چرایی بدبینی جامعه محلی از گردشگران در بعضی مناطق/ آموزش و فرهنگ سازی را از یاد نبریم

توسعه گردشگری با وجود تمام آثار مثبت برای اقتصاد کشور، همیشه مضراتی هم برای جامعه داشته است به همین دلیل برخی از جوامع میزبان در مقابل ورود گردشگر به منطقه خود موضعگیری شدیدی دارند. در این مقاله کوشش شده به بررسی چهار علت نفرت جامعه محلی از ورود گردشگر پرداخته شود

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از ندای اصفهان- پوریا استکی/ به قاطعیت می توان گفت گردشگری برای یک کشور می تواند نقش صنعت پردرآمد نفت را اجرا کند حتی بهتر از آن، درآمدی که از ورود گردشگران نصیب جامعه میزبان می گردد به قدری است که در رقابت با صنعت نفت می تواند از آن پیشی بگیرد، به طوری که برخی کارشناسان گردشگری گفته اند این صنعت جهانی توانسته دو برابر صنعت نفت درآمد داشته باشد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

کشور آمریکا در سال ۲۰۱۳ درآمد حاصل از گردشگری معادل۱۳۲میلیارد دلار با۶۱میلیون گردشگر داشت، بعد از آن کشور اسپانیا و فرانسه به ترتیب ۶۰ میلیارد دلار با ۵۷ میلیون گردشگر و ۵۴ میلیارد دلار با ۸۱ میلیون گردشگر بوده است.

طبق آماری که Unwto Tourism Highlights 2009 منتشر نمود متوسط دریافتی از هر جهانگرد بر اساس دلار آمریکا به تفکیک مناطق در سال ۲۰۰۸ به شرح زیر است:

منطقه دریافتی جهان ۷۰۰ اروپا ۶۶۰ آسیا و پاسیفیک ۷۶۰ آمریکا ۸۷۰ آفریقا ۴۴۰ خاورمیانه ۵۶۰

منبع: کتاب برنامه ریزی توسعه جهانگردی

هدف گردشگران از سفر به نقاط گوناگون جهان بهره مندی از جاذبه هایی است که در این مقاصد نهفته است. جاذبه های معنوی حاصل از زیارت کعبه، طبیعت بکر و پاکی که در طلب آن سودای سفر در سر گردشگر جای می گیرد، بقایای تمدنی کهن که گشت و گذار در آن حس کنجکاوی را ارضا می کند، سواحل زیبایی که صدای امواج آن به روان مسافر آسایش می بخشد، هیجان حاصل از فعالیت و تفریح در پارک های موضوعی همچون دیسنی لند و نشاط و شادی منشا گرفته از مشارکت جمعی در رویداد گردشگری، عناصری هستند که مردمان را به سفر به مقاصد مختلف جذب می کند. (رنجبریان، ۱۳۹۲، ۳۳۵)

موارد بالا نمونه هایی از محصولاتی هستند که می تواند گردشگران را به خود جذب کند. هر کشور، شهر یا جامعه محلی از عوامل جذب کننده گردشگر برخوردار هستند که با برنامه ریزی می توان از آن جاذبه ها کسب درآمد کرد و یا در بحث رقابت پذیری شهرها می توان منطقه خود را به دیگران معرفی و با دیگر مناطق رقابت کرد.

به عنوان مثال در کشور ایران و استان اصفهان منطقه ای به نامچشمه لادردر شهرستانخمینی شهروجود دارد که امروزه به همت مسئولان محلی به یکی از نقاط رفت و آمد گردشگران تبدیل شده و با برنامه ریزی صورت گرفته بسیاری از برنامه های شهری شهرستان خمینی شهر در این مکان برگزار می شود که این خود به جذب گردشگر و حتی شناخته شدن آن مکان به عنوان یک جاذبه گردشگری کمک نموده است.

یا احیاء بناهای سنتی با حفظ کارکرد می تواند منطقه مورد نظر را در بحث گردشگری کمک کند. به عنوان مثال احیا و بهره برداری شهرداری اصفهان از دو بنای تاریخی مثل خانه آیت ا… نجفی به نامخانه مشروطیتکه در زمانی این مکان محل مبارزه مشروطه خواهان بود یاحمام علی قلی آقاکه در گذشته کارکرد خدمت رسانی به مردم را داشته است و حال به همت شهرداری بازسازی شده و هر ساله بازدید کنندگانی را به خود می کشاند.

