داستان دینی با ارزش‌ترین نوع داستان
تاریخ انتشار: ۲۰ شهریور ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۴۶۹۴۶۹۰
گروه ادبیات،نشر و رسانه: او در سال 1323 در تهران متولد شد و پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی و متوسطه، برای تحصیل در رشته زبان انگلیسی وارد دانشگاه تربیت معلم شد و پس از مدتی تدریس در مدارس تهران، برای ادامه تحصیل در رشته تعلیم و تربیت به انگلستان رفت و پس از دریافت درجه فوق لیسانس و بازگشت به ایران، به تدریس در مراکز تربیت معلم پرداخت و پس از بازنشستگی بر تعداد آثارش افزود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
به گزارش بولتن نیوز به نقل از جام جم آنلاین، با او درباره ادبیات داستانی دینی و چگونگی نوشتن داستان‌های قرآنی بخصوص برای کودکان و نوجوانان گفت‌وگویی انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید.
آقای حکیمی با توجه به اینکه تعداد بسیاری از آثار شما داستان‌های دینی است، دوست داریم قبل از هر پرسشی نظر شما را درباره «ادبیات داستانی دینی» بدانیم؟
وقتی سخن از ادبیات داستانی به میان می‌آوریم باید بدانیم که ادبیات داستانی وسعت و انواع بسیار دارد. یکی از انواع ادبیات داستانی قصه‌ها و داستان‌های تاریخی است. ما می‌دانیم تجربه، مهم‌ترین نتیجه زندگی است و داستان‌های پیشینیان مجموعه‌ای از پر ارزش‌ترین تجربیات است و نباید فراموش کنیم داستان تاریخی زمانی از ارزش برخوردار است که خالی از خرافات، دروغ‌پردازی و تملق باشد. براین اساس، داستان دینی باارزش‌ترین نوع داستان است. یکی از امتیازات قصه‌های دینی آن است که ریشه در وحی آسمانی دارد.
داستان‌های مفید دینی را بیشتر در چه زمینه‌هایی می‌دانید؟
داستان‌های قرآنی و داستان‌های پیامبران و داستان‌های ائمه (ع) و صحابه از جمله داستان‌های مفید هستند که تاثیر فراوان بر اندیشه و رفتار خواننده یا شنونده دارند.
به داستان‌ها و قصص قرآنی اشاره کردید. ویژگی‌های داستان‌های قرآنی چیست؟
داستان‌های قرآنی فقط قصه نیستند، بلکه آیینه تمام‌نمای مفاهیم بسیار ارزشمندی هستند که به شکل قصه از جانب خداوند تبارک و تعالی به حضرت محمد (ص) وحی شده است. بخشی از قصه‌های قرآنی، پیکار با ظالمانی چون فراعنه هستند و بخشی دیگر از صداقت، وفاداری و انسان‌دوستی سخن می‌گویند و از همین روست که پژوهشگران قصه‌های قرآنی این کتاب آسمانی را کتاب هدایت و تعلیم می‌دانند.
نخستین وظیفه یک قصه‌نویس که تصمیم دارد از آیات و قصه‌های قرآنی در داستان خود استفاده کند، چیست؟
آگاهی از شان نزول آیاتی که محتوای داستانی دارد، بسیار ضروری است. فراموش نکنیم که پیامبران الهی با آموزه‌های خود آزادگی و جوانمردی و محبت را به انسان‌ها می‌آموختند. قصص قرآنی به ما نشان می‌دهد که پیامبران توحیدی پیام‌آور محبت بودند. خداوند در قرآن کریم درباره حضرت عیسی (ع) در بخشی از سوره حدید آیه 37 می‌فرماید: وَ آتَیناهُ الْإِنْجِیلَ وَ جَعَلْنا فِی قُلُوبِ الَّذِینَ اتَّبَعُوهُ رَأْفَةً وَ رَحْمَةً. یعنی «به عیسی انجیل را دادیم و در دل کسانی که از وی پیروی کردند رحمت و مهربانی قرار دادیم». آیاتی که در قرآن کریم انسان‌ها را به مهربانی و مهرورزی فرمان می‌دهند بسیار زیاد است که داستان‌نویس می‌تواند از آن آیات استفاده کند. بیهوده نیست که بسیاری از پژوهشگران، قرآن کریم را کتاب محبت نامیده‌اند.
