13 عيب مالچ نفتي براي تثبيت شن و ماسه/ 3 شرط جهاني براي کاهش ريزگردها

خبرگزاري آريا - همواره درختکاري به عنوان يک روش مناسب براي کاهش ريزگردها و تثبيت شن و ماسه معرفي مي‌شدند ولي به گفته پرفسور کردواني پدر علم کويرشناسي ايران به دليل احداث بي‌رويه چاه‌هاي متعدد سطح آب‌هاي زير زميني در برخي مناطق 600 متر کاهش يافته و ديگر اين روش امروزه روش مناسبي نخواهد بود و به جاي آن بايد به سمت روش‌هايي چون ريگ پاشي حرکت کنيم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گزارش ايسنا، «از شش ذخيره‌گاه جنگلي به مساحت يک‌هزار و 133 هکتار در استان سمنان پنج ذخيره‌گاه آن مربوط به جنگل‌هاي ارس و يک ذخيره‌گاه آن نيز جنگل‌هاي بلوط است که به دليل کمبود آب زندگي خود را رو به خشکي ادامه مي‌دهند».
اين گفته در حالي از سوي مسوولان سازمان حفظ جنگل‎ها اعلام مي‎شود که برخي ديگر جنگلکاري و درختکاري را يکي از راهکارهاي مهم کشور براي تثبيت شن و ماسه و ريزگرد مي‌دانند و به دليل کمبود آب بسياري از درخت‌هايي که براي اين منظور در سمنان و خوزستان کاشته شده‌اند خشک شدند.
دکتر کردواني پدر کويرشناسي ايران، با اشاره به وضعيت منابع آبي کشور، تاکيد دارد که ديگر جنگلکاري روش مناسبي براي تثبيت شن و ماسه نيست چون سطح آب‌هاي زير زميني در برخي از نقاط کشور تا 600 متر کاهش يافته است.

از قطع آب و برق تا گم‌شدن زنبورها
پروفسور پرويز کردواني، پدر علم کويرشناسي ايران در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا با تاکيد بر اينکه در گذشته ايران با ريزگردها آشنا نبود، گفت: در ايران بيشتر با توفان‌هاي شن و ماسه آشنايي داشتيم و ريزگردهايي که در اهواز وجود داشت منشا خارجي داشت ولي حالا به اندازه‌اي‌ با پديده ريزگرد مواجه هستيم که به توفان‌هاي شن و ماسه هم ريزگرد گفته مي‌شود.
وي کانون‌هاي خارجي ريزگرد را غرب عراق، شرق اردن، سوريه، ‌عربستان و صحراي آفريقا(بخشي که متعلق به مصر است) دانست و ادامه داد: قطر ريزگردهاي وارد شده از اين کانون‌ها به ايران کمتر از يک هزارم ميلي‌متر است و مي‌‎تواند هزاران کيلومتر از سطح بلند شود.
کردواني ريزگردها را از نظر خطر به دو دسته آلي و کاني تقسيم مي‌شوند، اظهار کرد: منشا ريزگردهاي ناشي از کاني‌ها حاوي ماسه و «کوارتز» هستند و در صورتي که کوارتز آسياب شود وارد ريه خواهد شد و آسيب‌هاي جدي به انسان وارد مي‌کند.
وي کاهش ديد رانندگان و اختلال در پرواز هواپيماها را از ديگر خسارات وجود ريزگردها دانست و اضافه کرد: در صورتي که ريزگردها با افزايش رطوبت همراه ‌شود موجب قطع آب و برق در شهرهايي چون خوزستان خواهد شد ضمن آنکه محصولات کشاورزي براي انجام فتوسنتز نياز به نور خورشيد دارند که اين ريزگردها عاملي براي اختلال در اين زمينه خواهد بود.
به گفته اين محقق زيست محيطي ريزگردها موجب گم شدن زنبورهاي عسل و کاهش ميزان توليد عسل مي‌شود.

