به نقل از «اقتصاد آنلاین»

داخلی‌سازی خودروها را ارزان نکرد

تاریخ انتشار: ۲۷ تیر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۴۰۶۶۹۱۲

وزارت صنعت، معدن و تجارت این روزها همچنان بر داخلی‌سازی خودروهای جدید خارجی پافشاری می‌کند، چه آنکه معتقد است به این وسیله (ساخت داخل قطعات) می‌توان هزینه تولید و قیمت تمام شده را پایین آورد.

با این حال، تجربه تولید انواع خودرو در ایران و داخلی‌سازی آنها نشان می‌دهد این حربه تقریبا هیچ‌گاه کارگر نیفتاده و ساخت داخل نتوانسته قیمت تمام شده را پایین آورده یا کنترل کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

البته در اینکه داخلی‌سازی خودروها سبب ایجاد ارزش افزوده و اشتغال پایدار را نیز به‌دنبال دارد، شکی نیست و طبعا وزارت صنعت نیز علاوه‌بر بحث کاهش قیمت، چنین اهدافی را نیز دنبال می‌کند. به عبارت بهتر، این وزارتخانه می‌خواهد با افزایش هرچه بیشتر ساخت داخل خودروهای خارجی، ضمن پایین آوردن قیمت تمام شده، ارزش افزوده نیز ایجاد کرده و اشتغالزایی هم بکند. به گزارش دنیای اقتصاد، در دنیا نیز خودروسازان وقتی از کیفیت و قیمت تمام شده محصولات قطعه‌سازان خودی اطمینان داشته باشند، طبعا به سراغ واردات نمی‌روند و تامین قطعات را از این منابع انجام می‌دهند. در واقع آنچه در تامین قطعات، اولویت به‌شمار می‌رود، قیمت و کیفیت است؛ به‌نحوی‌که برنده این بازی، قطعه‌سازانی هستند که محصولاتی با سطح کیفی مناسب و قیمت تا حد امکان پایین، تولید می‌کنند.بر این اساس، در هر کشور صاحب صنعت خودرو، تامین قطعات از مسیر منابع داخلی در اولویت قرار دارد، مشروط بر آنکه کیفیت بالا و قیمت مناسب رعایت شده باشد و در غیر این صورت، خودروسازان به سمت منابع خارجی می‌روند. تردیدی وجود ندارد که تامین قطعات از منابع داخلی، تا حد قابل‌توجهی هزینه‌های مربوط به بسته بندی و لجستیک را کاهش می‌دهد و این موضوع به نوبه خود بر کاهش هزینه تولید و قیمت تمام شده خودروها اثرگذار است.

با این شرایط، نمی‌توان وزارت صنعت، معدن و تجارت را بابت اصل اهدافش در ماجرای داخلی‌سازی خودروهای خارجی مورد نکوهش قرار داد، چه آنکه ساخت داخل توام با کیفیت مناسب و کاهش قیمت، هم به نفع خودروسازی کشور است و هم به سود مشتریان. با این حال اما نگاهی به جاده داخلی‌سازی خودروها در ایران نشان می‌دهد بیشتر آنها و شاید همه شان، در طول این مسیر با کاهش قیمت مواجه نشده و حتی رفته‌رفته به دلایل مختلفی از جمله تورم تولید و افزایش نرخ ارز و بهره‌وری پایین و مواردی از این دست، روند صعودی قیمت را به خود دیده‌اند.حال در این اوضاع و احوال، دو پرسش بسیار مهم پیش می‌آید که پاسخ به آنها می‌تواند به حل چالش ساخت داخل خودروهای جدید خارجی در ایران کمک کند. پرسش اول این است که آیا فضای کسب‌و‌کار و اوضاع اقتصادی ایران اجازه می‌دهد قطعات ساخت داخل با کیفیتی بهتر و قیمتی مناسب (یا حداقل برابر) با مشابه خارجی‌شان تولید شوند؟ و پرسش دوم اینکه اگر پاسخ منفی است، وزارت صنعت و خودروسازان داخلی باید چه روشی را در تامین قطعات محصولات جدید خود در پیش بگیرند؟

