نوبخت: مراقب بهانهجويي آمريکا در اجراي برجام هستيم/ تيم اقتصادي دولت کاراتر ميشود
تاریخ انتشار: ۳ مرداد ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۴۱۵۷۱۷۴
خبرگزاري آريا - به گزارش خبرگزاري آريا، دکتر محمدباقر نوبخت طبق سنت جلسات گذشته با ارائه آماري از وضعيت اقتصادي کشور جلسه پرسش و پاسخ سخنگوي دولت را آغاز کرد.
او درباره رشد اقتصادي کشور بر اساس سال پايه 90 گفت: مرکز آمار ايران رشد اقتصادي را با محاسبه نفت 11.1 درصد اعلام کرد و رشد اقتصادي بدون نفت را 6.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
وي در ادامه گفت: سال پايه اگر از سال 76 به سال 90 منتقل شود، منطقي و واقعگرايانهتر است.
او با اشاره به اينکه نرخ تورم تيرماه 7.6 است گفت: به نسبت خردادماه، 2دهم واحد درصد افزودهشده. نرخ تورم نقطهبهنقطه در تيرماه با نيم درصد تقليل به 7.4 درصد رسيده است.
دکتر نوبخت گفت: اين افزايش اندک مربوط به افزايشهاي چندماهه بوده و ميتوان گفت نرخ تورم حدود 7 درصد باقيمانده و دولت تلاش ميکند نرخ تورم را تکرقمي نگه دارد.
رئيس سازمان مديريت و برنامهريزي با اشاره به اينکه دولت دنبال ايجاد 950 هزار شغل جديد در کشور است، گفت: درصورتيکه به اين هدف نرسيم ضمن افزايش تعداد بيکاران، شاهد کاهش رشد اقتصادي خواهيم بود.
خريد تضميني گندم ادامه دارد
دکتر نوبخت گزارشي هم درباره خريد تضميني گندم به ازاي هر کيلوگرم 1300 تومان ارائه کرد و گفت: پرداخت يارانه روي خريد گندم باعث ميشود سالانه 15000 ميليارد تومان پرداخت کنيم. شايد کسي توصيه کند با واردات گندم، هزينه کمتري متحمل ميشويم ولي ما اين ارقام را جزء هزينههاي جاري نميدانيم. برخي دوستان ميگويند هزينه جاري زياد ميشود، ولي بگوييد کدام هزينه جاري را بايد کم کرد.
او با اشاره به اينکه نميتوان از حقوق معلمان يا بازنشستگان کاست، گفت: نميشود از سيستم بهداشت يا بودجه دفاعي کشور کم کرد. عدهاي ميگويند چرا به گندم يارانه ميدهيد. ما ازنظر مباني با واردات گندم موافق نيستيم. اقتصاد ما در چهارچوب اقتصاد مقاومتي فعال است و واردات گندم قابلقبول نيست.
دکتر نوبخت با ارائه گزارش خريد 7 ميليون و 250 هزار تن گندم گفت: ارزش اين خريد 9 هزار و 490 ميليارد تومان است که تاکنون 7 هزار و 730 ميليارد تومان آن پرداختشده است. اين خريد زماني از سوي دولت انجام ميشود که ماههاي اول سال است و ورودي خزانه با کندي مواجه است و طرحهاي عمراني با شدت بيشتري دنبال ميشود.
دکتر نوبخت گفت: هر دو ميزان رشد اقتصادي بر پايه سالهاي 76 و 90 محاسبه ميشود. ازاينپس ميخواهيم آمار اقتصادي بر پايه سال 90 عنوان شود.
وي با اشاره به آمار تحويل 52 هزار و 313 دستگاه تاکسي نو به ناوگان حملونقل گفت: تعداد حوالههاي صادره ممکن است بسيار بيشتر باشد ولي ما جايگزيني نهايي تاکسي را مدنظر داريم.
تکذيب مشورت گرفتن از شهرام جزايري
دکتر نوبخت در پاسخ به يک سؤال درباره کمک گرفتن از شهرام جزايري گفت: دولت از طريق اهرمهاي بودجهاي در حال تلاش براي بهبود وضعيت اقتصادي است. بنابراين اين سخنان، نادرست و مخدوش کردن فعاليتهاي دولت است. مردم از اين سخنان زياد شنيدند و در انتخابات، تصميم گرفتند و رأي قاطعتر خود را به دکتر روحاني دادند و ايشان بر سر پيمان با مردم هستند.
