به نقل از «خبرگزاری آریا»

بايد سلامت محصولات تراريخته احراز شود/اگر اثبات شود که تغيير ژنتيک ضرري ندارد، کسي مخالف آن نيست

تاریخ انتشار: ۳ مهر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۴۸۴۹۳۳۸

خبرگزاري آريا - عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام با بيان اينکه حساسيت به محصولات تراريخته به خاطر اين است که سلامت اين محصولات بايد احراز شود، گفت: اگر تغيير ژنتيک مي تواند توليد محصولات را چند برابر بکند و اگر اثبات شود که اين فرآيند ضرري ندارد، کسي مخالفتي با آن ندارد.
به گزارش حوزه احزاب خبرگزاري فارس، پيرو انتشار خبر جلسه نقد و بررسي برنامه وزارت جهاد کشاورزي دولت دوازدهم در دفتر سعيد جليلي و انتقاد تعدادي از کارشناسان از محصولات تراريخته، بهزاد قره‌ياضي رييس انجمن ايمني زيستي با ارسال نامه‌اي به دفتر سعيد جليلي پيشنهاد مذاکره درباره اين موضوع بين کارشناسان را مطرح کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اين درخواست مورد توافق دفتر سعيد جليلي قرار گرفت و براي نخستين بار 27 «استاد دانشگاه»، «کارشناس» و «مسئولان سابق و فعلي» حوزه «کشاورزي» و «محيط زيست» در مناظره اي 5 ساعته به بيان نقطه نظرات تخصصي خود درباره «محصولات تراريخته» پرداختند.
اين مناظره که از ساعت 18 آغاز شد تا ساعت 23 ادامه يافت و در فضايي «صميمي»، «علمي» و «پرچالش»، دو تيم موافق و مخالف محصولات تراريخته به گفتگو با يکديگر پرداختند.
در حالي که اداره اين نشست تخصصي بر عهده سعيد جليلي بود، وي از کارشناسان خواست تا موافقت يا مخالفت خود با اين محصولات را با استدلال علمي توضيح دهند.
در اين جلسه کارشناسان موافق محصولات تراريخته شامل آقايان و خانم‌ها: بهزاد قره‌ياضي رييس انجمن ايمني زيستي، محمد رضا زماني رييس پژوهشگاه ملي مهندسي ژنتيک و زيست فناوري، سيروس زينلي رييس انجمن بيو تکنولوژي و استاد تمام انستيتو پاستور، حجه الاسلام معلي پژوهشگر پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي، محمود تولايي رييس انجمن ژنتيک ايران،منصور اميدي نايب رييس انجمن علوم زراعت و اصلاح نباتات ايران، بهاره زارع دانش آموخته پزوهشگاه ملي مهندسي ژنتيک، خوش خلق سيما مشاور رييس سازمان حفاظت محيط زيست و رييس پژوهشگاه بيوتکنولوژي کشاورزي، زهرا حاجت پور قائم مقام مرکز اطلاعات بيوتکنولوژي ايران و معاون سابق وزير جهاد کشاورزي، سميرا کهک دبير شوراي مشورتي مرجع ملي ايمني زيستي، زهراوي عضو هيات علمي بانک ژن ملي گياهي ايران، اسکندر اميدي نيا استاد تمام انستيتو پاستور، عبدالحسين طوطيايي تحليلگر محيط زيست و بازنشسته بانک ژن ملي گياهي ايران، محمدي از پدافند غير عامل و حسين عسگري استاديار دانشکده علوم زيستي دانشگاه شهيد بهشتي حضور داشتند.
آقايان و خانم‌ها: فاطمه واعظ جوادي رييس اسبق سازمان حفاظت از محيط زيست، غلامحسين آقايا رئيس اسبق موسسه پژوهش و برنامه ريزي اقتصاد کشاورزي، جواد توکليان نماينده سابق جمهوري اسلامي ايران در فائو، عليرضا عباسي استاد بيوتکنولوژي گياهي دانشگاه تهران،ابراهيم پورجم عضو هيات علمي دانشگاه تربيت مدرس، حسن حيدري مدير مرکز تحقيقات راهبردي غذا و کشاورزي دانشگاه تهران، سيد مهدي سيدي معاون سابق علمي و پژوهشي معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري، محمد رضا جهانسوز معاون اسبق وزير کشاورزي و عضو هيات علمي دانشگاه تهران، محمدرضا بي همتا استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه تهران،مجتبي پويانهمر کارشناس ارشد بيوتکنولوژي، جهرمي کارشناس سازمان پدافند غير عامل و محمدزاده استاد کشاورزي نيز به عنوان کارشناسان مخالف تراريخته در اين جلسه حضور داشتند.
جليلي: امنيت غذايي هم تامين غذا را شامل مي شود و هم سلامت غذا
در ابتداي اين جلسه سعيد جليلي گفت: مباحثي که در يکي دو ماه اخير همراه با برخي از دوستان دنبال مي‌کنيم بر اين مبناست که طبق انديشه سياسي اسلام، در نظام اسلامي فقط دولت مسؤوليت ندارد بلکه جامعه هم مسؤوليت دارد و بسياري از وظايف و کارويژه‌ها بين دولت و آحاد جامعه مشترک است.
وي افزود: بر اين مبنا، رقابت سياسي در چنين نگاهي براي خدمت بيشتر به جامعه و مردم است و اگر هم جرياني در انتخابات موفق شود نه تنها آن انتخاب بايد محترم واقع بشود بلکه همه بايد کمک کنند که او بتواند به شکل موفق کارش را پيش ببرد.
عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام تصريح کرد: يکي از روش هاي کمک اين است که به کارهاي خوب کمک شود تا با قوت بيشتري ادامه پيدا کند و زماني هم که برخي کارهاي صحيح مغفول مي مانند، تذکر داده شود تا تکميل شوند و اولويت هاي اصلي جا به جا نشوند.
جليلي ادامه داد: وجه سوم نيز اين است که آنچه دارد انجام مي‌گيرد، صحيح نباشد و اينجا نياز است تا تذکر داده شود تا آن خطا ادامه پيدا نکند.
وي افزود: بر همين اساس امروز يکي از بحث‌هاي مهم حقوق شهروندي مباحث زيست محيطي است و مثلاً وقتي از امنيت غذايي صحبت مي‌کنيم، يک بحث آن «تأمين غذا» است ولي وجه ديگر آن نيز «سلامت غذا» است.
جليلي گفت: يکي از کارگروه‌هاي ما که در سالهاي گذشته زحمات بسياري کشيدند «کارگروه کشاورزي» بوده که يکي از دغدغه هاي آن ها نيز «محصولات تراريخته» بوده است و صادقانه بگويم مايلم در اين جلسه نظرات موافقين تراريخته را بيشتر بشنوم چون تا امروز استدلال هاي آنها را کمتر شنيده ام و اميدوارم با اين نگاه، جلسه حاضر براي طرفين پربار و مفيد باشد.
در پايان اين جلسه و پس از اظهار نظر طرفين موافق و مخالف محصولات تراريخته، جليلي گفت: در خلال گفتگوها مشترکات طرفين قابل توجه بود و هيچ يکي از دو طرف مخالف تحقيق علمي درباره موضوع تراريخته نيستند و همه نيز اذعان دارند که اگر اين محصولات بد است، چه توليد آن و چه واردات آن در هر شکلش بايد متوقف شود.
وي افزود: بسياري از موضوعات مطرح شده توسط طرفين جلسه جنبه «بين رشته‌اي» دارد. يعني با يک رشته خاص نمي‌توانيد راجع به يک موضوع به جمع‌بندي برسيد لذا خواهشم از هر دو طرف اين است که اين جلسه يک «شروع» باشد، نه يک خاتمه.
جليلي خاطر نشان کرد: عزيزاني که راجع به محصولات تراريخته حساسيت دارند، به خاطر اين است که سلامت اين محصولات بايد احراز شود و البته گمان نمي‌کنم کسي با اين پيشنهاد مخالفتي داشته باشد. از طرف ديگر اگر تغيير ژنتيک مي تواند توليد محصولات را چند برابر بکند و اگر اثبات شود که اين فرآيند ضرري ندارد، کسي مخالفتي با آن ندارد.
عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام گفت: اما شايد سؤال خيلي‌ها اين باشد که فرضيه‌هاي رقيب تراريخته چيست؟ و آيا مي شود با سرمايه گذاري هاي کمتر در عرصه هاي ديگر، نتيجه اي بهتر از محصولات تراريخته گرفت يا خير؟
جليلي ادامه داد: براي هر اقدامي نمي توان فارغ از تحولات محيطي تصميم گرفت، لذا بايد نسبت به کساني که در نظام جهاني عليه ما فعاليت مي کنند هوشيار بود و نسبت به رفتارهاي سوء آنها پيش بيني درست و در صورت لزوم رفتار صحيح داشته باشيم که يکي از اين حوزه ها مربوط به مسايل غذايي و کشاورزي است.
وي افزود: البته بايد به تجارب ساير کشورها در جنبه هاي سلبي و ايجابي نيز توجه داشت و از آنها درس گرفت تا تصميم صحيح اتخاذ شود.
