور پررنگ چین در اقیانوس هند، سوءظن هند نسبت به فعالیت های چین در حیاط خلوت دریایی اش را افزایش می‏دهد.
با این وجود که حضور چین در گوادر پاکستان برای هند اصلا خوشایند نیست و حضور در چابهار برای هندی ها بسیار مهم است، باز هم عزم جدی از سوی هند برای تسریع در سرمایه گذاری در زیرساخت های چابهار و خطوط ریلی شرق ایران دیده نمی شود. مشکلاتی نظیر مخالفت های ایالات متحده با حضور هند در ایران، تعهدات خارجی فراوان هند و دست بسته تر شرکتهای سرمایه گذار هند همچون IPGPL نسبت به چینی ها، باعث شده تا حتی پاکستانی ها نسبت به حضور موفق هند در چابهار تردیدهای جدی داشته باشند. به همین دلیل ایران گوشه چشمی به حضور چین در چابهار هم دارد.
با وجود این که هنوز ایران نتوانسته مانند پاکستان و قزاقستان از سرمایه گذاریهای مرتبط با ابتکار کمربند و جاده از سوی چینی ها بهره مند شود، اما همکاری های دامنه دار دو کشور، این امید را به حضور ویژه ایران در این ابتکار زنده نگه می‏دارد. بازار ایران اینقدر جذاب هست که چینی ها در بلندمدت دوباره با اشتیاق وارد آن شوند و با حل مشکلات موجود، در عرصه های مختلف، سرمایه گذاری کنند.
پس از سفر رییس جمهور چین به ایران از ایجاد مناطق آزاد و شهرکهای صنعتی جدید با سرمایه و تکنولوژی چینی از جمله در بندر جاسک و تامین مالی پروژههای توجیه پذیر از سوی اگزیم بانک چین سخن به میان آمد. با این حال به دلیل تمرکز چین بر توسعه گوادر، بحث زیادی درباره توسعه چابهار از سوی مسوولان چینی مطرح نشده است. با اینحال، سرمایه گذاران چینی بارها طی بازدید از چابهار از علاقه خود به حضور در آن گفته اند.
با وجود تمرکز چینیها بر گوادر پاکستان در نزدیکی چابهار، برای خط آهن چابهار-زاهدان-مشهد که چابهار را به سرخس و پایانه مرزی اینچه برون متصل می‏کند، اکنون هشت طرح با اعتبار مالی چین، هند و روسیه وجود دارد. همچنین بحثهایی مبنی بر اتصال ریلی دو بندر چابهار و گوادر یا تامین انرژی مورد نیاز چینی ها در گوادر از طریق چابهار هم مطرح است. گوادر در منطقه بی ثبات بلوچستان واقع شده و ضمنا جنوب افغانستان که محل احتمالی گذر خط ترانزیت از گوادر به آسیای مرکزی است، منطقه ای ناامن است.
مشکلات ساختارهای اجتماعی این منطقه و حضور داعش، القاعده، و طالبان در بلوچستان پاکستان را نیز باید به آنها اضافه کرد. همچنین مشکلات سیاسی و قومیتی میان ایالتهای مختلف پاکستان هم همچنان سدی است در برابر ایدههای اقتصادی چین در پاکستان. مثلا در جریان خطوط آهن گوادر به کاشغر، مسئلۀ عبور این خط آهن از ایالت پنجاب که سر وزیرش برادر نواز شریف نخست وزیر پاکستان است، با اعتراض مسوولان و مردم ایالت بلوچستان پاکستان روبه رو شده است. وجود مواد مخدر و ترانزیت آن از افغانستان به پاکستان هم مسئلۀ مهم دیگر در این منطقه است. همه این ها دلایل خوبی است برای حضور توامان چین در چابهار و گوادر.
درحالیکه برای هند چابهار بهینه ترین گزینه برای رسیدن به بازار افغانستان،آسیای مرکزی، روسیه، قفقاز و اروپاست، چین با استفاده از گوادر به اقیانوس هند راه پیدا کرده است. اما چین با حضور در توسعه چابهار، می تواند از پس کرانه گسترده آن بهره ببرد و در زمینه تامین انرژی گوادر و ایجاد صنایع مختلف در آن که به گاز و نفت وابسته اند، با ایران همکاری کند و البته از تبعات حضور انحصاری هند در چابهار و در نزدیکی مرز پاکستان بکاهد.
ضمن اینکه برقراری ارتباط چین با کریدور شمال - جنوب، مسیر مناسبی برای چین برای راهیابی به بازارهای آسیای غربی، افریقا و اروپا خواهد بود. نوع مراودات چین با کشورهای هدف ابتکار کمربند و جاده از منظر اقتصادی در عناوینی همچون ایجاد کار برای شرکت های چینی، گسترش بازارهای محصولات چینی و تامین امنیت عرضه انرژی از کشورهای غنی نفت و گازی منطقه قابل تحلیل است. در هر سه این موارد، انرژی ایران نقشی مهم و تعیین کننده دارد.
اما ایران چشم به یک بازیگر دیگر هم دوخته است. اخیرا ژاپنی ها هم علاقه فراوان خود را به حضور در توسعه چابهار نشان دادهاند. ژاپن میخواهد به شریک بزرگ تجاری و سیاسیاش، هند، در توسعه چابهار بپیوندد. بدین ترتیب، دست ایران برای انتخاب شرکایش در توسعه چابهار و ایجاد زیرساخت های حمل ونقلی در شرق ایران نسبت به گذشته بازتر شده است.
با این اوصاف به نظر می رسد همکاری ایران با ژاپن و هند که شرکای جدی یکدیگرند، اولویت ایران در زمینه توسعه چابهار است. توسعه روابط با این دو کشور در قالب مبادلات انرژی، ساخت و راهاندازی پالایشگاه ها و پروژه های زیرساختی حمل و نقلی می تواند مسیر مناسبی برای سرعت بخشی به توسعه بنادر چابهار و خطوط آهن مواصلاتی میان این بندر مهم اقیانوسی در ایران به افغانستان و آسیای مرکزی باشد و همچنین می‏تواند چینی ها را برای از دست ندادن متحد استراتژیکی مثل ایران و حضور در پروژه های این کشور ترغیب کند.

خبرآنلاین/29خرداد 96
اول*انتشاردهنده:علیرضافرجی

منبع: ایرنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۷۳۷۰۴۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

طرز تهیه چاپلی کباب توسط آشپز خیابانی اهل پاکستان (فیلم)

منبع:فرادید

ویدئوهای دیدنی دیگر در کانال های آپارات و یوتیوب عصر ایران ???????????? کانال 1 aparat.com/asrirantv کانال 2 aparat.com/asriran کانال 3 youtube.com/@asriran_official/videos کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: طرز تهیه و پخت ۴۰ کیلو مربای توت فرنگی توسط زوج آذربایجانی (فیلم) طرز تهیه اتلاما، پیتزای سنتی و محبوب پاکستانی‌ها (فیلم) طرز تهیه پنیر محلی با ۴۰ کیلو شیر گاو (فیلم)