جامعه میزبان با توسعه گردشگری می تواند یک برون رفت به تمام مشکلات جامعه خود داشته باشد، از معضل بیکاری گرفته تا رونق مشاغل به خصوص مشاغل مستقیم و غیرمستقیم با صنعت گردشگری. به عنوان مثال کشور فرانسه ۹٫۷ درصد از تولید ناخالص داخلی را، از صنعت گردشگری تامین می‌کند.

اما همین توسعه و پیشرفت فعالیت گردشگری می تواند یک خطر برای جامعه میزبان هم به حساب بیاید! عواملی مانند گران شدن کالاها و تورم، انتقال فرهنگ مهمانان و… همیشه یک ترس برای مردم محلی بوده است.

به اذعان همه کارشناسان توسعه گردشگری با وجود تمام آثار مثبت و خدماتش به اقتصاد کشور، همیشه مضراتی هم برای جامعه داشته است به همین دلیل برخی از جوامع میزبان در مقابل ورود گردشگر به کشور یا منطقه خود موضع گیری شدیدی دارند. به بیان دیگر از رواج و توسعه گردشگری در جامعه خود نفرت یا بیم دارند.

در این مقاله کوشش شده است به بررسی چهار علت نفرت جامعه محلی و میزبان از ورود گردشگر پرداخته شود.

۱- تورم و گران شدن کالاها:

مسلم است مردم یک منطقه یا یک محله یا حتی یک آبادی کوچک تمایل به حضور دیگر همنوعانشان را به منطقه خود دارند و از این کار منفعت نصیبشان خواهد شد که علاوه بر معرفی منطقه خود و آثار و صنایع و تولیدات محلی، اقتصاد خود را هم تقویت کنند. نمونه بارز آن را می توان درشهرضا اصفهانمشاهده کرد که مردم محلی با خلاقیتی خاص به ساخت انواع لوازم سفالی پرداخته و از این راه امرار معاش هم می کنند.

اما مشکلی که اغلب در این نواحی گردشگری پیش می آید این است که با ورود گردشگر به منطقه، خود به خود کالاهایی که مورد نیاز گردشگران است گران می شود. اغلب افرادی که به مناطق گردشگر پذیر سفر می کنند عمدتا برای گذران اوقات فراغت خود ناچار به هزینه کردن هستند و ابایی از پرداخت هزینه در جامعه میزبان ندارند.

افزایش تقاضای کالا و ملزومات به دلیل سفر گردشگران، ممکن است سبب افزایش قیمت ها و در نتیجه برانگیختن احساس بد و خشمگینانه ساکنان محلی شود. (الوانی، ۱۳۸۵، ۱۵۸)

۲- انتقال فرهنگ مهمانان:

یک نوع ترس در میان جامعه محلی به خصوص جامعه محلی سنتی است و آن اینکهگردشگران بتوانند بر روی جامعه به خصوص جوانان جامعه اثرگذار باشندو بتوانند فرهنگ و عقاید خودشان را به آنان معرفی کنند. معمولا گردشگر در جامعه میزبان یا اثرگذار است یا اثرپذیر، به واقع می توان گفت یکی از محرک های اصلی گردشگری، اختلاف فرهنگ است که می تواند به تغییر ارزش های جامعه میزبان منجر شود. حتی اگر دولت میزبان بخواهد تغییری به نفع خود منطقه در آنجا اعمال کند به دلیل باورهای سنتی و یا حتی عادت کردن مردم محلی به انجام کارهای روزمره شان، با اقدامات دولت مخالفت می کنند.

به عنوان مثال در سه دهه پیش، زنان یکی از روستاهای حومه تهران برای شستن رختها و ظرف های خود به کنار نهر آب می رفتند و فاضلاب را در آن می ریختند؛ مرکز بهداشت محیط به منظور جلوگیری از آلوده شدن آب آشامیدنی تصمیم گرفت بدون مطالعه مردم شناختی اهالی این روستا، رختشویخانه ای با دیواره هایی که آن را از هم جدا می کرد بسازد اما این کار مورد استقبال زنان روستا قرار نگرفت زیرا رخت شستن به صورت سنتی فقط یک کار معمول برای آن ها نبود بلکه یک کنش ضمنی را به همراه داشت و به آنان این امکان را می داد تا در یک جا جمع شده با هم گفت وگو کنند و اطلاعات و مشغولیات ذهنی خود را به یکدیگر منتقل کنند. (رنجبر، ستوده، ۱۳۸۹، ۱۶)

مثال فوق نمونه بارز مقاومت جامعه محلی نسبت به نغییر پذیری است و همین دیدگاه باعث عدم اجازه به حضور گردشگر در جامعه خود خواهد شد.