تجربه‌های ناکام

برای پاسخ به پرسش اول، نگاهی می‌اندازیم به روند داخلی‌سازی و قیمت برخی خودروهای داخلی، تا به تجربه دریابیم چه رابطه‌ای میان این دو (داخلی‌سازی و کاهش قیمت) وجود داشته است. به‌نظر می‌رسد خودروهایی مانند تندر-90، پراید، پژو 405 و سمند مثال‌های مناسبی برای بررسی این ماجرا باشند، چه آنکه همه شان با وجود داخلی‌سازی در مقادیر مختلف، کاهش قیمت را تجربه نکرده‌اند. در این بین، پراید به‌عنوان خودرویی که اوایل دهه 70 وارد کشور شد و سپس به خطوط تولید راه یافت، با وجود ساخت داخل بیش از 95 درصد تا به امروز، هیچ‌گاه با کاهش قیمت مواجه نشده است. این محصول که روزگاری قیمتی زیر پنج میلیون تومان داشت، رفته‌رفته وارد فاز داخلی‌سازی شد و اگرچه انتظار می‌رفت قیمت آن کاهش یافته یا حداقل کنترل شود، اما این محصول حالا با ساخت داخلی نزدیک به 100 درصد، خودرویی 21 میلیون تومانی به‌شمار می‌رود.با این شرایط شاید گزاف نباشد اگر بگوییم پراید نمونه بارز ناکامی پروژه داخلی‌سازی در خودروسازی کشور (در فاز کاهش قیمت) است، چه آنکه افکار عمومی انتظار داشت این محصول با آن حجم از ساخت داخل، قیمتی بسیار پایین‌تر داشته باشد.

در کنار پراید، پژو 405 نیز همین اوضاع و احوال را دارد، چه آنکه این محصول هم نتوانست به‌واسطه داخلی‌سازی، خود را از گزند افزایش قیمت در امان بدارد. از پژو 405 به‌عنوان خودرویی با ساخت داخل بیش از 90‌درصد یاد می‌شود و در نگاه اول طبعا باید این موضوع اثر ملموسی بر قیمت تمام شده آن گذاشته باشد، این در حالی است که افکار عمومی نمی‌تواند ارتباطی میان این حجم از ساخت داخل با روند افزایش قیمت 405 برقرار کند. این محصول در اواسط دهه 80 قیمتی حدود 12 میلیون تومان داشت و اگرچه در این سال‌ها ساخت داخل آن به بالای 90 درصد رسیده است، با این حال این محصول رفته‌رفته گران شد و حالا خودرویی 30 میلیون تومانی به حساب می‌آید.

اتفاقا ایران خودرویی‌ها قصد داشتند در اواسط دهه 80 و با افزایش ساخت داخل پژو 405، قیمت آن را به زیر 10 میلیون تومان برگردانند، با این حال بروز آتش سوزی در 405‌های تولیدی، عملا این پروژه را ناکام گذاشت. در کنار 405 و پراید اما سمند نیز شرایطی مشابه را به خود می‌بیند، چه آنکه این خودرو نیز داخلی‌سازی با مقادیر بالا را تجربه کرد اما قیمتش نه تنها پایین نیامد، افزایش نیز یافت. سمند در اواسط دهه 80 (چهار سال پس از عرضه به بازار) قیمتی برابر با 13 میلیون تومان داشت و ازآنجاکه لقب خودرو ملی را دارد، انتظار می‌رفت ساخت داخلش افزایش یافته و قیمتی مناسب نیز داشته باشد. این در حالی بود که سمند نیز سرنوشتی بهتر از 405 و پراید پیدا نکرد و در طول این سال‌ها با وجود بالا رفتن ساخت داخل آن، قیمت تمام شده اش هم افزایش یافت.اما از سمند و 405 و پراید که بگذریم، تندر-90 نیز از جمله دیگر خودروهای متورم توام با ساخت داخل به‌شمار می‌رود. این محصول اتفاقا حواشی زیادی در فاز داخلی‌سازی به همراه داشت و درحالی‌که قرار بود محصولی ارزان باشد، رفته‌رفته به خودرویی نسبتا گران تبدیل شد.این محصول که آغاز تولید آن با داخلی‌سازی حدودا 40 درصدی بود، ابتدا در مدل پایه با قیمتی زیر 10 میلیون تومان عرضه شد، با این حال و با وجود آنکه در این سال‌ها داخلی‌سازی بیشتری را به خود دید، قیمتش افزایشی چشمگیر را تجربه کرد. در حال حاضر که تندر-90 نزدیک به 60 درصد ساخت داخل دارد، قیمتش به بیش از سه برابر سال 86 (سال عرضه به بازار) رسیده است.