نفوذ ريزگرد خارجي به 20 استان
پدر علم کويزشناسي ايران، ترکيه را يکي از کانون‌هاي ريزگرد ايران نام برد و خاطرنشان کرد: با سدسازي‌هايي که از سوي ترکيه بر روي آب‌هاي ورودي به رودهاي دجله و فرات احداث کرده است از اين رو ورودي آب به اين دو رودخانه کاهش يافته است ضمن آنکه تالاب‌ها و باتلاق‌هاي در مسير اين دو رود نيز خشک شده‌اند.
وي جنگ و درگيري‌ها را از ديگر عوامل خشک شدن تالاب‌ها در عراق و ترکيه دانست و گفت: معمولا ريزگردهايي که از خارج به ايران وارد مي‌شوند به بيش از 20 استان کشور نفوذ کرده‌اند به گونه‌اي که استان‎هاي ايلام، کرمانشاه، آذربايجان شرقي و غربي، تهران و سمنان شاهد پديده ريزگرد هستند.
اين استاد نمونه دانشگاه تهران با تاکيد بر اينکه حل مساله ريزگردها با منشا خارجي تنها از سوي ايران امکان‌پذير نيست، افزود: در زمان دولت قبل مذاکراتي با کشورهاي عراق و ترکيه انجام شد و ضمن آنکه گروهي از کارشناسان خارجي براي تثبيت ماسه به کشور دعوت شدند که پس از برگزاري يک دوره آموزشي، اين گروه خارجي به کشور خود بازگشتند.
کردواني در عين حال ادامه داد: اخيرا مقرر شده است که 200 هزار هکتار زمين در کربلا و از طريق حق آبه رودهاي دجله و فرات عراق، آبياري شود و از سوي ديگر ايران آزموش‌هاي لازم براي جلوگيري از ريزگرد با روش پاشش مالچ نفتي و جنگلکاري را ببيند.

ريزگردهاي داخلي
وي ريزگردهاي داخلي را ناشي از زمين‌هاي کشاورزي دانست که به دليل کمبود آب رها شده‌اند و گفت: زمين کشاورزي تا زماني که کشت و کار در آن انجام مي‌شود ريزگرد توليد نمي‌کند و در صورتي که خشک شود تا 6-5 سال ريزگرد ندارد؛ چرا که ريشه گياهان مانده در زمينه «هوموس» (يک نوع مواد آلي کربن‌دار تيره‌رنگ خاک) توليد مي‌کند و اين ماده موجب چسبندگي خاک خواهد شد.
پدر علم جغرافياي ايران تاکيد کرد: زماني که هوموس از بين مي‌رود ريزگردهايي ايجاد مي‌کند که موجب بروز سرطان مي‌شود؛ زيرا دو کود مهم «ازته» و «فسفاته» به زمين‌ها داده مي‌شود. کود ازت به سرعت جذب زمين خواهد شد ولي کود فسفات جذب نمي‌شوند و سرطان‌زا است.
اين محقق کاهش پوشش گياهي را از ديگر عوامل توليد ريزگرد در داخل کشور نام برد و يادآور شد: به دليل گرم شدن زمين پوشش گياهي در حال کاهش است از اين رو چاه‌هاي زير زميني متعددي احداث شد. در زماني که سطح آب‌هاي زيرزميني 10 تا 20 متر بود، گياهان از اين آبها استفاده مي‌کردند ولي امروزه اين ميزان کاهش يافته است.
وي سطح آب‌هاي زير زميني را 400، 500 و تا 600 متر در شهرهايي چون ابرکوه، رفسنجان، جهرم دانست و اظهار کرد: اين امر موجب خشک شدن پوشش گياهي خواهد شد.
کردواني احداث چاه‌هاي نفت و خشک شدن تالاب‌ها و باتلاق‌ها و درياچه‌هايي چون طشت و بختگان را از ديگر عوامل ايجاد ريزگردهاي داخلي ذکر کرد و ادامه داد: يکي از روش‌هاي مقابله با توفان‌هاي شن و ماسه و بيابان‌زايي از طريق جنگلکاري عنوان شده است. در سال 1340 با جنگلکاري، شن و ماسه تثبيت مي‌شدند.
وي با بيان اينکه اين روش در منطقه «حارص‌آباد» سبزوار و «ابوزيدآباد» کاشان اجرايي شد، گفت: تثبيت شن و ماسه بايد در دشت‌هايي صورت گيرد که به دليل نبود پوشش گياهي، گرد و خاک توليد مي‌شود ولي در مناطقي مانند مسير اردکان به طرف انارک و جندق که پوشش گياهي ندارد ولي به دليل ريگزار بودن زمين با شديدترين بادها ريزگرد توليد مي‌کند، نيازي به جنگلکاري ندارد چون طبيعت پوشش سنگي بياباني در سطح زمين ايجاد کرده است.

