پرداختن علمی به ابعاد هنری تلاوت قرآن
تاریخ انتشار: ۲۷ تیر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۴۰۷۶۴۵۹
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، رضا سلامت‌پناه، معاون مطالعات و برنامه‌ریزی راهبردی شورای تخصصی توسعه فرهنگ قرآنی در نشست تخصصی «ترویج تلاوت قرآن کریم با هدف قرائت عموم» که صبح امروز، 28 تیرماه به همت ایکنا در محل سالن جلسات مرکز رشد فناوری‌ها و هنر قرآنی وابسته به سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان کشور برگزار شد، اظهار کرد: به بحث تلاوت قرآن، می‌توان از چندین منظر پرداخت اما قرآن و نفس قرآن و اینکه خود کلمه قرآن و خواندن آن چه از روی متن باشد و چه از روی حافظه و قلب، موضوعیت دارد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
معاون مطالعات و برنامه‌ریزی راهبردی شورای تخصصی توسعه فرهنگ قرآنی در این نشست که حسین مرادی و رضا روانبخش نیز حضور داشتند، افزود: می‌توانیم سه رویکرد نسبت به تلاوت قرآن داشته باشیم. اولین رویکرد، رویکرد تزکیه و تعلیمی تلاوت قرآن است. خود تلاوت، ابعاد زیادی دارد و در مرحله آخر آن که همان قرائت است، یک بُعد رفتاری و یک بعد اثرپذیری نیز در معنای آن مستتر است. این بُعد تزکیه و تعلیمی قرآن که در کلام‌الله مجید نیز آمده است «يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ»، موجب تزکیه و تعلیم کتاب حکمت می‌شود. بُعد دیگر رویکرد عبادی و روحانی است. ما در بُعد عبادی و حتی با رویکرد فقیهانه اگر به این مسئله نگاه کنیم، احادیث متعدد و اعمال واجب و مستحب بسیاری داریم که خواندن قرآن در آن‌ها مدخلیت و موضوعیت دارد و بدون خواندن قرآن به اعتبار فقها اِتیان آن فعل صورت نمی‌گیرد و در واقع آن عمل یا عبادت به سرانجام نرسیده و انجام نشده است.
وی ادامه داد: رویکرد دیگر که شاید مباحث ما به آن سمت بیشتر چرخش دارد، رویکرد هنری و زیباشناسانه نسبت به تلاوت قرآن است. با تفاوتی که نسبت به تلاوت و قرائت قائل هستیم و تلاوت میتواند اعم نیز باشد، در رویکرد هنری و زیباشناسانه آن، از اینجا بحث آغاز می‌شود که این رویکرد چه تأثیری میتواند در رواج و گسترش قرآن در میان عموم داشته باشد؟ یعنی اینکه بحث هنری و زیباشناختی نسبت به تلاوت قرآن چگونه میتواند موجب نشر و توسعه پرداختن به قرآن در میان عامه مردم باشد؟ که به این موضوع نیز هم می‌توان از نگاه ترویجی وهم از بعد علمی و هنری نگاه کرد.
سلامت‌پناه اظهار کرد: تلاوت قرآن به مثابه راهبرد جهت توسعه فرهنگ قرآنی در جامعه است. تلاوت قرآن میتواند هم به یک نحوه‌ای نیاز تعلیمی جامعه و هم نیاز زیباشناختی فطری ما را تأمین کند و هم برای حال و آینده توسعه فرهنگ قرآنی در جامعه اسلامی خیلی مؤثر و مهم است. امر تلاوت قرآن نیز همزاد با قرآن است؛ چراکه علما اعتقاد دارند که قرآن پیش از اینکه یک متن مکتوب باشد، صوت مسموع است یعنی جنبه صوتی و شنیداری قرآن بر نگارش قرآن مقدم است. عالی‌ترین شکل هنر اسلامی نیز در قرائت قرآن شکل گرفته است. ما دو جنبه اصیل برای هنر قرآنی داریم که یک جنبه آن همان جنبه «اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ» است. اولین آیه‌ای که با خواندن شروع می‌شود و نفس قرآن نیز خواندن و خوش‌خوانی است. از اینجا قرائت قرآن شکل می‌گیرد و در ادامه «الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَمِ» آمده است، یعنی تعلیم به قلم و خوشنویسی قرآن یعنی هم خوش‌خوانی و هم خوشنویسی مبدأ همه هنرهای اصیل اسلامی بوده است و تجلی صوتی و تجلی نوشتاری قرآن مبدأ همه هنرهای اسلامی است که این با هنری که در ادیان دیگر وجود دارد، متفاوت است.
