به مناسبت 14 تیر،روز قلم دام هایی که قلم ها نباید در آن گرفتار شوند
تاریخ انتشار: ۱۴ تیر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۳۹۱۱۶۴۴
گروه فرهنگ و هنر فرهنگ نیوز: در آغاز قرن بیستم، کسی این تردید را به خود راه نمی داد که قلم و کاغذ را مهم ترین و مؤثرترین ابزار ذخیره سازی اطلاعات بداند؛ زیرا در آن زمان جوامع از نظر اقتصادی و فکری به جامعه های کاغذ مدار تبدیل شده بود. اما پایه های این باور پس از چندی به لرزه درآمد و با ظهور رایانه، رشد سریع فناوری اطلاعات، تلویزیون، استفاده های گوناگون از میکرو فیلم، میکرو فیش و ابزارهای الکتریکی، برتری بی رقیب کاغذ و قلم سنتی، به طور جدی به مبارزه طلبیده شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
هیچ زمانی بی نیاز از قلم نیست:
همان طور که در طول تاریخ، شکل ظاهری قلم عوض می شده است، روز به روز همراه با صنعت رو به رشد نیز تغییر می کند. اگر چه هنوز کتاب خانه های الکترونیکی و اداره های بدون کاغذ و قلم و جامعه های بدون کتاب نیامده است و شاید هرگز نیاید، ولی موقعیت ابزار و مواد نوشتنی از بنیاد دگرگون شده است. این دگرگونی در ظاهر قلم ها و نوشته ها، نه تنها از ارزش قلم و صاحبان آن نمی کاهد، بلکه به دلیل انتقال لحظه ای نوشته ها، هرآینه مسئولیت و وظیفه قلم را صدچندان می کند.
نامگذاری روزی در تقویم شمسی به نام روز قلم بیان تعلق داشتن این روز صرفا و موکدا برای اهل علم و دانش و نویسندگان کتب، روزنامه و جراید و...نیست؛ بلکه روز قلم روز کسانی است که اهل تامل و تفکر و اندیشه هستند، بر این اساس قلم، زبان عقل و معرفت و احساس انسان ها و بیان کننده اندیشه و شخصیت صاحب آن است. قلم، زبان دوم انسان هاست. هویت، چیستی و قلمرو قلم بسیار گسترده تر از آن است که در بیان بگنجد.پس قلم بیان کننده فهم، احساس و تفکر و اندیشه انسان هاست.بر همین اساس است که در آیات مختلف و روایات وارده از حضرات معصومین بر اهمیت قلم و نقش آن در اعتلای و سقوط انسان ها و بشریت تاکید می شود.
نگاه قرآن کریم به قلم و صاحب قلم:
آیات نخست از سوره علق، از تکامل جسم انسان از یک موجود بى ارزش مانند «علقه» خبر مى دهد، و از سوى دیگر، از تکامل «روح» به وسیله تعلیم و تعلّم، مخصوصاً از طریق قلم سخن مى گوید. آن روز که این آیات نازل مى شد، به اذعان منابع تاریخی و جغرافیایی و آثار کشف شده نه تنها در محیط «حجاز» که محیط جهل بود، کسى ارزشى براى قلم قایل نبود، در دنیاى متمدن آن زمان نیز، قلم از اهمیت کمى برخوردار بود. به عبارت دیگر در جوامع عقب مانده سنت انتقال علوم به صورت شفاهی و یا سینه به سینه نقل و منتقل می گشت و در جوامعی مثل ایران و تمدن روم و چین نیز اهل قلم شان و جایگاه در خوری نداشتند.
