بحران آب و راهکارهایی برای حل آن

بحران آب در کشور از دیرباز یکی از دغدغه‌های مهم بوده که دلایل متعددی در ایجاد آن نقش داشته و با وجود اینکه تاکنون برای رفع این مساله راهکارهای متعددی ایجاد و اجرایی شده، اما همچنان این بحران در کشور حکم فرمایی می‌کند.
به‌ گزارش ایسنا، در برنامه ششم توسعه تلاش شده است تا آب به عنوان یکی از مسائل مهم کشور و بخش آب و محیط زیست جزو اولویت‌های این برنامه مطرح باشند، در مبحث کاهش استفاده از منابع آب زیرزمینی و طرح تعادل بخشی به آب‌های زیرزمینی، مطابق محاسبات وزارت نیرو بایستی سالانه ۱۱ میلیارد متر مکعب در این بخش کاهش اعمال شود که در همین راستا ۱۵ پروژه طراحی شده که ۱۱ پروژه مربوط به وزارت نیرو است
در این خصوص دستور العمل های اجرایی نیز تهیه شده ولی در این دوره به دلیل محدودیت اعتبارات، تخصیص‌های مناسبی به این طرح داده نشد به‌طوری که تخصیص اعتبار در زمینه منابع آب‌های زیرزمینی بسیار کمتر از تخصیص در زمینه سدها بوده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

