تأثیر منفی تغییر اقلیم بر دریاچه نمک
تاریخ انتشار: ۲۱ مرداد ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۴۳۵۵۵۵۳
مرگ به دریاچه نمک قم نزدیک و نزدیکتر میشود. حالا در شرایطی که دمای کشور تا دو درجه بالاتر رفته و میزان تبخیر آب ٢٧میلیارد مترمکعب افزایش داشته است. میزان بارشها هم ١٠درصد کمتر شده است.
این موضوع اقلیم نیمهکویری را در شرایط بدتری قرار داده و از این میان، حال دریاچه نمک قم وخیم گزارش شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شهروند ، هدایت فهمی، معاون مدیرکل دفتر برنامهریزی آب و آبفای وزارت نیرو توضیح میدهد که یکی از مناطق بسیار حساس کشور از نظر گسترش ریزگردها و توسعه بیابانزایی، دریاچه نمک قم و مناطق اطراف آن است و اگر از الان به آن نپردازیم و دیر بجنبیم، سال آینده با ١٠برابر هزینههای فعلی هم کنترل این بحران امکانپذیر نخواهد بود.
به گفته فهمی، دمای کشور بین ١/١ تا ٢ درجه بالا رفته و این افزایش دما، میزان تبخیر را تا ٢٧میلیارد مترمکعب افزایش داده، اما در مقابل میزان بارشها ١٠درصد کاهش یافته و این باعث شده ٢٥درصد جریان رودخانهها به خودی خود کاهش بیابد که این موضوع بر دریاچه نمک قم هم تأثیر منفی گذاشته است.
استان قم یکمیلیون و ۱۲۳هزار هکتار مساحت دارد که ۱۳هزار و ۲۷۰ متر آن جنگل و ۷۲۳هزار هکتار آن مرتع است. از مجموع ۱۷۶هزار هکتار مناطق بیابانی این استان، ۱۰۵هزار هکتار آن جزو کانونهای بحرانی و گردوغبار است.
از همینرو، معاون مدیرکل دفتر برنامهریزی آب و آبفای وزارت نیرو معتقد است؛ با توجه به اینکه در استان قم بخش عمدهای از مناطق، خشک و نیمهخشک است، نباید در این منطقه خیلی روی بخش کشاورزی تکیه کرد. به اعتقاد فهمی، در این مناطق یا باید به سمت کاهش مصرف آب رفت یا محصولات کشاورزیای تولید شود که آب کمتری مصرف و ارزش اقتصادی بیشتری تولید کنند.
بحران دریاچه نمک دامن سایر استانها را میگیرد
اما پرواضح است که هر اتفاق زیستمحیطی که برای قم بیفتد، به علت وضع ارتباطی قم با دیگر استانها، این مشکلات از طریق ریزگردها منتقل میشود و برای کل کشور خطرناک خواهد بود. بنابراین تبعات ریزگردها و بحران اقلیمی که در دریاچه نمک اتفاق افتاده، فقط مختص قم، اصفهان و استان مرکزی و غیره نیست بلکه تبعات آن به تمام استانها اعم از تهران، قزوین و سایر استانها کشیده میشود.
با توجه به این وضع، فهمی معتقد است که باید مدیریت مصرف و تقاضا انجام شود. درعین حال، او معتقد است با توجه به این مسأله باید میزان مصرف آب کاهش بیابد و سهم حقابهای که در نظر گرفته شده، به پایانهها و تالابهای مختلف رسانده شود.
این کارشناس منابع آب اعتقاد دارد که در رابطه با بحران دریاچه نمک قم انتقال آب هم چارهساز نیست، زیرا انتقال آب فقط باید برای مصارف شرب باشد و برای مصارف دیگر انتقال آب چندان معنادار و درست نیست.
اما همانطور که تبعات بحران اقلیم دریاچه نمک قم به نوعی دامنگیر تمام کشور است، حل مشکل ریزگردها و کاهش منابع آب در این حوضه هم فقط مربوط به یک وزارتخانه و سازمان نیست و مسألهای فراوزارتخانهای و فراسازمانی است و به نظر میرسد که اگر روی موضوع کاهش مصرف آب تمرکز بیشتری شود، هزینههای بسیار کمتری نسبت به سایر روشها خواهد داشت.