جليلي گفت: درباره موضوعات مهم از جمله محصولات تراريخته بايد نشست هاي مشابه برگزار شود تا سرمايه هاي اجتماعي نظام مانند شما کارشناسان و متخصصان، تجارب مديريتي و علمي خود را مطرح کنيد تا خروجي آن به بهترين نحو ممکن در اختيار مردم و نظام قرار گيرد.
تراريخته؛ خوب يا بد؟
در شروع بحث هاي کارشناسان،‌ بهزاد قره ياضي رييس انجمن ايمني زيستي به عنوان مسئول تيم علمي مدافع محصولات تراريخته به معرفي همراهان خود پرداخت و گفت: تمام افراد حاضر در اين نشست، نماينده بخشي از جامعه علمي کشور هستند. طبيعي است که در مجامع علمي وفاق صد در صدي نباشد زيرا نظرات متفاوتي وجود دارد.
وي افزود:‌ تراريخته يک پديده است که مساوي با مفهوم اصلاح شده ژنتيکي است. بياييم يک بار براي هميشه به اين سوال پاسخ دهيم که اين اصلاح ژنتيکي خوب است يا بد؟ اگر بد است چرا هرگاه موضوع «توليد ملي» آن مطرح مي شود،‌ عده اي مخالفت مي کنند؟
قره‌ياضي ادامه داد: يکبار در سال 1383 اين نوع محصولات پس از اخذ مجوز در مزارع توليد شد. اما مصرف نشد زيرا کساني سرکار آمدند و مانع توزيع آن شدند و البته پژوهشگرش نيز اخراج شد اما در همين زمان و حتي تا همين لحظه، واردات محصولات تراريخته ادامه دارد. در آن سال چون توليد ملي داشتيم،‌ رسانه ها بسيار جنجال به راه انداختند اما در سال هاي بعد با وجود واردات محصولات تراريخته،‌ خبري از اعتراض در رسانه ها نبود.
وي ادامه داد: مجددا در سال 94 زماني که موضوع توسعه کشت محصولات ارگانيک سالم و تراريخته به ميان آمد، برخي رسانه ها براي تخريب تراريخته بسيج شدند. حال يک سوال مهم مطرح است: اگر تراريخته بد است چرا کسي جلوي واردات آن را نمي گيرد؟
مراجع رسمي وارد موضوع شوند نه رسانه ها
قره‌ياضي با اشاره به اينکه مراجع ذيصلاح بايستي در مورد توليد و توزيع اين محصولات تصميم گيري کنند گفت: در حال حاضر ما چهار مرجع رسمي براي اين موضوع داريم، اولين مرجع وزارت بهداشت است که شخص وزير کنوني و همچنين دو وزير پيشين نيز در مورد اين موضوع صحبت کرده اند و منعي براي مصرف آن قايل نشدند.
وي افزود: دومين مرجع سازمان بهداشت جهاني است که در سطح بين المللي سلامت محصولات تراريخته را رصد مي کند. تا همين لحظه اگر به سايت اين سازمان مراجعه کنيد، هيچ گزارشي از بيماري زايي و حساسيت زايي اين محصولات در سايت مشاهده نمي کنيد. سومين مرجع رسمي وزارت کشاورزي است که از توليد محصولات تراريخته ملي دفاع مي کند و چهارمين مرجع سازمان حفاظت محيط زيست است که در دوره قبلي، ‌خانم ابتکار هميشه با توليد برنج تراريخته مخالف بودند اما همان زمان هم انجمن هاي علمي حفاظت محيط زيست مخالف اين امر نبودند. اکنون رئيس جديد سازمان حفاظت از محيط زيست موافق توليد اين محصولات هستند.
مناظره تلويزيوني اخير، جفاي به علم بود
در ادامه جلسه، محمود تولايي رييس انجمن ژنتيک ايران صحبت هاي خود را با انتقاد از صدا و سيما و برخي رسانه ها آغاز کرد. او با اشاره به برنامه مناظره شبکه خبر درباره اين موضوع، گفت: اجراي چنين برنامه هايي جفاي به علم است چون در جايگاه علمي خودش مطرح نشده است. مثل اينکه سوال بپرسيد علم خوب است يا نه بد ؟ يا اينکه بپرسيد براي بيمار سرطاني، عمل جراحي خوب است يا شيمي درماني يا طب هسته اي؟ اينها مسايلي بسيار کلي است و هر کدام يک راهکار است براي حل مشکل که هريک در شرايط مختلف، کاربرد ويژه خود را دارد. اصلاح نژاد گياهان بروش سنتي ، اصلاح نباتات کلاسيک و يا مهندسي ژنتيک گياه نيز هر يک راهکار خاصي هستند که در جايگاه خود داراي اهميت و کاربرد هستند و نمي توان گفت يا اين، يا آن.
وي افزود: موضوع تامين امنيت غذايي از طريق توليد داخلي محصولات بيوتکنولوژي کشاورزي و يا واردات محصولات تراريخته هم مسائلي هستند که مورد به مورد بايستي در خصوص آنها بحث و تصميم گيري شود و خوب يا بد خواندن کلي آنها درست نيست. بايستي در هر مورد ديد که واردات الزام است يا توليد محصولات تراريخته تحت نظارت قوانين و دستگاههاي نظارتي در در داخل کشور، يک انتخاب بهتر است؟
تولايي ادامه داد: کسي نمي داند با مصرف محصولات حاصل از اصلاح نژاد با روش هسته اي در ژتهاي يک گياه با قريب به سي هزار ژن چه اتفاقي مي افتد و چه جهش هاي ژني بدون آثار فنوتيپي ايجاد مي شود، اما در قبال آن سکوت مي کنند ولي در مورد اصلاح نژاد با روش مهندسي ژنتيک تغييرات آگاهانه است و دقيقا مي دانيم که چه ژني را براي چه هدفي منتقل مي کنيم و مي توانيم آثار آن را رصد و کنترل کنيم اينهمه دغدغه بپا مي شود!
وي گفت: مثلا نوعي گندم هست که در دل کوير مي رويد و نسبت به تنش شوري و خشکي مقاوم است اما تعداد دانه هاي آن کم است. ما با علم ژنتيک مي توانيم از همان نوع گياه ژنهاي مقاومت به تنش را شناسايي و به گونه هاي پر بازده منتقل و آن را به گياه مقاوم و پربازده تبديل کنيم. در کشور ما که بخش عظيمي از آن کوير است و در سه استان پهناور هرمزگان، بوشهر و سيستان و بلوچستان که زمين فراوان و آب درياهاي فراوان در دسترس است و مشکل اشتغال نيز بحران آفرين است چرا نبايد با استفاده از قابليت هاي بيوتکنولوژي و توليد گياهان شورزيت و خشکي پسند توليد کنيم و از اين فرصت هاي خداداد استفاده کنيم؟
تولايي تاکيد کرد: توانايي توليد محصولات اصلاح شده ژنتيکي(تراريخته) يک فناوري است ، فناوري را که نبايد محکوم کرد. بايد بر آن مسلط بود و آن را متناسب با منافع ملي بخدمت گرفت. هر محصول حاصل از اين فناوري بايد آزمون هاي ايمني و سلامت را طي کند، اگر تاييد شد که مورد تاييد ماست و اگر سلامت آن تاييد نشد، طبعا مورد تاييد ماهم نخواهد بود.
با افکار عمومي بازي نکنيم
وي با اشاره به اينکه وقتي اين دغدغه ها بدون بررسي هاي علمي، به رسانه ها کشيده مي شود، بازي دادن افکار عمومي است، گفت: اينها بحث هايي است که بايد در مجامع علمي و تحقيقاتي بحث و بررسي شوند. تولايي افزود، نگران سازي بيمورد مردم و القاي اينکه آنچه در سفره زندگي مردم است، ناسالم است، چه بلايي برسر آرامش رواني جامعه مياورد؟
در ادامه اين جلسه سيروس زينلي رييس انجمن بيو تکنولوژي گفت: 22 سال از تجاري سازي محصولات ژنتيک گذشته است. الان در سطح صدها ميليون هکتار در جهان کشت مي شود و در اين مدت هيچ سند علمي معتبري بر عليه اين محصولات منتشر نشده است.
وي افزود: در حال حاضر هزاران آزمايشگاه و گلخانه در جهان وجود دارد که بر روي محصولات تحقيق کرده و آن را توليد مي کنند و ميليون ميليون تن به کشورهايي مانند ايران صادر مي کنند.
او تصريح کرد: تمام سوياي وارداتي به ايران تراريخته است. از سوي ديگر بيش از 6 ميليون تن ذرت و همچنين بخش اعظم غذاي دام و طيور ما که وارداتي است تراريخته است. در مورد ضرر و زيان هيچ يک از اين موارد وارداتي صحبتي نمي شود اما به محض اينکه صحبت از پيشرفت احتمالي داخلي پيش مي آيد، جنجال برپا مي کنند.
زينلي ادامه داد: در تمام اين سال ها هجمه ها برعليه محصولات تراريخته به کاهش يا منع واردات اين محصولات منجر نشده اما در عوض خسارت هاي قابل تامل و جبران ناپذيري براي کشور داشته و در دوسال اخير اين هجمه‌ها باعث شده تا اکثر دانشجويان مهندسي ژنتيک از ادامه تحصيل در اين رشته منصرف شوند و صندلي دانشگاه ها در مقطع ارشد خالي بماند.