مرور ماجرای داخلی‌سازی این چهار خودرو نشان می‌دهد ساخت داخل نتوانسته به تنهایی مانع افزایش قیمت خودروها در ایران شود و در باب چرایی این موضوع، دلایل مختلفی مطرح می‌شود. «فضای کسب‌و‌کار نامناسب»، «عملکرد ضعیف خودروسازان» و همچنین تیراژ پایین (در برخی موارد)، از جمله دلایلی هستند که اجازه کاهش قیمت خودروهای تولید داخل را به‌واسطه داخلی‌سازی نداده‌اند. در این بین، فضای نامناسب کسب‌و‌کار که خود مسائل مهمی مانند نوسان نرخ ارز و تورم عمومی و بخشی و همچنین نرخ سود بالای تسهیلات بانکی را در بر می‌گیرد، یکی از مهم‌ترین عوامل در افزایش قیمت خودروها با وجود ساخت داخل کردن آنها است. به اعتقاد کارشناسان، وقتی مثلا تورم عمومی و بخشی طی سال‌های گذشته افزایشی بوده، این موضوع به نوبه خود بر کاهش اثر داخلی‌سازی در قیمت تمام شده، تاثیر منفی گذاشته است. همچنین وقتی سیستم بانکی کشور تسهیلاتی با نرخ سود بالا را در اختیار خودروسازان می‌گذارد و جریمه‌های سنگین بر تاخیر در بازپرداخت اقساط آنها می‌بندد، این موضوع تاثیر منفی خود را بر قیمت تمام شده می‌گذارد و بخشی دیگر از اثر داخلی‌سازی را خنثی می‌کند. در نهایت، صعودی شدن نرخ ارز را نیز به‌عنوان دیگر عامل اثرگذار بر قیمت تمام شده خودرو، نمی‌توان نادیده گرفت، زیرا این موضوع به طور مستقیم بر قیمت تمام شده قطعات داخلی اثر می‌گذارد، بنابراین هزینه تولید خودروها را بالا می‌برد. با این حساب، در شرایطی که فضای کسب‌و‌کار و اوضاع اقتصادی کشور از شرایط مناسبی برخوردار نباشد، این موضوع تا حد قابل‌توجهی از اثرگذاری داخلی‌سازی بر کاهش قیمت خودروها می‌کاهد. البته این موضوع را نیز نباید نادیده گرفت که هزینه‌های دولتی مانند مالیات و تعرفه نیز اثری قابل‌توجه بر قیمت نهایی خودروها می‌گذارند؛ بنابراین دولت اگر می‌خواهد تاثیر داخلی‌سازی را بر کاهش قیمت بالا ببرد، بهتر است از بخشی از این هزینه‌ها چشم پوشی کند.

جدا از این موضوع اما عملکرد خودروسازان به خصوص در حوزه بهره‌وری نیز به نوبه خود اثر ساخت داخل قطعات را بر قیمت تمام شده خودروها، کاهش داده است. در خودروسازی ایران، نسبت کارگر به تولید، فاصله‌ای فاحش با آنچه در خودروسازی دنیا می‌گذرد، دارد و این یعنی بهره‌وری ضعیف در این صنعت. طبعا اگر خودروسازان توانسته بودند در این سال‌ها بهره‌وری خود را بالا ببرند، از هزینه‌های مالی شان کاسته می‌شد و این موضوع قطعا بر قیمت تمام شده محصولات اثر می‌گذاشت. در کنار بهره‌وری ضعیف اما ساختار مالی نامناسب خودروسازان و وجود هزینه‌های اضافی و همچنین دولتی بودن صنعت خودرو، از دیگر مسائلی هستند که به نوبه خود اثربخشی داخلی‌سازی را بر قیمت تمام شده کم کرده‌اند.در کنار این موضوع اما می‌توان تیراژ پایین برخی خودروها را نیز دلیلی دیگر برای کاهش اثر داخلی‌سازی بر قیمت خودروها دانست. واضح است که افزایش تیراژ هر خودرویی به کاهش هزینه‌های سربار آن کمک می‌کند و بنابراین وقتی محصولی از تیراژ قابل‌قبول و اقتصادی برخوردار نباشد، اثر داخلی‌سازی آن بر قیمت، ضعیف خواهد بود.این موضوع در مورد خودروهایی مانند تندر-90، خود را نشان داده و به‌نظر می‌رسد در خودروهای پسابرجامی نیز که ظاهرا تیراژ چندان بالایی نخواهند داشت جلوه خواهد کرد.

