چهل تکه‌دوزی هنر اقتصاد مقاومتی بانوان مازندرانی +تصاویر

با توجه به مشکلات اقتصادی در جامعه ایرانی، ایجاد زمینه برای مشاغل خانگی می‌تواند گوشه‌ای از این مشکلات را برطرف کند و هنرهایی مانند چهل تکه‌دوزی در صورت توجه و حمایت مسئولان راه را در جهت تحقق شعار اقتصاد مقاومتی هموار خواهند کرد.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا به نقل از بلاغ، هنر تکه‌دوزی که اصطلاحا به آن چهل‌ تکه‌دوزی هم می‌گویند از قدیم در بین خانم‌ها طرفداران زیادی داشته است، اگر نگاهی به وسایل خانه مادربزرگ‌ها بیاندازیم حتما نمونه‌هایی از آن را خواهیم دید.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در قدیم برای دوخت دستگیره و وسایل دیگر پارچه‌های اضافی را به هم می‌دوختند اما امروزه این هنر جای خود را بیشتر باز کرده است بدین شکل که هر روزه شاهد مدل‌های متنوع‌تری از این هنر هستیم.

تاریخچه هنر تکه‌دوزی

آنچه که از اسناد و مدارک محدود برمی‌آید بیانگر این است که چهل‌تکه‌دوزی مخصوصاً زمانی که با آجیده‌دوزی یا مطلسه‌دوزی همراه باشد، در گروه رودوزی‌های سنتی ایران جای می‌گیرد.

اصطلاح رودوزی یا روکاری (Embriodery) به هنری گفته می‌شود که طی آن نقوش مختلف بر روی پارچه‌های بدون نقش از طریق دوختن یا کشیدن قسمتی از نخ‌های تار و پود پارچه به وجود می‌آید.

هر چند زمان پیدایشرودوزی که در آغاز برای تزیین البسه بوده دقیقاً مشخص نیست اما اسناد و مدارک موجود و نمونه‌های به دست آمده حکایت از رواج رودوزی‌ها در دوران ایران باستان دارد.

به‌‌طور کلی این کار در ایران در زمان‌های متفاوت رایج بوده و قطعات مختلف پارچه با مهارت هرچه تمامتر و با هماهنگی کامل رنگ‌ها در کنار یکدیگر دوخته می‌شدند و روی بخیه‌ها را هم با گل دوزی های ابریشمی (آجیده دوزی) زیبا می‌ساختند.

از محمدعلی جمال‌زاده در کتاب گنج شایگان نقل است که:

خاتمی‌دوزی سابقاً در ایران بسیار رواج داشته و امروزه روز‌به‌روز از میان می‌رود و آن عبارت است از مقداری خرده پارچه‌های مختلفه‌اللون و مختلفه‌الشکل که از روی استادی طوری پهلوی یکدیگر دوخته می‌شود که شباهت کامل به شال‌های کشمیر پیدا می‌کند و بخیه دوزی‌ها را نیز با گلدوزی‌های ابریشمی ملمون می‌پوشانند.

بنابراین براساس اسناد محدودی که در دست است ملاحظه شد چهل‌تکه‌دوزی در ایران رواج داشته اما اینکه دقیقاً به چه زمانی بر می‌گردد و در گذشته دقیقاً به چه صورتی انجام شده اطلاعات مشخصی در دست نیست.

تنها می‌توان به این نکته اشاره کرد که این کار در ایران موارد استفاده مختلفی داشته که عبارتند از رویه لحاف، رویه کرسی، رختخواب پیچ، سجاده، رویه پشتی، رو قوری، رو تختی، کوسن، پشتی، رو مبلی، پرده‌های مختلف، بقچه سوزنی و تابلوهای تزیینی.

تکه‌دوزی چیست؟

تکه‌‌دوزی وسیله تزیینی کوچکی است که در سطح دیگری به‌کار برده می‌شود، تکه‌دوزی با انواع پارچه‌ها خیلی رایج است ولی با مواد دیگری هم می‌توان به ‌کار برد.