آنها که اذهان را مشوش مي کنند محاکمه شوند
در ادامه منصور اميدي نايب رييس انجمن علوم زراعت و اصلاح نباتات ايران نيز سخنان خود را با انتقاد از سياست هاي کلان غذايي آغاز کرد و گفت: يکي از علل اصلي تشويش افکار عمومي آن است که شوراي عالي امنيت ملي و يا هر مرجع بالا دستي،‌ کارگروه تخصصي تشکيل نداده در اين باره تا موضوع بررسي شود.
وي افزود: تمام اين هياهو ها براي واردات و جلوگيري از توليد داخلي بوده است. پيشنهاد مي کنم تا وزارت اطلاعات به موضوع ورود کند و ثابت کند که اين جنجال فقط بخاطر توقف توليد ملي است.
اميدي تاکيد کرد: من عقيده دارم که ما نه تنها بايستي محصول تراريخته توليد کنيم بلکه بايستي در اين حوزه به صادرات نيز برسيم.
براي چه به علم پشت کرده ايم؟
در ادامه برنامه خوش خلق سيما مشاور رييس سازمان حفاظت محيط زيست و رييس پژوهشگاه بيوتکنولوژي کشاورزي با تاکيد بر اين نکته که مخالفت با توليد محصولات تراريخته، ‌مخالفت با اشتغال و توليد ملي است گفت: امسال، ‌سال توليد و اشتغال و اقتصاد مقاومتي است و ما در پژوهشگاه بيوتکنولوژي کشاورزي در مسير توليد و اشتغال ملي گام بر مي داريم اما موانعي وجود دارد که توليدات ما به اشتغال زايي دائم و توليد ملي منجر نمي شود.
وي افزود: در وزارت کشاورزي ما دائما مجوز مي دهيم ولي هنوز نتوانستيم براي توليد داخلي و توليد يک گياه تراريخته مجوز بدهيم زيرا نگران حرف هاي ديگران هستيم. بايد تکليف خود را با دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌هاي بيوتکنولوژي و ژنتيک روشن کنيم. اگر بيوتکنولوژي بد است، درب ورودي دانشگاه ها و موسسات علمي را ببنديم و تکليف جوانان و دانشمنداني که در اين حوزه فعاليت مي کنند را مشخص کنيم.
مشاور رييس سازمان محيط زيست گفت: چرا بايد علمي را توليد کنيم که در عمل به کار نمي‌آيد؟ مساله تراريخته يک موضوع علمي است و بحث در مورد آن در تخصص ژورناليست ها نيست.
وي افزود: ما با محصولات ارگانيک مخالف نيستيم اما در صورتي که بتواند غذاي 140 ميليون نفر را تامين کند، اما در حقيقت شرايط اينگونه نيست و زمين‌هاي کشاورزي ما آنقدر گسترده نيست که بتواند پاسخگوي نياز غذايي هشتاد ميليون نفر انسان و دامهاي کشور باشد.
وقتي مخالفان سخن مي گويند
در بخش دوم اين نشست چند ساعته،‌ مخالفان توليد برنج تراريخته در کشور به بيان نظرات خود پرداختند.
نفر اول غلامحسين آقايا رئيس اسبق موسسه پژوهش و برنامه ريزي اقتصاد کشاورزي بود که به ابعاد گوناگون موضوع تراريخته‌ها اشاره کرد و گفت: در موضوع تراريخته چند بحث مطرح است، اول تحقيقات و دانش علمي مرتبط است که کسي با آن مخالفتي نکرده است. دوم واردات محصولات ترايخته است که مورد مخالفت هر دو گروه قرار دارد. سوم توليد است که بايد در اجزا و ضرورت آن به تفکيک مورد بحث و بررسي قرار بگيرد.
وي ادامه داد: آيا محصولات تراريخته‌اي که به کشور وارد مي‌شوند برچسب تراريخته دارند؟ در دنيا هر جا برچسب تراريخته وجود دارد قيمت پايين‌تر است اما در ايران اينگونه نيست و افرادي از ناآگاهي مردم استفاده کرده و جنس وارداتي تراريخته را به قيمت محصولات عادي به مردم مي‌فروشند و سود کلان مي‌بردند.
آقايا تصريح کرد: اگر قرار به آگاهي‌رساني باشد بايد مردم را از اين برچسب‌گذاري آگاه کرد و به آنها حق انتخاب خريد يا نخريدن محصول وارداتي تراريخته داد.
وي در مورد تحقيق در کشور عنوان کرد که تاکنون کسي معترض تحقيق درزمينه علم بيوتکنولوژي و محصولات تراريخته در کشور نشده است.
وي سومين مساله را توليد داخلي عنوان کرد و افزود: در حال حاضر مناقشه برسر توليدات محصول تراريخته است و همانطور که ساير انديشمندان جمع گفتند کسي معترض به محصولات تراريخته وارداتي نيست. در حالي که سوال اين است که کدام محصول و به چه علتي بايد تراريخته شود و مزايا و معايب همان محصول يا محصولات بررسي کرد.
آقايا، چهارمين نکته را بررسي موضوع از نگاه الزامات دانست و افزود: تا امروز وزارت جهاد کشاورزي در اين امر کوتاهي کرده است.
وي افزود: آزمايشگاه مرجع براي تشخيص سلامت محصولات تراريخته کجاست؟ چطور مي‌توان وارد آن شد؟ اگر چنين مرکزي وجود دارد بايد به همه معرفي شود. در حاليکه قانون افزايش بهره وري در مورد آزمايشگاه مرجع تصريح به پيشنهاد وزرات جهاد کشاورزي و تصويب هيئت وزيران دارد.
وي تاکيد کرد: مطابق قانون برنامه پنجم، توليد، فرآوري، ذخيره، بازاررساني و ساير موضوعات مربوط به محصولات کشاورزي بايد توسط وزارت کشاورزي تعيين و به تصويب هيات وزيران برسد.
آقايا پنجمين موضوع مطرح در حوزه محصولات کشاورزي و به ويژه تراريخته را بعد اقتصادي آن عنوان کرد و گفت: ما نمي‌توانيم منفعت‌هاي ناشي از ناآگاهي مردم را به عنوان منفعت اقتصادي در نظر بگيريم، اگر محصول تراريخته برچسب گذاري شود قيمت کمتري خواهد داشت و ارزش اقتصادي محصول تراريخته حاصل جمع افزايش تولي و کاهش قيمت است که بايد براي تصميم گيري در مورد هر محصول و در مقابل هر تاثير جداگانه بررسي شود.
مخالف پيشروي واردات تراريخته بودم
در ادامه محمد رضا جهانسوز معاون اسبق وزير کشاورزي و عضو هيات علمي دانشگاه تهران در انتقاد به واردات محصولات تراريخته گفت: امضايي که حدود 12 سال پيش داشته ام جهت کمک به تصويب قانون ايمني زيستي بوده است و به محض اينکه شنيدم روغن وارداتي تراريخته است از موسسه مربوطه در وزارتخانه خواستيم تا موضوع را بررسي کند.
وي افزود: در زمان تصدي معاونت توليدات گياهي، دستور تدوين استانداردهاي توليد محصولات کشاورزي را دادم و مخالفت با تراريخته نيز به معناي مخالفت با علم نيست.
محصولات تراريخته را درست مطرح کنيم نه درشت
در ادامه عليرضا عباسي استاد بيوتکنولوژي گياهي دانشگاه تهران به عنوان يکي از مخالفان توليد تراريخته در کشور گفت: رشته بنده بيوتکنولوژي کشاورزي است که يک عرصه وسيعي را شامل ميشود که تراريخته جزيي از آن است. ضمنا رشته بنده بيوتکنولوژي کشاورزي است نه تراريخته و ضمنا در زمينه تراريخته نيز انتقال ژن تعداد زيادي پايان نامه کارشناسي ارشد و دکتري انجام داده ام لذا مخالفتي با علم و تکنولوژي وجود ندارد و فقط موضوع اصلي اين است که لازم است تراريخته را درست تعريف کنيم و درشت تعريف نکنيم.
وي ادامه داد: بيوتکنولوژي عرصه وسيعي است که يک بخش آن کشاورزي است و از اين بخش نيز يک قسمت آن فناوري تراريختي است و اگر در مورد بخش کوچکي از اين عرصه اشکالي بوجود آمد نبايد آن را به همه عرصه هاي علم بسط داد.
عباسي تاکيد کرد: در اين حوزه امنيت غذايي دو مساله وجود دارد: اول تامين غذا و دوم سلامت آن. درحال حاضر بنده در حوزه تامين غذا ايراداتي را مطرح مي نمايم که با تارريخته امنيت غذايي بوجود نخواهد آمد.
آمار سازي نکنيم
وي ادامه داد: متاسفانه موافقين تراريخته مطرح مي کنند که تراريخته همان پيوند است که صددرصد برداشت نادرستي است. دومين موضوع اشتباهي که مطرح مي شود اين است که عملکرد محصولات تراريخته چند برابر محصولات معمولي است. به طور مثال عده اي مدعي مي شوند که پنبه تراريخته 4 تن عملکرد دارد درحالي که پنبه غير تراريخته 2 تن عملکرد دارد! چطور ممکن است با انتقال ژن عملکرد محصولات تراريخته دو برابر شود؟ گاهي اغراق از اين ميزان هم بالاتر مي رود و مي گويند تا 6 برابر رشد توليد هست! ما نبايد آمار اشتباهي بدهيم در صورتي که در داده هاي موافقين حداکثر 15-20 آن هم جلوگيري از کاهش عملکرد مطرح است.
يا جهل داريم يا فريبکاريم
عباسي افزود: ادعاي ديگري که مطرح مي شود آن است که اصلاح نباتات سنتي، 50 سال زمان مي‌برد اما محصولات تراريخته يک سال! همين اعداد و ارقام نادرست،‌ مسئولان تصميم گير کشور را دچار اشتباه محاسباتي مي کند. ضمنا در رابطه با محصولات تراريخته بايد هر محصول به صورت مجزا بحث و بررسي شود و مزايا و معايب همان محصول به صورت دقيق مشخص شود. کساني که اين موارد را مطرح مي کنند يا جاهل هستند يا فريبکار.
در ادامه محمدرضا بي همتا استاد تمام گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه تهران ضمن تاييد ايده راه اندازي يک کارگروه تخصصي و مستقل براي تحقيق درباره سلامت محصولات تراريخته گفت: نظر وزراي بهداشت فعلي و سابق درباره سلامت محصولات تراريخته محترم است اما من زماني مي توانم آن را بپذيرم که با تحقيقات علمي سازگار باشد. آيا اظهارات اين عزيزان بر اساس آزمايش بوده يا خير؟ زيرا صرف يک نظر از سوي يک مسئول فعلي يا سابق براي بنده حجت آور نيست.
وي افزود: نکته ديگر اينکه گزارش شده که سم BT روي موش تاثير داشته و انتظار ما اين بود که تاثيري ندارد. حال ممکن است اين سم روي معده انسان نيز تاثير بگذارد و لذا احتياط شرط است.
استاد تمام گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه تهران ادامه داد: گياهان تراريخته مقاومت پايداري ندارند. اصول مقاومت تک ژني يعني مقاومتي که بر اساس يک ژن باشد، به هر صورتي که (اعم از موتاسيون، تلاقي و تراريخته) باشد منجر به شکستن مقاومت مي شود و نمي توان ادعا کرد تراريخته، گياه مقاوم دائمي ايجاد مي کند.
وي افزود: ما بايد بر اساس مقاومت چند ژني عمل کنيم که با استفاده از مهندسي ژنتيک رسيدن به آن نزديک نمي باشد و بسته به حشره يا پاتوژن بعد از مدتي مقاومتش مي شکند.
بي‌همتا تصريح کرد: مورد ديگر اينکه نمي توان ادعا کرد که سم کمتر مصرف مي شود. معمولا در اين نوع مقاومت گياهان تراريخته، طغيان آفت دوم و سوم مشاهده مي شود که مجبور به مصرف سم هستيم. آمار جهاني ميزان مصرف سم را نشان مي دهد که تفاوت چنداني نداشته است.
وي گفت: نکته ديگر فرار ژن از گياهان مقاوم به علف کش است که خصوصا در ايران که خاستگاه بسياري از گياهان است اين فرار ژن مقاومت به علف کش از تراريخته به علف هرز معمولي باعث مي شود که علفهاي هرز معمولي به علف هاي هرز تبديل شوند و نتوان در آينده آنها را از بين برد و آنها محيط زيست و کشاورزي را اشغال مي کنند.
استاد تمام گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه تهران تاکيد کرد: در ضمن مهندسي ژنتيک براي صفات چند ژني مثل مقاومت به خشکي و وشوري هنوز محقق نشده و در آينده ممکن است به ما کمک کند.
بي‌همتا در پايان گفت: امنيت غذايي ما بر اساس چهار محصول ذرت، کلزا، سويا و پنبه محقق نمي شود و بايد به محصولات ديگر نيز توجه کرد. ادعا شده که فقط سويا تراريخته براي طيور در جهان وجود دارد اما چنين نيست. ذرت تراريخته در امريکا بيشتر براي بيوفيول استفاده مي شود اما در ايران براي طيور مصرف مي شود.
آيا سمّيت ساقه، برگ و دانه هاي نارس برنج تراريخته بر ساير موجودات محيط زيست و تنوع زيستي اثر نمي گذارد؟!
در ادامه فاطمه واعظ جوادي رييس اسبق سازمان محيط زيست خطاب به قره ياضي پرسيد: شما در چکيده مقاله اي که در مجله Molecular Breeding منتشر شده به فرآيند تراريخت کردت برنج طارم مولايي نوشتيد، به سمي بودن ژني که از باکتري باسيليوس تريجنينسيس اشاره مي نماييد. شما در مقاله بيان نموديد:
“carrying a synthetic truncated toxin gene based on the cryIA(b) gene from Bacillus thuringiensis”….و در صفحه بعد هم فرموديد اين ژن را به گياه برنج عطري طارم مولايي ايراني منتقل نموديد.
وي افزود: حضرتعالي به دقت مراحل انتقال را تشريح فرموديد و به سنجش هاي زيستي يا Insect bioassays هم اشاره نموديد و نهيتا چند توع گياه تراريخت شده را مورد آزمايش قرار داديد و در صفحه 408 اذعان نموديد که گياه تي دو شما بهترين عملکرد را در مرگ و مير و تلفات و رشد آهسته لاروکرم ساقه خوار را دارد و عکسش را هم گذاشتيد. در ادامه و در صفحه بعد در مورد تظاهر يا بيان ژن فرموديد که در برگها تظاهر مي کند ولي در دانه هاي بالغ خير. (متن انگليسي قرائت شد. شما در صفحه بعدش هم فرموديد در دانه برنج بالغ ديده نشده، فرموديد detect نشده ولي درصدي بيان نکرديد.
رييس سازمان اسبق محيط زيست ادامه داد: آقاي قره ياضي! لطفا بفرماييد اين ساقه و برگ که بعد از درو در محيط باقي مي ماند با توجه به «سمي بودن برنج تراريخت بي تي» چه بر سر ساير باکتري ها، کرم ها و به طور کلي تنوع زيستي مي آورد؟
وي افزود: مقاله مستندي موجود هست که در مورد ذرت تراريخت کار شده و صراحتا به اين نتيجه رسيدند که اولا فاصله آن با مزرعه غير تراريخت حداقل بايد 3.8 کيلومتر باشد که البته اين در شمال امکان پذير نيست و ثانيا گفتند که جمعيت لارو پروانه پولک داران را کشته يا شديدا کاهش داده است. يکي از محقيقن بزرگوار هم در جلسه اي فرمودند که متاسفانه کفش دوزک ها هم در مزرعه پنبه تراريخت از بين مي روند.
تعريف درستي به مردم ارائه دهيد
در ادامه ابراهيم پورجم استاد تمام دانشگاه تربيت مدرس گفت: من براي انجام يک بحث علمي در اين جمع حاضر شده ام. ما نه مخالف علم و توسعه علمي هستيم، نه مخالف تکنولوژي، نه مخالف بيوتکنولوژي و نه حتي مخالف تراريخت. بلکه ما با «کاربرد افسار گسيخته تکنولوژي» مخالفيم.
وي افزود: ما نگران تعطيلي عقل و استدلال در طرح مسائل علمي در کشور توسط بعضي افراد هستيم. در طرح مسائل علمي، تعداد و عنوان شرط نيست زيرا با راي گيري نمي توان اثبات علم کرد. بلکه شرط صداقت و عزم واقعي براي درک حقيقت است. براي رد يک نظريه علمي با صدها سند پشتيبان، ارائه يک استدلال علمي منطقي کافي است.
اين استاد دانشگاه ادامه داد: من فکر مي کنم برزگواران از ابتدا طرح موضوح تراريخته را به خوبي انجام نداده اند. يعني تمامي تواناييها و ارزشهاي زيست فناوري را به مخاطب ارائه نموده و از آن رهاسازي و کاشت چند محصول تراريخته را اراده نموده اند! بدون اينکه بين محصولات اصلاح شده ژنتيکي با تراريخته تمايز قائل شوند.
پورجم اظهار داشت: در کتابچه اي که تحت اين عنوان چاپ شده است، هرچه جستجو کردم يک تعريف از محصولات تراريخته و تفاوت آن با محصولات اصلاح شده نديدم (خلط به نژادي و تراريخته صورت گرفته است). آنچه ذکر شده مناقب و مزاياي بيوتکنولوژي است و اين شکل طرح يک موضوع علمي؛ که با زندگي مردم مرتبط است، مناسب نيست. اگر اين دو يکي است، پس چرا براي به نژادي جايزه داده مي شود و براي تراريخت پروتکل بين المللي (کارتاهنا) تنظيم مي شود؟. زيرا تراريخت يک جزء کوچک از بحث اصلاح ژنتيکي و پر ريسک ترين بخش آن است.
وي ادامه داد: در خصوص بحث تراريخت، اصل درخواست موافقان محترم آزاد سازي کاشت چند محصول زراعي است و براي آنها نيز سه امتياز اصلي را مطرح مي کنند: يک، قاومت در مقابل آفات، بيماريها و علفهاي هرز. دو. کاهش مصرف سموم و سه. افزايش محصول در واحد سطح.
