بالاترین مفاهیم روانشناسی در قرآن/ آرامش در 4 آیه/ مشاوره و ازدواج موفق
تاریخ انتشار: ۱ شهریور ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۴۴۸۸۷۰۳
به گزارش خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا)، این‌روزها مسئله مشاوره خانواده‌ها به عنوان بزرگترین چالش پیش‌روی جوانان در موضوع ازدواج مطرح است؛ مسئله‌ای که اگر دولتمردان و مسئولان فکری برای بهبود روند آن نکنند، با خود آسیب‌ها و خطراتی را به‌همراه خواهد داشت که در آینده‌ای نه چندان دور جوانان و حتی کشور را با بحران‌های جدی مواجه خواهد کرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
با توجه به اهمیت این مسئله و جایگاه آن در جامعه امروزی گفت‌وگویی را با علی شیخ الاسلامی، دانش‌آموخته دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران و دکترای تخصصی روانشناسی از دانشگاه علوم پزشکی بقیة‌الله الاعظم (عج)، مدرس کارگاه‌های آموزشی همسان‌گزینی، ازدواج موفق و مهارت‌های زناشویی صحیح انجام دادیم. وی از مجریان طرح ازدواج در عصر یخبندان در موسسه فرهنگی سرچشمه است که این طرح نیز به همت حجت‌الاسلام والمسلمین زائری، مدیر این مجموعه ارائه شده و در حال اجراست. در ادامه این گفت‌وگو را دنبال خواهید کرد:
شیخ الاسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا)، با اشاره به جایگاه قرآن و اسلام در شیوه مشاوره امروزی و اثرگذاری این شیوه بر روش‌های دیگر، گفت: در مشاوره باید با ارزش‌های مراجعهکننده همراه باشیم و این دقیقا همان چیزی است که قرآن هم به آن توصیه میکند؛ زمانی که قرآن داستان حضرت ابراهیم را مثال می‌زند تا بتواند خورشید‌پرست‌ها را به راه درست هدایت کند، می‌گوید من خدای خودم را کنار می‌گذارم و با شما همراه می‌شوم؛ اما در مسیر سوالات بسیاری را از خورشید‌پرستان می‌پرسد که چرا خدای شما بالا می‌رود؟ تغییر جا می‌دهد و خاموش می‌شود؟ و یا چرا به این طرف و آنطرف می‌رود و چرا ناپدید می‌شود؟ این چه خدایی است که از طرفی آمد و از طرف دیگر ناپدید شد و ظلمت همه‌جا را گرفت؟ حضرت ابراهیم با این سوالات کمک کرد تا افرادی که مسیر غلط را رفته‌اند به مسیر درست بازگردند.
وی ادامه داد: اصول علم روانشناسی و مشاوره هم همین است؛ در این اصول ما موظف هستیم با ارزش‌های مُراجع همراه شویم و سوالاتی را در ذهنش ایجاد کنیم تا او خود به قضاوت درست برسد و مسیر درست را برای خودش انتخاب کند؛ لذا مشاوره قرار نیست که جای مراجع انتخاب کند، بلکه تنها فرایندی را پیش می‌برد تا او بتواند مسیر درست زندگی را انتخاب کند. در تعالیم دینی هم روی این امر تاکید شده که اجبار و اکراه جوابگو نیست و باید کاری کنیم که افراد ارزش‌ها را درونی کنند تا بتوانند به ارزش‌ها پایبند باشند.
جامعه امروز در مرحله یک یادگیری قرار دارد
شیخ الاسلامی افزود: بالاترین سطح یادگیری زمانی است که شما ارزش‌ها را برای خودتان درونی می‌کنید و در این میان هر عاملی که سر راه شما باشد، به‌دلیل اینکه ارزش‌ها درونی شده‌اند، شما باز هم به آن ارزش‌ها پایبند می‌مانید. متاسفانه جامعه امروز در مرحله یک یادگیری قرار دارد و این یعنی وجود تنبیه و تشویق برای انجام یک فعالیت؛ در اینجا تا زمانی که تنبیه و تشویق باشد رفتار هم وجود دارد، ولی زمانی که این عوامل کنار می‌رود شما دیگر رفتار را نمی‌بینید.
