فریب بانکی با فرمول جادویی تعیین میزان بازپرداخت
تاریخ انتشار: ۱۰ مرداد ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۴۲۳۵۳۱۹
برای خیلی ها سوال است که سود تسهیلات بانکی چطور محاسبه می شود؟ بخصوص آن هایی که بیشتر سر از حساب و کتاب در می آورند، متوجه می شوند فرمول هایی که قبلاً برای محاسبه سود و اقساط بانک به کار می رفت، الان دیگر با اعداد و ارقامی که در صورتحساب تسهیلاتی که از بانک می گیرند، چندان جور در نمی آید از طرف دیگر برای آن هایی که اهل دقت بیشتر هستند، این سوال حتماً پیش آمده است که چرا در ماه های اول پرداخت اقساط تسهیلات، در صورتحساب، مبلغ کمتری از اصل وام آن ها تسویه می شود؟ به گزارش خراسان، مجموعه این موارد، شائبه ای را ایجاد کرده است که بانک ها سودهای آن چنانی را از مشتریان می گیرند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
آیا نرخ سود تسهیلات بیشتر از 18 درصد است؟آقای صابری، از آشنایان ما و یکی از مشتریان خوش حساب بانکی است که تعریف می کرد 3 سال قبل وامی 10 میلیون تومانی را از بانک گرفته بود و به تازگی اقساط آن به پایان رسیده است. او می گفت که اقساط من ماهانه 361 هزار و 524 تومان بود. با این حال یک حساب سرانگشتی کردم و دیدم که مجموع 36 قسطی که به بانک داده ام، جمعاً 13 میلیون و 14 هزار و 864 تومان بوده است. یعنی کل بازپرداختی که به بانک داشته ام، نسبت به اصل وام، حدود 30 درصد بیشتر بوده است! او با حالت اعتراض از من سوال کرد که چطور می گویند سود تسهیلات بانکی 18 درصد است؟ من که به واسطه رشته تحصیلی ام، مدتی در مورد نحوه محاسبه سودهای بانکی تحقیق کرده بودم، سعی کردم این مسئله را به شرحی که در ادامه می آید برایش کمی روشن کنم.اولین موضوعی که به آقای صابری گفتم این بود که نرخ سود تسهیلات بانکی برای یک سال 18 درصد است و طبیعی است که وقتی کل بازپرداخت سه ساله را با اصل وام مقایسه کنیم، با نسبت های به مراتب بیشتر از 18 درصد مواجه شویم. برای او مثالی از محاسبه نرخ سود زدم که البته در ادامه، تناقض او را بیشتر هم کرد!تناقض جدید؛ آیا نرخ سود تسهیلات کمتر از 18 درصد است؟برایش حساب و کتاب کردم که اگر او همین وام 10 میلیون تومانی را یک ساله از بانک می گرفت، اقساط آن 916 هزار و 800 تومان می شد و در مجموع وی می بایست 11 میلیون تومان به بانک می پرداخت که درصد افزایش آن، 11.5 درصد است!! اینجا بود که آقای صابری نگاهی عاقل اندر ... به من کرد و گفت خوب! این که باز هم 18 درصد نشد. مجبور شدم برای آقای صابری مکانیزم محاسبه اقساط را توضیح دهم. موضوعی که خوشبختانه یکی دیگر از ابهامات آقای صابری را هم رفع کرد. او در حین صحبت هایش به من گفته بود که اوایل هر چه قسط می دادم، در صورتحساب وامم می دیدم که بیشتر از سود وام کسر می شود و اصل وام تکان چندانی نمی خورد. او حتی به بانک هم رفته و اعتراض کرده بود. اما از توضیحات بانک چیز زیادی دستگیرش نشده بود.