به عنوان مثال برای سرامیک به صورت تکه جداگانه‌ای از سفال است که به‌‌کار اولیه و با هدف تزیین آن اضافه می‌شود، برای این کار پارچه نخی یا کتان و همچنین پارچه‌های مبلی یا پرده‌ای ضخیم مناسب هستند.

در واقع تکه‌دوزی نوعی دوخت است که معمولا به دوخت قطعات ریز، درشت و رنگارنگ پارچه‌های مختلف به یکدیگر اطلاق می‌شود.

این قطعات از انواع پارچه‌های ساده، گلدار، چهارخانه، محرماتی، و خالدار تهیه شده و نام چهل‌تکه نیز به معنای استفاده از تکه‌های مختلف در تعداد زیاد بر روی این هنر دستی نهاده شده است.

تکه‌های پارچه عموما به شکل مربع، مثلث ریز و درشت و لوزی بریده و از پشت با کوک به یکدیگر وصل می‌شوند و سپس به وسیله دوخت‌های ریز به هم دوخته و محکم می‌گردند.

صبور و دقیق باشید

فردی که به دنبال یادگیری این هنر است موارد پیش‌رو را همواره مدنظر قرار دهد:

- علاقه و تجربه عملی در خیاطی دو مقدمه مهم برای موفقیت شما در این کار است.

- اگر پیش از اینکه به این شغل به صورت جدی فکر کنید، تجربه خیاطی حتی به صورت تفریحی داشته باشد، قطعا زودتر به نتیجه می‌رسید.

- ابزار و لوازم کار هم خیلی پیچیده نیست، قطعا یک چرخ‎‌خیاطی حرفه‌ای، چرخ سردوزی، پارچه، نخ، طرح و الگو ابزارهای اصلی شما هستند.

- موفقیت در کارهای چهل‌ تکه‌ دوزی و کلا خیاطی رابطه مستقیمی با علاقه شما به این کار دارند و ظریف‌‌کاری و تمیز کار کردن خیلی مهم است.

- در این کار باید بدانید مشتری الان در بازار دنبال چه کالایی است و مطابق با ذائقه او پیش بروید، علاوه بر این مدام باید به فکر ایده‌های نو و خلاقیت در کار باشید.

هنر شناسنامه فرهنگی ماست و باید برای فرزندان ما به یادگار بماند

صدیقه‌ تقی‌زاده بانوی هنرمند فعال در رشته چهل‌تکه‌دوزی در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما اظهار کرد: از آغاز فعالیت بنده در این رشته هنری حدودا پنج سال می‌گذرد، هنگامی که به دنبال یادگیری هنری خاص بودم به این هنر علاقمند شدم.

وی افزود: نحوه یادگیری این هنردر دوره مقدماتی کاملا به صورت فردی با استفاده از سایت‌ها، تجربه اساتید بزرگ و کتاب‌های آموزشی بود.

تقی‌زاده ضمن اشاره به انگیزه‌اش از فراگیری این هنر ادامه داد: از قدیم در مورد این هنر در خانواده شنیده بودم و هر جایی اثری از این رشته را می‌دیدم لذت می‌بردم اما لذت خلق اثر انگیزه اصلی بنده بود، هنگامی که با دست‌های خود می‌توانم محصولی را تولید کنم احساس رضایت ‌می‌کنم.

وی صرفه اقتصادی را از ابعاد مدنظر این رشته برشمرد و تصریح کرد: در دوران گذشته هم شاهد بودیم که مادربزرگ‌ها حتی قدیمی‌ترین پارچه‌ها، لباس‌های اضافی و پاره را دور نمی‌انداختند و با تغییر کاربرد از آن استفاده بهینه می‌کردند، این عمل ساده کمک بزرگی برای اقتصاد خانواده‌ها بود که در عین به‌صرفه بودن عنصر زیبایی نیز در آن لحاظ می‌شد.

این بانوی هنرمند افزود: من همواره به خانم‌هایی که در ارتباط هستم توصیه می‌کنم که به جای اتلاف وقت در دوره‌هایی که چیزی بر آن‌ها اضافه نمی‌کند حتما هنری را یاد بگیرند، هنر خانم‌ها خود بهترین سرگرمی برای آنان است که موجب بروز خلاقیت و تمرکز می‌شود به ویژه هنگامی که در برابر ناملایمات زندگی به افکار نا‌خوشایند روی می‌آوردند تمرکز بر کاری به ویژه هنری که خود فرد خلق می‌کند تمامی افکار آزاردهنده را از فرد دور می‌کند.

وی ادامه داد: شاید بسیاری از خانم‌ها به دلیل مراقبت از فرزندان شرایط کار در بیرون از منزل را نداشته باشند، یادگیری یک هنر که به ساده‌ترین ابزار نیاز دارد، از این‌رو برای خانم‌ها ملزم است که می‌توانند در محیط امن خانواده استقلال اقتصادی و منبع مالی کسب کنند.

هنرمند چهل‌تکه‌دوز حضور در نمایشگاه‌ها را موجب افزایش انگیزه هنرمندان دانست و اظهار کرد: تاکنون در چهار نمایشگاه شهرستانی حضور داشتم اما هرچه تعداد نمایشگاه‌هایی که برگزار شود بیشتر باشد امکان معرفی و هم‌چنین افزایش انگیزه خواهد شد، البته با صحبت‌هایی که با مسئولان میراث فرهنگی داشتم قول برگزاری نمایشگاه انفرادی را به بنده دادند.

وی افزود: حمایت‌های سازمان در حوزه برگزاری نمایشگاه‌ها و یا آموزش به هنرجویان است که البته هنگامی که من وارد این عرصه شدم دوره‌ای برگزار نشد اما اکثر هنرمندان علاوه بر اینکه نیاز دارند به جامعه معرفی شوند دغدغه‌شان بیشتر حمایت مالی است، اعطای وام می‌تواند کمک بزرگی به هنرمندان باشد تا به کار خود گسترش دهند.

تقی‌زاده خاطرنشان کرد: اگر کارگاهی برای ما درنظر گرفته شود، علاوه بر اینکه می‌توانیم حجم تولیدات را بالا ببریم و طبعا مورد استقبال عموم قرار بگیریم بلکه می‌توانیم این هنر را به افرادی بسیاری آموزش دهیم، این خود موجب افزایش اشتغال در جامعه خواهد شد.

وی ادامه داد: سازمان میراث فرهنگی، شورای شهر، شهرداری و سازمان فنی‌و‌حرفه‌ای می‌توانند با همکاری و رایزنی با یکدیگر امکانات لازم را برای ما فراهم آورند.

این هنرمند عنصر رنگ را عامل جذابیت در تکه‌دوزی برشمرد و گفت: در این هنر باید رنگ و هارمونی بین رنگ‌ها را بشناسیم، رنگ‌ها باید با هم هم‌خوانی داشته باشند تا جذابیت محصول افزایش یابد.

وی افزود: عنصر جذاب دیگر پارچه‌ای است که انتخاب می‌شود، در فضاهای روستایی اصولا پارچه‌هایی که به طرح طبیعت نزدیک هستند مورد استقبال قرار می‌گیرد و در محیط‌های شهری پارچه‌هایی با رنگ شاد مورد پسند است.

هنرمند بابلی با تاکید بر استفاده از مواد اولیه ایرانی بیان کرد: تلاش بنده بر این است که بیشترین استفاده‌ام از پارچه‌های تولید داخل مانند اردکان و بروجرد باشد اما با واردات بی‌رویه محصولات مشابه از کشورهایی مانند چین و هند که بعضا کیفیت پایین‌تری دارند صنعت نساجی ایران تضعیف شده و تولیدات پارچه‌های داخلی که دوامی چندین ساله دارند کاهش یافت.