۳- آسیب رساندن به محیط زیست و طبیعت:

توسعه گردشگری و حضور گردشگران انبوه در یک منطقه جغرافیایی، می تواند باعث صدمه زدن به محیط زیست و طبیعت گردد.گردشگری سبزنامی است که این روزها برای دفاع از محیط زیست در برابر پدیده گردشگری مطرح گردیده است.

گردشگری سبز را می توان این گونه تعریف کرد: یکی از انواع اکوتوریسم که با هدف جلوگیری از تخریب گردشگری بر محیط زیست به وجود آمده است.

بنابر گزارش توریسم آنلاین، گردشگری سبز لزوما به معنای گذران سفر با سختی ها و مرارتها نیست، برعکس بسیاری از مردم آن را سفری هیجان انگیز می دانند و با گزینه های مختلفی که از بازیافت مواد تا اقامت در چادرها و خانه های درختی، خوردن غذاهای محلی و بازدید از مناطق فرهنگی به جای جذابیت های معمول گردشگری دارند آن را ترجیح می دهند.
در این سفرها با برنامه ریزی که صورت می گیرد گردشگر از بسیاری مکانها و حیات وحش دیدار می کند بدون اینکه تاثیر مخربی بر محیط زیست داشته باشد.

اما وقتی جامعه میزبان مشاهده می کند که گردشگر به راحتی قوانین مربوطه را زیر پا گذاشته و در صدد آسیب رساندن به محیط زیست است، یک نوع نفرت از حضور گردشگر پیدا می کند. اعضاء جامعه میزبان به خوبی می دانند که گردشگران پس از مدتی از منطقه می روند و این اعضاء جامعه میزبان هستند که در آن منطقه باید زندگی کنند و درصورت آلودگی محیط زیست این مردمان محلی هستند که دچار زیان می شوند.

4- تفاوت شرایط اقتصادی جامعه میزبان و گردشگران:

عمدتا این تفاوت شرایط بیشتر در فعالیت های مرتبط با گردشگری به چشم می خورد. یکی از دلایل خشم و تنفر ساکنان محلی احساس حقارت ناشی از عدم برابری و تفاوت شرایط آنان و زندگی بازدیدکنندگان خارجی است که سبب پدیدار شدن نگرش منفی نسبت به صنعت گردشگری می شود. (الوانی، ۱۳۸۵، ۱۵۸ و ۱۵۹)

در این نمونه به خوبی نابرابری اقتصادی را مشاهده می کنیم. ورود گردشگران ثروتمند و مرفه و نحوه استفاده آنها از تعطیلات ممکن است موجب خشم جامعه میزبان شود.

به عنوان مثال امکان دارد یک گردشگر به پیشخدمت هتل برای حمل چمدان هایش یک دلار انعام دهد و هم زمان حقوق پدر این پیشخدمت به عنوان کارگر مزرعه یک دلار یا یک دلار و نیم در روز باشد. (الوانی، ۱۳۸۵، ۱۵۹)

راهکارها

هر مشکلی، یک راه حل برای برون رفت از وضع موجود دارد. مساله سفر امروزه با توجه به افزایش اوقات فراغت مردم یک مساله مهم و قابل برنامه ریزی است.

اوقات فراغت زمان بیهوده و بدون حس مسئولیت در زندگی افراد نیست بلکه برعکس در این زمان از انسان انتظار بیشتری می رود که احساس مسئولیت کند. حتی در زمانی که انسان به خودش واگذار شده، تصمیم گیری به عهده خودش است و می تواند آزادانه عمل کند پس مسئولیت پذیری نسبت به خود، اطرافیان و جامعه اهمیت زیادی دارد.

و همین امر موجب شده جوامع، رو به گردشگری بیاورند اما باید راه حلهایی را برای حل این مشکلات گفته شده در نظر گرفت.

فرهنگ سازی

فرهنگ سازی توسط سازمان های دولتی و متولیان گردشگری و مدیریت شهری: مدیریت شهری و یا سازمان های متولی امر گردشگری با طراحی بنرهای زیبا و نصب آن در سطح شهر می توانند در فرهنگ سازی سفر و آداب مربوط به سفر اقدام کنند.

یکی از مکان هایی که می توان به امر فرهنگ سازی مشغول شد ورودی های شهر است. همانطور که در بحث مدیریت شهری می خوانیم، زیبایی ورودی شهر تاثیر بسیاری بر گردشگران دارد. تبلیغ و آموزش آداب سفر و رعایت حقوق مردم جامعه میزبان از طریق نصب بنر، چاپ پوستر، بروشور یا با اقلام اهدایی تبلیغی می توان تا حدودی موارد مهم را به گردشگران گوشزد کنیم.