یکی از مسائل با اهمیت در فهم داستان‌های قرآنی استفاده از تفاسیر قرآن است. به زعم شما آیا نویسندگان می‌توانند داستان‌هایی از تفسیرهای قرآنی انتخاب کرده و به زبان ساده و روان برای خوانندگان خود شرح دهند؟
البته، بسیاری از قصه‌های قرآنی در تفاسیر با شرح بیشتری آمده اند و نویسندگان زیادی قصص قرآنی را برای برای کودکان و نوجوانان بازگو می‌کنند که کاری ارجمند است، زیرا قصص قرآنی بازگوکننده حقایق مسلم تاریخی است. نویسنده آگاه و هنرمند کودکان و نوجوانان می‌تواند با جملات ساده و روان داستان‌های قرآنی را برای کودک و نوجوان بدون آنکه در شکل و محتوای داستان تغییری دهد، بازگو کند. اینجانب در کتاب «مبانی ادبیات دینی برای کودکان و نوجوانان» فصلی را به داستان‌های قرآنی اختصاص داده‌ام. از تفاسیر قرآنی که می‌توان از آنها در نوشتن قصه‌های قرآنی استفاده کرد در اینجا به سه تفسیر اشاره می‌کنم؛ اول، تفسیر المیزان مرحوم علامه طباطبایی، دوم تفسیر نمونه از آیت‌الله ناصر مکارم‌شیرازی و سوم تفسیر قرآن کریم از آیت الله طالقانی. البته باید به این موضوع هم اشاره کنم که متاسفانه برخی از نویسندگان از تفاسیری استفاده می‌کنند که در آنها از اسرائیلیات هم استفاده شده است.
منظور از اسرائیلیات چیست؟
اسرائیلیات به افسانه‌هایی گفته می‌شود که در برخی تفاسیر به سرگذشت زندگانی انبیای الهی افزوده شده است. مرحوم علامه سید محمدحسین طباطبایی در تفسیر گرانسنگ و ارزشمند المیزان، بارها هشدار داده است که متاسفانه برخی مفسران در ورطه اسرائیلیات افتاده‌اند و حتی بعضی از آنها عصمت پیامبران را مورد نفی قرار داده‌اند. خوشبختانه در سال‌های اخیر، پژوهشگر آگاه و اندیشمند دکتر حمید محمدقاسمی در کتاب ارزشمند «اسرائیلیات و تاثیر آن بر داستان‌های انبیا در تفاسیر قرآنی» به تفصیل به اسرائیلیات پرداخته است. این کتاب ارزشمند را انتشارات سروش منتشر کرده است و من مطالعه این کتاب را برای نویسندگانی که قصد دارند به زندگانی انبیا بپردازند بسیار ضروری می‌دانم.
بخشی از آثار محمود حکیمی
تاکنون حدود 140 کتاب از آثار استاد حکیمی منتشر شده است. این کتاب‌ها را می‌توان در چند حوزه اصلی تقسیم‌بندی کرد؛ نخست کتاب‌های تاریخی، اجتماعی و سیاسی شامل تالیف و ترجمه است. دسته دوم، کتاب‌های تعلیم و تربیتی وکلیات ادبیات است که اشتهار بیشتری دارند. دسته سوم شامل کتاب‌های داستانی است که استاد طی چند دهه نگاشته‌اند و با این آثار نقش مهمی در ترویج داستان دینی ایفا کرده‌اند. در ادامه به بخشی از این آثار اشاره می‌شود:
کتاب‌های تاریخی، اجتماعی و سیاسی
نگاهی به تاریخ معاصر یا بحران‌های عصر ما، امیرکبیر
ناپلئون بناپارت، امیرکبیر
تاریخ تمدن 22 جلد، شرکت انتشار
ایران در عصر ناصرالدین‌شاه، قلم
هزار و یک حکایت تاریخی، چهار جلد، قلم
داستان‌هایی از زندگی امیرکبیر، دفتر نشر فرهنگ اسلامی
داستان‌هایی از عصر رضاشاه، قلم
سیرت و شخصیت حضرت محمد(ص)، شرکت انتشار
جهان‌بینی و حکمت فردوسی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی
نهضت‌های آزادیبخش در آفریقا، نسل جوان-قم
ریشه‌های ما زنده‌اند، تاریخ مبارزات مردم فلسطین، پنج جلد، امید-قم
ماخذشناسی و روش تحقیق، تربیت معلم، بلال حبشی
آشنایی با شخصیت شهید مدرس، امید، قم
کتاب‌های تعلیم و تربیتی و ادبیات
کودک و نوجوان شش جلد، انجام کتاب
شناخت کودکان استثنایی، دفتر کودکان استثنایی
تیزهوشی و خلاقیت، مقالاتی در مجله اطلاعات علمی
درباره ادبیات کودکان و نوجوانان، دفتر نشر فرهنگ اسلامی
مبانی ادبیات کودکان و نوجوانان، آرون
کتاب‌های داستانی:
در سرزمین یخبندان، امید-قم
فرار از ظلمت، امید-قم
فلسطین آزاد می‌شود، امید-قم
پرواز به سوی سیاره آزادی، امید-قم
قهرمان کیست، امید-قم
نبرد علیه استعمار، انجام کتاب
داستان‌هایی از زندگانی حضرت محمد(ص)، نامک
منبع: بولتن نیوز
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.bultannews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «بولتن نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۶۹۴۶۹۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
برنامه‌های جدید کانون پرورش فکری برای بچه‌ها
مدیرکل نظارت بر انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از برنامه‌های جدید این انتشارات برای تولید محتوا و کتاب ویژه گروه سنی کودک و نوجوان گفت. - اخبار فرهنگی -
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، عباس محمددینی، مدیرکل نظارت بر انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، درباره وضعیت کتاب کودک و نوجوان و انتشارات کانون گفت: وضعیت ادبیات کودک و نوجوان در حال حاضر وضعیت مطلوب و بدون مشکلی نیست که بتوان روی آن بحث و اظهار کرد. ادبیات در چند سال اخیر در صنعت نشر، تولید محتوا و کتاب‌سازی دچار افول شده به‌ویژه این ضعف در حوزه ادبیات کودک و نوجوان نیز دیده می‌شود. یکی از مشکلات نیز مراجعه ناشران به ترجمه است که از 25 سال پیش تاکنون با رفتن تمام توان ناشر به این سمت، به ضعف مؤلفان و آثار تألیفی برای گروه سنی کودک و نوجوان انجامیده است.
بازگشت به تألیف
او ادامه داد: در این چند سال که ناشران نگاه‌شان به سمت تالیف بازگشت، اما به دلیل همان ضعف، این صنعت هنوز به مطلوبیت خود نرسیده است. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و انتشارات آن نیز با نگاهی که به بازار و مخاطب خود دارد و با توجه به ریز موضوعاتی که مخاطب در صنعت ترجمه داشته، دوباره به سمت تألیف بازگشته است تا بتواند آن مطلوبیت از دست رفته را برای نشر و ادبیات کودک و نوجوان به صورت بالادستی ایجاد کند.
مدیرکل نظارت بر انتشارات کانون گفت: ما در حال تلاش هستیم و به نویسندگان نوقلم و مؤلفان کودک و نوجوان عرصه می‌دهیم تا بتوانند فعالیت کنند و به محصول برسند، تا آن قوت ایجاد شود و در چند سال آینده بتوانیم به مطلوبیت خود برگردیم.
محمددینی همچنین به ملاک و معیار‌هایی که برای نشر مدنظر قرار می‌گیرد، اشاره کرد و افزود: ادبیات در پایان قرار است یک کودک را برای حضور در اجتماع بسازد و نیازمند تعهد است تا بتواند کودک متعهد بسازد. ادبیات در واقع زیربنا و پایه اصلی است و این زیربنا نمی‌تواند در اختیار آدم‌های غیرمتعهد قرار گیرد. از سوی دیگر تخصص است؛ ادبیات کودک و نوجوان یک امر بسیار تخصص محور است و نمی‌تواند در اختیار افرادی قرار گیرد که تخصص ندارند. این تخصص حتی به روان‌شناسی کودک و نوجوان، نظام‌های تربیتی و... نیز برمی‌گردد.
از «سیمرغ» تا «قاف»؛ طرح‌های جدید کانون برای خلق ادبیات بومیاو با اشاره به اینکه کانون عرصه را برای مؤلفان و مصنّفان متخصص ایجاد کرده است تا بیایند و کار کنند، گفت: انتشارات کانون در گذشته به صاحب قلم بودن افراد تأکید داشت، ما نیز این امر را لازم می‌دانیم، اما به صاحب قلم‌های تازه نفس و کسانی که این امکان برای‌شان تاکنون فراهم نشده بود، نیز اجازه می‌دهیم تا بیایند و در ورطه امتحان قرار گیرند و در حوزه‌های کارشناسی مشغول شوند. تاکنون چند حوزه کارشناسی فعال کرده‌ایم تا آثار این نویسندگان را مورد پالایش قرار دهند و از سوی دیگر اثرشان به همراه متخصصان متعهد و متعدد دیده و سنجیده شود تا هم کارهای‌شان دیده شود و هم مشغول به کار شوند.