فشار داخلی‌سازی ادامه می‌یابد؟

با توجه به عواملی که شرح آنها رفت، مشخص می‌شود داخلی‌سازی اگرچه به خودی خود بر کاهش قیمت تمام شده خودروها اثرگذار است، اما در ایران با توجه به عوامل مطروحه، این اثرگذاری به حداقل رسیده است. در این شرایط باید به سراغ پرسش دومی که پیش‌تر مطرح شد برویم و از مسوولان وزارت صنعت بپرسیم آیا با این اوضاع و احوال، کماکان فشار بر داخلی‌سازی را راهکار مناسب برای کاهش هزینه‌های تولید در خودروسازی کشور می‌دانند؟ احتمالا پاسخ آنها به پرسش مطروحه مثبت باشد، این در حالی است که بسیار بعید به‌نظر می‌رسد با توجه به تجربه‌های قبلی، قیمت خودروهای پسابرجامی نیز در مسیری نزولی قرار گیرد.فراموش نکنیم که ایران خواه ناخواه باید به عضویت سازمان تجارت جهانی در بیاید و در آن شرایط و با حذف یا کاهش شدید تعرفه‌ها، رقابت بر سر تامین قطعات بسیار افزایش خواهد یافت. این افزایش رقابت در صورتی که فضای کسب‌و‌کار و اقتصاد کشور اصلاح نشود و ساختار مالی خودروسازان و همچنین بهره‌وری آنها بهبود نیابد، احتمالا سبب حذف بسیاری از تامین‌کنندگان داخلی خواهد شد. با این حساب، بهتر است دولت و وزارت صنعت در درجه اول تلاش برای بهبود اوضاع کسب‌و‌کار و اقتصاد کشور را بیشتر کرده و ضمن کاهش هزینه‌های خود در خودروسازی، ترغیب خارجی‌ها به ساخت داخل را از مسیری غیر از اجبار و فشار، دنبال کنند.

منبع: اقتصاد آنلاین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.eghtesadonline.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «اقتصاد آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۰۶۶۹۱۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

۹۵ درصد قطعات نیروگاهی کشور ساخت داخل است/ آمادگی برای فصل گرما

علی اکبر محرابیان عصر پنجشنبه در حاشیه افتتاح خط تولید «شینه» یا سیم پیچ های ژنراتورهای نیروگاهی و بازدید از شرکت تعمیرات قطعات نیروگاهی ایران در شهرستان فردیس استان البرز افزود: قطعات واحدهای نیروگاهی قدیمی کشور ساخت خارج است که اکنون توسط شرکت های دانش بنیان ایرانی این قطعات تولید می شود.

وی گفت: امروز با تکیه بر علم و دانش متخصصان صنعت برق کشور و ظرفیت های علمی شرکت های دانش بنیان داخلی بسیاری از قطعات و تجهیزات این صنعت ساخت ایران است.

محرابیان اظهار کرد: امروز ۲ شرکت برق حرارتی و تعمیرات نیروگاهی در کشور پیشتاز هستند و بیشترین قرارداد ها را با شرکت های دانش بنیان داخلی دارند.

وزیر نیرو ادامه داد: قطعاتی که برای اولین بار در کشور با همکاری شرکت های دانش بنیان ساخته شده از کیفیت بالایی برخوردار هستند و هرروز با بهره گیری از ظرفیت دانش بنیان ها شرایط نیروگاههای برق آبی و حرارتی کشور بهتر می شود.

اجرای ۱۸۰ پروژه و اقدام برای عبور از فصل گرما

وزیر نیرو با اشاره به اجرای پروژه های متعدد طی سال گذشته و اوایل امسال گفت: در حال فراهم کردن شرایط برای عبور از پیک فصل گرما هستیم.