وی با بیان مثالی ادامه داد: امروز در کشور اجرای قوانین راهنمایی و رانندگی بخاطر همین اجبار و اکراه انجام می‌شود و تا زمانی که دوربین و مامور باشند مردم رفتار درست را نشان می‌دهند، اما زمانی که این عوامل جمع شود و یا نباشد دوباره رفتار غلط نمایان می‌شود؛ تمامی این عوامل بخاطر این است که ما رعایت قانون را برای خودمان درونی نکرده‌ایم. اگر افراد برای خودشان این مسائل را درونی کنند که به عنوان مثال سرعت مطمئنه به نفع خودشان است، قطعا اگر پلیس و دوربین هم نباشد، سرعت مطمئنه را رعایت می‌کنند. برای همین است که تعالیم دینی ما بر درونی‌سازی ارزش‌ها و مسائل اخلاقی تاکید بسیاری دارد.
مدرس کارگاه‌های آموزشی همسان‌گزینی اظهار کرد: در بحث مشاوره و روانشناسی هم اینگونه است و ما کمک می‌کنیم که خود مراجعهکننده به باور درست برسد و بتواند مسیر درست را تشخیص دهد؛ ما تنها یک عامل کمک کننده هستیم و با سوالاتی که در ذهن مراجع ایجاد می‌کنیم کاری می‌کنیم که او بتواند به مسیر صحیح دست پیدا کند، و دخالتی در سیتم اجرایی مراجع نداریم.
این روانشناس خانواده با اشاره به طرح ازدواج در عصر یخبندان که در مرکز روانشناسی موسسه فرهنگی سرچشمه درحال انجام است، گفت: کاری که ما در موسسه سرچشمه و موسسه خانواده سلامت بنیان انجام می‌دهیم تلفیق بین روانشناسی و قرآن است. ما بالاترین مفاهیم روانشناسی را در قرآن داریم اما متاسفانه از آنها استفاده نمی‌کنیم. در یکی از تحقیق‌هایی که با یکی از دوستان داشتیم، سوره والعصر را تحلیل کردیم و دیدیم که قرآن کریم تمام مسیری که یک انسان برای زندگی موفق می‌خواهد را در چند آیه آورده است.
مدیرعامل موسسه خانواده سلامت‌بنیان با تفسیر بخشی از سوره والعصر، ادامه داد: سوره والعصر به ما می‌گوید که انسان‌ها همه در خسران هستند مگر کسانی که ایمان آوردند و معنایی به زندگی‌شان داده و یک جهت و هدف را برای زندگی‌شان مشخص کره‌اند. حال ما در روانشناسی امروز معنی‌درمانی را در سطح گسترده استفاده می‌کنیم، می‌گوییم انسان اگر امروز معنی را در زندگی داشته باشد نا‌امیدی و افسردگی کمتری دارد و با مشکلات کمتری مواجه می‌شود و خداوند تمام این مسائل را در یک آیه آورده است که «إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا» و بعد در قسمت دوم می‌آورد که «وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ»، و جالب اینجاست که آدلر می‌گوید برای اینکه افسردگی شما درمان شود، بدون چشم‌داشت به دیگران کمک کنید و آنها را خوشحال کنید وبعد از چند هفته خودتان هم خوشحال خواهید شد.