به گفته فهمی، نمیتوان در مورد هزینههای حل این بحران بهطور دقیق اظهارنظر کرد، زیرا فقط بحث آب و محیطزیست و جنگل نیست و بسیاری از وزارتخانهها و سازمانها درگیر آن هستند.
از اواخر دهه ٨٠ مشکل دریاچه نمک جدیتر شده است
این کارشناس منابع آب با اشاره به اینکه از اواخر دهه٨٠ بحران دریاچه نمک وضع جدیتری پیدا کرده است، میگوید: برای مقابله با این بحران، نیازمند برنامهای جامع هستیم و باید برنامه جامع کنترل ریزگردها و بحرانهای سرزمینی به صورت فراوزارتخانهای و فراسازمانی توسط سازمان مدیریت و برنامهریزی تهیه و تدوین شود و برای آن اعتبارات مناسبی در نظر گرفته شود و سازمانها و وزارتخانههای مختلف بنا به وظایفی که دارند، اقداماتی را در این رابطه عهدهدار شوند و انجام دهند. این موضوعی است که رئیس سازمان جنگلها و مراتع هم بر آن تأکید دارد. جلالی معتقد است که اقدامات لازم در دریاچه نمک باید براساس مطالعات علمی و پژوهشی باشد تا به تعادل لازم در مقابله با پدیده گردوغبار و بیابانزایی برسیم، چراکه پیامدهای این دریاچه استانهای دیگر را نیز تهدید میکند. به گفته معاون وزیر جهاد کشاورزی، باید ابعاد مختلف زیستمحیطی دریاچه نمک مورد توجه قرار بگیرد تا از چالشها و تهدیدات و خسارات جلوگیری کرد و در این زمینه نیاز به مدیریت جامع و برنامهریزی دقیق وجود دارد.
قم درگیر پدیده گردوغبار
اما آنگونه که اعظم بیگی، مدیر بخش آب مرکز ملی مطالعات کشاورزی و آب اتاق بازرگانی ایران میگوید، در هر دهه هوای ایران نیمدرجه گرمتر میشود و اگر سالهای ٩٤ و ٩٥ را که میزان بارشها خوب بوده، فاکتور بگیریم، بارش در مابقی سالهای اخیر بشدت کاهش یافته و میزان آن از ١٣٠میلیارد متر مکعب به ٨٧ میلیارد مترمکعب رسیده که در حوضه دریاچه نمک این تغییرات بیشتر بوده است.
به گفته بیگی در سال ٩٥ تعداد روزهایی که قم با پدیده گردوغبار مواجه بوده، ٥ تا ١٠ روز در یک ماه بوده و این در حالی است که منابع آب سطحی کاهش و برداشت از منابع آب زیرزمینی افزایش یافته و سطح آب زیرزمینی افت کرده است و تمام اینها باعث شده که حوضه دریاچه نمک منطقه خطرناکی شود و نگرانیهایی از بابت ریزگردها وجود داشته باشد.
اما در استانهایی که در حوضه دریاچه نمک قرار دارند، یکی از فعالیتهای عمده مردم کشاورزی است و با توجه به افت سطح آب زیرزمینی آن دسته از زمینهای کشاورزی که در این مناطق با آبهای زیرزمینی تغذیه میشوند، با مشکل مواجه شدهاند و به دلیل کاهش میزان بارشها، زمینهایی هم که از آبهای سطحی استفاده میکنند، با کاهش منابع آب روبهرو هستند.
خالیشدن روستاها و حاشیهنشینی
به گفته بیگی این موضوعات موجب شده که در این مناطق بخش کشاورزی آسیب بسیاری ببیند و در نتیجه مهاجرت به سمت شهرها و حاشیهنشینی افزایش بیابد که نتیجه آن خالیشدن روستاها و افزایش جمعیت شهرها است و این در حالی است که حاشیهنشینی وضع ناامنی را به وجود آورده و مهاجران به شهرها نیازمند اشتغال هستند.
به طور قطع اگر مشکل حل نشود، این مسأله میتواند در آینده بسیاری از مناطق این حوضه به خصوص مناطق روستایی را تحتتأثیر قرار دهد و مهاجرت را تشدید کند و حتی پیشبینی برخی کارشناسان این است که اگر وضع به همین منوال ادامه پیدا کند، در سال ١٤٠٠ بسیاری از مناطق کشور خالی از سکنه خواهد شد.