واکنش دولت به تحريمهاي آمريکا
خبرنگاري درباره احتمال افزايش تحريمهاي آمريکا عليه ايران و روسيه پرسيد. سخنگوي دولت گفت: در ارتباط با هر نوع نقض برجام اعم از اعمال تحريمهايي که در برجام لغو شده، بايد گفت اين مسائل قطعاً نقض برجام است و کميتهاي مرتباً اين مسائل را رصد ميکند. در هفتههاي گذشته موارد اجراي برجام بررسي شد. ترديد نکنيد از حقوق ملي نخواهيم گذشت و در صورت دريافت گزارش رسمي از کارگروه مربوطه، اقدام قاطع انجام خواهيم داد.
وي با اشاره به بيانيه اخير کاخ سفيد گفت: مداخله در احکام قوه قضاييه ايران، بياساس است و پاسخ ما روشن است که به درشتگويي هيچ توجهي نميکنيم.
دليل افزايش مصرف بنزين
سؤالي درباره دليل افزايش مصرف بنزين پرسيده شد. سخنگوي دولت گفت: آنچه وزارت نفت بيان کرد، منطقي است، تعداد خودروها افزايشيافته و سوخت هم بيشتر مصرف ميشود. همچنين بايد در نظر داشت کارت سوخت در صورتي مصرف را کم ميکند که سقف براي مصرف گذاشته شود. صرف داشتن کارت سوخت، مصرف را کم نميکند.
او درباره تبديل واحد ريال به تومان گفت: قانون پولي ما مربوط به 50 سال پيش است. اين قانون بهروز شده و تحويل مجلس شد. در يکي از مواد اين قانون، تبديل ريال به تومان مطرحشده. برخي افراد به بقيه 80 ماده توجه نميکنند. البته ميتوانند روي اين ماده موافقت يا مخالفت کنند. مجلس خواهان تغيير قانون پولي کشور بود. بهتر است ما و مجلس استدلال کنيم تا مردم قضاوت کنند چه کسي منطقيتر صحبت ميکند.
او با اشاره به اينکه پول رسمي ريال است ولي در دادوستد، مردم با تومان عمل ميکنند، توضيح داد: هميشه ما هم اعداد و ارقام را برحسب تومان ميخوانيم. همان چيزي که مردم ساليان سال عمل ميکنند را ميگوييم. برخي ميگويند ميخواهيم تورم ايجاد کنيم يا همه پولها را عوض کنيم. اصلاً اينطور نيست. رفتهرفته ميشود همراه با سياست نو کردن اسکناسها، اقدام به تغيير واحد پولي کنيم. قرار نيست پولهاي رايج از دور خارجشده يا 3000 ميليارد تومان خرج تغيير اسکناسها و مسکوکات کنيم. اين تغيير ارتباطي با بحث صفرهاي واحد پولي ندارد، فقط ميخواهيم محاسبات را منطقيتر کنيم. البته چه اشکالي دارد رسانه ملي مصاحبه کند ولي تخفيف دادن اصلاح قانون مالي و پولي به تغيير ريال به تومان درست نيست.
او در ادامه گفت: اصلاح قانون پولي و بانکي فقط تبديل ريال به تومان نيست. 80 و چند ماده در حال تغيير است و دولت منطق روشني دارد.
نظر دولت درباره طرح توزيع مواد مخدر
سؤالي درباره طرح توزيع مواد مخدر توسط دولت مطرح شد. دکتر نوبخت گفت: اجازه بدهيد مجلسيان دراينباره اظهارنظر کنند و وقتي بحث جدي شد، دولت پشت تريبون اظهارنظر خواهد کرد.
برنامه دولت براي بنزين چيست؟
خبرنگاري درباره برنامه دولت براي مصرف بنزين پرسيد. سخنگوي دولت گفت: ما طرحي براي محدودسازي مصرف بنزين نداريم. همچنين در بحث هدفمندي يارانهها در آييننامه اجرايي تبصره ماده 14 قانون بودجه در دست اجراست و ميتوان پس از تصويب اين آييننامه نسبت به همه موارد با قاطعيت نظر داد.