جزئیات پرداخت اصل و سود وام در هر قسطمن سعی کردم جزئیات دو قسط از اقساط مساوی وام آقای صابری را برایش توضیح و به او نشان بدهم که اولاً او در این سه سال چطور هم سود و هم اصل وام را در قالب اقساط پرداخت کرده است و ثانیاً چرا با وجود این که اقساط، به ظاهر مساوی هستند، در صورتحساب بانک، ابتدا بیشتر سود می پردازیم و به مرور و در ماه های آخر، بیشتر پرداختی ما در قالب اقساط، مربوط به اصل وام است و اصولاً این کار چه دلیلی دارد؟ البته برای این کار به آقای صابری گفتم اینترنت گوشی اش را روشن کند و به قسمت محاسبه سود تسهیلات در سایت یکی از بانک ها و به عنوان مثال بانک ملی برود.· فرض کنید که شما کل مبلغ وام را تنها یک ماهه از بانک وام گرفته اید. اگر در سایت فوق، جزئیات چنین وامی را برای یک ماه و با نرخ 18 درصد وارد کنیم، مبلغ بازپرداخت یک ماهه این وام، 10 میلیون و 150 هزار تومان خواهد بود. به عبارت دیگر سودی که آقای صابری باید به بانک بپردازد، 150 هزار تومان است. بنابراین بانک، این مبلغ را از مبلغ معادل اولین قسط وی در وام 36 ماهه که 361 هزار و 524 تومان است، کم می کند. با این حساب مانده تفاضل، همان اصل وامی است که در اولین قسط می پردازد. یعنی رقم 211 هزار و 524 تومان.· اما برای قسط دوم، بانک عملاً چکار می کند؟ تا الان آقای صابری 211 هزار و 524 تومان از اصل وام (10 میلیونی) را بازپرداخت کرده است. برای قسط دوم، بانک فرض می کند که آقای صابری، یک وام یک ماهه دیگر، منتهی این بار به مبلغی معادل با 9 میلیون و 788 هزار و 476 تومان (یعنی 211 هزار و 524 تومان کمتر از 10 میلیون تومان) را از بانک دریافت کرده است. مجدداً با استفاده از سایت فوق و با در نظر گرفتن بازپرداخت یک ماهه، وی می بایست 9 میلیون و 935 هزار و 303 تومان به بانک برگرداند. این به معنی سودی معادل با 146 هزار و 827 تومانی است که در قسط دوم مستتر است. اگر این رقم را از مبلغ اقساط 36 ماهه کم کنیم، مشخص می شود که آقای صابری برای ماه دوم، عملاً 214 هزار و 696 تومان از اصل وام را باید بپردازد. همین فرآیند برای اقساط دیگر هم انجام می شود و همان قدر که اصل وام را بیشتر و بیشتر می پردازیم، سهم سود در اقساط هم کمتر و کمتر می شود. به طوری که آقای صابری در قسط آخر، تنها 5 هزار و 341 تومان سود و 156 هزار و 181 تومان اصل وام را می پردازد. بنابراین با توجه به این که در هر ماه از 36 ماهی که آقای صابری باید قسط بدهد، عملاً وی ماهانه مبلغ کمتری را وام می گیرد، لذا 18 درصد، ماه به ماه به مبلغ کمتری تعلق گرفته بنابراین دلیل این که کل پرداختی وی، در مقایسه با اصل وام، کمتر از 18 درصد می شود (به عنوان مثال وام یک ساله آقای صابری) به این موضوع مربوط است. جدول روبه رو، جزئیات هر قسط از وام سه ساله آقای صابری را نشان می دهد.با توجه به این موارد، سوالی که مطرح می شود این است که دلیل یا حداقل کاربرد پرداخت بخشی از سود در اقساط چیست؟ بررسی ما نشان می دهد هنگامی که به هر دلیلی، آقای صابری بخواهد زودتر از موعد، وام خود را تسویه کند، بانک 90 درصد سود اقساط باقیمانده را بخشیده و 10 درصد آن را دریافت می کند. بنابراین به نفع مشتری بانک است که هر چه زودتر، وام خود را تسویه کند تا از بخشودگی بیشتری برخوردار شود.
فرمول محاسبه سود و حساب و کتاب هایی که با قبل نمی خواند!