معاون مطالعات و برنامه‌ریزی راهبردی شورای تخصصی توسعه فرهنگ قرآنی افزود: در هنر اسلامی کلمه، مبدأ شکل‌گیری است و آن هم کلمه قرآن است یعنی کلمه از بُعد صوتی و از بُعد نوشتاری که تلاوت قرآن نیز هنر سمعی و آوایی است و می‌خواهد زیباترین جلوه مسموع کلام خدا را در اختیار شنونده بگذارد که جمال حق را به نحوی منعکس کند. خوشنویسی نیز جنبه بصری است. همچنین، درباره اینکه تلاوت و قرائت قرآن نسبت به خوشنویسی چگونه ارزیابی می‌شود؟ حکما از جمله یکی از حکمای متأخر ما استاد مهدی الهی قمشه‌ای، کتاب شریفی به نام حکمت الهی دارد که در آنجا اوصاف ادراکات بشری چه حسی و چه مجرد را بحث می‌کند. در این کتاب، بحثی دارد راجع به اینکه سمع (گوش) و بصر (چشم) یعنی آن چیزی که ما به ازای سمع چه در هنر و چه در معارف و آن چیزی که ما به ازای بصر چه در هنر و چه در معارف وجود دارد، کدام از دیدگاه حکمت ارزش بیشتری دارد که در آنجا استدلال می‌کند که هنرهای مسموع و مسموعات از مبصرات و آن چیزی که به چشم مربوط می‌شود، ارزش بیشتری دارد.
وی ادامه داد: در مباحث میان‌رشته‌ای می‌توان به این اثر تربیتی قرائت قرآن بر نفس که هم مباحث هنری و هم مباحث تعلیم و تربیت و هم مباحث فیزیولوژیکی بدن انسان در آن وجود دارد، پرداخت. قرائت قرآن کریم نیز از این نوع است و در میان هنرهای اسلامی، اول قرائت قرآن و سپس، خوشنویسی و کتابت آن اصیل‌ترین هنرها هستند. اینکه چطور، قرائت و ترویج قرائت موجب تکمیل و کمال نفوس انسانی می‌شود، باید به آن پرداخته شود. قرائت قرآن، موضوعیت دارد، یکی از جنبه‌های اعجاز قرآن، خود نفس لفظ قرآن و مسموع قرآن معجزه است و این به خاطر همخوانی و همنشینی است که صوت با فطرت انسانی دارد.
سلامت‌پناه تصریح کرد: واقعیتی که وجود دارد این است که در حوزه پژوهش‌های قرآنی باید نیازسنجی دقیق صورت گیرد؛ چراکه آن چیزی که در این حوزه ارائه می‌شود با نیازهای ما در امور قرآنی هیچ سنخیتی ندارد. ابعاد مختلف معرفتی، تفسیری، هنری و اجتماعی تلاوت قرآن بحث مورد نیاز جامعه است که پرداختن به این مباحث ممکن است با برخی مشکلات مواجه شود و آن این است که پرداختن علمی به این مباحث در شعاع برخی هجمه‌ها قرار می‌گیرد. در این زمینه، هیچ هراسی نباید از مطرح کردن و پرداختن علمی و آکادمیک به این موضوعات وجود داشته باشد و نباید طوری شود که با ایجاد این هجمه‌ها، پرداختن به این مباحث به طور کلی از دور خارج شود.