مهم‌ترین مواردی که اجرای آن‌ها در طرح تعادل بخشی از سوی وزارت نیرو تاکید شد شامل، مصلوب المنفعه کردن چاه‌های غیر مجاز، تجدید نظر در پروانه‌های بهره برداری چاه‌های موجود، تغذیه مصنوعی، نصب کنتورهای حجمی و هوشمند آب، ایجاد و استقرار گروه‌های گشت و بازرسی و ایجاد تشکل‌های آب بران آب و... بود.
بسیاری از کارشناسان معتقدند که عوامل اصلی ایجاد بحران در منابع آب کشور در هشت مورد خلاصه می شود، یکی از علل اساسی این بحران، افزایش جمعیت است که با توجه به جمعیت ۷ میلیونی ایران در ۱۳۰۵ و جمعیت ۳۰ میلیونی در ابتدای انقلاب و جمعیت ۸۰ میلیونی در زمان حاضر، مصارف ما به صورت بی رویه و خارج از استانداردهای جهانی افزایش داشته بطوری که برای ۸۰ میلیون جمعیت در تمام بخش‌های شرب، صنعت و کشاورزی ۱۰۰ میلیارد متر مکعب آب مصرف می‌شود و این استفاده نا درست منابع طبیعی را کاهش داده است.
از سوی دیگر در تمام دورانی که مدیریت مدرن آب در کشور وجود داشت از بهره وری بسیار پایین آب برخوردار بودیم، به‌طوری‌که در حال حاضر بهره وری در بخش کشاورزی بسیار پایین است چراکه که در تولید یک کیلوگرم محصول کشاورزی حدود یک متر مکعب آب مصرف میشود در حالی‌که متوسط بهره وری در کشورهای پیشرفته ۲.۵ تا ۳ کیلوگرم با استفاده از یک متر مکعب آب است.
در بهره وری اقتصادی نیز تولید ایران به ازای هر متر مکعب آب حدود ۲۰ سنت در کشاورزی و در سایر کشورها بیش از یک دلار است بنابراین برای تولید مواد غذایی در کشور ناچار به استفاده آب بیشتر هستیم ولی با افزایش بهره وری می‌توان مصرف آب را کاهش داد.
علاوه بر این در کشور ۳۲ درصد آب به حساب نیامده وجود داشت که در زمان حاضر با تلاش‌های وزارت نیرو به حدود ۲۶ درصد رسیده که بیش از ۱۵ درصد آن هدر رفت محسوب می‌شود، دربخش صنعت در کشورهای توسعه یافته راندمان و کارایی آب حدود ۹۰ درصد است که باید گفت در این زمینه ایران از استاندارد جهانی عقب تراست.
تغییر اقلیم به عنوان یکی دیگر از عوامل بحرانی شدن منابع آبی یاد می‌شود، آب تجدید شونده کشور در سال‌های اخیر ۱۳۰ میلیارد متر مکعب بوده ولی امروزه در اثر تغییر اقلیم، افزایش دما و میزان تبخیر، کاهش ۱۰ درصدی بارش‌ها و ۲۵ درصدی، متوسط آب تجدید پذیر کشور به ۱۱۶ میلیارد متر مکعب کاهش یافته است و حتی در برخی از سال‌ها با رخداد خشکسالی شدید تا حد ۱۰۴ میلیارد مترمکعب نیز کاهش یافته است.
همچنین ساختار معیوب اقتصاد آب به عنوان پنجمین علت بحرانی شدن منابع آبی کشور است، هزینه دریافتی از مردم در ازای تأمین آب بسیار کمتر از هزینه ای است که از سوی دولت پرداخت می‌شود یعنی دولت بابت تولید هر متر مکعب آب ۱۲۰۰ تومان هزینه می‌کند و با مبلغ ۴۰۰ تا ۴۵۰ تومان در اختیار مردم می‌گذارد و این مبلغ ناچیز سبب می‌شود تا مردم در مدیریت مصرف آب بطور جدی مشارکت نکنند.
علاوه بر این ضعف ساختارییکی دیگر از مشکلات کشور است چراکه در تمام اجزایی که مدیریت سرزمینی را به عهده دارند اعم از منابع طبیعی، محیط زیست، کشاورزی و آب، ما ضعف ساختار داریم و ساختارهای ما برای اینکار مناسب نیستند و باید تغییر ساختار دهیم، لذا به تبع این موضوع حفاظت و بهره بداری ما دچار مشکل است که بایستی اصلاح شود.
نظام‌های بهره برداری ما نیز دچار مشکل هستند، نظام بهره برداری سنتی قدیم به دلیل اینکه سامانه مدرن مدیریت آب ایجاد کرده‌ایم از بین رفته و متناسب با سامانه مدرن مدیریت، نظام بهره برداری ایجاد شده است.
هفتمین مورد ضعف مدیریت و حکمرانی ناپایدار در همه بخش‌های منابع طبیعی، کشاورزی، محیط ریست و آب است، برنامه‌های آب، محیط زیست، منابع طبیعی و کشاورزی بایستی از یک به هم پیوستگی در برنامه‌ها برخوردار باشند تا بتوانند معضل بی آبی را با برنامه‌های منسجم و به هم پیوسته مدیریت کنند.
برای آینده آب کشور بایستی ابتدا، تجدید نظر در حکمرانی آب با رویکرد حکمرانی پایدار در دستور کار قرار گیرد. سپس با تعیین آستانه تاب آوری منابع آب کشور و کاهش میزان مصارف غیر ضروری و غیر اقتصادی با روش‌های سازه ای و غیر سازه ای و مدیریت توامان عرضه و تقاضا، مدیریت آب کشور سامان بخشد.
همچنین بایستی ضمن ارتقای بهره وری آب، نقشه جامع سازگاری با تغییر اقلیم را تدوین و اجرایی کرد و تدوین برنامه جامع مقابله با آلاینده‌های آب، اصلاح ساختار اقتصادی آب، بازنگری قوانین و ساختارتشکیلات آب کشور به ویژه شفافیت و تعیین وضعیت معاونت‌های تخصصی وزارتخانه و شرکت‌های مادر تخصصی را در دستور کار وزارت نیرو داشته باشیم.
برچسب ها: بحران آب

منبع: تابناک

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tabnak.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تابناک» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۳۳۵۳۵۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تشریح اقدامات مدیریت بحران خراسان جنوبی در سیل اخیر

مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی با تشریح اقدامات مدیریت بحران در سیل اخیر گفت: توجه به بحران‌ها در همه سطوح ملی و استانی برای پیشگیری و مقابله کم است و در اولویت‌بندی اعتبارات کشوری و استانی برای مدیریت بحران مشکل داریم. - اخبار استانها -

به گزارش خبرنگار تسنیم از بیرجند، محمد علی آخوندی صبح امروز دوشنبه در زمینه اقدامات مدیریت بحران و دستگاه‌های اجرایی استان برای مقابله با بحران اظهار داشت: مدیریت بحران مجموعه‌ای از فعالیت‌ها است بنابراین نباید انتظار داشته باشیم که انجام اقدامات مورد نظر توسط دستگاه اجرایی یا واحد خاصی در استانداری صورت گیرد.

وی با بیان اینکه همه دستگاه‌های که از منابع دولتی استفاده می‌کنند، همچنین نهادها و موسسه‌های زیر نظر دفتر مقام معظم رهبری، سازمان بسیج سازندگی و ...در این زمینه براساس قانون مصوب مجلس مسئولیت دارند افزود: از ماه 12 به بعد قانون مدیریت بحران کشور که مصوب مجلس شورای اسلامی است، وظایف سازمان مدیریت بحران کشور، شورای عالی مدیریت بحران کشور و دیگر دستگاه‌های اجرایی مربوط مشخص شده است، لذا همه آنها باید برای مقابله با بحران آماده باشند.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی با اشاره به اینکه برنامه‌ریزی و سیاست گذاری در این زمینه در شورای عالی مدیریت بحران کشور انجام می‌شود، خاطرنشان کرد: درکنار تصمیم‌های کشوری که ابلاغ می‌شود، بر اساس مواد 13 و 14 قانون مدیریت بحران کشور، همه دستگاه‌های اجرایی علاوه بر آموزش نیروهای خود باید آمادگی لازم را برای مدیریت بحران بر اساس وظایف خود داشته باشند.

آخوندی تأکید کرد: توجه به بحران در تمام سطوح ملی و استانی برای پیشگیری و مقابله با بحران کم است و این در حالی است که مدیر هر دستگاه اجرایی وظیفه نظارت بر چگونگی اجرای دستورالعمل‌های ابلاغی را بر عهده دارد. بر اساس مواد 20 به بعد قانون مدیریت بحران کشور در شهرستان‌ها فرمانداران و بخشداران وظیفه نظارت بر عملکرد دستگاه‌های اجرایی را در این زمینه بر عهده دارند.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی گفت: هر دستگاه اجرایی برای انجام وظیفه‌ای که بر اساس قانون مورد نظر در زمینه مدیریت بحران برای آن مشخص شده است، از وزارتخانه خود باید در خواست اعتبار و تجهیزات مورد نیاز را داشته باشد. هر سال از سرجمع اعتبارات کشور، اعتباری در اختیار هلال احمر قرار می‌گیرد تا اقدامات مورد نیاز از این طریق انجام شود. صندوق بیمه خسارات طبیعی هم باید به وظیفه خود در این باره به خوبی عمل کند.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی گفت: ستاد مدیریت بحران استان منبع اعتباری مستمر و تجهیزاتی برای انجام یک سری کارها در این باره ندارد و در هشت سال گذشته اعتباری برای پیشگیری و مقابله به ستادهای مدیریت بحران استان ها اختصاص نیافته است. بعضی از دستگاه‌های اجرایی استان هم به دلیل اینکه اعتبارات درخواستی آنها از وزارت متبوع خود تامین نشده است، نتوانسته‌اند به وظایف خود در این باره به خوبی عمل کنند. در اولویت‌بندی اعتبارات کشوری و استانی برای مدیریت بحران مشکل داریم.

آخوندی گفت: حداقل برای بهسازی ماشین آلات راه‌سازی به یک هزار و 955 میلیارد  تومان نیاز داریم و از طرفی دیگر برای مدیریت بحران با کمبود نیرو انسانی مواجه هستیم و در بعضی از موارد تجهیزات وجود دارد اما نیروی متخصصی که بتواند با آن کار کند را نداریم که این مشکل در سازمان آتش نشانی مرکز استان و شهرداری‌ها با بازنشسته شدن تعدادی از نیروهای شاغل به وجود آمده است.

وی تصریح کرد: زمانی که هشداری اعلام می‌شود باید همه مرخصی‌ها لغو  و در چند روز باقیمانده تا زمان بحران پیش‌بینی شده باید مراکز خطر شناسایی و ماشین آلات مورد نیاز برای مقابله به مراکز خطر اعزام شوند که متاسفانه این موارد جدی گرفته نمی‌شود.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی گفت: در زمان بروز بحران از همه امکانات موجود بخش‌های دولتی و خصوصی مانند ماشین آلات معادن باید به خوبی استفاده شود. باید برنامه‌ریزی برای پیشگیری و مقابله با بحران در شهرستان‌ها توسط فرمانداری‌ها به گونه‌ای باشد که در زمان وقوع بحران از همه امکانات برای کاهش خسارات بهره گرفته شود.

به گفته وی، زمانی که حادثه‌ای اتفاق می‌افتد، تیم‌های ارزیابی توسط دستگاه‌های مربوط به منطقه مورد نظر اعزام می‌شوند و در قالب فرم‌های برآورد خسارات انجام می‌شود.

وی بیان کرد: بر اساس ارزیابی‌های انجام شده تاکنون که هنوز تکمیل نشده، یک هزار و 955 میلیارد تومان در سیل اخیر به شهرستان زیرکوه خسارت وارد شده است.گزارش‌های مورد نظر در هر شهرستان به فرمانداری‌ها ارسال می‌شود و آنها هم این گزارش‌ها را به مدیریت بحران استان می‌فرستند و جمع‌بندی نهایی آن با امضای استاندار به وزارت کشور ارسال می‌شود و در هیئت دولت تصمیم لازم در هر زمینه‌ای گرفته می‌شود.

آخوندی با بیان اینکه بیشترین خسارت سیل به راه‌ها و ابنیه جاده‌ها وارد شده است، گفت: درپی سیل اخیر محورهای مواصلاتی شهرستان خوسف آسیب جدی دیده‌اند‌. در پی بارش شدید باران و جاری شدن سیلاب در مناطق مختلف به محورهای مواصلاتی شهرستان خوسف، آسیب جدی وارد شده است. در این راستا تمام زیرساخت‌های جاده‌ای و راه‌های عشایری و روستایی در شهرستان خوسف خسارت جدی دیده‌اند.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی از آبگرفتگی منازل روستایی خوسف و نهبندان و تخریب تمامی قنواتی که در حاشیه رودخانه‌ها بوده‌اند خبر داد و افزود: ابنیه جاده‌ها نیز به طور کامل تخریب شده‌اند.

آخوندی از تخریب و خسارت به مزارع سرچاه عماری و محور قلعه زری در شهرستان خوسف خبر داد و گفت: در شهرستان خوسف شاهد قطعی شبکه آب و برق و حتی گاز در برخی روستاها بودیم. در شهرستان نهبندان آب به داخل شهر هم نفوذ کرده و مشکلاتی در داخل شهر هم داشته‌ایم و منازل قدیمی و آغل‌های دام گنبدی خسارت دیده‌اند که  بعد از اتمام بارش‌ها، میزان خسارت‌ها برآورد می‌شود. 

مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی بیان کرد: در شهرستان خوسف، مشابه زیرکوه شرایط خاصی به دنبال سیلاب داشتیم به نحوی که در محورهای مواصلاتی حتی ماشین سنگین هم نمی‌تواند تردد کند و محور قلعه زری و روستاهای بخش ماژان کلاً تخریب شده‌اند. 

آخوندی از همکاری مردمی، تراکتورداران و نیروهای معادن برای بازگشایی مسیرها تشکر کرد و یادآور شد: از مردم می‌خواهیم تا با نیروهای امدادی همکاری لازم را داشته باشند و به هشدارهای هواشناسی توجه کنند.

انتهای پیام/251/