امر به معروف؛ امر به اخلاق یا احکام
تاریخ انتشار: ۲۲ شهریور ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۴۷۲۲۴۲۱
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) تبیان نوشت: بسیاری از کسانی که دایره شمول این موضوع را فراتر می دانند نیز بدون ذره‌ای تردید در شرعی بودن ماهیت معروف و منکر، تنها براساس تأکید شریعت بر اخلاق، آن هم با اما و اگر و احتیاط فراوان، گوش های کوچک و کم رنگ از این دایره را برای رفتارهای اخلاقی در نظر می گیرند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
این در حالی است که قرآن و متون اصیل اسلامی این نوع نگاه را مردود و موضوع اصلی و مستقیم امر به معروف و نهی از منکر را امور وجدانی و اخلاقی، که میثاقی فرادینی و همگانی است، می داند. برای درک این حقیقت کافی است به معنای لغوی دو واژه «معروف » و «منکر » و کاربردهایشان در متون دینی توجه کنیم.
معروف یعنی آنچه در عُرف و افکار عمومی پسندیده می شود و منکر یعنی آنچه برای عموم انسان‌ها ناپسند و زشت جلوه می‌کند. چنان‌که واضح است، در این مفهوم هیچ‌گونه قید و چارچوب مذهبی وجود ندارد؛ همان گونه که وقتی سخن از اخلاق خوب یا بد به میان می آید، چیزی جز آنچه آدمیان، فراتر از باورها و مرزبندی‌های دینی می‌پسندند یا بد می شمارند، مطرح نیست.
بر این اساس وقتی متون دینی، ما را در برابر معروف و منکر، مسئول و درباره امر و نهی به آنها موظف می‌داند، هدف مستقیمی جز ترویج اخلاق مداری و مقابله با بی‌تفاوتی نسبت به تضییع آن ندارد. همان گونه که هیچ یک از کاربردهای فراوان این دو واژه در قرآن، به موضوعات درون دینی و احکام و مقررات شرعی اختصاص نیافته و تنها در اموری چون شیوه برخورد با همسر یا دیگران به کار رفته است.
معروف یعنی آنچه در عُرف و افکار عمومی پسندیده می شود و منکر یعنی آنچه برای عموم انسان‌ها ناپسند و زشت جلوه می‌کند. چنان‌که واضح است، در این مفهوم هیچ‌گونه قید و چارچوب مذهبی وجود ندارد؛ همان گونه که وقتی سخن از اخلاق خوب یا بد به میان می آید، چیزی جز آنچه آدمیان، فراتر از باورها و مرزبندی‌های دینی می‌پسندند یا بد می شمارند، مطرح نیست.
البته این سخن منافاتی با وجوب دعوت به رعایت ضوابط دینی و نهی از نادیده گرفته شدن محرمات الهی ندارد. چرا که پس از آگاهی نسبت به فرمان خداوند، هیچ رفتاری اخلاقی‌تر از تسلیم در برابر آن و هیچ کاری زشت‌تر از بی اعتنایی به آن نیست. ولی با این حال، نتیجه و لوازم این رویکرد با آنچه در نگاه رایج به معروف و منکر وجود دارد، بسیار متفاوت است.
بی‌توجهی به مفهوم و کاربرد قرآنی این واژه‌ها نتیجه‌ای جز جابه‌جایی اولویت‌ها، تقدّم تعصبات فرقه‌ای بر ارزش‌های اخلاقی، بهره‌گیری از روش‌های نادرست امر و نهی و تبدیل مطلوبی انسانی و دلنشین به امری تحمیلی و بی‌منطق نخواهد داشت.
اما دقت به این نکته مهم، علاوه بر آنکه جایگاه و گستره این فریضه حیاتی را به مهم‌ترین و همگانی‌ترین ارزش‌های انسانی ارتقا می‌دهد، مراتب و روش اجرای آن را نیز روشن می‌کند.
زیرا آنچه در عمل محقق می‌شود، چیزی جز نظارت و دعوت همگانی برای پاس‌داشت انسانیت و زندگی عادلانه اخلاقی نیست.
در این نگاه، همواره اولویت با آگاه سازی است و امر و نهی دیگران، چیزی جز تأکید بر وجدان اخلاقی خودشان درباره معروف و منکر نیست. چنین اصل زیبا و خردپسندی اگر به‌درستی شناخته و معرفی شود، نه‌تنها هیچ نسبت و تشابه‌ی با رفتارهای غیراخلاقی و دخالت در حریم خصوصی دیگران پیدا نمی‌کند، بلکه به مطالبه اصلی وجدان و افکار عمومی برای تضمین اخلاق در جامعه تبدیل خواهد شد.
منبع: ایکنا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۷۲۲۴۲۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
احکام شرعی | حکم خرید و فروش سگ
حضرت آیت الله وحید خراسانی به استفتائی پیرامون «حکم خرید و فروش سگ » پاسخ گفتند که تقدیم حضور علاقمندان می گردد.
* حکم خرید و فروش سگ
سؤال: خرید و فروش سگ چه حکمی دارد؟
جواب: خرید و فروش سگ باطل است؛ و بنا بر احتیاط واجب حرام (گناه) می باشد؛ و فقط خرید و فروش «سگ شکاری» اشکال ندارد.
حمله به نمازگزاران در گذره هرات افغانستان/ ۶ نفر شهید شدند