به نقل از «تین نیوز»

◄ دو نکته در باب آرای دکتر طباطبایی

تاریخ انتشار: ۴ تیر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۳۸۰۱۱۷۸

تین‌نیوز |

وبلاگ موسی غنی نژاد-به عنوان کسی که خواننده آثار دکتر طباطبایی هستم دو نکته را در باب آرای وی و اهمیت آنها مایلم ذکر کنم؛ اولین نکته در باره معرفی اندیشه مدرن غربی است و نکته دوم هم به موضوع ایران و مفهوم «جدید در قدیم» مربوط میشود. اگر کتاب هایی را که ایرانیان در شرح اندیشه های متفکرین مدرن غربی در زمینه فلسفه سیاسی یا اندیشه فلسفی صرف نوشته اند بررسی کنید، شاید به مهم ترین اثری که بر می خورید کتاب زنده یاد محمدعلی فروغی «سیر حکمت در اروپا» است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این کتاب در نوع خود و در زمانه خود بسیار مهم و بی بدیل بود.

حال اگر شما این کتاب را با آثاری که سید جواد طباطبایی در سالها اخیر در معرفی اندیشه غربی در ایران نوشته مقایسه کنید متوجه عظمت کاری که طباطبایی انجام داده خواهید شد. البته انصافا امکانات دسترسی به منابع در زمانه فروغی با این زمانه قابل مقایسه نیست، اما در هر صورت ابعاد و عمق کاری که انجام گرفته تفاوت بسیار دارد. یعنی آنچه اکنون در ایران در رابطه با اندیشه سیاسی غرب یا اندیشه فلسفی غرب از تالیفات طباطبایی می توانیم یاد بگیریم هم سطح گسترده تری دارد و هم عمق بیشتری. و شاید مهم تر از همه اینکه برخی آرای طباطبایی در این خصوص در مقام اجتهاد قرار دارد. به نظر من این نکته ای فوق العاده مهم است و من شخصا نکات بسیار مهمی را در رابطه با اندیشه غربی از این آثار یاد گرفته ام.

نکته دوم بحث ایران است که از جنبه هایی تازگی بسیار دارد. طباطبایی در این رابطه مفهوم «جدید در قدیم» را مطرح کرده که سخن کاملا بدیعی است. آنچه وی در ارتباط با ایران و ملیت در ایران عنوان کرده تئوری جدیدی نه تنها در سطح کشور یا منطقه ما بلکه در سطح جهانی است. نظریات این متفکر ایرانی درباره ملیت یا آگاهی ملی در ایران تکرار مکررات غربیان در باره ناسیونالیسم به سیاق متعارف نیست. آنچه طباطبایی تحت پارادیم «جدید در قدیم» مطرح می کند، کاملا تازه است. ما در اندیشه وی با نوع جدیدی از مفهوم ملیت و آگاهی مواجه هستیم که شما آن را در اندیشه غربی پیدا نمی‌کنید. مفهوم ملیت و تکوین آن در غرب با آنچه طباطبایی در مورد ایران از آن سخن می گوید یکی نیست. به عقده وی ایران و ملت در ایران واقعیتی مقدم بر مفهوم ملت به معنای متعارف امروزی بر گرفته از غرب و رایج در ایران داشته است. تلاش سترگ او در این سالها روی توضیح این مفهوم جدید متمرکز بوده است.

نکته ای را هم بد نیست اینجا یادآوری کنم. آزدی فردی خیلی مهم است و همه ما طرفدار آزادی فردی هستیم. درست یا غلط معروف شده که ما آزادیخواه یا لیبرال هستیم. لیبرال یعنی کسی که به آزادی فردی، حقوق بشر و انسان به مفهوم فراملیتی و جهان وطنی اعتقاد دارد. ولی جهان وطنی به عقیده من در درجه اول مفهومی حقوقی، اقتصادی است و نهایتا در وضعیتی آرمانی در آینده دور ممکن است واقعیت سیاسی هم پیدا کند. اما به لحاظ فرهنگی و تعینات عقیدتی و ارزشی سخن گفتن از جهان وطنی بی معنا است. گزاره «ایران همین جاست که ایستاده ایم» بسیار زیبا و گویا است. هیچ فردی بدون تعینات فرهنگی مشخص وجود ندارد. انسان موجود فکری و فرهنگی است. انسان بدون تعلقات فرهنگی، اعتقادی، ارزشی اصلا وجود ندارد. اتفاقا اعتقاد به حقوق، آزادی و ارزشهای فردی جهان شمول زمانی معنا دارد که این تعلقات به رسمیت شناخته شود.