آموزش

آموزش نقش اساسی در نحوه سفر دارد و رسانه ملی و همچنین آموزش و پرورش باید در این امر پیشقدم باشند. هر شهر یا کشوری آدابی خاص دارند که دیگر مردم از آن بی اطلاع هستند. به عنوان مثال ساخت برنامه هایی با موضوع حمایت از محیط زیست و آموزش آن می تواند موثر باشد.

یکی از معضلات موجود در حفظ محیط زیست عدم همکاری گردشگران و مسافران با محیط زیست است که به خصوص در شهرهای شمالی ایران مشاهده شده و بعضی اوقات مردم در رعایت سلامتی آن محیط هیچ کوششی نکرده و حتی به تخریب محیط زیست می پردازند.

همایش ها و کنفرانس ها هم می تواند نقش موثری در ارائه نکات سفر داشته باشند.

همایش ها و کنفرانس های داخلی و بین المللی جهانگردی شامل جلسه های کوچک، دوره های کارورزی، سمینارها و کنفرانس ها و همایش های بزرگ، یک نوع عمده جهانگردی در سراسر دنیاست و در تمام کشورها مدام در حال توسعه است. (ضرغام، ۱۳۹۱، ۱۸۳)

فقدان برنامه ریزی مناسب محلی: جوامع محلی برای کاهش آسیب های گردشگران در مقصد نیازمند برنامه ریزی هستند؛ نظارت بر قیمت کالاها به خصوص در فصل شلوغی گردشگری، نمونه بارز از برنامه ریزی متصیدیان محلی می باشد.

منابع:

– الوانی، سید مهدی، پیروزبخت، معصومه (۱۳۸۵)، فرایند مدیریت جهانگردی، تهران، چاپ اول، انتشارات پژوهشهای فرهنگی

– رنجبر، محمود، ستوده، هدایت ا… (۱۳۸۹)، مردم شناسی با تکیه بر فرهنگ مردم ایران، تهران، چاپ پنجم، انتشارات ندای آریانا

– رنجبریان، بهرام، زاهدی، محمد (۱۳۹۲)، بازاریابی گردشگری، اصفهان، چاپ پنجم، انتشارت چهارباغ

– ضرغام، حمید (۱۳۹۱)، برنامه ریزی توسعه جهانگردی- رویکردهای همپیوند و پایدار، تهران، چاپ دوم، انتشارات مهکامه

– وب سایت توریسم آنلاین

انتهای پیام/

منبع: دانا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.dana.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «دانا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۹۳۴۲۶۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فروشگاه مجازی صنایع دستی و سوغات محلی در طبس راه اندازی شد

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان طبس گفت: امروزه با توجه به ظهور فناوری‌های دیجیتال، بسیاری از کسب و کار‌های کوچک و متوسط و کسب و کار‌های دانش بنیان به ضرورت دیجیتالی سازی کسب و کارشان پی برده اند و در همین جهت برگزاری دوره دیجیتال مارکتینگ از برنامه‌ها و اولیت‌های توسعه پایدار در روستای تاریخی اصفهک بوده است.

او افزود: برگزاری دوره‌های دیجیتال مارکتینگ در اصفهک در نهایت منجر به این شد تا تعدادی از جوانان و علاقمندان این روستا با همکاری مرکز رشد و فناوری اقدام به راه اندازی آنلاین شاپ یا فروشگاه مجازی با برند واچی https://vachi.ir/ کنند که با استقبال خوبی نیز مواجه شده است.

بیشتر بخوانید

ثبت ۵ اثر در آثار فاخر صنایع دستی کشور

عرب بیان کرد: فعالیت‌های انجام شده در زمینه گردشگری در روستای اصفهک سازگاری کامل با اهداف و برنامه‌های زیست محیطی دارد و فعالان گردشگری و صنایع دستی و مردم روستا بر این موضوع تأکید دارند و اقامتگاه‌های بوم گردی کاملا در این مسیر قدم بر می‌دارند و تولید زباله کم، بازیافت زباله و استفاده از موادی که تجدیدپذیر هستند و آسیب کمی به محیط زیست می‌زنند از اولویت‌ها و برنامه بوم گردی‌ها در اصفهک است.

 برند واچی نیز محصولاتش را به صورت کاملا سازگار با محیط زیست و با بهره گیری از سنت‌های قدیمی بسته بندی می‌کند.

باشگاه خبرنگاران جوان خراسان جنوبی بیرجند