استاد تمام دانشگاه تربيت مدرس خاطرنشان کرد: به عنوان کسي که سالها در زمينه آفات و بيماريها و مديريت آنها مطالعه دارد عرض مي کنم اين فرمايشات قبول اما امروزه از نظر علم مديريت آفات و بيماريهاي گياهي، کاربرد ارقام مقاوم ممکن است لازم باشد اما چندان هم مطلوب نيست. زيرا ما با موجودات زنده و آن هم موجودات پست (که با کمترين فشار ژنتيکي ممکن است عکس العمل جدي نشان دهند) روبرو هستيم (طبيعت هوشمند). لذا توسعه ارقام مقاوم در بسياري از موارد منجر به توليد نژاد مقاوم برتر شده و مي شود. پس موضوع مقاومت ارقام تراريخته نه منحصر به فرد است و نه چندان مطلوب. زيرا مي تواند منجر به توليد نژادهاي جديدي از آفات و علفهاي هرز (Super weeds) شده و در دراز مدت کار دست انسان بدهد. شواهد زيادي هم در اين رابطه وجود دارد.
پورجم تاکيد کرد: اما در خصوص کاهش سموم بايد گفت که اولا اين کاهش مصرف سموم ممکن است براي کوتاه مدت صحيح باشد. اما در دراز مدت به دلايلي که گفته شد، استمرار نخواهد داشت. در ثاني محصولات تراريخته مورد نظر بزرگواران همه حاوي ژن Bt هستند. اين ژن قادر به توليد توکسين است که از طريق آن آفت مورد نظر را از پاي در مي آورد. لذا مي تواند براي بسياري از ديگر موجودات زنده محيط هم مضر باشد. شما مي فرماييد پروتئين خاص است!؟ صحيح، اما يک پروتئين سمي براي تعدادي از موجودات زنده و پروتئين ناخواسته براي ديگر موجودات زنده است (اگر ژن مقاومت به باکتري آن را حذف کنيم که در بسياري از موارد متاسفانه آن هم حذف نمي شود). اين به اصطلاح پروتئين در تمامي اندامهاي گياه توليد مي شود. هرچند ميزان آن در بافتهاي مختلف متفاوت و در برگ و ساقه بيشترين ميزان است. اين به اين مفهوم است که ما با کاشت اين ارقام عملا يک کارخانه زنده و دائمي توليد سم توليد کرده ايم. هرچقدر ميزان آن هم کم باشد؛ با توجه به حجم توده گياهي (بيومس) توليد شده و دراز مدت بودن زمان توليد و خطرات جنبي (انتقال قطعي ژن به گونه هاي مشابه گياهي و زراعي)، منطق حکم مي کند که در کاشت آن احتياط و درنگ کنيم. زيرا ما با اين کار ميزان زيادي سم وارد بدن انسان و دام و يا خاک و محيط زيست کرده و موجودات زيادي را در معرض آن قرار مي دهيم. بدون اين که بدانيم چه تاثيرات مثبت يا منفي روي آنها دارد.
وي ادامه داد: در خصوص افزايش محصول هم ما حرفي نداريم. اما آيا افزايش محصول در واحد سطح فقط براي محصولات تراريخت متصور است؟ و راه بهتر و سالم تري وجود ندارد؟ شما به ميزان افزايش محصول در کشورهاي اروپايي که کاشت تراريخت را نمي پذيرند توجه کرده ايد؟ در جايي که پاي سلامت مردم در ميان است بايد احتياط مفرط کرد. کاشت محصولات تراريخت مورد نظر بزرگواران در کشور، با سلامت مردم و محيط زيست ما در تضاد آشکار است و ما حق نداريم به نام علم و توسعه علمي حق مردم خود را زير پا گذاشته و خداي نکرده براي آنها مشکل درست کنيم.
اين استاد دانشگاه در ادامه گفت: تراريخت مورد بحث در کشور ما متاسفانه به چند محصول ذرت، سويا، کلزا و پنبه خلاصه شده است. ما با رها سازي همه آنها؛ تا زماني که اجماع جهاني بر سلامت آنها صورت نگرفته است، مخالفيم. بحث ارتباط محصولات تراريخت با اقتصاد مقاومتي هم بحثي کاملا انحرافي است. زيرا ما در حال حاضر توليد کننده هيچ محصول تراريخته تاييد شده اي در داخل کشور نيستسم و واردات بذور تراريخته و مشکل دار ديگر کشورهاي مدعي هم هيچ مناسبتي با اقتصاد مقاومتي مورد نظر مقام معظم رهبري و ديگر دلسوزان کشور ندارد. جز اين که بر ميزان اقلام وارداتي کشور مي افزايد.
پورجم در پايان تاکيد کرد: نکته مهم ديگر اين است که ظاهرا زيرساختهاي لازم براي پذيرش و اجراي الزومات قانوني محصولات تراريخته نيز در کشور فراهم نشده و ما شاهد قانون گريزي هاي مفرط در اين زمينه هستيم! ضعف دستگاههاي اجرايي و نظارتي مسئول در اين امر کاملا آشکار است. ظاهرا وزارت بهداشت ما براي تاييد ميزان تراريختگي محصولات به اعتبار شرکتها متکي است و نمايندگان محترم وزارت جهاد کشاورزي نيز در اثر فشارهاي پيدا و پنهان در جلسات يکي به ميخ کي کوبند و يکي به نعل! سازمان محيط زيست ما هم که درگير ارائه نظرات کارشناسي فصلي و صدور بخشنامه ها و دستورالعملهاي لازم براي دور زدن قوانين دست و پا شکسته موجود است.
بخش سوم مناظره،‌ بار ديگر موافقان تراريخته به بحث پرداختند
محمود تولايي رييس انجمن ژنتيک ايران با ارايه سند منتشره در مردادماه سال 1384 گفت: سال 83 وقتي بحث توليد برنج تراريخته مطرح شد، در اولين مرحله سه انجمن علمي مرتبط ژنتيک، بيوتکنولوژي و ايمني زيستي، کارگروهي را تشکيل و به همه مجامع علمي و سازمانهاي دولتي مرتبط شامل وزارت بهداشت و درمان، وزارت جهاد کشاورزي و سازمان محيط زيست فراخوان داده شد تا سوالات و نگراني هاي مطرح به همراه مستندات را ارايه کنند تا توسط کارگروه مورد بررسي قرار گيرد. در آن زمان، تعداد 16 سوال در خصوص تغييرات ژنتيکي در گياه، 9 سوال در خصوص مخاطرات زراعي، 15 سوال در موضوعات اکولوژيکي و زيست محيطي و 15 دغدغه نيز در زمينه مخاطرات بهداشتي و غذايي جمع آوري گرديد. کارگروه متشکل از ده نفر از متخصصين منتخب انجمن ها در يک دوره ده ماهه تمامي موارد مطروحه را بررسي، داده هاي خام از محقق برنج اخذ و در موارد لازم توسط متخصصين مربوطه مورد بررسي مجدد قرار گرفت و نهايتا عدم تفاوت برنج تراريخته 827 با گياه والد آن بجز ژن مقاومت به کرم ساقه خوار برنج، و سلامت آن مورد تاييد قرار گرفت.
وي ادامه داد: برخي نگراني‌ها محتمل است و ما نيز موافق تلاش براي رفع نگراني ها هستيم. ما نيز معتقديم بايد براساس قانون، الزام در برچسب‌زني محصولات تراريخته عمل شود، وي با اشاره به تصويب پيوستن به پروتکل کارتاهنا در مجلس و قانون ايمني زيست گفت، در قانون مصوب سال 1387 گمرکات ملزم به درج تراريخته بر روي محصولات وارداتي بوده اند، اما متاسفانه حتي همين يک جمله هم به فرم گمرکات اضافه نشده است. همين مساله بيانگر وجود سوابق واردات اين محصولات در کشور است و اعلام بي اطلاعي و عدم مخالفت با واردات، جاي تامل و تعجب دارد!
تولايي افزود، اجراي قانون ايمني زيستي که وزارت بهداشت، وزارت کشاورزي و سازمان محيط زيست را عهده دار ماموريت ارزيابي مخاطرات محتمل نموده است، آيا نمي تواند نگراني ها را بر طرف کند؟
تولايي با اشاره به اينکه سال قبل در اروپا 136 هزار هکتار محصول تراريخته کشت شده، گفت: سال قبل از آن نيز، ميزان کشت 117 هزار هکتار بوده است که اين آمارها نشانه رشد و گسترش اين محصولات در اروپاست.
وي افزود: نکته قابل تامل اين است که در کشور ما در حالي اين نگراني مطرح مي شود که 98 درصد بذور صيفي‌جات و سبزيجاتمان وارداتي است و بطور کامل ژرم پلاسم و گونه هاي بومي ما را به کنار زده و از بين برده اند. واردات 80 درصدي چغندر قند و ساير بذور خارجي که به همه ايران وارد شده اند و با گرده افشاني کل اکوسيستم را تحت تاثير قرار داده اند. اکثر بذور وارداتي غيرتراريخته هم بوده اند و گونه هاي بومي در حال از بين رفتن هستند، سئوال اينجاست که چرا نبايد از توانمنديهاي فناورانه در کشور خودمان و بر روي اصلاح گونه هاي بومي کشور خودمان سرمايه گذاري و حمايت کنيم؟
در ادامه زهراوي عضو هيات علمي بانک ژن ملي گياهي ايران به بخشي از سوال هاي منتقدان در جمع پاسخ داد و گفت: ميگويند شکست مقاومت، نقطه ضعف محصولات تراريخته است در حالي که اين پديده در روشهاي اصلاح نباتات سنتي هم صادق است.
وي افزود: در مورد گياهان عادي،‌ مقاومت و پاتوتيپ در طي سال‌ها انجام شده اما در محصولات تراريخته شکست کمتر است.
در رابطه با سمي بودن پروتئين BT براي انسان که توسط خانم جوادي مطرح شد زهراوي پاسخ دادند اين پروتئين در محيط قليايي در معده حشرات اثر منفي خود را بروز ميدهد و در محيط اسيدي معده انسان يا جانوارن نقش يا اثر سويي ندارد.
بعلاوه از اين پروتئين قبلا از طريق تکثير باکتري توليد کننده آن در کشاورزي ارگانيک استفاده ميشده است و اکنون تنها تغييري که ايجاد شده است اينکه خود گياه اين پروتئين را توليد ميکند.
زهراوي همچنين اظهارات پورجم مبني بر ممنسوخ شدن استفاده از مقاومت ژنتيکي در مقابله با آفات در تحقيقات کشاورزي امروزه را مورد انتقاد قرار داد. همچنين در پاسخ به اظهارات پورجم مبني بر اثر مهلک پروتئين BT بر روي نماتدها اظهار داشت که چگونه است که استفاده از سموم شيميايي تدخيني مرسوم و مورد استفاده براي مبارزه با نماتد که کل ارگانسيمهاي خاک را از بين مي برند چشم پوشي مي شود ولي اثر به مراتب خفيفتر اين فراورده بيولوژيک برجسته نمايي ميشود.
براي تحقيقات سقف تعيين کنيم
در ادامه بهاره زارع دانش آموخته پزوهشگاه ملي مهندسي ژنتيک گفت: شخص من حداقل 13 سال است که بر روي توليد اين محصولات تحقيق انجام ميدهم و در ايران بيش از 20 سال است که اين تحقيقات صورت مي گيرد و ادامه دارد اما به توليد نمي رسد. بايد سقفي مشخص بشود که تا کي فقط بايد تحقيق کرد و منتظر ماند؟
او ادامه داد: در ايران ما فقط يکي دو محصول داريم که ژن B.T دارد اما الان همه روي موضوع B.T بحث مي‌کنند. پژوهش جديد من يک محصول بومي است و ثبت جهاني شده و توليد ملي است اما همه اين تحقيقات و توليدات من در سايه اين تعلل ها در حال از بين رفتن است.
در حق دين و علم اجحاف شده است
در ادامه عبدالحسين طوطيايي پژوهشگر بازنشسته اصلاح نباتات اظهار داشت: اساسا دانش حرفه اي اينجانب اصلاح نباتات کلاسيک است و قاعدتا مهارت و دانش کافي در زمينه بيوتکنولوژي گياهي ندارم. اما از زماني که شيوه احساسي و جهت دار مخالفان محصولات تراريخته را در رسانه هاي عمومي ديدم بر خودم لازم دانستم که چنين شيوه غير علمي را با همان ظرفيتي که رسانه اي شده است مورد نقد و روشنگري قرار دهم چرا که دريافتم اين شيوه حمله، توسعه يک فناوري مفيد براي منافع ملي را زير چرخ ها و مرزبندي هاي احساسي و حتي سياسي متوقف مي کند.
وي افزود: به عنوان مثال آقاي مصري عضو هيات رييسه مجلس نهم اظهار داشت محصولات تراريخته مانند مواد مخدر و مشروبات الکلي حرام هستند. واقعا چرا ما با اين برچسب هاي غير علمي وارد استدلال و نظر در باره اين محصولات شده ايم؟ چرا از ارزش ها و وازه هاي ديني براي تقويت استدلال خود کمک مي گيريم. ايا اين شيوه استدلال هم به دين و هم به علم ستم نمي کند؟ اي کاش لا اقل تصميم بگيريم از ارزش هاي ديني براي حملات خود به تراريخته بيش از اين هزينه نکنيم.
کشاورزي عرصه اقتصاد است
حسين عسگري عضو هيئت علمي دانشگاه شهيد بهشتي با اشاره به اينکه کشاورزي عرصه اقتصاد است و کساني که وارد سرمايه گزاري در اين حوزه مي شوند هم دنبال قطعا به دنبال سود هستند گفت: علت استفاده از سم هم همين است و نمي توان با آن مخالفت کرد چون کشاورزي بدون سم عايدي نخواهد داشت.
ايجاد استرس عمومي نوعي ترور است
عسگري افزود: دومين بحث اين هست که چگونه بايد به مردم آگاهي داد؟ به نظر من براي توضيح در مورد محصولات تراريخته بايد 12 واحد تخصصي بيوتکنولوژي برگزار کرد که فقط مفهومش را به آنها بگوييم. در غير اينصورت با اطلاع رساني هاي رسانه اي، فقط در بين مردم استرس و وحشت ايجاد مي کنيم و همين خلق وحشت عمومي نوعي ترور است. ما از 450 نفر در سطح شهر تهران پرسيديم که از محصولات تراريخته چه مي دانيد اما بسياري از آنها حتي با تلفظ اين واژه هم مشکل داشتند.
براي رضاي خدا دست از تشويش عمومي برداريد
در ادامه سيروس زينلي رييس انجمن بيو تکنولوژي گفت: به خودمان اجازه ندهيم بگوييم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي نمي فهمد ولي ما مي‌فهميم. هاشمي، وزير بهداشت با صراحت گفت من بايد تاييد کنم و نه روزنامه‌ها و من مي گويم اين محصولات تراريخته سالم است.
امنيت غذايي ما همان امنيت ملي است
وي با تاکيد براينکه بايستي بدون در نظر گرفتن منافع شخصي، معايب و محاسن هرچيزي را بشناسيم، گفت: بايد از مخالفان پرسيد که چاقو خوب است يا بد؟ جراح با چاقو جان مي‌دهد و چاقوکش جان مي‌گيرد.
او از کساني که عقيده داشتند با کاشت برنج تراريخته احتمال دارد که حجم خاک عوض شود، خواست تا مدارک مستند ارائه دهند و تصريح کرد: امنيت غذايي ما همان امنيت ملي است و نبايد هر کسي به خود حق دهد تا در مورد آن بدون استناد علمي نظر دهد. اصل منافع ملي آن است که هر کس حرفي دارد مستند ارائه دهد نه با حدس و گمان. چرا هر روز فاصله خودمان را با جهان علم زياد مي‌کنيم؟ پيشنهاد مي دهم تا يک تيم چابک و قوي متشکل از موافقان و مخالفان جمع شوند و پس از بررسي هاي علمي و آزمايش هاي لازم،‌ يک بار براي هميشه نتيجه قطعي را در مورد مزايا و مضرات اين محصولات ارائه دهند.
نيازمند ساختار تصميم‌گيري در حوزه ايمني زيستي هستيم
وي گفت: نيازمند ساختار تصميم‌گيري در حوزه ايمني زيستي و بيوتکنولوژي هستيم. ما ايمني زيستي را قبول کرديم و ساختار تصميم‌گيري مرجع کشور را که متشکل از سه ارگان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي و وزارت جهاد کشاورزي و سازمان محيط زيست کشور را نيز قبول داريم. از طرف ديگر،‌ سه پرتال جهاني نيز وجود دارد که در سايت BCH يا همان اتاق تبادل اطلاعات، نتايج ارزيابي هاي جهاني را منتشر مي کند.
وي افزود: بر اساس پروتکل کارتاهنا بايد اسناد بررسي شود و سپس روي سايت و در معرض ديد جهاني قرار گيرد. البته کشورها مي توانند در اين آمار شک کنند و خودشان نيز آزمايش ها را تکرار کنند. الان 7 هزار محصول تراريخته چک شده و آمار به روز شده آنها در سايت موجود است. در کشور ما هم در شهر کرج يک شرکت سال‌هاست که B.T توليد مي‌کند. حقيقت آن است که تکنولوژي وقتي رشد کرد و به پول رسيد، از سوي کشورهاي سلطه گر کنترل ميشود، مثل انرژي هسته‌اي که وقتي به ثمر نشست موانعي پيش روي کشورمان و توليد محصول مي گذارند.
عرصه کار پژوهشي متفاوت از کار دانشگاهي است
محمدرضا زماني نيز به بيان تفاوت هاي بنيادين فعاليت هاي پژوهشگاهي با دانشگاهي پرداخت و گقت: ما از سال 2010 در پژوهشگاه، آزمايشگاه مرجع داريم اما بايد مورد تحقيقاتي تعريف شده و سفارش شود تا در آن پژوهشگاهه انجام گيرد. ما حتي از کشورهاي ديگر سفارش پژوهش داريم اما مسئولان براي بررسي به ما مراجعه نمي کنند. در حال حاضر ما آزمايشگاه‌هاي مرجعي داريم که مي توانند ريزترين رخدادهاي بذر ذرت را شناسايي کنند.
به جاي واردات،‌ بذر خودمان را توليد کنيم
در ادامه بار ديگر قره ياضي گفت: ما ميگوييم بذر وارد نکنيم بلکه بذر خودمان را توليد کنيم. در دنيا سومين مقاله برنج تراريخته مقاوم به آفات را با فاصله کمي از دو مقاله قبلي من نوشتم. آنها که مي گويند پروتئين بي تي به سيستم گوارشي انسان آسيب مي زند بدانند که بي تي يک پروتئين است و در محيط قليايي مي شکند در حاليکه محيط معده انسان اسيدي است و در محيط اسيدي هيچ شکستي‌ وجود ندارد. در ضمن گيرنده هاي اين پروتئين هم در بدن مهره داران وجود ندارد درنتيجه تا ابد براي انسان ضرر ندارد. ما براي اولين بار در دنيا برنجي توليد کرديم که اين پروتئين را در دانه توليد نمي کند اما متاسفانه با وجود تصويب و صدور مجوز توليد، در حال حاضر هنوز اجازه توليد ندارد .
چند پرسش علمي از موافقان تراريخته
در ادامه جهرمي کارشناس سازمان پدافند غير عامل به عنوان مخالف تراريخته و در خصوص واردات محصولات دستکاري ژنتيکي گفت: عمده محصولات تراريخته اي که وارد کشور مي شود شامل ذرت، کنجاله سويا و برخي دانه هاي روغني نظير سويا مي باشد که اکثر آنها مصرف غير مستقيم دارند و مورد مصرف خوراک دام و طيور هستند، حال با اين شرايط که بحث ضرورت و اهميت از سمت موافقين محصولات تراريخته مطرح شد، چرا آنها مدام صحبت از برنج و پنبه تراريخته مي کنند، و در اسناد پشتيبان برنامه پنجساله ششم توسعه به پنبه و برنج تراريخته اشاره کرده بودند، درصورتيکه ذرت و سويا را که در راس جدول محصولات وارداتي به کشور است در اولويت قرار نداده اند؟
وي افزود: بحث ديگري که موافقين تراريخته مطرح نمودند اين بود که هيچ محصول غيرتراريخته اي در خصوص سويا در دنيا وجود ندارد ولي کشور روسيه با حدود 140 ميليون نفر جمعيت چگونه سوياي غيرتراريخته تهيه مي کند؟ بعلاوه اينکه اين کشور يک وجب تراريخته کشت نمي کند( همچنين ساير کشورها که تراريخته را ممنوع کرده اند چگونه محصولات غير تراريخته مصرف مي کنند)، پس اين نشان از ضعف ما مي باشد.
جهرمي تاکيد کرد: آيا ما از تمام ظرفيت هاي موجود در کشور استفاده کرده ايم که ميخواهيم وارد فاز تراريختگي شويم؟ آيا در بحث مديريت مصرف آب، بهره وري در کشاورزي، مديريت مزرعه، استفاده از ظرفيتهاي متنوع زيستي و ژنتيکي داخل کشور و ... به نحو قابل قبول استفاده کرده ايم که به بن بست خورده باشيم و به ناچار مجبور باشيم به دنبال موضوع تراريخته کردن کشاورزي کشور با اين همه پيچيدگي و ابهام که در خصوص تراريخته ها وجود دارد برويم؟
وي همچنين در پاسخ به ادعايي که گفته شد تا کنون هيچ مقاله معتبري در خصوص اينکه اين محصولات خطر داشته باشد منتشر نشده، گفت: چرا مي گوييد هيچ مقاله معتبري وجود ندارد؟ چراکه الان يک جزوه از مقالات در دست بنده است که نوشته شده 2029 مقاله در خصوص خطرات محصولات تراريخته، بنده هم نمي گويم همه اينها معتبر است، اما آيا از اين تعداد حتي يک گزارش آن معتبر نيست؟!
مديريت زراعي را اصلاح کنيم
محمدزاده استاد کشاورزي نيز گفت: تحقق امنيت غذايي چرا فقط محدود به کشاورزي و توليد و واردات محصولات تراريخته شده است؟ آيا کشاورزهاي ما در سالهاي اخير با اصلاح و مديريت روشهاي کشاورزي به توليد ده برابري نرسيده اند؟ کشاورزهاي ما مي‌توانند با اصلاح مديريت زراعي، توليد را افزايش داده و ما را بي نياز از محصولات دستکاري شده ژنتيکي کنند. بطور مثال در زمين هاي زير کشت زعفران ميانگين 3 کيلو توليد داريم اما کشاورز نمونه ما از هر هکتار 43 کيلو توليد مي‌کند. اگر ما مشکل کميت داريم بايد مديريت زراعي را اصلاح کنيم.
وي افزود: در استراليا طي 100 سال مطالعه در مورد عملکرد گندم متوجه شدند که 35-30 درصد افزايش عملکرد با عمليات نژادي و 10-15 درصد با شرايط محيطي و بقيه با مديريت زراعي حل مي شود.
در ادامه محمدرضا بي‌همتا استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه تهران گفت: آنها که مي گويند اين محصولات فقط در محيط قليايي مي شکند، آيا ممکن نيست که در سيستم گوارشي يک مورد انساني اثر بگذارد؟ در پاسخ به آنها که گفتند بايد به توليد ملي محصول تراريخته برسيم،‌ بايد بگويم ما قبلا يک سال به خودکفايي گندم رسيديم اما بعد چه شد؟
وي افزود: هرچه ژن مقاوم شده را به گياه منتقل کنيم، عملکرد آن را قرباني مي‌کنيم. بايد موضوع محصولات تراريخته خرد شود و تاثيرات زيستي و تاثير آن بر انسان به صورت مجزا بررسي شود.
بي همتا افزود: برخلاف آنها که مي گويند توليد اين محصولات به صلاح منفعت ملي است من به صراحت مي گويم که با توليد داخلي اين محصولات حتي ظرفيت صادرات ما هم به خطر مي‌افتد زيرا کشورهاي خريدار مي‌ترسند تا بخرند.
معلي گفت: مقام معظم رهبري فرمودند امريکايي‌ها گفته‌اند براي جلوگيري از پيشرفت کشورها در مهندسي ژنتيک بايد يک شوراي حکام ايجاد شود. مقدمه ايجاد يک شوراي حکام چيست؟ همان رويه‌اي که در ساير حوزه‌ها يعني هسته‌اي و گرمايش زمين دنبال شد. يعني يک معضل ساختگي را القا مي‌کنند يا ملاحظاتي را بزرگ‌نمايي مي‌کنند و با ايجاد و مديريت ترس بر اساس نظريه مديريت احساسات «دومنيک مويسي» جهان را به سمت انعقاد معاهدات و استانداردهاي بازدارنده سوق مي‌دهد. درباره خطرات پيشرفت و صنعت و فناوري‌هاي نو به خصوص مهندسي ژنتيک هر روزه در رسانه‌هاي حاکم بر افکار عمومي جهان و فيلم‌ها و کارتون‌هاي هاليوودي بزرگ‌نمايي کاذب صورت مي‌گيرد. در هر سه حوزه مذکور استکبار تلاش کرده با رسانه و هاليوود افکار عمومي جهان را بترساند. ترس افکار عمومي در نظام‌هاي سياسي معاصر بسرعت به انديشه سياستمداران نيز وارد مي‌شود و پيشنهادها براي ايجاد محدوديت در قوانين داخلي و تاسيس معاهدات بازادارنده و شوراي حکام در آنها به عنوان امري کاملا موجه در مي‌آيد. امريکا اولين بار در 1975 با برگزاري کنفرانس آسيلومار درباره مهندسي ژنتيک به صراحت حتي خواستار توقف پژوهش در مهندسي ژنتيک مي‌شود. سپس هجمه‌ّاي شديدي عليه مهندسي ژنتيک در اروپا سامان دهي مي‌شود و از همه عرصه‌هاي فلسفي و مسيحيت و فني و غيره کمک گرفته مي‌شود تا دانشمندان زيست‌فناوري و مهندسي ژنتيک و قانونگذاران با سيلي از ملاحظات روبرو شوند. به همين دليل بود که کميسيون اروپا حتي در تصويب لايحه حمايت از نوآوري‌هاي زيست‌فناوري در پارلمان اروپا از سال 1988 تا 1998 متوقف مي‌شود و نمي‌تواند آن را به تصويب برساند. تا جايي که اعلام مي‌کند بحث‌ها به قدري فرسايشي شده است که اروپا در بيوتکنولوژي عقب مانده است.
وي ادامه داد: يکي از ابزارهاي استکبار براي رسيدن به اين هدف استفاده از گروه‌هاي تندرو مدعي محيط زيست و سلامت مثل صلح سبز است که با پشتيباني مالي بنيادهاي صهيونيستي به انتشار دروغ عليه فناوري‌هاي نو از جمله انرژي هسته‌اي و مهندسي ژنتيک مي‌پردازند. صلح سبز دو معاونت دارد با عنوان مبارزه با انرژي هسته‌اي و مبارزه با مهندسي ژنتيک که با اصل اين فناوري‌ها مخالفت مي‌کنند. براي مثال همين‌ها شبهاتي منتشر مي‌کنند که آقاي جهرمي اشاره کردند 2019 مورد آن را گردآوري کرده‌اند. من در يک مورد به مقاله پر ارجاعي از يک خبرگزاري به منابع رفرنس داده شده مراجعه کردم. منبع بعضي از موارد در حد يک وبلاگ يا يک مصاحبه بود که ارزش علمي ندارد. در بعضي موارد عکس مطلب منعکس شده آمده بود و تاييد سلامت اين فناوري بود. بعضي هم مثل مقاله سراليني بود که نتايج آن به شدت تناقض آميز و غلط بود هيچ مرجع علمي در جهان آن را نپذيرفته است.
اين جلسه در محيطي صميمي و گرم به پايان رسيد.
انتهاي پيام/

منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۸۴۹۳۳۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کشت قراردادی مهم‌ترین ابزار برای اجرای الگوی کشت

توسعه کشت قراردادی در بخش کشاورزی به عنوان یکی از طرح‌های مهم در دولت سیزدهم مورد توجه قرار گرفت که براین اساس مطابق توافق بین خریدار و کشاورز و تعیین شرایط تولید و بازاریابی محصول کشت قراردادی مبتنی بر تولید انجام می‌شود.

بنابر اعلام وزارت جهاد در سال زراعی ۱۴۰۳_۱۴۰۲ در سطح ۳ میلیون و ۲۵۰ هزارهکتار کشت قراردادی محصولاتی نظیری همچون گندم، برنج، جو و دانه های روغنی صورت گرفته که ۲ میلیون هکتار آن مربوط به گندم و مابقی دیگر محصولات است.

کشت قراردادی مهمترین ابزار برای اجرایی کردن الگوی کشت است که امیدواریم اعتبارات و زیرساخت های لازم فراهم شود تا خودکفایی محصولات اساسی تحقق یابد.

بنابر آمار سالانه ۱۴ تا ۱۶ میلیارد دلار به واردات کالاهای اساسی اختصاص می یابد که براین اساس ۲۰ درصد ارز به واردات محصولات اساسی اختصاص می یابد که با توسعه کشت قراردادی و تخصیص ۵۰ درصد این میزان اعتبار، خودکفایی ۵ محصول اساسی تحقق می یابد.

خودکفایی محصولات اساسی با کشت قراردادی تحقق می یابد

قاسم پیشه ور رئیس اتاق اصناف کشاورزی گفت: در سطح ملی معاون اول رئیس جمهور و در سطح استان، استانداران به عنوان مدیران اصلی الگوی کشت و کشت قراردادی هستند.

به گفته او، وزارت جهاد اعلام کرد که اجرای مصوبه الگوی کشت و کشت قراردادی فراقوه ای است به طوریکه تمامی نهاده ها باید پای کار بیایند و زیرساخت های لازم را برای اجرای کشت قراردادی فراهم کنند.

پیشه ور لازمه تحقق کشت قراردادی را پرداخت مابه التفاوت کشت محصولات استراتژیک‌ با آب بر اعلام کرد و افزود: کشاورزان در کشت محصولات منافع خود را در نظر می گیرند، لذا برای تحقق خودکفایی محصولات استراتژیک باید مابه التفاوت پرداخت شود.

رئیس اتاق اصناف کشاورزی ادامه داد: در اجرای کشت قراردادی، نهاده های مورد نیاز کشاورزان از جمله سم، کود، بذر و سایر نهاده های مورد نیاز کشاورزان باید تامین شود و در مقابل کشاورزان پس از برداشت، محصول خود را تحویل دولت یا بنگاه های اقتصادی دهند که متاسفانه محقق نشد.

به گفته او، با توجه به فراهم نبودن زیرساخت های لازم پیش بینی می شود که همانند سنوات قبل الگوی کشت یا کشت قراردادی اجرا نشود تا تولید دچار آسیب نشود.

پیشه ور با بیان اینکه سالانه ارز قابل توجهی به واردات اختصاص می یابد، گفت: اگر ۵۰ درصد رقم واردات به زیرساخت های مکانیزاسیون، نهاده های کشاورزی و خرید توافقی تخصیص یابد، طی یک برنامه ۵ ساله خودکفایی محقق می شود.

 ضرورت کشت قراردادی قبل از آغاز سال زراعی 

عطااللّه هاشمی عضو شورای هماهنگی تشکل های بخش کشاورزی گفت: بنابر برنامه ۳ تا ۴ سال اخیر باید کل کشت گندم بصورت قراردادی اجرا می شد که متاسفانه این امر محقق نشد.

به گفته او، برای اجرای کشت قراردادی از ۴ تا ۵ ماه قبل از آغاز سال زراعی باید با کشاورزان قرارداد منعقد شود تا کشاورزان نسبت به تامین نهاده و خرید محصول در زمان برداشت اطمینان خاطر داشته باشند.

هاشمی با بیان اینکه تعهدات کشت قراردادی برعهده دولت است، افزود: طی سال های اخیر کشت قراردادی در زمانیکه یک سوم یا یک چهارم کشت انجام شده، تحقق می یابد.

عضو شورای هماهنگی تشکل های بخش کشاورزی ادامه داد: اگر برنامه ریزی و تعهدات دولت و سازمان و برنامه و بودجه به موقع عملیاتی شود، اجرای کشت قراردادی موفق خواهد بود.

او از افزایش کشت قراردادی محصولات استراتژیک نسبت به سنوات گذشته خبر داد و گفت: برای اجرای کشت قراردادی، حداقل یک ماه قبل از آغاز فصل کشت دولت باید تکلیف خود را بدانند و قرارداد در دستشان باشد.

هاشمی با بیان اینکه اجرای مصوبه الگوی کشت سالانه حداقل ۴۰ تا ۵۰ همت اعتبار نیاز دارد، گفت: مصوبه الگوی کشت و کشت قراردادی سند ملی و راهبردی برای رسیدن به خودکفایی محصولات اساسی و افزایش راندمان تولید است، اما تا زمانیکه برنامه بلندمدت نداشته باشیم، به جایی نمی رسیم.

بنابر سیاست وزارت جهاد و تاکید برنامه هفتم بر خودکفایی ۱۰۰ درصدی ۵ محصول اساسی و خوداتکایی دیگر محصولات، مصوبه الگوی کشت و کشت قراردادی باید اجرا شود تا خروج ارز از کشور کاهش یابد.

باشگاه خبرنگاران جوان اقتصادی صنعت ، تجارت و کشاورزی