من آن سخن معروف هایک را یاد آوری می کنم که : فردگرایی یک تئوری اجتماعی است. فرد را در رابطه با انسانهای دیگر یعنی در اجتماع می توانیم تعریف ‌کنیم. فرد بیرون اجتماع معنی ندارد و فرد در داخل اجتماع دارای تعینات و تعلقات فرهنگی و تاریخی است. بنابراین بحث ایران که در اینجا مطرح شده، در حقیقت بیان کننده واقعیت هستی شناسانه ما است که ریشه در گذشته های دور دارد. من وقتی می گویم ایرانی ام در حقیقت اشاره به این واقعیت دارم. ایرانی بودن نافی جهان وطنی به معنای برابری حقوقی انسانها نیست.

موسی غنی‌نژاد, [25.06.17 12:11]

بحث هایی که من در رابطه با انتقاد از ناسیونالیسم در ایران انجام داده ام و هنوز به آن اعتقاد دارم ناظر بر مفهومی رمانتیک از ناسیونالیسم و به معنی دقیق کلمه وارداتی است و ربطی به آن مفهوم از ایران یا ملیت که طباطبایی از آن سخن می گوید ندارد. ناسیونالیسم ایرانی یا ناسیونالیسم در ایران مانند سوسیالیسم ایدولوژی وارداتی عقب مانده ای است که عده ای آن را به دکان دونبشی برای کاسبی سیاسی و کسب قدرت تبدیل کرده اند. موضوع مورد بحث طباطبایی مرزبندی روشنی با این گونه ایدولوژی های خادم کاسبی سیاسی برای رسیدن به قدرت دارد. من معتقدم پژوهش سترگ این متفکر برجسته درباره ایران را نباید به دعوا های سیاسی ایدولوژی زده ربط داد. امیدوارم مباحث نظری مهم و عمیق وی در باره ایران، از سوی طرفداران و منتقدان وی، به موضوعات محقر روزمره و دعواهای نزدیک بینانه قدرت فرو کاسته نشود. در پایان به این نکته هم باید اشاره کرد که واقعیت دنیای سیاسی امروز خواه نا خواه متشکل از واحدهای سیاسی به نام ملت-دولت ها است؛ عمده روابط میان انسانها در سطح جهانی ناگزیر در این چارچوب امکان پذیر است. از این رو، سرنوشت افراد به منافع واحد های سیاسی ذیربط یا به اصطلاح منافع ملی هر کشور گره خورده است. به این ترتیب به اهمیت بی بدیل طرح موضوع ایران می توان پی برد. ایران در حقیقت ریشه قوام دهنده منافع ملی و ضامن بقا و سرنوشت شهروندان این مرز و بوم در دنیای پر تلاطم و خطر خیز امروزی است.

منبع: تین نیوز

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tinn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تین نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۸۰۱۱۷۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

امام خمینی (ره) به اسلام و مسلمانان شخصیت بخشید

به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای استان لرستان، امام جمعه موقت خرم‌آباد، در جلسه استانی ستاد بزرگداشت ارتحال امام خمینی (ره) لرستان، گفت: امام خمینی (ره) نه تنها برای مسلمانان بلکه برای جهانیان و آزادگان الگو است.
حجت‌الاسلام بهروز شمسی‌فر افزود: امام خمینی (ره) نه تنها به ایران و ایرانی هویت داد بلکه به اسلام هویت داد و اسلام و مسلمانان را شخصیت بخشید.
شمسی‌فرگفت: کسی را پیدا نمی‌کنیم که مدیون امام نباشد، جایگاهی که مراجع، علما و حوزه‌های علمیه پیدا کردند را مدیون امام هستند، بنابراین بزرگداشت این امام هرچه باشکوه‌تر باشد بُردی برای جهان اسلام و ایران است، به ویژه بعد از عملیات وعده صادق این مراسم بیشتر به زیر ذره‌بین می‌رود.
امام جمعه موقت خرم‌آباد گفت: همه باید تلاش کنیم این مراسم از نظر کمی و کیفی باشکوه برگزار شود.
سرپرست شورای هماهنگی تبلیغات‌اسلامی استان لرستان نیز گفت: امام خمینی (ره) نه تنها در ایران بلکه در سرتاسر جهان به اندیشه‌های دینی و ذهن‌های بیدار هویت بخشید.
حجت‌الاسلام احمدرضا غلامی افزود: این اندیشه ظلم ستیزانه امروز بیش از هر زمان دیگری جهانی شده و نمونه آن حرکت معنادار دانشجویان آمریکایی در حمایت از مردم فلسطین است که به‌خوبی ثابت می‌کند اندیشه امام در سراسر جهان گسترش یافته است.
 وی در ادامه با اشاره به ویژه برنامه‌های سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی (ره) عنوان‌کرد: سلسله نشست‌های تبیینی جهت بازشناسی اندیشه‌های حضرت امام (ره) توسط اساتید حوزه و دانشگاه در سطوح مختلف برنامه ریزی شده و اجرا خواهد شد.
حجت الاسلام غلامی در پایان گفت: در روز چهاردهم خرداد نیز مراسم عمومی با حضور اقشار مختلف مردم برگزار و نظیر این مراسم در همه شهرستان‌ها و بخش‌های تابعه استان برگزار می‌شود.