دکتر نوبخت درباره حج امسال گفت: مسئولان سعودي تأکيد کردهاند بر تعهدات خود درباره حجاج پايبند هستند.
تداوم تعامل دولت با ساير قوا
اقدامات دولت براي حفظ وحدت قوا، بخش ديگري از سخنان سخنگوي دولت بود. دکتر نوبخت گفت: جلسات دوجانبه بين رئيسجمهور و روساي قوا به همراه ميزباني آقاي دکتر روحاني از نمايندگان محترم مجلس که اخيراً برگزار شد نشاندهنده وحدت قواست. همچنين در شوراي عالي امنيت ملي، روساي قوا درباره مسائل کشور مشغول رايزني هستند و با صميميت مشغول حلوفصل مشکلات کشور هستند.
او درباره حضور اقليتها در کابينه جديد گفت: هيچ منعي براي حضور شايستگان در کابينه وجود ندارد. اميدواريم همانطور که الان شايستگان به کشور خدمت ميکنند، در آينده هم اينطور باشد. اميدواريم چينش کابينه تا پايان اين ماه، مشخصشده و انشاءالله مجلس هم کابينه جديد را قطعي کند. هماکنون چند مدير سازمان برنامهوبودجه از برادران اهل سنت و خانمهاي پرتلاش همکار ما هستند و در صورت لزوم اين مسائل قابلگسترش است. اصلاً تفکيکهاي مذهبي، قومي و جنسيتي وجود ندارد.
تبديل سازمان برنامهوبودجه به وزارتخانه
دکتر نوبخت درباره تبديل سازمان برنامهوبودجه به وزارتخانه گفت: امور اداري و استخدامي کشور متعلق به شخص رئيسجمهور است. لذا تبديل سازمان برنامهوبودجه به وزارتخانه قابلطرح نيست و بعيد است هيئترئيسه مجلس آن را بپذيرد چون مخالف صريح قانون اساسي است.
ديدار رئيسجمهور با مجلسيان
سؤالي درباره سهم خواهي مجلس از رئيسجمهور مطرح شد. دکتر نوبخت گفت: اين سخنان سخيف است. ديدار رئيسجمهور با نمايندگان مجلس فرصت آشنايي نزديک با نظرات آنهاست. عدم تشکيل جلسه فراکسيوني از مجلس با رئيسجمهور به معني بيتوجهي به فراکسيونها نيست. ما از نظرات همه باخبريم و آقاي رئيسجمهور با توجه به نظرات ارزشمند هر 3 فراکسيون کابينه آينده را تعيين خواهد کرد.
تفکيک وزارتخانهها ادامه دارد
دکتر نوبخت درباره تفکيک وزارتخانههاي صنعت، معدن و تجارت گفت: اگر سهم دولت به ايجاد توليد ناخالص داخلي کاهش يابد، مأموريت دولت نيز تنها سياستگذاري خواهد کرد. الان وزارت صنعت مجدداً مديريت برخي واحدهاي توليدي را در اختيار دارد. ضمن احترام به نمايندگان ميپرسم در امور اجرايي دست ما بيشتر در کار است يا نمايندگان محترم در مجلس؟
او در ادامه به تفکيک وزارتخانههاي راه، مسکن و شهرسازي و صنعت، معدن و تجارت تأکيد کرد.
منشور حقوق شهروندي اجرايي ميشود
سؤالي درباره منشور حقوق شهروندي مطرح شد. سخنگوي دولت گفت: رئيسجمهور ضامن اجراي قانون اساسي است و نوشتن حقوق شهروندي در منشور مربوطه هم قابلتحسين است. اينکه بايد از همکاري قوه قضاييه استفاده شود، سخن درستي است. بايد همه کارها را با همديگر انجام دهيم. اينطور نيست ما به کمک قوه قضاييه نياز نداشته باشيم. ظرفيت بزرگ قانوني در قوه قضاييه وجود دارد که ما از اين ظرفيت براي احقاق حقوق شهروندي استفاده خواهيم کرد. اين منشور که حقوق شهروندان در آن آورده شده، با همکاري قواي ديگر اجرا خواهد شد.