کمبود آب و کاهش سطح آب‌هاي زيرزميني
پدر علم کويرشناسي ايران با بيان اينکه در گذشته جنگلکاري با استفاده از گياهاني چون «طاغ» صورت مي‌گرفت، ادامه داد: در آن زمان در دشت‌ها آب‌هاي زير زميني وجود داشت ضمن آنکه به مدت 2 سال با استفاده از تانکرهايي آبياري مي‌شدند تا ريشه درختان بلند و به آب‌هاي زير زميني برسند و در اين زمينه موفق بوديم.
اين محقق وارد کردن مالچ از ليبي را از ديگر راهکارهاي تثبيت شن و ماسه نام برد و گفت: در سال 1342 مالچ به کشور وارد و اولين منطقه‌اي که اقدام به مالچ پاشي شد بوئين زهرا بوده است.
وي با تاکيد بر اينکه من با روش‌هاي مالچ پاشي و درختکاري مخالف هستم، توضيح داد: اگر سطح آب‌هاي زير زميني بالا بود درختکاري مي‌توانست يک روش مناسب براي تثبيت شن و ماسه و ريزگرد باشد ولي وقتي سطح آب‌هاي زير زميني مناطقي چون شهريار 200 متر، رفسنجان 400 متر، ابرکوه 400 متر و جهرم 600 متر کاهش يافته است ديگر جنگلکاري روش مناسبي در اين زمينه نخواهد بود. تاييد اين گفته خشک شدن جنگل‌هايي است که در سال‌هاي گذشته ايجاد شده است.
پدر علم کوير ايران اضافه کرد: در طي سال‌هاي گذشته چاه‌هاي آب متعددي از گرمسار تا مشهد احداث شده و اين امر منجر به خشک شده درختان کاشته شده است. در سمنان چندين هکتار جنگل ايجاد شد ولي به دليل احداث چاه و کاهش سطح آب‌هاي زيرزميني در شهر سمنان موجب خشک شدن اين جنگل‌ها شده است از اين رو ما امروزه ظرفيت ايجاد جنگل را نداريم چون سطح آب‌هاي زيرزميني کاهش يافته است.
کردواني با اشاره به جنگلکاري استان خوزستان تاکيد کرد: در اين استان چندين هزار هکتار درختکاري شد و به دليل کمبود آب اين جنگل‌ها خشک شدند.

حضور سازمان ملل در ايران بدون اجراي طرح‌هاي مقابله با ريزگرد
وي با اشاره به ارسال نامه رييس سازمان محيط زيست به سازمان ملل درخصوص جهاني بودن پديده ريزگرد، گفت: سازمان ملل با جهاني بودن اين پديده موافقت کرده است و قرار است در 12 تيرماه جاري هياتي از 50 کشور به ايران بيايند تا اقدامات اجرا شده ايران در زمينه ريزگرد و تثبيت شن و ماسه را بررسي کنند.
کردواني با طرح اين سوال که در ايران چه اقداماتي در زمينه ريزگرد انجام شده است، اظهار کرد: بايد در علم نوآوري انجام شود و زماني که سال قبل سازمان ملل، پيشنهاد ايران را در زمينه «جهاني بودن ريزگرد» را پذيرفت من پيشنهاد دادم که روش‌هايي را براي مهار ريزگرد اجرايي کنيم تا وقتي اين هيات به ايران مي‌آيند، آنها اين روش‌ها را به نام ايران نامگذاري کنند.
استاد نمونه دانشگاه تهران با تاکيد بر اينکه اين همان کاري است که در زمينه قنات انجام شده است، گفت: حالا هر کسي در دنيا قنات را به نام ايران مي‌شناسد.