شیخ الاسلامی در ادامه اضافه کرد: اینجا «وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ» یعنی اینکه شما بدون اینکه چشم‌داشتی به چیزی داشته باشید کارهای خوب انجام بدهید، دیگران را خوشحال کنید و در حق دیگران نیکی کنید؛ زمانی که چشم‌داشتی نداشتید و این کار را انجام دادید رضایت درونی پیدا می‌کنید، عزت نفس بازسازی می‌شود و در نهایت از افسردگی خارج می‌شوید. بعد از آن می‌فرماید «وَتَواصَوا بِالحَقِّ وَتَواصَوا بِالصَّبرِ»، که در اینجا حق یعنی شاخص و انصاف داشتن، یعنی اینکه اگر خودت جای طرف مقابل بودی، چگونه نگاه می‌کردی؛ حضرت علی(ع) خیلی زیبا در این رابطه می‌فرمایند «آنچه بر خود می‌پسندی بر دیگران بپسند و آنچه که بر خود نمی‌پسندی بر دیگران هم نپسند»؛ قرن کریم این مسئله را به صورت یک شاخص در نظر می‌گیرد و می‌فرماید«وَتَواصَوا بِالصَّبرِ».
آرامش بشر را در همین 4 آیه می‌توانیم جست‌وجو کنیم
وی افزود: امروز در علم روانشناسی در دنیا روی تاب‌آوری و صبر کارهای بزرگی در حال انجام است و هرکس تاب‌آوری بالاتری دارد در زندگی آرامش بیشتری خواهد داشت، حال خداوند خیلی زیبا و مختصر در سوره والعصر به آن اشاره کرده است؛ زمانی که این 4 مفهوم را در کنار هم قرار می‌دهیم می‌بینیم که آرامش بشر را در همین 4 آیه می‌توانیم جست‌وجو کنیم. قرآن دقیقا به این نکته تاکید و اشاره میکند که همه انسان‌ها در خسرانند مگر کسانی که این 4 مورد را ر عایت کنند.
مدرس کارگاه‌های آموزشی همسان‌گزینی تصریح کرد: متاسفانه امروز ما در روانشناسی روی این مفاهیم کار نکرده‌ایم و آنها را تلفیق نداده‌ایم و یا حتی نیامدیم این موارد را در کنار مفاهیم نوین روانشناسی با آیات قرآن تطبیق دهیم. از طرف دیگر هم نیامده‌ایم مفاهیم جدیدی را از آیات قرآن کریم استخراج کنیم و در اختیار عموم مردم قرار دهیم؛ یا حتی اینکه یک‌سری از آیات قرآن را به زبان عامه برای مردم ترجمه کنیم که قابل فهم و کاربردی شود تا بتوانند از آن در زندگی خود استفاده کنند.
شیخ الاسلامی با اشاره به مبحث ازدواج و مشکلات و آسیب‌های پیش‌روی آن در جامعه امروزی هم گفت: در بحث ازدواج یکی از مشکلاتی که داریم این است که از مسائل سنتی و توصیه‌های دینی درست خودمان خیلی فاصله گرفته‌ا‌یم؛ حتی در خانواده‌های متدین هم چهارچوب‌های دینی رعایت نمی‌شود و این مشکلات و معضلات زیادی را ایجاد کرده است.
شیخ الاسلامی افزود: امروز نداشتن مهارت‌های لازم و آگاهی فکری نیز مانع از انتخاب صحیح افراد برای همسرگزینی می‌شود هرچند دلایل این اتفاق متعدد است. ازدواج یک رابطه دو لبه است یعنی می‌تواند به یک ارتباط آشفته و ناآرام و یا رابطه‌ای عاطفی و پر آرامش بیانجامد.
مدیرعامل موسسه خانواده سلامت بنیان در ادامه به نقش خو‌دشناسی و داشتن مهارت‌های زندگی زناشویی در موفقیت ازدواج اشاره کرد و گفت: مهارت‌های زندگی مقدمه ازدواج است برای این که بتوان از آنها در زندگی مشترک و ارتباطات کلامی بهره گرفت و موانع و مشکلات را از سر راه برداشت. همچنین در ملاک‌های انتخاب همسر هم باید ویژگی‌های ثابت طرف مقابل را سنجد، یعنی ویژگی که در ابتدای ازدواج وجود داشته در میانه راه تغییر نکند و در گذشته فرد هم قابل مشاهده باشد.
وی ادامه داد: جامعه ما در حال گذار از سنت به مدرنیته است. در این میان بخش‌هایی از جامعه در سنت و بخش‌هایی در مدرنیته و فوق مدرن زندگی می‌کنند و عده زیادی هم در این وسط سردرگم هستند و نمی‌دانند که کدام طرفی هستند و باید چکار کنند. و چون تعداد افرادی که در این وسط دچار سردگرمی شده‌اند زیاد است، معضلات و آسیب‌های اجتماعی زیادی را در جامعه به تبع آن داریم.
منبع: ایکنا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۴۸۸۷۰۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دانشجو‌های خانه به دوش! / جای خالی خانه دانشجویی در پازل زندگی زوج‌های دانشجو
مهربانو های منتظر و مهربان های مضطرب! مهربانو ها چشم به راه روز مبارک وصال؛ و به فاصله یک شهر شلوغ، مهربان ها مردد بین شسکتن از سختی جدایی یا شکستن زیر بار سنگین زندگی مشترک! دانشجو رنج هجران می‌کشد و دانشگاه ایستاده است و تماشا میکند!
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو- فاطمه افتخاری‌پور*: فاصلۀ خانه دانشجویی تا خانه دانشجویی متأهلان را فاصلۀ بین تصویب تا اجرای قانون باید پر کند.
دانشگاه‌ها مؤظف‌اند متناسب با برآورد نیاز دانشجویان متأهل برای تأمین خوابگاه متأهلی اقدام کنند. اما در حال حاضر جز تعداد انگشت شماری از دانشگاه ها، سایر دانشگاه‌ها به وظیفه خود عمل نکردند... (۱)
همچنین تا به امروز، دانشگاه علامه طباطبایی (ره) هم جز وعدۀ تأمین صد واحد خانه دانشجویی متأهلی حرفی برای گفتن ندارد. هرچند حتی اگر آن ۱۰۰ واحد برای مهر سال ۱۴۰۳ تأمین شود اصلا پاسخگوی ۱۵۰۰ دانشجوی متأهل دانشگاه نخواهد بود. البته این را هم باید در نظر گرفت که تأمین خانه دانشجویی متأهلی نه صرفا برای متأهلین، بلکه برای دانشجویانی که با آگاهی از تأمین مسکن توسط دانشگاه برای ازدواج اقدام می‌کنند هم باید در نظر گرفته شود.
پای درد و دل دانشجویان متأهل که نشستیم، تازه فهمیدیم چقدر تحت فشار هستند. در همین راستا مصاحبه‌ای انجام شده که در ادامه می‌خوانید:
حانیه امین آقائی هستم، دانشجوی رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی که در سال ۱۴۰۲ وارد دانشگاه شدم. کمتر از دو ماه است که ازدواج کردم. همسرم هم فارغ‌التحصیل ارشد هستند.
فاطمه سادات رفیعی هستم، رشته علوم تربیتی، سال ۱۴۰۲ بود که موفق به ورود به دانشگاه شدم. سه‌سال است که ازدواج کردم.
سیدمحمدامین حسینی هستم، حدود دو سال از ازدواجم می‌گذرد و خودم در مقطع دکتری حقوق خصوصی مشغولم و همسرم دانشجوی پزشکی هستند.
مهران خالقی متولد سال ۱۳۸۱ هستم، در شهر زنجان متولد شدم. بنده و همسرم در مقطع کارشناسی ازدواج کردیم. در حال حاضر دانشجوی ترم هشت حقوق هستم.
شروع شرح جدایی...
در حال حاضر کجا سکونت دارید؟ در صورت امکان ترجیح شما استفاده از خوابگاه متأهلی است یا خیر؟
خانم رفیعی در پاسخ به این سؤال گفتند: هر دو خوابگاهی هستیم. بله حتما خوابگاه متأهلی را انتخاب می‌کنیم. با توجه به اینکه اهل شهرستان هستیم و شرایط اجاره کردن خانه سخت است.
آقای خالقی گفتند: بنده در خوابگاه ساکن هستم و همسرم و فرزندم در زنجان زندگی می‌کنند. مجبورم هر هفته یا هردوهفته یکبار در رفت و آمد باشم. قطعاً ترجیح می‌دهم از خوابگاه متأهلی در چنین شرایطی استفاده کنم.
ازدواج همراه با تحصیل، سخت! اما شدنی
به نظر شما تحصیل در کنار ازدواج چقدر می‌تواند محقق شود؟
خانم امین آقائی در پاسخ به این سؤال گفتند: به‌نظرم تحصیل در کنار ازدواج می‌تواند محقق شود، اما ممکن است در شرایطی مثل دوران بارداری دشوار یا کند شود.
آقای خالقی در ادامه گفتند: پاسخ به این سوال با توجه به شرایط، روحیات، آشنایی با مهارت‌های زندگی، توانایی مدیریت هم‌زمان کار و تحصیل و زندگی برای هر فرد می‌تواند متفاوت باشد.
آقای حسینی نیز به این سؤال پاسخ دادند و گفتند: ازدواج عامل کمک کننده به تحصیل است چرا که آرامش ذهنی و روحی ارزشمندی به واسطه ازدواج به وجود می‌آید که امکان طی کردن مراحل مختلف تحصیلی را فراهم میکند. در نتیجه ازدواج و تحصیل نه تنها باهم تعارضی ندارند، بلکه ازدواج به تحصیل کمک میکند.
زندگی مشترک از نگاه جوان امروز، شروع یک زندگی ساده هم سخت شده
به نظر شما اولویت‌های جوانان امروزی برای ازدواج چه تفاوتی با گذشته دارد؟
خانم امین آقائی در پاسخ به این پرسش گفتند: دغدغۀ اقتصاد و داشتن خانه مناسب بیش از پیش در ذهن جوانان است و مشکلات اقتصادی و میل به داشتن زندگی مالی خوب، باعث شده برخی معیار‌های مالی داشته باشند که در جامعه کنونی خیلی‌ها از داشتنش محروم هستند.
خانم رفیعی گفتند: در شرایط فعلی دغدغه‌های مالی اولویت‌ها را خیلی تغییر داده و با توجه به فضای مجازی اولویت‌ها از اخلاق و ظرفیت‌های فکری، به ویژگی‌های جسمانی و مالی تغییر رویه داده‌اند.
آقای حسینی در ادامه به این شکل پاسخ داده‌اند: امروزه خیلی‌ها می‌گویند جوانان امروزی توقعات زیادی دارند، اما در واقع اینطور نیست و جوانان امروزی زیادی پیدا می‌شوند که حاضر به شروع یک زندگی ساده هستند. متأسفانه به خاطر مشکلات اقتصادی و تورم همین زندگی ساده نیز هزینه‌های زیادی دارد و جوانان از فراهم کردن مقدمات اولیه زندگی ساده نیز ناتوان شدند که گران‌ترین بخش شروع زندگی، مسکن است.
مسکن؛ پاشنۀ آشیل تشکیل خانواده و رشد جمعیت!
نداشتن مسکن تا چه اندازه باعث به تأخیر انداختن ازدواج جوانان و دانشجویان شده؟ خوابگاه متأهلی به چه میزان توانایی رفع این مشکل را دارد؟
خانم امین آقائی به این سوال چنین پاسخ دادند: قطعاً مسکن یکی از دغدغه‌های مهم هر جوانی است که قصد ازدواج دارد و موجب به تأخیر انداختن ازدواج و تشکیل خانواده می‌شود. خوابگاه متأهلی گزینه بسیار مناسبی برای زمان دانشجویی است و تا پیدا کردن خانه مناسب، موجب استقلال دو طرف می‌شود.
آقای حسینی گفتند: به‌نظرم از میان دلایل اقتصادی، نداشتن مسکن مناسب مهمترین دلیل تأخیر ازدواج جوانان است. طبیعتاً خوابگاه متأهلی، می‌تواند در حل این مشکل به زوج‌های دانشجو کمک شایانی بکند.
مسکن، مسکن، و بازهم مسکن... باید به داد جوان‌ها رسید!
به نظر شما وجود خوابگاه متأهلی، چه محاسنی دارد که باعث ترغیب مجرد‌ها به ازدواج شود؟
خانم رفیعی گفتند: در واقع برای دانشجو یک خیال آسوده به وجود می‌آورد که حداقل تا چند سال با خیال راحت‌تری به تحصیل بپردازد.
آقای خالقی، در پاسخ به این سوال چنین مطرح کردند: قطعاً باعث ترغیب جوان‌ها به ازدواج خواهد شد. زیرا؛ بزرگترین مانع پیش روی جوانان همین مسکن است و حتی اگر برای مدت کوتاهی این مانع از سر راه جوانان برداشته شود جوانان در این مدتی که در خوابگاه متأهلی هستند سعی می‌کنند پس انداز‌های خود را بیشتر کنند تا بعد از فارغ‌التحصیل شدن بتوانند منزل خودشان را تهیه کنند.
دانشگاه خانواده محور، ضامن فردای ایران زمین
آیا قصد دارید فرزند هم داشته باشید؟ با توجه به روند کاهش جمعیت، به نظر شما فرزندآوری چقدر اهمیت دارد؟
خانم رفیعی: بله. برای جامعه از هر لحاظ از اهمیت بالایی برخوردار است، ولی باید دید با شرایط فعلی زندگی چقدر امکان فرزندآوری وجود دارد.
آقای خالقی گفتند: ما الحمدلله صاحب یک دختر ۸ماهه هستیم. ایرانِ امروز ما به شدت در سرازیری کاهش جمعیت قرار گرفته و این برای یک کشور خطرناک است. اگر انسان حداقل چند کتاب تربیتی مطالعه کرده باشد متوجه می‌شود که امکان تربیت صحیح و سالم فرزندی که برادر و خواهری نداشته باشد وجود ندارد. پدر و مادر اگر تربیت صحیح فرزندخودشان برایشان دغدغه است، نباید به یک یا دو فرزند بسنده کنند چه برسد به اینکه آینده کشور نیز برایشان مهم باشد. حالا همین بچه‌ای که به تنهایی بزرگ شده یا دست کم فقط یک برادر یا خواهر داشته، تقریبا بعد از هجده سالگی به یکباره می‌خواهد وارد فضای جامعه شود. خب این فرزند اصلا درکی از زندگی جمعی، کار گروهی، گذشت کردن، تقسیم کار و... ندارد و این برای کشور مشکل‌زا است.
این مصاحبه در پایان با تشکر از مصاحبه‌کننده‌ها به پایان رسید. اما برای دانشجوی جوان و مجرد مسئلۀ مسکن، زوج‌های متأهل را به سختی انداخته و جوانان آمادۀ ازدواج را از تشکیل خانواده می‌ترساند! (۲) به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، بالا بودن هزینه‌های زندگی، هزینه بالای مسکن، بیکاری و پیدا نکردن گزینه مناسب برای ازدواج در صدر علل عدم ازدواج بهنگام جوانان هستند که مطمئناً می‌توان در دانشگاه برای هر کدام از این علت‌ها چاره‌جویی کرد.
امیدواریم تلاش ما برای پیگیری مسئلۀ تأمین خانه دانشجویی متأهلی برای دانشجویان دانشگاه مؤثر واقع شود و قدم برداشتن برای این اتفاق مبارک، عمل خیر مقبولی در پیشگاه خداوند متعال باشد.
والذین یقولون ربنا هب لنا من ازواجنا وذریاتنا قرة اعین واجعلنا للمتقین اماما
اولئک یجزون الغرفة بما صبروا ویلقون فی‌ها تحیة وسلاما
خالدین فی‌ها حسنت مستقرا ومقاما (۳)
۱- قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، مصوب ۱۴۰۰/۷/۲۴
۲-عوامل تأثیر گذار بر افزایش سن ازدواج جوانان، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ انتشار ۱۴۰۱/۳/۱۰
۳-آیات ۷۴ الی ۷۶ سوره مبارکه فرقان
فاطمه افتخاری‌پور، عضو فعال دانشکده روانشناسی انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه علامه طباطبائی(ره)
انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند