Web Analytics Made Easy - Statcounter

یکی از مهم ترین شخصیت­ های تراز اول انقلاب اسلامی که به یقین در زمره نخستین پیشگامان نهضت اسلامی حتی از زمان رضا خان است، مرحوم آیت ا... طالقانی است که به دلیل شخصیت علمی شناخته شده در جهان اسلام و نیز نقش محوری در مبارزات و پیوند اسلامخواهان و نوگرایان در ایران، در زمره رهبران و کارگردانان اصلی انقلاب محسوب می ­شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

پژوهش خبری صدا وسیما:یکی از مهم ترین شخصیت­ های تراز اول انقلاب اسلامی که به یقین در زمره نخستین پیشگامان نهضت اسلامی حتی از زمان رضا خان است، مرحوم آیت ا... طالقانی است که به دلیل شخصیت علمی شناخته شده در جهان اسلام و نیز نقش محوری در مبارزات و پیوند اسلامخواهان و نوگرایان در ایران، در زمره رهبران و کارگردانان اصلی انقلاب محسوب می ­شود. راهپیمایی عظیم میلیونی مردم تهران در تاسوعا و عاشورا در سال 57 که با وجود ممنوعیت رژیم پهلوی با هدایت ایشان صورت گرفت، نقطه عطفی در تاریخ ماه های پایانی پیروزی انقلاب است که از نظر بسیاری از مورخان در ناامید کردن و به وحشت انداختن رژیم پهلوی، نقشی اساسی داشت. با این حال مروری بر مواضع و نیز اندیشه ها و باورهای این قطب بزرگ انقلاب، گویای پیروی و تبعیت ایشان از مسیر و راه امام به منزله رهبر و مقتدای انقلاب اسلامی است. با وجود اینکه مبارزات و حتی تحمل زندان­ ها و مجاهدت­ های مرحوم طالقانی در دوره رضاخان آغاز شد و استادان مشترکی با امام داشت اما هیچگاه خود را جلوتر از امام قرار نداد و ولایتمداری این مفسر قرآن و چهره مبارز در همه ادوار بسیاری از نقشه های تفرقه افکنان را خنثی کرد. طالقانی از زمره‌ی شخصیت‌هایی بود که با رهبری امام خمینی (رحمت ا... علیه)، هم در تکوین مبانی فکری انقلاب و هم در بسیج مردم و سازمان‌دهی مبارزان انقلابی، نقش بسزایی داشت. او در مرحله‌ی پس از پیروزی نیز از هیچ تلاشی در راه استقرار ثبات سیاسی، نهادینه کردن انقلاب و به ثمر رساندن مبارزات مردم ایران باز نایستاد. ایشان در نزد امام خمینی (ره) از جایگاه بالایی برخوردار بودند، چنانکه امام در سوگ آیت ­ا... طالقانی پیامی بدین شرح صادر فرمودند:
إنا للَّه و إنا الیه راجعون

فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَی‌ نَحْبَهُ وَ مِنْهُم مَنْ یَنتَظِرُ. عمر طولانی این عیب را دارد که هر روز عزیزی را از دست می‌دهد و به سوگ شخصیتی می‌نشیند و در غم برادری فرو می‌رود. مجاهد عظیم الشأن و برادر بسیار عزیز حضرت حجت الاسلام والمسلمین آقای طالقانی از بین ما رفت و به ابدیت پیوست و به ملأ اعلی با اجداد گرامش محشور شد. برای آن بزرگوار، سعادت و راحت و برای ما و امت ما، تأسف و تأثر و اندوه. آقای طالقانی یک عمر در جهاد و روشنگری و ارشاد گذراند. او یک شخصیتی بود که از حبسی به حبس و از رنجی به رنج دیگر در رفت و آمد بود؛ و هیچ گاه در جهاد بزرگ خود سستی و سردی نداشت. من انتظار نداشتم که بمانم و دوستان عزیز و پر ارج خودم را یکی پس از دیگری از دست بدهم. او برای اسلام به منزله حضرت ابوذر بود؛ زبان گویای او چون شمشیر مالک اشتر بود؛ بُرنده بود و کوبنده. مرگ او زودرس بود و عمر او با برکت. رحمت خداوند بر پدر بزرگوار او، که در رأس پرهیزکاران بود، و بر روان خودش که بازوی توانای اسلام. من به امت اسلام و ملت ایران و عائله ارجمند و بازماندگان او، این ضایعه بزرگ را تسلیت می‌دهم. رحمت بر او و بر همه مجاهدان راه حقّ. والسلام علی عبادا... الصالحین.روح ا... الموسوی الخمینی[1]

مقام معظم رهبری نیز مناسبات دیرینه ای با مرحوم طالقانی داشتند و ایشان در سال ۱۳۵۰ به دعوت آیت‌ا... طالقانی سخنرانی‌هایی در مسجد هدایت تهران، که کانون توجه دانشجویان و جوانان مبارز بود، ایراد کرد.[2] ایشان با بزرگداشت مقام آیت ا... طالقانی می­ فرمایند:

آقای طالقانی اهل فکر نو بر محور دین و با تمرکز بیشتر روی قرآن و نهج البلاغه بود ... لکن همه ابعاد شخصیت آقای طالقانی بُعد روشنفکری دینی نیست. یک بُعد مهم مبارزه است. خیلی ها روشنفکر بودند، اهل مبارزه نبودند؛ روشنفکر دینی هم بودند ... آقای طالقانی نه؛ اهل عمل بود؛ یعنی توی میدان بود، احساس درد می­کرد.» .[3]

در نوشتار حاضر به بهانه نوزدهم شهریور سالگرد ارتحال آن مبارز نستوه بر ابعاد حیات سیاسی ایشان و به­خصوص همراهی با امام به صورت کوتاه پرداخته شده است.

زندگی و زمانه ابوذر زمان

آیت ا... سید محمود طالقانی به سال 1298 شمسی در روستای گیل یرد طالقان به دنیا آمد. وی تحصیلات خود را در تهران، قم و نجف به انجام رساند و از شیخ عبدالکریم حائری موسس حوزه علمیه قم و سید ابوالحسن اصفهانی اجازه اجتهاد گرفت. در بحبوحه جنگ دوم جهانی وارد تهران شد و فعالیت­ های علمی، سیاسی و فرهنگی خویش را در جهت مبارزه با استبداد، مکاتب مادی، تفسیرهای غیرسیاسی و اجتماعی از آموزه ­های اسلامی، ترویج اندیشه­ ها و افکار نوین از اسلام و ... آغاز کرد و به همراه اکثر گروه ها و نیروهای سیاسی به فعالیت سیاسی پرداخت و یکی از حامیان نهضت ملی کردن صنعت نفت بود. در سال 1342 تا 1357 به دلیل فعالیت­ های سیاسی بارها به زندان افتاد و یا تبعید شد. آیت ا... طالقانی مشکل اصلی و اساسی جامعه ایران در زمان خویش را، سلب آزادی و عنصر استبداد می­دانست و به همین دلیل به ارایه اندیشه­ هایی همچون نظام شورایی، دموکراسی دینی، آزادی، جامعه مدنی اسلامی، نقش مردم در اداره جامعه و ... پرداخت. مهمترین آثار ایشان عبارتند از:

1 – پرتویی از قرآن

2 – از آزادی تا شهادت

3 – تمرکز و عدم تمرکز در مرجعیت و فتوا

4 – خطبه­ های نماز جمعه

5 – ترجمه کتاب تنبیه الامه و تنزیه المله اثر علامه محمد حسین نائینی همراه با مقدمه و پاورقی

6 – اسلام و مالکیت

7 – پرتویی از نهج البلاغه

8 – آزادی و استبداد

9 – آینده بشریت از نظر مکتب ما

همراهی فکری ایت الله طالقانی و امام خمینی(ره)

می ­توان گفت مرحوم آیت ا... طالقانی و امام از یک سرچشمه سیراب شدند و هردو از نسل فقهای مجدِد و مصلح قرن حاضر بودند که در احیای دین و مقابله با بحران ­های مشترک جهان اسلامی دغدغه مشترک داشتند.

اعتقاد به پیوند دین و سیاست، لزوم نقش آفرینی فقها در عصر غیبت، اهتمام به نقش محوری قرآن در اداره جامعه، مردمگرایی و اصل واگذاری امور به مردم، اعتقاد به مبارزه همزمان با استعمار و استبداد و نیز اتحاد مسلمانان مهمترین وجوه همراهی و پیروی مرحوم آیت ا... طالقانی از مرحوم امام راحل است.

1.قرآن سرچشمه سیاست اسلامی

مرحوم آیت ا... طالقانی از جمله مفسران قرآن در دوره معاصر است. تفسیر پرتوی از قرآن که ایشان فرصت تکمیل ‌آن­را نیافت سرچشمه فکری مرحوم طالقانی است. این تفسیر قرآن با تایید و تشویق امام راحل مواجه شد. حجت الاسلام دعایی دراین باره می­ گوید: امام این تفسیر را با علاقه مطالعه کردند و از من تقدیر کردند[به دلیل ارائه این تفسیر] و بعد فرمودند من بنای تقریظ نوشتن بر چیزی ندارم ولی اگر چنین قصدی داشتم بر این کتاب تقریظ می ­نوشتم. شما این کتاب را حتما به مصطفی بده چون دارد تفسیر می ­نویسد.[4]

طالقانی را می­ توان در رده و امتداد برجسته ترین «قرآن گرایان» معاصر شیعه قرار دانست. همو تلاش کرده است در عین حال که قرآن را به عرصه زندگی و عمل سیاسی برگرداند، عمل سیاسی را نیز به قرآن ارجاع و با مرجعیت این کتاب آسمانی تفسیر و توضیح دهد. به همین دلیل نیز، دریافت طالقانی از رابطه قرآن و سیاست، پنجره ای است که ما را به دنیای ذهن و عمل این اندیشمند مذهبی- سیاسی رهنمون می­ شود.[5]

قرآن در اندیشه طالقانی، دانش مبنا و متن معیار است. همه احکام زندگی بدان ارجاع و از آن می جوشد. لیکن، مسئله چندان هم آسان نیست؛ «نظر در قرآن مانند نظر در منبع فیاض است که هم نظر به آن دشوار است و هم چارهای از نظر به آن نیست، مگر آدمی می­تواند از نور، چشم بپوشد با آنکه دلباخته و خود ساخته آنست؟ قرآن نوری است از نور آسمان­ها و زمین «ا... نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ» که بر دلی نورانی تابیده و از آن در صورت الفاظ و لغات وا تابیده، اگر به منبع و حد اعلای آن نمی­توان چشم دوخت، از مرتبه نازله و انعکاسات آن نمی­ توان چشم پوشید.

2.شورا رکن اجرایی حکومت اسلامی و عرصه مردمی شدن نظام اسلامی

از دیگر محورهای همراهی امام و مرحوم طالقانی لزوم توجه به نقش و جایگاه مردم در صحنه اداره جامعه است. سازوکار پیشنهادی مرحوم طالقانی نهاد شوراست. شکل گیری شوراها به عنوان مردمی ترین نهاد و مکانی در جهت تربیت نخبگان و مدیران آینده کشور در اداره کشور توسط خود مردم، کاهش مسئولیت ­های دولت و ... مورد توجه خاص طالقانی بود و ایشان اولین بار بعد از انقلاب اسلامی بحث تشکیل شوراها را مطرح کرد. شوراها علاوه بر افزایش مشروعیت و پایگاه اجتماعی نظام جمهوری اسلامی مبین وفاداری همه مردم به ایران و نظام جمهوری اسلامی، تلاش همه مردم در جهت کاهش اختلافات و رشد و توسعه کشور می ­باشد. نظام شورایی مورد نظر ایشان سیر تکاملی داشت، یعنی قبل از پیروزی انقلاب، نظام شورایی مورد نظر در مسایل دینی و فکری بود ولی هنگام تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی، نظام شورایی را برای کلیه سطوح جامعه پیشنهاد داد. مرحوم طالقانی شوراها را برخاسـته از اصـل قرآنـى مى ­دانست و بر این نظر بود که مشارکت مردم در سرنوشت خود، به ویـژه در اداره امـور کشور، افزون بر بهره گیرى از اندیشه هاى گوناگون، به احساس تعهد مردم در پاسـدارى از دستاوردهاى انقلاب فزونى مى­ بخشد و پایه هاى تعهد را استوار می­ کنـد و بـر همبسـتگی آنان می ­افزاید. وى راه برونرفت از مشکلات مناطق کشور را در گروِ عمل و پاى بندى به اصل شورى مى ­دانست: شورا یک اصل مترقى است، به خصوص در دنیـاى امـروز. یـا بایـد مـردم در سرنوشـت خودشان دخالت داشته باشند، یا نه ... این شورا، فقط به عده اى که در کارهاى مملکتـى و سطوح بالا باید دور هم جمع شوند و با هم دربارة صلح و اقتصـاد و وضـع کشـاورزى و اقتصادى و نظام سیاسى، نظر و رأى بدهند، اختصاص ندارد، بلکه این مسئله، اعم است. از نظر قرآن و از نظر اسلام، هر خانه اى باید یک مرکز شورایى باشد، هر دهکده و هر گروهى در کارشان یک شورایى داشته باشند.[6]

طالقانی که به منظور دیدار با امام خمینی (ره) و سخنرانی در مدرسة فیضیه رهسـپار قـم شده بود در گفت وگو با رهبر انقلاب به طرح مبحث «شورا» پرداخت. حضرت امام (ره) پس از شنیدن سخنان طالقانی به تأیید و پشتیبانی از این نظریه پرداخت و مقرر شد که طالقانی در سخنرانی فیضیه نتیجة این توافق را به اطلاع ملت ایران برساند و خود رأساً مجری و متـولی آن باشد. در این سخنرانی آیت­ا... طالقانی خطرات انقلاب و انقلابیون را برشمرد و گفت:

پس از انقلاب همة نهادهای اجرایی، قانون گذاری، قضایی، سیاسی، فرهنگی، نظامی و منابع ثروت کشور در خدمت مردم است و مردم باید سرنوشت خود را به دست گیرند. از طرف امام و مراجع این وعده ­ها داده شده است اما سازوکارهای تحقق آن چیست؟

من یک راه به نظرم می­ رسد، راه شرعی، راه قانونی، راه دنیاپسند. مردم واقعـاً بایـد بـه حساب بیایند، مردم واقعاً باید سرنوشت خود را به دست گیرند. مردم بایـد بتواننـد راهـی برای زندگی خود پیدا کنند. این مسئله ای است که علمـای مـا هفتـاد و چنـد سـال بـا آن مواجه­ اند.[7]

این ایده که با تایید و استقبال امام مواجه شد با وجود عمر کوتاه مرحوم طالقانی در جلسات بررسی و تصویب قانون اساسی جایگاه پررنگی به­ خصوص در قانون اساسی مصوب سال 58 پیدا کرد و بازتاب اصل 7 قانون اساسی در نهادهای مهم کشور مانند مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان و شوراهای شهر و روستا متجلی شده است. طبق این اصل «شوراها: مجلس شورای اسلامی‌، شورای استان‌، شهرستان‌، شهر، محل‌، بخش‌، روستا و نظایر اینها از ارکان تصمیم‌گیری و اداره ‌امور کشورند». از مذاکرات مجلس خبرگان پیرامون اصل شورا چنین بر می­آید که آیت ا... طالقانی نه از شوراها که از «نظام شورایی» سخن می­ گفت و بدان تأکید داشت.

3- طالقانی حلقه وصل مکتب نجف و قم

اعتقاد به لزوم تشکیل حکومت دینی در عصـر غیبـت از سـوی فقیـه جـامع الشـرایط، طالقانی را به مکتب سیاسی قم متصل کـرده و تـلاش­ هـای عملـی وی و تحمـل زنـدان و سختی برای نیل به این هدف او را در زمرة مروجین مکتب قم درآورده است.

اما از سوی دیگر اصرار بر اصول سیاسی حاکم بر اندیشة مکتب نجف همچون اولویت در لزوم نفی ظلم و استبداد و وجوب ادارة جامعه از طریق شورا که بیشـتر در ذیـل شـرح کتاب مرحوم نائینی شکل گرفته است، از وی اندیشمندی متناسب بـا رویکردهـای حـوزة نجف ساخته است. شاید بتوان طالقانی را از حیث مبنای حکومت متعلق به مکتب قـم و از حیث روش عمل و اقدام سیاسی، متعلق بـه مکتـب نجـف دانسـت، امـری کـه وی را بـه حلقه وصل فقهای دو مکتب قم و نجف تبدیل کرده است.

4- همراهی عملی و پیروی از امام خمینی در زندگی سیاسی آیت ا... طالقانی

همراهی و شناخت متقابل امام و مرحوم طالقانی به سالیان دور می ­رسد. با اینکه مرحوم طالقانی در سال­ های پایانی رژیم رضاخانی هم طعم زندان را چشیده بودند و به نوعی پیشگام مبارزه با رژیم پهلوی بودند و در دوره نهضت ملی شدن نفت نیز از این نهضت حمایت کردند اما با آغاز نهضت امام بعد از رحلت آیت ا... بروجردی ایشان بر نقش و حمایت از رهبری امام بارها تاکید داشت. آیت ا... طالقانی بر این امر تأکید می ­ورزید که در یک جنبش اجتماعی همچون انقلاب اسلامی رهبری جایگاه خاصی دارد و رهبر دینی برای تحولات سیاسی و اجتماعی در ایران یک ضرورت انکار ناپذیر می ­باشد. امام خمینی (ره) نیز احترام خاصی برای مرحوم طالقانی قایل بودند و ایشان را به عنوان نخستین امام جمعه تهران منصوب کردند و لقب ابوذر زمان به ایشان دادند. مرحوم طالقانی در وصف امام می­ گویند: «رهبری به قدری قاطع، به قدری دارای ایمان و حسن نیت است که شما کمتر می ­توانید رهبری مثل آیت ا... خمینی (ره) پیدا کنید». [8]و در جایی وقتی قاطعیت امام را برای شکستن حکومت نظامی در شب 22 بهمن سال 57 می­ بینند می­ گویند: «من اخیراً می­ بینم که امام مطالبی را مطرح می­ کنند که برای من دارد ثابت می­ شود که امام حتماً از جایی الهام می­ گیرند. اینجور نیست که بی ارتباط باشند».[9] اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و احتمال سوء استفاده از برخی اختلاف سلیقه ها میان رهبران نهضت، تلاش برای رویارو قرار دادن مرحوم طالقانی با حضرت امام از سوی منافقان آغاز شد. به ­دنبال دستگیری یکی از فرزندان مرحوم طالقانی به ­دست کمیته های انقلاب و سفر ایشان به شمال منافقین که درصد مقابله با نهضت امام و ایجاد دودستگی در کشور بودند این­گونه القا کردند که خروج ایت ا... طالقانی به منزله حذف ایشان بوده و لذا در صدد آشوب و بلوا در تهران برآمدند. امام با اینکه در قم اقامت داشتند بلافاصله خواستار بازگشت آیت ا... طالقانی شدند. واکنش به‌موقع طالقانی و اعلام اطاعت از امام خمینی توسط وی، باعث شد تا نقشه‌ی منافقین با شکست مواجه شود. ضمن اینکه طالقانی در این ماجرا نشان داد با وجود توطئه‌ی دشمن برای خارج کردن وی از خط امام، حاضر به سرپیچی از ولی فقیه زمان خود نیست و همواره اطاعت از رهبری را اولویت انقلابیون می‌داند.[10]

طالقانی که تحت تأثیر پیام امام (ره) قرار گرفته بود، درنگ را جایز ندانست و بلافاصله آماده‌ی بازگشت به قم شد. وی صبح روز 29 فروردین، پیامی خطاب به ملت ایران فرستاد و از همگان خواست از تظاهرات و راهپیمایی خودداری کنند.

طالقانی بعد از دیدار با امام خمینی (ره) در قم، اقدام به انتشار پیام مفصلی خطاب به مردم کرد و در این پیام تأکید نمود که ضدانقلاب داخلی و استعمار خارجی در صدد القای اختلاف میان رهبران دینی و بهره‌گیری از آن هستند. طالقانی در این پیام، با اشاره به شخصیت بی‌نظیر امام، شجاعت و قاطعیت ایشان، مراتب تقوا و صلابت ایشان، تأکید کرد که همواره از راه امام خمینی (ره) پیروی می‌کرده و همچنان پیرو این راه است.[11]

طالقانی در این پیام به صراحت پیروی خود را از امام اعلام می‌دارد و تأکید می‌کند که هیچ گاه از خط امام خارج نشده است: «این مخلص که نسبت به رهبری ایشان بارها و بارها نظر داده‌ام و رهبری قاطع ایشان را برای خود پذیرفته‌ام و همیشه سعی کرده‌ام که مشی من از مشی این شخصیت بزرگ و افتخار قرن و اسلام خارج نباشد.».[12]

چنین همراهی و همسویی میان امام و مرحوم طالقانی در پیام امام به مناسبت ارتحال ایشان نیز متجلی است به نحوی که بر سابقه مبارزاتی و یک عمر در جهاد و روشنگری و ارشاد ایشان صحه گذاشتند و این تعبیر بازوی توانمند اسلام را به کار بردند که هیچ گاه در جهاد بزرگ خود سستی و سردی نداشت. او برای اسلام به منزله حضرت ابوذر بود؛ زبان گویای او چون شمشیر مالک اشتر بود؛ بُرنده بود و کوبنده. مرگ او زودرس بود و عمر او با برکت.

نتیجه گیری

فعالیت ­های فکری و عملی آیت ا... طالقانی در سال­ های قبل از انقلاب و بعد از پیروزی انقلاب نقش به سزایی در ترویج اندیشه های ناب اسلامی، مقابله با ترویج افکار الحادی و التقاطی، مارکسیستی و لیبرالیستی داشت. تلاش های این عالم جلیل القدر باعث افزایش گسترش پیوند بین دین و سیاست، اسلامیت و جمهوریت، دموکراسی دینی در ایران و جهان اسلام، توجه به آموزه های اسلامی، بازگشت به قرآن، لزوم ارائه تفسیرهای نوین از آموزه های اسلامی و گذر از برداشت ها و تفاسیر گذشته، ضرورت اتحاد بین همه گروه های داخلی جهت توسعه و پیشرفت اسلام و... شد. همچنین اندیشه هایی همانند ظرفیت بالای آموزه های اسلامی برای اداره کشور، جلوگیری از خرافات و بدعت ها در جوامع اسلامی، لزوم گذر از مسائل سطحی و ظاهری به عمق مسائل اسلام جهت تحقق وحدت و کاهش اختلافات، افزایش آگاهی مسلمین راهکار اساسی همبستگی امت اسلامی، بهره گیری از اندیشه و افکار مثبت سایر فرهنگ ها و مذاهب، توجه به آموزه های مداراجویانه اسلام،..... از افکار بسیار مهم، آیت ا... طالقانی هستند که علی رغم گذشت زمان هنوز توانایی پاسخگویی به مشکلات جامعه دارند.

همراهی و همسویی ایت آ... طالقانی که خود قطب بزرگی در مبارزه با پهلوی بود و از شیخوخیت و نقش رهبری در میان انقلابیون برخوردار بود؛ درس بزرگی برای نخبگان سیاسی ماست. به نظر می ­رسد اگر وحدت فرماندهی در انقلاب اسلامی با حرکت­ های یکسویه و تکروی احتمالی مرحوم طالقانی نقض می ­شد بی ­شک وضعیت دشواری فراروی انقلاب قرار می­ گرفت. بازخوانی این وجه از شخصیت مرحوم طالقانی با دعوت از همراهان و نزدیکان ایشان و نیز مقایسه رفتار ایشان با برخی افراد دیگر در طول نهضت اسلامی، می­ تواند زمینه بروز برخی بحران­ های احتمالی در میان چهره های تاثیرگذار میان مردم را مسدود کند. سیره و سلوک مرحوم طالقانی با وجود عظمت شخصیتی و علمی و مبارزاتی یادآور تحقق عملی وصیت امام راحل بود که پشتیبان ولایت فقیه باشید تا به مملکت شما آسیبی نرسد.

پژوهش خبری// گروه سیاسی


[1]- http://www.imam-khomeini.ir/fa/n20653

1-نگاهی گذرا-به-زندگینامه-ی حضرت-آیت-الله-العظمی سید-علی-حسینی خامنه-ای www.leader.ir

[3]- بخشی از بیانات مقام معظم رهبری در دیدار اعضای ستاد نکوداشت آیت ا... طالقانی 9/12/89

[4]- سید محمود دعایی آیت الله طالقانی و نهضت امام http://www.ensani.ir/fa/content/22681/default.aspx

[5]- داوود فیرحی طالقانی؛قرآن و حکومت"، نشریه پیام ابراهیم، شماره 22، مرداد و شهریور96.

[6] - به نقل از محمدمهدی اسماعیلی* کندوکاوی پیرامون اندیشة سیاسی آیت اﷲ سیدمحمود طالقانی حد واسط مکتب قم و نجف فصلنامه جستارهای سیاسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی سال چهارم، شمارة چهارم، زمستان 1392، صص 27 - 45

[7]- بهرام افراسیابی، وسعید دهقان 1360). طالقانی و ،تاریخ تهران: نیلوفر ص 457). به نقل از محمدمهدی اسماعیلی* کندوکاوی پیرامون اندیشة سیاسی آیت اﷲ سیدمحمود طالقانی حد واسط مکتب قم و نجف فصلنامه جستارهای سیاسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی سال چهارم، شمارة چهارم، زمستان 1392، صص 27 - 45

[8] - مجله اعتصام، شماره5، ص 29

[9]- کیهان، 16/ 6/ 1361

[10] -http://www.siasi.porsemani.ir/content

[11] -روزنامه اطلاعات اول اردیبهشت 58

[12] - همان

منبع: خبرگزاری صدا و سیما

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.iribnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری صدا و سیما» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۶۸۷۲۰۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

شوخی گل آقا با امام خمینی (ره) + فیلم

کیومرث صابری فومنی (گل‌آقا) به دیدار حضرت امام رفتند و امام سه بار از کیسه‌ای یک قرانی به گل‌آقا سکه دادند. زمانی که گل‌آقا دید سکه یک ریالی است گفت: قربان امام‏مان بروم. ماشاء‏الله آن‏قدر ول‏خرج هستند که ورشکسته نشوند خوب است؛ که ایشان به شدت خندیدند.

 

کد ویدیو دانلود فیلم اصلی باشگاه خبرنگاران جوان فیلم و صوت فیلم و صوت

دیگر خبرها

  • فتاوای آیت‌الله حکیم در سطح جامعه تحول ایجاد می‌کرد
  • فعالیت ۲۰ ایستگاه تخلیه و بارگیری ریلی در بندر امام خمینی
  • معلمی که امام خمینی(ره) خطبه عقدش را خواند
  • نامه محرمانه ساواک درباره عروس بزرگ امام(ره)
  • دستور ساواک برای بازرسی از عروس امام (ره)+ سند
  • شوخی گل آقا با امام خمینی (ره) + فیلم
  • شهید مطهری با روحیات و نیازهای نسل جوان آشنایی کامل داشت
  • مطهری امام
  • عدم‌همراهی بیش از ۱۰۰ نماینده در حمایت از طرح «نور»
  • ناشر هندی بابت اقدام وهن‌آمیز به امام خمینی(ره) عذرخواهی کرد