اما امروز مى دانیم تمام تمدن ها، علوم، دانش ها و پیشرفت هایى که در هر زمینه نصیب بشر شده، بر محور قلم دور مى زند، یعنی اگر میراث فکری و اندیشه ای انسان ها بوسیله قلم به دیگر نسل ها به صورت کامل و جامع منتقل نمی شد،جه بسا انسان نمی توانست و شاید خیلی دیر می توانست به رهیافت های جدیدی در خصوص علوم مختلف دست یابد. بر این اساس است که بعضی از دانشمندان گفته اند:«البان بیانان،بیان اللسان و بیان الاقلام،بیان اللسان تدرسه الاعوام و بیان الاقلام با ق عل موالایام»
امتیازات میراث مکتوب بر سنت های شفاهی
در ابن منظر، قلم و میراث مکتوب آن نسبت به سنت های شفاهی از امتیازهای خاصی برخوردار است که می توان به چند نمونه خاص توجه داشت. بر اساس حدیثی از امير مؤمنان علي عليهالسلام که مي فرمايد: «دانش را با نوشتن در بند کنيد» تا باقي بماند و از کفتان نرود، پس یکی از مهم ترین ویژگی های قلم، باقی ماندن و ماندگاری و تاثیرگذاری آن است. دقیق بودن و عمیق بودن از دیگر ویژگی های قلم نسبت به سنت های شفاهی است.
از این رو است که گاهی گفته می شود. نويسندگان گاه يک ساعت فکر مي کنند و يک خط مي نويسند، ولي در سخن نمي توان آن دقت را رعايت کرد.علامه طبرسي در این خصوص مي نويسد:«بيان دو گونه است: بيان زبان و بيان قلم. بيان زبان، با گذشت زمان کهنه مي شود و از بين مي رود، ولي بيان قلم تا ابد باقي است».
انتظارات از قلم سازنده:
حال که از ارج و قرب قلم سخن گفتیم، این سوال مطرح می شود که آیا هر قلمی مطلوب است؟ یا قلمی مطلوب هست که شرایطی داشته باشد؟ اگر نکته اخیر مورد پذیرش است، آن قلم باید دارای چه شاخص های در بیان مفاهیم و انتقال دانش و میراث تمدنی به نسل ها و دیگر اعصار تاریخی باشد. بر اساس آنچه در سطور فوق گذشت، قلم، زبان عقل و معرفت و احساس انسان ها و بیان کننده اندیشه و شخصیت صاحب آن است. قلم، زبان دوم انسان هاست. این قلم می تواند در لابلای انگشتان هر انسانی قرار بگیرد. ولی آنچه مهم است اینکه در اثر اشاره و فشار انگشتان دست چه چیزی از آن قلم به نگارش در آید.
قلم، تخریب می کند. می سازد. واقعیت ها را آشکار می کند. آشکارها را نهان می کند. به واقع قلم، معجزه ای جاودان است. رویکردهای دینی و ارزشی به این مسئله کاملا مشخص است که در دنیای امروز که قلم ها هر امر ناخوانده و مطمئن نشده را به نگارش در می آورند، قرآن کریم در آية شريفة 126سوره مباركة «نحل» می فرماید: كه پذيرفتن هرادعايي، منوط است به اقامة براهين و دلايل روشن، چراكه برهان و دليل، پايه هاي استواري هر مدّعايي هستند: «ادع اليسبيل ربّك بالحكمة و الموعظة الحسنة وجد لهم بالتي هياحسن».پس قلم ها امری را که به نگارش در می آورند باید متقن بر حجت و دلیل و برهان باشد.
نکته دوم در این خصوص اعلمیت صاحب قلم است.صاحب قلم باید دارای ماية تفكر، علم به آن چیزی باشد که قصد ورود بدان دارد. در حقیقت علم به هر چيزي،امر به مقدمة آن است و چون تفكر بدون علم ميسّر نيست، لذاامر به تفكر، خود امر به سرماية آن (كسب علم) نيز هست. امام كاظم(ع) در ادامة آن حديث موصوف كه خطاب به «هشام بن حكم» ايراد فرموده اند، مي فرمايند: «يا هشام ان العقل معالعلم،فقال: وتلك الامثل نضر بهار للناس و ما يعقلها الاالعلمون».پس انسان براي تفكر، ابتدا بايد علوم مورد نياز را كسب كندو آنگاه با تكيه بر آن به تجزيه و تحليل و تعقل روي آورد. ژرف نگری، دوری از تعصب، حفظ آبروی صاحب حقی، حفظ اتحاد امت اسلامی در نگرش ارزشی، کمک به رشد و تعالی جامعه، مبارزه با مستکبران و غارتگران و حمایت از مستضعفین از دیگر شاخص های مطلوب و مورد توصیه به صاحبان قلم در باورهای ارزشی است.قلم ها اگر این شاخص ها را رعایت کند در خدمت رشد جامعه بشری قرار می گیرد.
دام هایی که قلم ها نباید در دام آن گرفتار شوند:
اما همین قلم اگر همه آن شاخص های فوق را رعایت کند، باز در دام برخی از آفت ها قرار می گیرد. این آفت ها آگاهانه و گاهی ناآگاهانه صدمه می زنند. بر اساس آنچه بیان کردیم و شاخص قلم را در عقل و تفکر نشان دادیم، قرآن كريم ، عقل را مبرّا از خطاو اشتباه ندانسته است، و لذا لغزشگاههاي آن را مشخص كرده است: در مقابل اتقان و یقین شدن به امری،تكيه بر ظنّ و گمان جای می گیرد که قرآن در این خصوص می فرماید: «و ان تطع اكثر من في الارض يضلوك عن سبيل اللهان تتبعون الاالظن و ان هم الايخرصون»؛(انعام/117) «و تو اي رسول، اگر ازاكثر مردم روي زمين پيروي كني تو را از راه خدا گمراه خواهندكرد كه اينان جز از پي ظنّ و گمان نميروند و جز انديشة باطل ودروغ چيزي در دست ندارند».
افتادن در دام هواهای نفسانی و در دنیای امروز فروختن ارزش و شان و مقام قلم به صاحبان قدرت و احزاب که قران کلام الهی ، اميال وهواهاي نفساني را نيز يكي از عوامل لغزش عقل برمي شمارد وميفرمايد: «ان يتبعون الاالظن و ماتهوي الانفس»(نجم/24)؛ «اين قوم ناسپاس و مشرك، چيزي غير از گمان باطل و هواي نفس فاسدخود را در بت پرستي پيروي نميكنند».پس آزاد اندیش بودن، دوری از جانبداری، تعقل مستقل و بیان حقیقت امر می تواند صاحب قلم را از این لغزش هاحفظ کند.
امروزه دیده می شود که بسیاری از صاحبان قلم که البته کسانی که خود را به قدرت زور و زر فروخته اند، در اموری که اتفاقا بسیار مهم هست، به قضاوت شتاب زده می پردازند و با این اقدام خود جامعه را به چالش می کشانند. امام صادق(ع) ميفرمايند: «خداوند متعال در قرآن مجيد،بندگانش را با دو آيه تأديب فرموده؛ «الم يؤخذ عليهم ميثقالكتب ان لا يقولوا علي الله الاالحق»(اعراف/170) و «بَلْ كَذَّبُوا بِمَا لَمْ يُحِيطُوا»(یونس/39)، يعني تا به چيزي علم پيدا نكرده اند، آن را تصديق نكنند و تا به غلط بودن چيزي يقين حاصل نكرده اند، آن را ردّ ونفي ننمايند. (المیزان،ج9،315). موارد زیادی از این لغزش ها وجود که که به دلیل دوری از اطاله کلام از بیان موارد دیگر خودداری می کنیم.
منبع: فرهنگ نیوز
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farhangnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرهنگ نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۹۱۱۶۴۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نفربر‌های ارتش به خیابان‌های دزفول آمدند+ تصویر
آفتاب‌‌نیوز :
پس از گذشت ساعتی از آغاز بارش‌ها دردزفول خیابان‌های این شهر درگیر آبگرفتگی‌های شدید شدند.
آب باران با ارتفاع زیادی در خیابان‌ها جاری شد و خودرو‌های بسیاری در این آبگرفتگی‌ها گرفتار شدند.
حجم آب جاری شده در خیابان‌ها به حدی بود که خودرو‌های گرفتار شده قادر به حرکت نبودند.
پس از پایان بارندگی که طبق اعلام هواشناسی ایستگاه هواشناسی صفی آباد دزفول تا ساعت دو بعد از ظهر پنجشنبه ۹۹/۵ میلیمتر باران ثبت شد، نیرو‌های تیپ ۲۹۲ زرهی ارتش جمهوری اسلامی با نفربر‌ها و تجهیزات خود به کمک مردم آمدند که در ادامه تصاویری از این امدادرسانی را مشاهده می‌کنید.
حادثه تلخ برای جوان معلول ساروی که نخبه دانشگاه بود