انتشار کتاب‌های تعاملی
محمددینی اضافه کرد: در کتاب‌های ترجمه نیز به این سمت می‌رویم تا آثار با تعهد و تخصص را انتخاب کنیم و از مؤلفانی بهره گیریم که در بخش ترجمه حائز این ویژگی‌ها هستند. ما کتاب‌هایی داریم که خاص هستند؛ بنابراین به سراغ مؤلف مترجمانی می‌رویم که ما را به خواسته خود برسانند. در حال حاضر آثار ترجمه در بازار نشر بسیار زیاد است، ضمن اینکه ما در کانون دغدغه رقابت با کسی را نداریم؛ زیرا می‌خواهیم خلأها را پر کنیم و در این پازل نیز به سراغ جاهای خالی رفته‌ایم. وقتی می‌بینیم دیگر انتشاراتی‌ها غایت خود را روی ترجمه گذاشته‌اند، ما به سمت ترجمه‌های بسیار خاص می‌رویم که کار بزرگی در دنیا انجام می‌دهند. در واقع به سراغ آثاری می‌رویم که انتشارات دیگر به خاطر هزینه و یا به دلیل حقوق مؤلف به آن ورود پیدا نمی‌کنند.
او در پاسخ به این سوال که برای کانون بحث ادبیات اهمیت دارد یا وجه بازی و سرگرمی، توضیح داد: در حال حاضر ما چند پروژه همزمان داریم که کتاب‌های‌مان همراه با بازی، سرگرمی و عروسک است. برای آینده نیز کتاب‌های تعاملی را در نظر داریم. این‌ها اصول و جذابیت‌هایی است که در بازارپردازی غیرمحتوایی برای کودک انجام می‌شود. ما در بحث ادبیات نوجوان نیز در حال ورود هستیم تا کتاب‌های‌مان واقعیت افزوده داشته باشند و نوجوانان بتوانند وارد تعامل شوند و برای محتوا و کتاب شاخ و شونه بکشند تا محتوا را بهتر کنند و یا داستان را به سمتی که دوست دارند پیش ببرند.
مدیرکل نظارت بر انتشارات کانون تصریح کرد: پیش از این در این بخش ضعف‌هایی وجود داشت، چرا که محتوای کتاب جامد است نه سیال و این کتاب بود که برای محیط خود تعیین تکلیف می‌کرد و مخاطب نیز آن را می‌پذیرفت. بسیاری از مخاطبان امروز نیز همچنان به همین سو گرایش دارند. اما در حال حاضر بسیاری از کتاب‌ها صوت، عروسک و بازی با خود به همراه دارند و حتی بعضی از این کتاب‌ها سرگرمی با خود به همراه می‌آورند و روی سکوها می‌روند. حتی گاهی تعامل دارند و از مخاطب می‌خواهند تا ادامه داستان را پیش ببرد و یا اینکه تعیین و تکلیف کند. در واقع کتاب‌ها امروز از جماد خارج شده و به سیالیت ورود کرده‌اند. انتشارات کانون نیز در حیطه عملیاتی خود در حال نگارش این موضوع است تا به‌زودی انجام شود.
برنامه‌های جدید کانون برای کتاب‌های صوتی
محمددینی درباره کتاب‌های صوتی و استفاده از صداها و چهره‌های شناخته شده در تولید این آثار نیز توضیح داد و گفت: انتشارات کانون به سمتی می‌رود که سکوی خاص خودش را در این بخش داشته باشد. ما پیش از این در بخش کتب صوتی فعالیت‌هایی داشتیم و برای تولید این کتاب‌های صوتی به سراغ هنرمندان رفتیم، اما در دوره جدید به سراغ خوانش اثر از سوی خود مؤلف رفته‌ایم و در سوی دیگر نیز به دنبال استعدادسنجی در صداهای خوب میان کودکان در مراکز کانون هستیم. خوشبختانه استعدادهای بسیار شاخصی هستند و حتی برخی از آنها در مراکز صداوسیما نیز مشغول به کارند.
او در ادامه و در پاسخ به پرداخت حق مؤلف در کتاب‌های الکترونیکی نیز گفت: در این مورد ما از برنامه‌های قراردادی که قبلاً امتحان خود را پس داده‌اند، استفاده می‌کنیم و بسیار دقیق و با وسواس این کار را انجام می‌دهیم تا حقی از مؤلفی ضایع نشود.
عرضه هزار عنوان کتاب کودک و نوجوان در غرفه کانون
محمددینی در پایان سخنان خود درباره غرفه کانون در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران اظهار کرد: در نمایشگاه، امسال هزار عنوان کتاب داریم. تعدادی کتاب نیز چاپ اولی هستند. از همه دعوت می‌کنم تا در نمایشگاه کتاب تهران به غرفه کانون سر بزنند. در طول مدت نمایشگاه ما هر روز پذیرای یکی از بزرگان ادبیات کودک و نوجوان خواهیم بود. رونمایی از کتاب نیز از دیگر برنامه‌های کانون در این ایام است.
سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران 19 تا 29 اردیبهشت 1403 در مصلی امام خمینی(ره) برگزار می‌شود و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز در این نمایشگاه با آثار خود حضور دارد.
انتهای پیام/
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند