فرصت و تهديد شبکه هاي اجتماعي؛ رسانه هاي بزرگ چه راهبردي دارند؟

خبرگزاري آريا - تهران- ايرنا- گسترش ابزارهاي پيشرفته ارتباطي به ويژه در فضاي ديجيتال و دنياي مجازي، عرصه هاي تازه اي رو به زندگي بشر گشوده شده است. با اين حال ما هنوز در زمينه استفاده از شبکه هاي اجتماعي استاندارد مشخصي را تعريف نکرده ايم.

به گزارش گروه پژوهش و تحليل خبري ايرنا، پيوند بشر با جامعه و زمانه از ديرباز تاکنون در مسير دگرگوني بوده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اين روند دگرگوني را مي توان در رسانه هاي نوين ارتباطي نيز مشاهده کرد . در اين ميان شبکه هاي موسوم به رسانه هاي اجتماعي، سبب طرح نويني در عرصه خبررساني شده اند. بر اين اساس استفاده از فضاي مجازي همپا با زندگي واقعي به پيش مي رود.
در همين ارتباط، «داود زارعيان» صاحبنظر و استاد ارتباطات در گفت وگو با گروه پژوهش و تحليل خبري ايرنا مي گويد: هر چند شبکه هاي اجتماعي نمي توانند جاي رسانه هاي اصلي را بگيرند اما خطري که اين حوزه را تهديد مي کند اين است که برخي رسانه هاي بزرگ تا حدودي به دنبال رسانه هاي کوچک و رسانه هاي اجتماعي مي روند.
زارعيان تصريح کرد: ما هنوز در زمينه استفاده از شبکه هاي اجتماعي استانداردي را تعريف نکرده ايم و مدل نوشتاري ما به صورت سليقه اي است. از اين رو نگارش در شبکه هاي اجتماعي به تجربه و تخصص فرد، نگرش هاي سياسي - اجتماعي و باورهاي فردي باز مي گردد و مبتني بر استاندارهاي حرفه اي در اين حوزه نيست.
متن گفت وگو با زارعيان به اين شرح است :
** ايرنا: در سال هاي اخير رسانه هاي جديد بخش زيادي از زندگي مردم را متاثر کرده اند که هر چه رو به جلو حرکت مي کنيم اين تاثير گذاري بيشتر و انکار ناپذيرترمي شود از نظر شما با ورود رسانه هاي جديد چه تغييري در فضاي ارتباطي و رسانه اي شکل گرفت؟
** زارعيان: رسانه هاي جديد چند تغيير اساسي را ايجاد کرده است. اگر ما بخواهيم رسانه هاي جديد را از پيامک شروع کنيم و برسيم به شبکه هاي اجتماعي که امروز در حد وسيعي مورد استفاده قرار مي گيرد موضوع سرعت مطرح است. در واقع سرعت انتقال اخبار و اطلاعات بي نهايت با گذشته تفاوت پيدا کرده است. اگر در گذشته خبري را مي خواستيم به عنوان پرسرعت ترين رسانه منتشر کنيم زماني حدود يک تا دو ساعت لازم داشت حتي تا هفت ساعت نيز مي رسيد. اما رسانه هاي نوين اين فاصله را از بين برده اند و کمتر از چند دقيقه و حتي به صورت آنلاين خبرها منتشر مي شود.
ويژگي دوم رسانه هاي نوين، ظرفيت است. به دليل تغييراتي مانند ديجيتالي شدن امروز محدوديتي براي انتشار اخبار در رسانه هاي نوين وجود ندارد. به اين ترتيب شما امکان انتشار اخبار در هزاران صفحه را داريد.
ويژگي سومي که کاملا متفاوت با دو ويژگي ديگر است، عمومي شدن خبرنگاري و رسانه داري است. به اين معنا که امروز هر شهروند تبديل به يک خبرنگار شده و مي تواند رسانه داشته باشد. به اين ترتيب افراد با گوشي همراه خود با صفحه تلگرام و اينستاگرام و ديگر شبکه هاي اجتماعي خبر را توليد و منتشر مي کنند.
امروز ما شاهد حضور شهروندان جهاني در حوزه خبرنگاري يا خبرنگاران جهاني هستيم. همه اين امکان را دارند که خودشان توليد کننده و منتشر کننده خبر باشند. به نظرم اين ها ويژگي هاي جديدي است که در رسانه هاي پيشين نبوده و امروز موجب تحولات در حوزه اطلاع رساني و رسانه در عرصه داخلي و بين المللي شده است.