چرا سقف وام مسکن زوجها افزايش نيافت؟
خبرنگاري درباره عدم اجراي مصوبه افزايش سقف وام مسکن زوجها پرسيد. دکتر نوبخت پاسخ داد: حضور رئيس سازمان برنامهوبودجه در شوراي پول و اعتبار به همين دليل است تا بر اجراي مصوبات نظارت کند. امروز جلسه شوراي پول و اعتبار است و مسئله را در اين شورا دنبال ميکنيم و به مردم اطلاعرساني خواهيم کرد.
بهانهجويي آمريکا در اجراي برجام
سؤالي درباره اقدامات اخير آمريکا براي مخدوش کردن برجام مطرح شد. دکتر نوبخت در پاسخ گفت: توضيح واضحات است که اغراض دولت آمريکا براي مانعتراشي در اجراي برجام را بيان کنيم. آنها جز قدرت و اقتدار از سوي جمهوري اسلامي ايران نخواهند شنيد. در منافع ملي همه کنار همديگر هستيم و جايگاه قانوني شوراي عالي امنيت براي رصد و بررسي انجام برجام مشخص است.
نامه اقتصاددانها درباره ترکيب اقتصادي دولت
خبرنگاري درباره نامه 70 اقتصاددان به دولت و تغييرات احتمالي دولت سؤال کرد. دکتر نوبخت در پاسخ گفت: نفيا يا اثباتا مسائلي درباره افراد بيان ميشود. همه اين اظهارات مثبت است. انشاءالله ترکيبي براي کابينه فراهم خواهد شد تا کارها بهتر انجام شود. ممکن است اقتصاددانهاي ديگري نظرات ديگري داشته باشند. هدف همه خدمت است ولي راههاي مختلفي پيشنهاد ميشود. ما براي همه احترام قائليم و همه نظرات را آقاي رئيسجمهور ميشنوند.
تحقيق و تفحص از سازمان هدفمندي يارانهها
سؤالي درباره تحقيق و تفحص از سازمان هدفمندي يارانهها مطرح شد. دکتر نوبخت گفت: همه مصاديق کارهاي اين سازمان روي کاغذ موجود است. هرماهه منابع و مصارف مشخص است. تحقيق و تفحص يعني چه؟ همهچيز شفاف است و من نهايتاً در جلسه آينده همه منابع و مصارف را روي سايت سخنگو قرار ميدهم.
او در ادامه گفت: اينکه بيان ميشود چرا پول توليد داده نشد، در قانون مشخص است. هماکنون 5 هزار ميليارد تومان از خزانه برميداريم تا بهصورت نقدي روي يارانه نقدي بگذاريم و به مردم بدهيم. ديگر پولي نميماند. مگر اينکه پرداخت يارانه را به زير 30 هزار ميليارد تومان کاهش دهيم. سال گذشته 765 ميليارد تومان از هدفمندي يارانهها براي اجراي طرح تحول سلامت و نظام توليد کمک شد. البته تحقيق و تفحص حق مجلس است و اين سازمان هم سؤالات مجلس را بهدقت پاسخ خواهد داد.
او درباره تضمين برخي وامها از طريق يارانه هم توضيح داد: اينطور نيست امسال سال پاياني پرداخت يارانه باشد. امسال احکام بودجه مشخص است و در سياستهاي ابلاغي مقام معظم رهبري براي برنامه ششم هم رهنمودهايي درباره هدفمندي يارانهها بود. لذا براي بانکها نگراني براي قطع يارانه وجود ندارد.
ارزيابي تيم اقتصادي دولت
خبرنگاري درباره ارزيابي تيم اقتصادي دولت از دکتر نوبخت سؤال کرد. او گفت: ميشود اظهارنظر غير کارشناسي کرد اما منطقي آن است ببينيم چه مأموريتي به اين تيم داده شد. سال 92 تورم و رشد اقتصادي مشخص بود که در تورم بالا و رکود شديد، کشور را تحويل گرفتند و قرار شد رشد را افزايش داده و تورم را کم کنند. اين بزرگترين مأموريت تيم اقتصادي بود ولي قيمت نفت از بالاي 108 دلار به زير 45 دلار رسيده است. برخي دوستان ميگويند تيم اقتصادي دولت ضعيف است. بايد پرسيد پس چه کساني شاخصهاي اقتصادي، رشد و تورم را تغيير دادند؟ تورم بالاي 40 درصد به 7 درصد تقليل يافته. رشد اقتصادي از منفي 7 درصد به 11.1درصد مثبت رسيده است.
او در ادامه گفت: کل مشاغل ايجادشده دولت سابق 10 هزار فرصت شغلي بود الان بالاي 1.5 ميليون فرصت شغلي ايجادشده. اينکه براي دولت آينده ما تيم موفقتري ميخواهيم، انتظار نابجايي نيست. آقاي رئيسجمهور هم مطمئناً افراد بهتر را به کار خواهد گرفت.
دکتر نوبخت در ادامه توضيح داد: کشور دو درآمد دارد. يکي ماليات و ديگري فروش نفت. در نظام مالي به فروش نفت، واگذاري دارايي سرمايهاي ميگويند. همچنين از محل فروش اوراق مشارکت هم ميتوان در شرايط سخت، درآمد کسب کرد. اگر درآمد بيشتري کسب شود، فعاليتها هم بهتر خواهد شد. عنصر اصلي که ميخواهيم دولت وابسته به آن نباشد، نفت است. نکته اينجاست اين منبع بهطور واقعي در دولت يازدهم کاهشيافته نه اينکه به دليل ناتواني و ضعف تيم اقتصادي، درآمدها کم شده باشد، کاهش قيمت نفت، ضعف تيم اقتصادي دولت نيست.
سخنگوي دولت در ادامه گفت: ما رکورد توليد را با 3 ميليون و 901 هزار بشکه توليد نفت، شکستيم. بايد سرمايهگذاري وسيع انجام گيرد تا توليد هم افزايش يابد. در اين شرايط، بايد به نگاه اجتماعي هم پرداخت. بازنشستگان، آموزشوپرورش و بهداشت و درمان را هم بايد ديد. تقليل درآمدهاي نفتي، بعضاً با نرخ تسعير و برابري نرخ دلار و ريال جبران ميشود. ولي اين کار هم آثار سوء زيادي دارد. دولت يازدهم نميخواست نرخ تسعير را بالا ببرد. نرخ ارز تقريباً همان است. با اين وضع شما بايد دخلوخرج را متعادل کنيد. پرداخت به طرحهاي عمراني هم با افزايش قابلتوجهي تداوم يافت. آقاي رئيسجمهور خود را متعهد به کارا مدتر کردن دولت ميدانند. حضور افراد قويتر در کابينه، پاسخ مناسبي به مردم است. همين امروز آقاي معاون اول به کرمانشاه رفتهاند و از راهآهني که ظرف روزهاي آينده افتتاح ميشود، بازديد خواهد کرد. مسيرهاي راهآهن به شهرهاي ديگر هم در دست اجراست.
او در ادامه گفت: درآمدهاي کشور را همه ميدانيم و حتي يک قرارداد نفتي که بسته ميشود مردم شاهدند بر دولت چه ميگذرد. ما به کساني که نسبت به همهچيز دولت نظر ميدهند، احترام ميگذاريم. اگر کسي دستي بر آتش ندارد و از دور تحليل ميکند، اين را هم آقاي رئيسجمهور ميداند. خواهش ميکنم سروران اندکي عملياتيتر سخن بگويند. تيم اقتصادي دولت بايد اين سروران را دعوت کرده و تمنا کند راهکارهاي خود را براي برونرفت از مشکلات و سرعت بخشيدن به رونق اقتصادي، بيان کنند.
دکتر نوبخت درباره جذب منابع و فناوري خارجي گفت: تيم اقتصادي دولت اساساً اعتقاد دارد براي رشد و بهبود وضعيت اقتصادي بايد از منابع خارجي استفاده شود. اين موضوع در سياستهاي ابلاغي از سوي مقام معظم رهبري هم تأکيد شده است. همچنين براي دعوت از سرمايهگذاران خارجي بايد بسترسازي و رفع تحريم شود. بايد موانع سياسي هم برداشته شود. نکته ديگر اصلاح ساختارهاست. در جلسه ستاد فرماندهي اقتصاد مقاومتي هر آنچه مانع جذب سرمايه شود، برداشتهشده. طرف ايراني آمادگي دارد مشارکت بخش خارجي را تسهيل کند تا از منابع و فناوري خارجي استفاده کند.
مشارکت همه قوا و نهادها براي پيشرفت کشور لازم است
دکتر نوبخت درباره جلسه فرماندهان سپاه پاسداران با دکتر روحاني گفت: نفس جلسه بسيار خوب و مناسب بود. براي انجام کارهاي بزرگ بايد همه قوا و نهادها در کنار همديگر فعاليت کنند.
او در ادامه گفت: براي پيشرفت کشور مشارکت همه قوا و نهادها لازم است.
نظارت بر قرارداد توتال ادامه دارد
دکتر نوبخت درباره جلسه هيئت نظارت بر قراردادهاي نفتي گفت: دو جلسه در هيئت مخصوص نظارت بر قراردادهاي نفتي برگزار شد و قوه قضاييه درخواست ملاقات سوم داشته است. متن قراردادها در اختيار دادستان کل کشور و روساي قوا قرارگرفته و اميدواريم کارها انجام شود. قرار شد جلسه يک هفته ديگر تمديد شود. بنده هم عضو آن هيئت هستم و در صورت عدم تمديد مجدد، اطلاعرساني خواهم کرد.
استخدام در آموزشوپرورش
خبرنگاري درباره استخدام آموزشياران نهضت سوادآموزي در وزارت آموزشوپرورش سؤال کرد. دکتر نوبخت گفت: براي روح شهيده بزرگوار نهضت سوادآموزي که در مجلس به شهادت رسيد، علو درجات را خواهانيم. اخيراً هم آزمون استخدامي برگزارشده و وزارت آموزشوپرورش حسب نياز خود از بين آموزشياران نهضت سوادآموزي و مربيان پيشدبستاني از طريق سازمان امور اداري و استخدامي، اقدام به استخدام خواهد کرد.
منبع: خبرگزاری آریا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۱۵۷۱۷۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
محمد صدر: ایران با اسرائیل درگیر نشد، با ناتو رو در رو شد
سیدمحمد صدر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام معتقد است که در شرایط فعلی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران باید بهشدت فعالتر شود و ضمن در پیش گرفتن دیپلماسی متوازن و متعادل با همه کشورهای جهان، بهدنبال خنثی کردن تلاشهای حامیان (رژیم) اسرائیل برای افزایش فشار علیه ایران باشد.
به گزارش هم میهن، این دیپلمات پیشین معتقد است که وزارت امور خارجه باید تلاش برای احیای برجام و خروج از لیست سیاه FATF را در اولویت کارهای خود قرار دهد، چراکه این دو پرونده باعث شدهاست که استمرار تحریمهای گسترده علیه ایران باعث مشکلات عدیده اقتصادی برای کشور شود.
سیدمحمد صدر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام نکاتی را مطرح کرده است که میخوانید:
به نظر میرسد فاز نظامی رویارویی مستقیم ایران و اسرائیل به پایان رسیدهاست. فکر میکنید که دستگاه سیاست خارجی و دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در این شرایط چه مسئولیتی بر عهده دارد؟
شرایط بهگونهای است که موقعیت نظامی و جایگاه ایران در منطقه تا حدی مورد توجه کشورهای منطقه و جهان قرار گرفتهاست. الان شرایطی پدید آمدهاست که باید فعالیتهای جدی دیپلماتیک در زمینههای مختلف آغاز شود. حامیان (رژیم) اسرائیل، چه در آمریکا و اروپا و چه در نهادهایی مانند اتحادیه اروپا و گروه ۷ سعی میکنند که از این وقایع سوءاستفاده کنند و فشارها را بر تهران افزایش دهند.
این کشورها و نهادها بههیچوجه نگران حمله (رژیم) اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق نبودند، اما حالا بهگونهای رفتار میکنند که انگار پاسخ مشروع ایران به این اقدام نظامی باعث نگرانی آنها شدهاست. با توجه به اینکه جو تبلیغاتی علیه ایران تشدید شده و این کشورها قصد دارند بهدنبال تحریم ایران بروند، باید کارزار جدی دیپلماتیک در زمینههای مختلف، هم در منطقه و هم در اروپا و سازمان ملل داشتهباشیم تا بتوانیم اقدامهایی را که کشورهای غربی قصد دارند علیه ایران انجام دهند، خنثی شود.
در عین حال دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی باید تمام تلاش خود را به کار گیرد که قضایای مسکوت و معطلمانده از گذشته مانند برجام و FATF را نیز حل و فصل کند، چراکه تا این قضایای دیپلماتیک حلوفصل نشود، ما از تحریمها و مشکلات اقتصادی شدید ناشی از آن رنج خواهیم برد.
فکر میکنید با تحولات اخیر آیا آمریکاییها حاضر خواهند بود باز هم پای میز مذاکره بنشینند و در مورد برجام صحبت کنند؟
الان آمریکا در شرایط خاصی قرار دارد. در شش ماه گذشته هم مشخص شد که آمریکاییها به دنبال مشارکت در جنگ یا گسترش بحران در منطقه نیستند و تا این حد مشخص شدهاست که سیاست آمریکا این است که جنگ غزه در سراسر خاورمیانه گسترش پیدا نکند، پای کشورهای دیگر به آن کشیدهنشود و آمریکا درگیر یک منازعه جدید در منطقه نشود.
در این زمینه به نظر میرسد که انگیزههای ایران و آمریکا مشابه یکدیگر باشد و ایران هم علاقهای به گسترش منازعه در منطقه ندارد. اما در مورد برجام و مسائل مرتبط با آن، شاید هنوز وقت گفتوگو در این مورد فرا نرسیدهباشد. در چارچوب تعامل دیپلماتیک شاید هم لازم نباشد که در گام نخست سراغ احیای برجام برویم.
الان اولویتهای مهمی وجود دارد. آمریکا که ۶ سال است از برجام خارج شدهاست و عضو این توافق نیست، این امکان وجود دارد که با طرفهای باقیمانده در برجام برای اجرای احکام معطلمانده آن تعامل کرد و در این زمینه مذاکرات را با جدیت پی گرفت.
برای این مهم لازم است که کارشناسان خبره سیاست خارجی وارد کار شوند و دولت از ظرفیتهای دیپلماتهای باتجربه و نخبه کشور برای مذاکرات در مورد برنامه هستهای ایران استفاده کند و اجازه بدهد که چه در حوزه مذاکرات هستهای و چه در حوزه خارج شدن از فهرست سیاه FATF وضعیت از حالت توقف خارج شود و کارها پیش برود.
ارزیابی شما از عملکرد ۷ ماه گذشته دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی بعد از عملیات طوفانالاقصی و جنگ غزه چیست؟
این سوال خیلی کلی است و نمیتوان به سادگی به آن پاسخ قاطعی داد. قضایای مختلف در حوزه سیاست خارجی با هم مرتبط است. دستگاه سیاست خارجی موظف است که منافع بینالمللی کشور را در همه حوزهها با جدیت پیگیری کند. همانگونه که عرض کردم چه در حوزه برجام و FATF و چه در حوزه جلوگیری از افزایش فشار به ایران پس از پاسخ نظامی ایران به (رژیم) اسرائیل، دستگاه دیپلماسی باید مقتدرانه پیگیر منافع ایران باشد.
در عین حال باید در حوزههای دیگر مانند روابط دوجانبه مثل روابط با سوریه، روابط با روسیه و چین، دستگاه دیپلماسی ما فعالانهتر عمل کند. مهمترین مسئله این است که باید از این محدودیتهایی که برای سیاست خارجی ایجاد شدهاست، خارج شویم و باید روابط خارجی خود را خیلی جدی با همه کشورها گسترش دهیم. نباید روابط دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران به یکی دو کشور خاص محدود شود.
اگر روابط ما مثل شرایط کنونی محدود باقی بماند، قدرتهای دیگر از این محدودیت سوءاستفاده خواهند کرد. دستگاه دیپلماسی باید به صورت جدی در این زمینهها فعال شود و تغییرات جدی به وجود بیاورد.