معاون مطالعات و برنامه‌ریزی راهبردی شورای تخصصی توسعه فرهنگ قرآنی گفت: بسیاری از این موارد و مباحث باید در فضاهای آکادمیک مطرح شود. از یک طرف مباحث علمی از این دست باید در فضاهای خاص خود طرح شود و از طرف دیگر نیز نباید هجمه‌هایی به این مباحث باشد و حداقل فایده طرح این مباحث این است که انفتاح افق‌هایی جدید در فضای علمی برای پرداختن پژوهشگران به مباحث قرآنی است. امروزه پایان‌نامه‌های خیلی کمی وجود دارد که به این امر می‌پردازند. همچنین، در مباحث میان‌رشته‌ای نیز می‌توان به این مباحث پرداخت. درخواستی که از مجموعه برگزارکنندگان این نشست تخصصی دارم این است که با یک منطق علمی با این مباحث مواجه شویم یعنی در روند برگزاری این جلسات تنها افراد خاصی را در چند جلسه دعوت نکنیم که فقط بیایند و بروند بلکه اگر می‌خواهیم این مباحث را علمی‌تر طرح کنیم، باید مباحث را برای ساماندهی و به نتیجه رساندن مهندسی کنیم.
منبع: ایکنا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۰۷۶۴۵۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ثبت‌نام لیگ قرآنی «ضحی» در گیلان آغاز شد
به گزارش حوزه استان ها خبرگزاری تقریب، امیرحجت مرادی، مدیرعامل مؤسسه تسنیم قرآن و عترت گیلان در گفت‌وگویی از آغاز ثبت‌نام سومین دوره مسابقات تیمی حافظان و قاریان قرآن کریم استان خبر داد و اظهار کرد: سومین دوره مسابقات تیمی حافظان و قاریان قرآن کریم «ضحی» گرامیداشت شهدای قرآنی گیلان این دوره در قالب لیگ در استان برگزار می‌شود.
وی افزود: رشته‌های این دوره شامل حفظ جزء۳۰، حفظ سه، پنج، ۱۰، ۲۰ و حفظ کل و قرائت و حفظ موضوعی(مسطورا) است؛ مسابقات گروه‌های ۱۰ و ۲۰ جزء و حفظ کل به صورت لیگ و گروه‌های قرائت و حفظ جزء ۳۰، سه جزء و پنج جزء به‌صورت یک مرحله‌ای(جام قهرمانی) برگزار خواهد شد.
مسئول دبیرخانه هفته قرآن و عترت گیلان با بیان اینکه در رشته‌های حفظ اجزاء همه اعضای تیم یکسان و از ابتدای قرآن نظیر سه جزء اول، پنج جزء اول و غیره است، گفت: در رشته قرائت آقایان ترکیب تیم شامل یک نفر تحقیق، یک نفر ترتیل، یک نفر مؤذن و در بخش بانوان یک نفر تحقیق، یک نفر ترتیل و یک نفر دعاخوان است؛ رشته حفظ موضوعی بر اساس طرح زندگی با آیه‌ها «مسطورا» شامل حفظ و مفاهیم از کتاب مسطورا خواهد بود.
دبیر اجرایی سومین دوره جام قرآنی «ضحی» استان گیلان بیان کرد: در این دوره تیم‌ها توسط شخصیت‌های حقوقی شامل تشکل‌های قرآنی، مجموعه‌های فرهنگی دینی، مدارس یا شخصیت‌های حقیقی نظیر اساتید، حافظان و قاریان تشکیل می‌شود؛ هر تیم از سه عضو(متسابق) و یک سرپرست تشکیل می‌شود.
مسئول دبیرخانه هفته قرآن و عترت گیلان با بیان اینکه در شخصیت‌های حقوقی مدیر تشکل به عنوان سرپرست تعیین و در شخصیت‌های حقیقی مربی یا یکی از اعضای تیم به عنوان سرپرست معرفی می‌شود، تصریح کرد: ضوابط و آیین‌نامه داوری مسابقات مطابق آیین‌نامه مسابقات رسمی جمهوری اسلامی ایران (اوقاف) است.
وی افزود: همه تیم‌ها باید امتیاز ۷۰ را کسب کنند و معدل تیم نباید از ۷۰ کمتر باشد؛ تیم‌هایی که امتیاز کمتر از ۷۰ را کسب کنند در مراحل بعدی یک گروه سقوط خواهند کرد.
مرادی گفت: ثبت‌نام این مسابقات آغاز شده و تا ۲۰ اردیبهشت‌ماه ادامه دارد، علاقه‌مندان می‌توانند از طریق تکمیل و ارسال فرم مشخصات از طریق پیام‌رسان ایتا به شماره ۰۹۱۱۱۴۹۳۴۵۷ نسبت به ثبت‌نام اقدام کنند.
انتهای پیام/
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است