آن هایی که از قدیم سرشان به اصطلاح در حساب و کتاب بوده اذعان دارند که چندین سال است که حساب و کتاب آن ها در مورد سود و میزان اقساط تسهیلات با صورتحسابی که از بانک ها می گیرند چندان نمی خواند و بانک ها ظاهراً با یک نرخ سود، مبلغ بیشتری از مشتریان می گیرند. در پاسخ به این موضوع، بررسی ما نشان می دهد که سوال به وجود آمده کاملاً بجاست. چرا که فرمول محاسبه سود و اقساط در بانک ها چندین سال است تغییر یافته است.ماجرا از این قرار است که در پی فشار مسئولان دولت سابق برای کاهش دستوری نرخ سود بانکی در سال های 85 و 86، بانک مرکزی در بخشنامه ای به تاریخ 18 تیرماه 86، نحوه تعیین نرخ سود تسهیلات را تغییر داد. این فرمول به شرح زیر است:
این در حالی است که فرمول قدیمی که پیش تر به کار برده می شد، به این صورت بوده است:
با این حساب اگر آقای صابری ما با فرمول قدیم، می خواست جزئیات وام 3 ساله 10 میلیونی خود را محاسبه کند، سودی که بابت وام باید پرداخت می کرد 2 میلیون و 775 هزار تومان بود. مبلغ هر قسط وی نیز به حدود 355 هزار تومان تعیین می شد. لذا مشاهده می شود که هر دو رقم یادشده، از ارقام فعلی سود و قسطی که آقای صابری در سه سال گذشته پرداخت کرده، کمتر است. جدول زیر، این مقایسه را برای 3 نوع وام نشان می دهد:
نرخ سود ۱۸ درصدی که 19.6 تا 20.6 تمام می شود !
اگر ما بخواهیم ببینیم که میزان سود پرداختی براساس فرمول جدید معادل چه نرخی براساس فرمول قدیم می شود، کافی است که فرمول قدیمی نرخ سود را مقابل خود بگذاریم و کل سود بازپرداختی به بانکها براساس فرمول فعلی و همچنین مبلغ اصل وام و تعداد اقساط را در فرمول قرار دهیم. در این شرایط، نرخ واقعی سود، نکته مجهول معادله است. با محاسبه هر کدام از 3 نوع وام در فرمول مذکور، نرخ سود واقعی محاسبه شده برای وامی که 18 درصد است به شرح اولین ستون از سمت راست جدول خواهد بود. به این ترتیب وامی که به اسم نرخ سود 18 درصد می گیریم و براساس محاسبات خود با نرخ 18 درصد حساب می کنیم، در حقیقت برای بسیاری از وام ها نرخ سودی معادل 19.6 تا 20.6 درصد دارد. این فریب باید از سوی نهادهای نظارتی از جمله مجلس و دیوان عدالت اداری که مدعی رسیدگی به بخشنامه ها و دستورالعمل های مراکز دولتی و رسمی است پیگیری شود تا حقوق مردم و اعتماد آن ها در لابه لای بخشنامه ها و فرمول های بدون مبنای بانکی پایمال نشود. برچسب ها: وام بانکی ، تسهیلات بانکی ، نرخ سود ، سود ۱۸ درصد ، محاسبه سود تسهیلات
منبع: تابناک
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tabnak.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تابناک» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۲۳۵۳۱۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شارژ گران پیامک‌های بانکی؟
گزارش‌های مردمی، نشان میدهد که طی هفته گذشته برخی از مشتریان بانک رسالت پیامک‌هایی مبنی بر کسر مبلغ زیادی (به نسبت دیگر بانکها) جهت کارمزد خدمات پیامکی بانک دریافت کرده‌اند.
به گزارش دنیای اقتصاد، این مشتریان عقیده دارند که این مبلغ کسر شده از حساب آن‌ها خارج از عرف بوده و هزینه پیامکی آن‌ها باید کمتر از این مبالغ باشد. حال سوال اینجاست که آیا بانک رسالت مجاز به دریافت این مبلغ است یا خیر؟
معمولا در زمان افتتاح حساب در بانکها، کارمندان بانک، مشتریان را از خدمات مختلف از جمله خدمات پیامکی آگاه کرده و از این‌رو مشتریان مختارند که این خدمات را دریافت کنند یا خیر. اما درخصوص بانک رسالت، این مساله کمی متفاوت است. بانک رسالت اگرچه دارای شعب فیزیکی بوده، ولی مشتریان آن ناچارند که برای افتتاح حساب، از اپلیکیشن این بانک استفاده کنند.
در نتیجه این امر مشکلات متعددی در این مسیر وجود دارد. برای افتتاح حساب در بانکها به‌صورت حضوری، معمولا پرسنل مربوطه توضیحات کامل را ارائه می‌دهند پس از آن هم مشتریان می‌توانند سوالاتی را که دارند از آنان بپرسند. اما زمانی که افتتاح حساب در یک بانک تماما به فضای آنلاین منتقل می‌شود، فرصت تعامل با مشتری به‌شدت کاهش پیدا می‌کند و معمولا مشتریان هم بخش توضیحات قرار داده شده برای خدمات را به خوبی مطالعه نمی‌کنند. هرچند مسیرهای ارتباطی دیگر برای تعامل با مشتریان وجود دارد که از مهمترین آن‌ها می‌توان به تماس تلفنی اشاره کرد، اما بسیاری از افراد به دلایل مختلف مانند صف طولانی پاسخگویی و زمان‌بر بودن این پروسه معمولا ترجیح می‌دهند که از آن استفاده نکنند.
مشتریان بانک رسالت، گفته‌اند که در زمان افتتاح حساب و فعال‌سازی خدمات پیامکی، به هیچ عنوان متوجه هزینه آن نشده‌اند که این موضوع عدم تمرکز طراحی رابط کاربری و تجربه مشتری اپلیکیشن این بانک را نشان میدهد که موضوع به این مهمی را به‌درستی به مشتریان خود اطلاع‌رسانی نکرده است. اما با توجه به همه این مسائل، دریافت چنین هزینه‌ای قانونی است؟
بانک مرکزی در خصوص هزینه کارمزد پیامک‌های بانکی بخشنامه‌ای در سال ۱۳۹۹ منتشر کرده که همچنان بدون تغییر باقی مانده است. بر اساس این بخشنامه بانکها باید در کنار هزینه اپراتور‌های همراه، ۳۰ تومان بابت هر پیامک به اپراتور‌ها پرداخت کنند. در سال ۱۴۰۲، اپراتور‌های تلفن همراه به ناگاه هزینه‌های مربوط به کارمزد پیامک‌ها را به شکل چشمگیری افزایش دادند. معمولا تا پیش از آن، بانکها بر اساس میانگین تعداد پیامک‌های مشتریان خود مبلغ حدودی را جهت کارمزد خدمات پیامکی از مشتریان دریافت می‌کردند.
اما با افزایش هزینه‌های پیامکی بانکها، دیگر نمی‌توان براساس میانگین کارمزد دریافت کرد. به همین جهت بانک‌های مختلف سیاست‌های گوناگونی را در این خصوص در پیش گرفته‌اند. برخی بانکها کماکان هزینه کارمزد‌های بانکی را ثابت نگه داشته و هزینه آن را از دیگر منابع درآمدی می‌پردازند.
برخی دیگر طی دوره‌های زمانی مختلف مانند سه‌ماهه، شش ماهه، ۱۰ ماهه و سالانه هزینه کارمزد هر شخص را از حسابش کسر می‌کنند. در نتیجه این امر، بانک رسالت هم یکی از بانک‌هایی است که هزینه پیامک‌ها را به‌صورت دوره‌های سه ماهه دریافت می‌کند و به همین دلیل هم بعضا برخی مشتریان با ارقام مختلفی حتی تا ۲۵۰ هزار تومان، روبه‌رو شده‌اند.
با توجه به اینکه بانک رسالت یک بانک قرض‌الحسنه بوده و فعالیت‌های اقتصادی آن محدود به واسطه‌گری پولی شده، تنها منبع درآمدی آن کارمزد ۴ درصدی تسهیلات است و منبع درآمدی دیگری را در اختیار ندارد. در نتیجه این امر کنترل هزینه‌ها برای آن نسبت به دیگر بانکها اهمیت بیشتری داشته و از این جهت نیاز است تا این بانک دخل و خرج خود را دقیق‌تر حساب کند.
هزینه اپراتور‌ها چقدر است؟هزینه کارمزد پیامک‌های بانکی برای دو اپراتور بزرگ کشور متفاوت است. بر اساس تعرفه‌های سال ۱۴۰۲، هزینه هر یک عدد پیامک اپراتور همراه اول، برای خطوط دائمی، ۸.۹ و برای خطوط اعتباری، ۱۰.۶ تومان است و در خصوص اپراتور ایرانسل، برای خطوط دائمی داخل ایران، ۹.۹ و برای خطوط اعتباری، ۱۱.۶ تومان است. این مبلغ با هزینه ۳۰ تومانی کارمزد هر پیامک که توسط بانک مرکزی تعیین شده جمع می‌شود. در نتیجه می‌توان گفت که مشتریان همراه اول کمتر از ایرانسل و مشتریان خطوط دائمی کمتر از مشتریان خطوط اعتباری کارمزد پیامک‌های بانکی را پرداخت می‌کنند.