عملیات وعده صادق تا چه اندازه باعث شد که اسرائیلیها نسبت به عملکردشان در آینده محتاطتر شوند؟
بسیار مؤثر بود. اسرائیلیها باور نمیکردند که ایران دست به اقدامی چنین گسترده در واکنش به اقدامات آنها بزند. اسرائیل بعد از جنگ ۱۹۷۳ پوشش امنیتی قدرتمندی برای خودش ایجاد کردهبود و هم متحدانش چه در غرب از طرف آمریکا و اروپا و چه در شرق از طریق شوروی و بعد از آن روسیه، کمکهای گسترده نظامی و دفاعی در اختیار اسرائیل قرار میدادند.
قدرتهای جهانی پذیرفتهبودند که موجودیت (رژیم) اسرائیل و امنیت اسرائیل از اولویتهای اصلی خودشان است. این موضوع در آمریکا به یک سیاست دوحزبی و اجماعی تبدیل شدهبود و کار تا جایی پیش رفت که از اسرائیل با عنوان ایالت پنجاهویکم آمریکا یاد میشد. در نیم قرن گذشته به جز یک مورد پرتاب موشکهای عراق به سمت اسرائیل، هیچ حملهای به اسرائیل نشدهبود و اسرائیل تصور میکرد که سازوکار بازدارندگیاش صددرصد موفق بودهاست.
برای کل قدرتهای جهانی، بهویژه آمریکا جا افتادهبود که (رژیم) اسرائیل باید از لحاظ نظامی و بهخصوص از نظر توانمندی نیروی هوایی از همه کشورهای منطقه قویتر باشد. پاسخ نظامی ایران نشان داد که این حجم از تلاشها بیفایده بوده و اسرائیل ضربهپذیر است و اگر مرتکب اشتباهی شود، ضربات دیگری هم خواهد خورد.
مشارکت ائتلاف آمریکا، بریتانیا و فرانسه با حمایت برخی کشورهای عربی در رهگیری و انهدام موشکها و پهپادهای ایرانی باعث شد که برخی تحلیلگران این موضوع را مطرح کردهاند که اسرائیل و آمریکا یک گام به ایجاد یک ائتلاف منطقهای با مشارکت اسرائیل و کشورهای عربی برای مقابله با ایران نزدیکتر شدهاند. نظر شما در مورد این مسئله چیست؟
منازعهای که بین ایران و اسرائیل پیش آمد، در واقع فقط بین ایران و (رژیم) اسرائیل نبود، بلکه بین ایران و ناتو بود. تمام ظرفیتهای کشورهای عضو ناتو به کمک اسرائیل آمد و به همین دلیل هم بود که موفق شدند برخی از پهپادها و موشکهای ایران را منهدم کنند. صرفاً خود اسرائیل در عملیات ایران مدافع نبود، بلکه ظرفیت بزرگی از کشورهای عضو ناتو در این دفاع مشارکت کردند. همین موضوع نشاندهنده توان و قدرت موشکی و پهپادی ایران بود، چراکه برای بیاثر کردن این عملیات کل ظرفیت کشورهای متحد اسرائیل در ناتو با همه امکانات وارد صحنه شدند.
بعضی از کشورهای عربی مثل اردن از (رژیم) اسرائیل دفاع کردند و برخی کشورهای عربی هم آسمان خودشان را در اختیار آمریکا و انگلیس و فرانسه قرار دادند و سعی کردند که در این حمله اسرائیل ضربات کمتری بخورد. اسم این ائتلاف را هر چیزی بگذاریم، چه به آن بگوییم ناتوی خاورمیانه یا ناتوی عربی یا هر چیز دیگر، در این شرایط شاهد بروز عملی آن بودیم.
ولی اینکه در آینده قرار باشد چنین تشکیلاتی واقعاً شکل بگیرد، به شرایط آینده منطقه بستگی دارد و از الان نمیتوان پیشبینی کرد؛ بهخصوص اینکه کشورهای منطقه هم میدانند که اگر بخواهند وارد فاز یک ائتلاف شوند، آنگاه باید امنیت و آینده خود را دربست در اختیار آمریکا و اسرائیل قرار دهند و خودشان را با آنها همسرنوشت کنند. همانگونه که در سالهای گذشته مشاهده کردهایم، همه سیاستهای آمریکا و اسرائیل همیشه برای همه کشورهای عربی قابل پذیرش نیستند.