محرابیان اظهار کرد: با توجه به ورود به فصل گرما با تلاش کارکنان وزارت نیرو از سال گذشته ۱۸۰ پروژه و اقدام را در دستور کار قرار دادیم که در بخش های مختلف مانند توسعه نیروگاهها، شبکه ها و اقدامات نرم افزاری مانند مدیریت مصرف در دستور کار قرار گرفته است.

وی ادامه داد: یکی از مهمترین اقدامات ما آماده سازی کل نیروگاههای کشور برای تولید حداکثری برق در شرایط اوج مصرف تابستان است؛ به همین منظور برخی از نیروگاههای ما تعمیرات اساسی ، بازبینی و تعدادی هم به استانداردسازی شرایط نیاز دارند که برای تولید حداکثری آماده شوند.

وی ادامه داد: یکی دیگر از اقدامات توسعه شبکه پست ها و خطوط انتقال برق کشور بوده که رفع حبس تولید، اصلاح ولتاژ و استاندارد کردن برق از جمله اقدامات به شمار می رود.

محرابیان گفت: از ۱۸۰ پروژه و اقدام در دستور کار، حدود ۷۵ پروژه در زمینه تقویت شبکه های برق از جمله در استان های البرز، تهران ، مازندران، خوزستان سیستان و بلوچستان است و در این قالب چندین پست ۴۰۰ کیلوولت، ۲۳۰ کیلو ولت ، خطوط انتقال فشار قوی و فوق توزیع را در دست اجرا داریم.

آماده سازی نیروگاهها توسط شرکت تعمیر نیروگاهی ایران

وزیر نیرو با اشاره به اقدامات شرکت تعمیرات نیروگاهی ایران در فردیس اظهار کرد: این مجموعه نیز نقش اساسی در تعمیر و تامین تجهیزات نیروگاهی کشور دارد.

محرابیان اظهار کرد: شرکت تعمیرات نیروگاهی ایران مستقر در فردیس البرز افزون بر تولید و تعمیر قطعات نیروگاههای کشور ، اکنون نیز یک پروژه مهم نیز در زمینه تعمیر ژنراتور نیروگاه رودبار لرستان را در دست اقدام دارد که به زودی آماده می شود.

وی بیان کرد: از آنجا که ما تا پیش از این تجربه کافی برای تعمیر چنین بخش های نیروگاهی را نداشتیم اما با اعتماد و تکیه بر دانش متخصصان داخلی توانستیم تعمیر این ژنراتور را به دست بگیریم و آن را به خوبی پیش ببریم.

محرابیان گفت : در زمان حاضر کار تعمیر سالانه بیشتر نیروگاههای کشور پایان یافته و قرار است تا پانزدهم اردیبهشت ماه جاری تعمیر تمام نیروگاهها کامل شود؛در بخش انرژی های تجدید پذیر و خورشیدی نیز اقدامات خوبی در کشور انجام شده و یا در اجرا است و در تلاش هستیم تا دراین بخش به خودکفایی کامل برسیم.

ساخت نیروگاه در خارج از کشور

وزیر نیرو اظهار کرد: یکی از بخش هایی که بیشترین صادرات خدمات و مهندسی داریم بخش نیروگاهی کشور است که تاکنون نیروگاههای زیادی در خارج کشور اجرا شده ضمن آنکه طی سالهای اخیر نیروگاه های بسیاری از کشورها را تعمیرو بازسازی کرده ایم.

محرابیان بیان کرد:  برای ارتقای صنعت برق کشور  نیاز به چندین آیین نامه  و اقدامات اجرایی داشتیم که همه آنها اجرا شده و تنها تصویب آیین نامه ماده ۱۰ باقی مانده است که انتقال یارانه سوخت از شروع زنجیره به انتهای زنجیره مصرف است ؛ این آیین نامه در نوبت تصویب دولت قرار دارد.

شرکت تعمیرات نیروگاهی ایران مستقر در فردیس در زمینه ساخت و تولید قطعات نیروگاهی از جمله ۱۷ نوع تجهیز نیروگاهی با بیش از هفت هزار قطعه نیروگاهی فعالیت دارد.خط تولید شینه ها یا سیم پیچی ژنراتورهای نیروگاهی با ساخت ماهانه ۳۰۰ دستگاه شینه با حضور وزیر نیرو افتتاح شد.

باشگاه خبرنگاران جوان البرز کرج