مزایای قیمت‌گذاری تبعیضیاین سیستم قیمت‌گذاری به نسبت سیستم قبلی که همه مشتریان هزینه یکسانی را پرداخت می‌کردند، سیستم عادلانه‌تری محسوب می‌شود، چراکه موجب می‌شود هر مشتری با توجه به میزان استفاده خود از خدمات کارمزد پرداخت کند. اما در سیستم قبلی، افرادی که کمتر از خدمات پیامکی بهره می‌بردند هزینه افرادی را که بیشتر از این خدمات استفاده می‌کردند، پرداخت می‌کردند. پیش‌تر نیز موضوع هزینه‌های بانکی خبرساز شده بود. در همین راستا، محمدرضا جمشیدی، دبیر کانون بانک‌های خصوصی هم در این ارتباط به تسنیم گفته بود: شکایتی را به سازمان پدافند غیرعامل ارسال کردیم؛ آن‌ها هم نامه‌ای به تنظیم مقررات ارسال کرده‌اند که رقم در نظر گرفته‌شده برای پیامک‌ها خیلی بالاست، ولی با وجود این، هنوز نتیجه خاصی حاصل نشده است. طبق اعلام جمشیدی، برخی بانکها در حوزه هزینه پیامک، سلیقه‌ای عمل می‌کنند و رقم‌های در نظر گرفته‌شده برای کارمزد پیامک را کم یا زیاد می‌کنند، اما با توجه به رقم‌های اعلامی از سوی سازمان تنظیم مقررات، حتی کارمزد ۱۰۰ هزار تومانی هم کم است و کفاف هزینه‌های اعلامی این سازمان را نمی‌دهد.
چگونه می‌توان با این شرایط سازگار شد؟در وهله اول، بهتر است بانکها در خصوص اطلاع‌رسانی موضوع هزینه کارمزد پیامک‌ها دقت بیشتری را به خرج دهند. کارمندان باجه که وظیفه افتتاح حساب‌ها را بر عهده دارند بهتر است که مشتریان را کاملا از هزینه‌های مربوط به پیامک‌ها مطلع سازند. برای بانک‌هایی مانند رسالت و اصطلاحا نئوبانک‌های ایرانی بهتر است تا رابط کاربری اپلیکیشن‌های بانکی خود را به گونه‌ای طراحی کنند تا مشتریان کاملا متوجه هزینه‌ای که بناست به آنان تحمیل شود، باشند. از سوی دیگر می‌توان پیامک‌های بانکی را برای مشتریان شخصی‌سازی کرد. به این شکل که هر مشتری صرفا پیامک‌های مرتبط با یک خدمت خاص یا رویداد مشخص مثلا کسر از حساب یا ارسال رمز دوم را دریافت کند.
البته هم اکنون نیز برخی بانکها پیامک‌های خدمات مختلف خود مانند رمز دوم پویا، ورود به خدمات اینترنت بانک و موبایل بانک و سایر اطلاع‌رسانی‌های بانک را به رایگان ارسال می‌کنند. شخصی‌سازی خدمات مرتبط با کسر از حساب نیز می‌تواند شخصی شود. مثلا مشتریان تنها برای تراکنش‌های بالای ۱۰۰ هزار تومان پیامک کسر و اضافه حساب دریافت کنند که البته هم اکنون برخی بانکها برای مبالغ زیر ۳۰ هزار تومان پیامک ارسال نمی‌کنند. مشتریان نیز می‌توانند از بانک‌هایی که کارمزد کمتری در حوزه پیامک‌ها دریافت می‌کنند برای حساب‌های جاری خود استفاده کنند و از بانک‌هایی مانند رسالت بیشتر برای سپرده‌گذاری میان‌مدت و بلندمدت استفاده کنند.
دومین جلسه رسیدگی به اتهامات تتلو برگزار شد