پيشنهادات براي کاهش ريزگرد
وي با اشاره به روش‌هاي تثبيت شن و ماسه گفت: پيشنهاد من پاشش مالچ شني- ماسه‌اي است. به اين ترتيب که در تانکرها مخلوطي از آب (50 درصد)، رس (35 درصد ) و ماسه (15 درصد) ترکيب و بتن شني ماسه‌اي توليد و در کانون‌هاي شن و ماسه پاشيده شود.
کردواني به بيان بهترين روش براي تثبيت ريزگرد پرداخت و يادآور شد: براساس اعلام سازمان ملل براي تثبيت ريزگرد بايد ماده اوليه آن در محل وجود داشته باشد، ارزان باشد، فاقد آلودگي‌هاي زيست‌محيطي و يک بار براي هميشه باشد.
وي مالچ‌هاي زيستي را خيانتي به محيط زيست دانست و گفت: چند طرح زيستي در زمينه توليد مالچ‌هاي زيستي پليمري از سوي شرکت‌هاي دانش بنيان اجرايي شده که برخي از آنها به مدت 6 ماه دوام دارند و از سوي ديگر اين مالچ‌ها حاوي کلروکليسيم است که اين ماده رطوبت هوا را مي‌گيرد از اين رو منجر به خشک شدن گياه مي‌شود ضمن آنکه عمر مفيد آن تا زماني است که باران نبارد.
کردواني مالچ‌هاي نفتي را داراي معايب متعددي دانست و اظهار کرد: پاشش مالچ نفتي خيانت به محيط زيست است به دلايلي چون:
* يک ماده نفتي است
* براي توليد مالچ ابتدا نفت بايد به قير تبديل شود که در اين صورت نياز به احداث کارخانه داريم
* قير سفت است که براي شل کردن آن در کارخانه از طريق ترکيب 50 درصد آب، 48 درصد قير و 2 درصد ماده ممزوج کننده اين مشکل رفع مي‌شود
* نياز به ماشين‌هاي مخصوص براي مالچ پاشي است
* بعد از پاشش به نظر مي‌رسد که سراسر منطقه سوخته است
* انتشار بوي نفت سوخته که براي سلامت مضر است
* ضريب حرارتي را افزايش مي‌دهد که باعث از بين رفتن حشرات و گياهاني نظير «دم گاوي» منطقه مي‌شود
* اين ماده حاوي فلزات سنگين مانند سرب است
* در صورتي که يکسان پاشيده نشود در مناطق داراي تپه‌هاي ماسه‌اي موجب سيلاب مي‌شود و اين اتفاقي است که در آران و بيدگل رخ داده بود
* بعد از پاشش نبايد بر روي آن راه رفت
* پس از 3 سال اثر آن از بين مي‌رود
وي با بيان اينکه ريگ مي‌تواند يک بار براي هميشه قادر به تثبيت سن و ماسه ‌شود، اظهار کرد: ريگ داراي دانه‌هاي درشت به اندازه بادام است و در طبيعت به وفور يافت مي‌شود و براي توليد آن نياز به احداث کارخانه نداريم.
اين محقق با اشاره به برخي از ادعاها در خصوص گران بودن روش ريگ پاشي جهت مهار شن و ماسه،‌ تاکيد کرد: حتي اگر اين روش 4 برابر نسبت به ساير روش‌ها گران‌تر باشد اقتصادي است چون علاوه بر آنکه مسايل زيست محيطي را ندارد، يک بار براي هميشه است.

انتهاي پيام

منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۸۲۰۴۴۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

توقیف ۱۰ تن شن و ماسه غیرمجاز در رحیم‌آباد رودسر

سرهنگ سید جلال‌الدین جوانمردی، فرمانده انتظامی رودسر گفت: مأموران انتظامی بخش رحیم‌آباد حین گشت‌زنی در سطح حوزه استحفاظی به یک دستگاه کامیون کمپرسی حامل شن و ماسه مشکوک شدند و برای بررسی آن را متوقف کردند.

او افزود: در بازرسی از این خودرو ۱۰ تن شن و ماسه رودخانه‌ای که به صورت غیرمجاز برداشت شده بود، کشف شد.

فرمانده انتظامی شهرستان رودسر ارزش تقریبی این کشفیات را طبق نظر کارشناسان ۵۰ میلیون ریال اعلام کرد.

سرهنگ جوانمردی تصریح کرد: در این خصوص راننده ۳۳ ساله برای سیر مراحل قانونی در اختیار مرجع قضایی قرار گرفت.

او از مردم خواست در صورت مشاهده هرگونه مورد مشابه، مراتب را از طریق سامانه ۱۱۰ به پلیس اطلاع دهند.

عکس آرشیوی است.

باشگاه خبرنگاران جوان گیلان رشت