وی ادامه داد: واردات بی‌رویه محصولات چهل‌تکه‌دورزی به ویژه از ترکیه فضا را برای ما تولیدکنندگان داخلی به شدت رقابتی و علاوه بر آن سلیقه مردم نیز عوض کرده است.

تقی‌زاده در پایان گفت: از مسئولان تقاضا دارم با حمایت‌های خود به در معرفی و اشاعه این هنر قدیمی کمک کنند، هنر شناسنامه فرهنگی مسات و باید برای فرزندان ما به یادگار بماند.

نظرات بازدیدکنندگان نمایشگاه صنایع‌دستی و غرفه تکه‌دوزی در مورد این هنر

مینا سوادکوهی(معلم): هنر بسیار جالبی است و مادبزرگ من هم از این هنر داشت اگر توسط مسئولان به آن توجه شود می تواند بسیار جالب باشد.

زهرا قنبری(استاد دانشگاه): هنر چیز ذاتی است و علاقه به آن در همه انسان‌ها با شدت و ضعف وجود دارد ولی نکته مهم آن است که مسئولان فرهنگی، هنری و متولیان اصلی باید به پدید آورندگان هنر توجه ویژه کنند چون در نهایت هنر بومی هم در ذات هم در فعل عمل مبین فرهنگ و توانایی مردم یک اقلیم است.

رضا باباجانپور(معرق‌کار): بنده در این نمایشگاه غرفه دارم، می‌دانم چه زحماتی این عزیزان می‌کشند و در مورد هنرهایی مثل خیاطی و چهل تکه‌دوزی باید گفت بهترین هنرها برای کمک به اقتصاد خانواده و مسئله اقتصاد مقاومتی که رهبر می‌گویند می‌تواند باشد.

به گزارش بلاغ، با توجه به مسئله مهمی که رهبری در سال‌های اخیر در مورد آن تاکید دارند و آن مسئله اقتصاد و اشتغال است حتی تحصیل‌کردگان و بانوان خانه‌دار در این راه می‌توانند با برداشتن گام‌های موثر و صرف فعل خواستن با ورود به هنرهایی مانند چهل تکه‌دوزی به خود و اقتصاد خانواده کمک شایسته‌ای کنند.

البته متولیان و مسئولان نیز با ایجاد سازو کار مناسب مانند آموزش، تهیه ملزومات و ایجاد راهکارهای مفید در عرضه محصول به بازار قدم‌های موثری در این راه بردارند و چه کسی است که نداند صنایع‌دستی یکی از ظرفیت‌های بزرگ فرهنگی، هنری و حتی اقتصادی کشورها به شمار می‌آید.

انتهای پیام/

منبع: دانا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.dana.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «دانا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۸۷۰۴۸۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

وضعیت ناگوار آوارگان غزه؛ وقتی جز کفن چیزی برای فرار از سرما وجود ندارد

«کاملیا ابوخضر» دختر آواره فلسطینی که از شهر زادگاه خود، بیت لاحیا سر از یک چادر موقت در قلب غزه درآورده، بعد از گرفتار شدن به گرسنگی و ناامنی حالا مجبور است با پیچیدن پارچه کفن به دورش، از خود در برابر سرما محافظت کند.

به گزارش ایسنا،‌ کاملیا ابوخضر ۸ ساله در شهر دیرالبلح در مرکز نوار غزه به همراه خانواده ۱۱ نفره‌اش در یک چادر کم جا و مندرس که عاری از هر گونه ملزومات اساسی است، جای گرفته‌اند.

به نوشته «خبرگزاری آناتولی»، تبعات ناگوار حمله جاری رژیم صهیونیستی به نوار غزه که از هفتم اکتبر سال گذشته میلادی شروع شده و بیش از هفت ماه ادامه پیدا کرده، شرایط زندگی را برای بسیاری از خانواده‌های آواره فلسطینی پیچیده‌تر ساخته است.

درد آوارگی

ابوخضر به خبرنگار خبرگزاری آناتولی می‌گوید بعد از آنکه ماشین جنگی رژیم صهیونیستی شهر زادگاه او، بیت لاحیا در شمال نوار غزه را تخریب کرد، به همراه خانواده‌اش آواره شده است.

با این وجود خانواده ابوخضر به هر جایی که فرار کردند با حملات بی‌امان هواپیماها، توپخانه و قایق‌های جنگی اسرائیلی‌ها مواجه شدند.

در ضمن تشدید درگیری این خانواده به جمع ده‌ها هزار نفری آوارگانی که به شهر جبالیا در شمال غزه فرار کردند پیوستند اما در نهایت آنجا را هم ناامن دیدند.

آنها در تلاش بعدی خود برای یافتن سرپناه رهسپار بیمارستان الشفا در شهر غزه شدند و امیدوار به یافتن سرپناه در آنجا بودند اما این بیمارستان هم هدف عملیات‌های نظامی زمینی واقع شده و این خانواده بار دیگر مجبور شدند مسیر پر خطر جستجو برای سرپناه امن را به سمت جنوب در پیش بگیرند.

مرگ در مسیر

همچنان که خانواده ابوخضر به این مسیر پرخطر برای چندین ساعت ادامه دادند با سربازان اسرائیلی در ایست بازرسی‌ها برخورد کردند. آنها منظره‌ای ناگواراز اجساد انباشته شده به روی یکدیگر را روی زمین مشاهد کردند.

بعد از آنکه آنها به شهر دیرالبلح در مرکز نوار غزه رسیدند با چالش یافتن سرپناه برای خود و سه خانواده آواره دیگر مواجه شدند.

ابوخضر به خبرگزاری آناتولی گفت: خوشبختانه با سخاوتمندی یک خبرنگاری که به آنها پول داد توانستند پارچه و نایلون برای ساخت یک چادر موقت تهیه کرده و یک سرپناه موقت و محافظ را برای خانواده‌هایشان و دیگران فراهم کنند.

کفن مرگ

این خانواده در داخل این چادر به سرمای گزنده ناشی از افت دمای هوا گرفتار شدند.

راهکار آنها برای مقابله با سرما این بود که از پارچه‌های کفن‌های اجساد که از بیمارستان شهدای الاقصی در دیر البلح تهیه کرده بودند به عنوان ملحفه‌های موقت برای دفع سرما استفاده کنند.

کاملیای هشت ساله گفت: «ما چندین بار است که آواره شده‌ایم، تمام متعلقات خودمان را پشت سر گذاشتیم تا اینکه در دیر البلح سکنی گزیدیم. ما در آنجا در یک چادر کم‌جا بدون هیچ گونه ملزومات اساسی برای زندگی ساکن هستیم. نه آب وجود دارد نه غذا. آرزوی میوه و سبزی داریم اما همه‌چیز گران است و نمی‌توانیم بخریم.»

او ادامه داد که آنها مجبور به استفاده از پارچه کفن به عنوان پوشش و محافظت از بدن خود در برابر سرما در داخل چادر شده‌اند.

او با یادآوری اینکه مدرسه‌اش در بیت لاحیا بمباران شد اظهار امیدواری کرد که یک روز به مدرسه برگشته و کیفش را با خودش ببرد.

بر اساس اعلام دفتر رسانه‌های دولت حماس در غزه‌ ارتش رژیم صهیونیستی در ضمن جنگ جنایاتکارانه جاری علیه نوار غزه ۱۰۳ مدرسه و دانشگاه را به طور کامل از بین برده در حالی که ۳۱۱ موسسه آموزشی را نیز تخریب کرده است.

رژیم صهیونیستی از بعد از عملیات ناگهانی هفتم اکتبر طوفان الاقصی توسط جنبش حماس که به هلاکت بیش از ۱۲۰۰ صهیونیست انجامید دست به عملیات نظامی علیه نوار غزه زده که طبق اعلام وزارت بهداشت دولت حماس تا کنون به شهادت بیش از ۳۴۶۰۰ فلسطینی که عمدتا زنان و کودکان هستند انجامیده است.

انتهای پیام