** ايرنا: برخي معتقدند در عصر کنوني و با پيشرفت فناوري هاي مدرن، شهروند (citizen) که در دنياي واقعي زندگي مي کرد امروزه شبکه وند (netizen) يا به مثابه شهروندي است که وارد دنياي مجازي شده است؛ ديدگاه شما در اين باره چيست؟
** زارعيان: فعاليت شهروند -خبرنگار را حوزه اجتماعي به ويژه در زمينه اخبار شهري، حوادث و اخبارمحلي شاهد هستيم. البته در حوزه سياسي نيز چنين امري ديده مي شود اما همراه با شايعه و عدم دقت است. امروز ما شاهد حجم زياد انتشار خبر در جامعه هستيم که روزبه روز هم در حال افزايش است. هر چند بايد يادمان باشد که شهروند - خبرنگار، خبرنگار حرفه اي نيست. از اين رو اخباري که منتشر مي کند مي تواند همراه با شايعه، تحريف، برش و «پاره حقيقت گويي» باشد که طبيعتا اين ها به فضاي رسانه اي کشور آسيب هايي را وارد مي کند.
** ايرنا: آيا رسانه ها و شبکه هاي اجتماعي توانسته اند جاي رسانه هاي اصلي (Main Stream) را بگيرند يا اين که دنبال رو رسانه هاي اصلي هستند؟
** زارعيان: آنچه مسلم است شبکه هاي اجتماعي نمي توانند جاي رسانه هاي اصلي را بگيرند اما خطري که اين حوزه را تهديد مي کند اين است که برخي رسانه هاي بزرگ تا حدودي به دنبال رسانه هاي کوچک و شبکه هاي اجتماعي مي روند. در گذشته ديگران اخبار را از رسانه هاي بزرگ و اصلي دريافت کرده و منتشر مي کردند اما در زمان حاضر متاسفانه بعضا رسانه هاي بزرگ به دنبال اخبار و برخي شايعه هاي رسانه هاي کوچک حرکت مي کنند.به نظر مي رسد رسانه هاي بزرگ براي اين که از نقش خود عقب نمانند و بتوانند وظيفه اصلي را به درستي انجام دهند بايستي تجديدنظري در شيوه خبرگيري خود داشته باشند.
** ايرنا: به نظر مي رسد زبان خبرنويسي در شبکه هاي اجتماعي تغيير کرده است. بر اين اساس آن مدلي که در خبرنويسي رسانه هاي اصلي و خبرگزاري ها بود در شبکه هاي اجتماعي تفاوت پيدا کرده و رويکرد نويني ايجاد شده است. ارزيابي تان در اين زمينه چيست؟
** زارعيان: ما هنوز در زمينه استفاده از شبکه هاي اجتماعي استانداردي را تعريف نکرده ايم و بيشتر مدل نوشتاري به صورت سليقه اي است. از اين رو اين کار به تجربه و تخصص فرد، نگرشهاي سياسي - اجتماعي و باورهاي فردي باز مي گردد و مبتني بر استاندارهاي حرفه اي در اين حوزه نيست.
به نظرم تغيير در زمينه انتشار خبر در فضاي مجازي نيازمند يک مديريت در آينده است. بر اين اساس در چند سال آينده اين مساله جزو دروس دانشگاهي قرار خواهد گرفت. اين که در فضاي اجتماعي چگونه بنويسيم که همزمان با جذب مخاطب، حداقل عناصر اصلي خبر را نيز داشته باشد. زيرا در شبکه هاي اجتماعي همه مانند هم مي نويسند.
مدلي که الان بر رسانه هاي اجتماعي حاکم است، فردي و شخصي است. البته قدرت و حجم کپي در شبکه هاي اجتماعي بالا است و معمولا يکي دو تا شبکه ممکن است که توليد کننده باشد و بسياري از شبکه هاي ديگر مصرف کننده هستند.
** ايرنا: يکي از مباحثي که در زمينه فضاهاي نوين ارتباطي مطرح مي شود، جهان دوگانه واقعيت و مجاز است. از اين رو استفاده بيش از حد از شبکه هاي اجتماعي موجب اولويت يافتن فضاي مجازي بر جهان واقعي مي شود که اين مساله نيز به تقويت فرديت مي انجامد. ارزيابي جنابعالي در اين زمينه چيست؟
** زارعيان: اين بستگي به سوادرسانه اي و اطلاعاتي جامعه دارد. در جامه اي که سواد اطلاعاتي و رسانه اي بالا باشد چنين اتفاقي نمي افتد. اما در جوامعي که سواد رسانه اي پايين است طبيعتا چنين مسائلي ايجاد مي شود. مطالعات در حوزه شبکه هاي اجتماعي نشان مي دهد که ما داراي سواد رسانه اي در سطح متوسط هستيم. به هر حال شبکه هاي اجتماعي بي تاثير نيستند اما نمي توانيم بگوييم که تاثير خيلي زيادي هم دارد.
** ايرنا: ديدگاه ها نسبت به شبکه هاي اجتماعي در چند رويکرد خلاصه مي شود؛ گروهي نگاه مثبت و گروهي نگاه منفي دارند و عده اي هم داراي نگاه خنثي يا بينابيني نسبت به آن هستند؛ ديدگاه شما در اين باره چيست؟
** زارعيان: جوامع در معرض ارتباطات و فناوري اطلاعات قرار گرفته اند و از اين رو گريزي از استفاده آن، ندارند. منتهي اين فضا بايد مديريت شود و ما در مديريت فضاي مجازي موفق نبوديم. هيچ راهي غير از مديريت فضاي مجازي براي موفقيت در اين زمينه وجود ندارد. بر اين اساس امکان بستن، فيلترينگ و محدود کردن وجود ندارد اما امکان مديريت کردن در اين حوزه فراهم است.
بنابر اين بايستي سرمايه گذاري هايي در اين حوزه کنيم. هرچند در حوزه زيرساخت ها سرمايه گذاري هاي زيادي توسط اپراتورها شده است اما دولت ها به جاي سرمايه گذاري در زيرساخت ها و روي آوردن به تصدي گري، خوب است که به سمت مديريت فضاي مجازي، توليد محتوا و حمايت از کسب و کارهايي که اين نرم افزارهاي پيام رسان داخلي توليد مي کند، بروند.
** ايرنا: جنابعالي چه راهکارهايي براي توسعه فناوري هاي جديد ارتباطي پيشنهاد مي کنيد؟
** زارعيان: به نظرم دنيا براي ما مدل خاصي را پيش بيني کرده است. مدل جهاني به اين ترتيب است که کار تصدي گري، توسعه شبکه هاي مخابرات و زيرساخت ها را به بخش خصوصي واگذار کرده اما از آن طرف آمده و در بخش هايي مادر همچون توليد محتوا سرمايه گذاري کرده است. همچنين از شرکت هايي که در عرصه فناوري ها و نرم افزارهاي نوين ارتباطي داخلي توانايي دارند حمايت کرده است.
بر اين اساس دولت بايد تلاش کند تا يک مجموعه يکپارچه و همگرايي را در بخش هاي فرهنگي همچون فيلم، موسيقي، توليدات مکتوب، انيميشن و تصويرپردازي ايجاد کند. اگر اين اتفاق رخ دهد بسياري از مشکلات در اين زمينه حل خواهد شد.
*** ايرنا: نقش شبکه هاي اجتماعي را در توسعه چگونه ارزيابي مي کنيد؟
** زارعيان: به طور کلي رسانه از هر جنسي که باشد در توسعه اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي جوامع نقش دارد. شبکه هاي اجتماعي هم مي توانند اين نقش را به ويژه در حوزه فرهنگي و اطلاع رساني ايفا کنند، البته به شرط آن که مديريت شود.
** نقاط قوت و ضعف استفاده از شبکه هاي اجتماعي را در چه مي دانيد؟
** زارعيان: نقاط قوت شبکه هاي اجتماعي در همگاني بودن، فوريت و راحتي استفاده از آن است. نقاط ضعف آن نيز در تحريف اخبار، شايعه پراکني و ضعف سواد رسانه اي جامعه است. البته در کنار آن بايد برخي تهديدات فرهنگي را در زمينه استفاده نادرست از اين شبکه ها مدنظر قرار داد.
پژوهشم**458**1601**خبرنگار: محمد ستاري**انتشار: شهناز حسني
ايرنا پژوهش، کانالي براي انعکاس تازه ترين تحليل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشي ايران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearchهمراه شويد.
انتهاي پيام /*

منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۴۷۸۸۲۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

عملکرد دستگاه‌های مسئول در حوزه آسیب‌های اجتماعی به شکل مستمر رصد می‌شود

سید ابراهیم رئیسی در جلسه شورای اجتماعی که عصر روز یکشنبه برگزار شد، با اشاره به فلسفه تشکیل سازمان امور اجتماعی با کار ویژه رصد و دیده‌بانی وضعیت اجتماعی، تطابق مستمر گزارش عملکرد دستگاه‌ها در زمینه رفع آسیب‌های اجتماعی با واقعیت‌های میدانی را از ضروری‌ترین اقدامات برای تحقق اهداف سازمان و شورای اجتماعی برشمرد و از مسئولان سازمان‌ها و نهاد‌های مربوطه خواست با رصد دقیق و مستمر شاخص‌های کنترل و کاهش معضلات و آسیب‌های اجتماعی، تصمیم‌گیران را در داشتن نگاهی واقع‌گرایانه از شرایط و اتخاذ تصمیمات درست و به‌ هنگام یاری کنند.

رئیس جمهور دو طرح «نماد» در آموزش و پرورش و «سراج» در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را از جمله طرح‌های مؤثر در زمینه پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی برشمرد و ضمن تأکید بر اجرای کامل این طرح‌ها از دیگر سازمان‌ها و نهاد‌ها خواست به وظایف خود در این زمینه عمل کنند.

دکتر رئیسی همچنین در این جلسه بر اهمیت استفاده از ظرفیت‌های تشکل‌های مردمی، مساجد و امنای محلات و نقش مهم مراکز مشاوره در پیشگیری و علاج آسیب‌های اجتماعی تأکید کرد.

رئیس جمهور در ادامه با بیان اینکه تحلیل آماری از علل و چرایی پیدایش آسیب‌ها و احصای راهکار‌های رفع آنها، لازمه ارائه نگاه دقیق و صحیح به تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان است، بر بهره‌گیری از ظرفیت کانون‌های فکری، علمی و دانشگاهی در زمینه مقابله با آسیب‌های اجتماعی تاکید کرد.

دکتر رئیسی با اشاره به اینکه مشخص شدن نسبت دستگاه‌های مختلف با مسئولیت مقابله با آسیب‌های اجتماعی و پیگیری و رصد مداوم از سوی دستگاه‌های مربوط، در کاهش و حذف آسیب‌های اجتماعی موثر است، سازمان امور اجتماعی را مکلف کرد عملکرد همه سازمان‌ها و دستگاه‌های مربوط را به طور مستمر رصد کرده و سازمان‌هایی را که به وظایف خود در این زمینه عمل نمی‌کنند به شورای اجتماعی معرفی نمایند.

در ابتدای این جلسه با حضور رئیس جمهور گزارش اجرا، آسیب‌شناسی و ارتقای آیین‌نامه‌های اجرایی طرح نماد (نظام مراقبت اجتماعی دانش‌آموزان) و سراج (سلامت روانی اجتماعی)، مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

باشگاه خبرنگاران جوان سیاسی دولت