ضرورت تغییر الگوی کشت
مدیر بخش آب مرکز ملی مطالعات کشاورزی و آب اتاق بازرگانی ایران معتقد است که نمیتوان موضوع مشخصی را برای رهایی از این وضع عنوان کرد؛ اما از آنجا که دریاچه نمک در حاشیه کویر قرار دارد و با توجه به اینکه میزان بارش کاهش یافته، بعضی استانها متوجه وخامت اوضاع شده و الگوی کشت خود را تغییر داده و به سمت کشت محصولاتی رفتهاند که آب کمتری را مصرف کنند. به گفته بیگی اما در برخی نقاط الگوی کشت را به سمت باغ بردهاند که مصرف آب بالایی دارد که این وضع منطقه را بدتر میکند.
به گفته او یکی از راهکارها این است که الگوی کشت تغییر کند و این مناطق به سمت کشت محصولاتی بروند که آب کمتری مصرف میکنند و باید از برداشتهای بیرویه آب جلوگیری شود.
آنگونه که مدیر بخش آب مرکز ملی مطالعات کشاورزی و آب اتاق بازرگانی ایران میگوید، قم خشک شده و اصلا به چاههای آن آب نمیرسد؛ ولی با وجود اینکه وزارت نیرو چاههای غیرمجاز را مسدود میکند، اما باز هم برخی افراد چاه حفر میکنند. به عبارت دیگر کنترلی روی این مسأله وجود ندارد و در شرایطی که وزارت نیرو اعلام میکند که چند هزار چاه غیرمجاز را مسدود کرده، باید پرسید که چند هزار چاه غیرمجاز حفر شده است.
البته این موضوعی است که پیش از آن برخی از مسئولان وزارت نیرو هم به آن تأکید داشتند؛ به گفته آنها در بسیاری از مناطق چاه غیرمجازی مسدود میشود، اما چند روز بعد کمی آن طرفتر چاه غیرمجاز دیگری حفر میشود. بدیهی است که اگر چنین وضعیتی بهخصوص در مورد حوضه دریاچه نمک ادامه پیدا کند، نهتنها مشکلی حل نمیشود، بلکه وضع بدتر هم میشود.
بیگی معتقد است برای عبور از بحران آب و بحران اقلیم در این منطقه باید یک وفاق ملی به وجود بیاید؛ زیرا این فقط بحران آب نیست، بلکه بحران سرزمین است و پایداری سرزمینمان و سلامت نسل آینده را در معرض خطر قرار میدهد.
شاید مهمترین کاری که باید در این رابطه انجام شود، این است که سازمانهای ذیربط و نهادهایی که متولی منابع آب کشور هستند، تغییر رویهای اساسی داشته باشند و تکانی به خود بدهند. درواقع مسأله این است که باید ارادهای برای انجام کار وجود داشته باشد. در حال حاضر همه فقط از این صحبت میکنند که در دریاچه نمک بحران وجود دارد اما ارادهای برای رهایی از وضع فعلی وجود ندارد و شاید بیشترین هزینه باید در همینجا پرداخت شود تا ساختار، تغییرات اساسی کند و افرادی مسئول شوند که به جای صحبتکردن، اقدام کنند.
منبع: اقتصاد آنلاین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.eghtesadonline.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «اقتصاد آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۳۵۵۵۵۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آمریکا در بحث فلسطین در حال تحول است
با دکتر فواد ایزدی،استاددانشگاه وتحلیلگرمسائل آمریکا دراین زمینه گفتوگو کردهایم. او تاکیددارد این جنبشها نشانمیدهد آمریکا درزمینه فلسطین درحال تحول است ودرطولانی مدت شاهد توقف یا کاهش حمایتهای آمریکا از رژیم صهیونیستی خواهیم بود.سرکوب اعتراض دانشجویان آمریکایی از سوی پلیس این کشور و گسترش موج اعتراضات را چگونه ارزیابی میکنید؟
جنبش اعتراضی دانشجویان در آمریکا و تحولاتی که این روزها در این کشور در حال وقوع است، بسیار مهم بوده و از ابعاد مختلف باید بررسی شود.درواقع باید گفت این اعتراضات وسرکوب آن از سوی پلیس آمریکا یک تأثیر کوتاه مدت دارد و یک تأثیر بلند مدت که تأثیر کوتاه مدت آن میتواند طی چند ماه آینده و احتمالا در انتخابات ریاستجمهوری آتی نمود کند و تأثیرات بلندمدت آن به تحول عمیقتر در آمریکا منجر خواهد شد.
در مورد تأثیر کوتاه مدت این تحولات بیشتر توضیح میدهید. تأثیر آن بر انتخابات ریاستجمهوری آینده چه خواهد بود؟
افرادی که در این تظاهرات شرکت میکنند معمولا در انتخابات به دموکراتها رأی میدهند. برخورد شدید پلیس با این افراد در نحوه فعالیت آنها در انتخابات آتی تأثیر خواهد گذاشت.البته آنها در انتخابات آینده به جمهوریخواهان رأی نخواهند داد اما این تحولات باعث میشود در خانه بنشینند و اصلا در انتخابات شرکت نکنند و همین ضربه بزرگی به جو بایدن و دموکراتها میزند.
تأثیرات بلند مدت این تحولات به چه شکلی خواهد بود و چه تأثیری بر آینده آمریکا میگذارد؟
در بلند مدت باید گفت آمریکا در بحث فلسطین در حال تحول است. دانشگاههایی که این روزها درگیر تظاهرات در حمایت از فلسطین هستند ازجمله دانشگاه کلمبیا، ییل، پرینستون و...درزمره۱۰دانشگاه برتر آمریکاهستند وبه صورت سنتی،کار این دانشگاهها تربیت نیرو برای آمریکا بوده است.افرادی که اکنون در این دانشگاهها در حال تظاهرات علیه اسرائیل و حمایت از فلسطین هستند، بچههای مسئولان فعلی آمریکا هستند. این ماجرا ما را یاد داستان حضرت موسی(ع) میاندازد که در خانه فرعون بزرگ شد و به نظر میرسد این داستان اکنون درحال تکرار است و دانشگاههایی که باید نسل بعد مسئولان آمریکایی را تربیت کنند اکنون به محلی برای حمایت ازفلسطین تبدیل شدهاند.دانشجویانی که اکنون درحال تظاهرات هستند در واقع آقازادههای آمریکاییاند و فرزندان مسئولان آمریکایی، اغلب به این دانشگاهها میروند و اکنون مشاهده میکنیم همین دانشجویان برای حمایت از فلسطین تظاهرات میکنند و دستگیر و اخراج میشوند.
آیا چنین حرکتی از سوی دانشجویان آمریکایی مسبوق به سابقه است؟
این اتفاق عجیب و جالب و بسیار مهم است. اززمان اعتراضهای جنگ ویتنام در محیطهای دانشگاهی، این حجم از اعتراضها بیسابقه است. آقای مایک جانسون،رئیس مجلس نمایندگان آمریکاکه برای حمایت از جریان صهیونیست در دانشگاه کلمبیا سخنرانی کرده، گفته بود بیش از ۲۰۰دانشگاه درگیر این تظاهرات است. البته این آمار مربوط به روز پنجشنبه است و اکنون بسیار بیشتر شده است. بنابراین با موضوع بسیار مهم و تأثیرگذاری روبهرو هستیم و در آینده این افراد، مسیر آمریکا را تعیین خواهند کرد. آینده فلسطین روشن است و حمایت رژیم آمریکا از رژیمصهیونیستی در درازمدت با این اتفاقاتی که در حال وقوع است متوقف خواهد شد یا بسیار کاهش پیدا خواهد کرد.
آیا تظاهرات اخیر ممکن است در کوتاهمدت در تصمیمگیری دولت آمریکا درخصوص جنگ غزه تأثیر بگذارد؟
از همین الان شاهد تأثیرات آن در مواضع دولت بایدن بودهایم، البته ازبعدمنافقانه. دولت بایدن مجبور است برای آرام کردن جمعیتی که این روزها در حال اعتراض هستند حرفهایی بزند. بایدن در عمل به صورت تمامقد از رژیمصهیونیستی حمایت میکند اما نقش پلیس خوب را بازی میکند. سیاست حمایت از رژیمصهیونیستی در دولت بایدن عوض نمیشود ولی مجبور هستند عملیات روانی انجام بدهند. اما در درازمدت این حرکت ادامه پیدا خواهد کرد و چارچوبی که در آمریکا درخصوص رژیمصهیونیستی سعی کردند ایجاد کنند ترک خورده و این مهم است و در آینده شاهد تأثیرات آن خواهیم بود.