شاعرانه‌های دهه شصت در کتاب «دو کبوتر، دو پنجره، یک پرواز»

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ داستان‌های «دو کبوتر، دو پنجره، یک پرواز» در میان داستان‌های پر شمار سید مهدی شجاعی در دهه شصت را - که می‌توان از آن به عنوان دوران شکوفایی و اوج نگاه شاعرانه و در عین حال منتقدانه او نام برد، - حس‌برانگیزترین داستان‌های او به شمار می‌روند، داستان‌هایی که به نظر می‌رسد نویسنده هدف از نوشتن آنها را نه به رخ کشیدن زاویه دید و مهارتش در استفاده از تکنیک‌های روایی، بلکه انتقال مفاهیمی قرار داده که حس کرده است در برهه‌ای از زمان باید در زبان ادبیات جاری شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

داستان نخست این مجموعه که عنوان مجموعه نیز از آن انتخاب شده است، با یک عبارت استعاری شروع می‌شود. دو کبوتر که استعاره از دو برادر است که با هم در صحنه نبرد حاضر شده‌اند و از دو پنجره که استعاره از دو اتفاق برای شهادت است به یک مفهوم که شهادت است می‌اندیشند و در نهایت نیز به آن می‌رسند. اما راوی این ماجرا یکی از هم‌رزمان این دو برادر است که می‌توان او را نیز استعاره از تمامی جداماندگان از پنجره شهادت دانست و از همین دریچه است که نویسنده سعی کرده است نشان دهد که زندگی به عنوان با ارزش‌ترین و زیبا‌ترین مفهوم زندگی انسانی می‌تواند صاحبش را در موقعیتی قرار دهد که فدا کردن و از دست دادنش برای او شیرین‌تر و با اهمیت‌تر از داشتنش باشد.

داستان «آبی اما به رنگ غروب» از این مجموعه نیز داستانی است بی اغراق در ستایش زندگی و چگونه زیستن. داستانی از زبان یک کودک - که چشم انتظار پدر رزمنده‌اش است – كه با شیرینی نگاه کودکانه زیبایی‌های هر چند کوچک زندگی و تلخی آن را - وقتی که ترور، جان پدرش را می ستاند و او را به سمت تجربه زیستی تازه‌ای هدایت می‌کند - ، روایت می‌کند.

داستان «راز دو آینه» نیز با همین نگاه، تفسیری دیگری است از زندگی که در آن زنی پس از سال‌ها چشم انتظاری و رسیدن به همسرش که اسیر بوده است، شرحی از زندگی سال‌های گذشته بر خود را به صورت مونولوگ روایت می‌کند. شرحی که در آن می‌توان روایت سوم نویسنده از زندگی را که در سایه دوری و استقامت و اشتیاق تعریف شده، دید.

داستان «آرامش قهوه‌ای» را اما - که در آن راوی به شیوه سوم شخص شروع به توصیف کرده - می‌توان با نگاهی متفاوت، بازنمایی وجهی از زندگی بدانیم که از آن به شجاعت تعبیر می‌شود. شجاعتی که نویسنده با هوشمندی، بستر بیان آن را یک کودک که خردترین واحد اجتماعی ملموس در جامعه به شمار می‌رود انتخاب کند تا در ذهن مخاطبش آن را در وجود تمامی مردان بزرگ‌تر از او نیز تداعی کند؛ کودک این داستان مردی است که هوشمندانه و شجاعانه مرگ را حس کرده و به جان می‌خرد تا به شکلی نمادين و استعاری آن را به یک کل تسری دهد.

شجاعی در داستان « دو کبوتر، دو پنجره، یک پرواز» به مسأله ی جبهه و جنگ می پردازد. در این داستان عشق و علاقه ی دوبرادر دو قلو به نام های رائد و حامد با زیبایی و هنرمندانه به تصویر کشیده می شود. عشقی که در تمام مراحل و امور زندگی از آن ها یک انسان می سازد، و به نوعی این دو، مکمل و نیمه ی یکدیگر می باشند. عشق این دو برادر چنان است که حتی در شهادت هم هردو با هم می باشند و سرانجام هم هر دو در جبهه به شهادت می رسند و در بهشت زهرا کنار هم دفن می شوند.

داستان به شیوه ی « تک گویی نمایشی» نوشته شده است و خواننده در آخر داستان در بهشت زهرا با نقل قولی که از سوی علی- همرزم این دو برادر – برای مادر آنان بیان می شود مطالب را در می یابد.

شورای ترجمه و توسعه برون‌مرزی سازمان هنری و ادبی دفاع مقدس در سال 93 پس از بررسی کلیه آثار منتشره ادبیات دفاع مقدس «دو کبوتر، دو پنجره، یک پرواز» را به عنوان یکی از شش کتب منتخب برای ترجمه به زبان‌های انگلیسی و عربی انتخاب و مقدمات انتشار و توزیع بین‌المللی این آثار را فراهم کرد و مذاکرات با ناشران خارجی را جهت انجام اقدامات اولیه برای نشر این آثار انجام شد.

در بخش‌هایی از این داستان می‌خوانیم:
«سرت را اگر روی پایم بگذاری، دستم را اگر در میان موهایت گم کنی، چشم‌های بسته‌ات را اگر به من بدوزی، کلام مرا شاید بهتر دریابی. صدای دلخراش خمپاره می‌خواهد نگذارد تو حرف‌هایم را بشنوی. این جاده قلوه‌کن شده از گلوله‌های نابینای دشمن، این تکان‌های بی‌وقفه و ناگزیر آمبولانس، غرش گاه و بی‌گاه هواپیماها و هلی‌کوپترها، ریزش بی‌امان گلوله‌ها نمی‌گذارند که گوش تو صدای مرا دریابد. اما من با تو سخن می‌گویم، رساتر از همیشه و تو حرف‌هایم را می‌شنویی، روشن‌تر از هر روز، به یقین.

زبان گلایه ندارم، که زبان گلایه دل مکدر می‌خواهد و من دلم از تو روشن و صافی و زلال است. اما چرا چنین شد؟ تو دور از چشم من چه کردی، تو پنهان از من با خدا چه گفتی که دست خدا تقدیر را اینگونه رقم زد؟ اکنون که گذشته است کتمان نکن، بگو. من تمام وجودم لاله گوشی است که شنیدن یک کلام تو را لحظه می‌شمرد. تو چرا نگفتی که تصمیمی چنین گرفته‌ای؟ ما که با هم غریبه نبودیم، آشناتر از ما دو با هم در دنیا کسی نبود! ما که همیشه با هم بودیم چرا اینبار تنها برادر؟ چرا؟»

سیدمهدی شجاعی در شهریور ماه سال 1339 در تهران به دنیا آمد. در سال 1356 پس از اخذ دیپلم ریاضی، به دانشکده هنرهای دراماتیک وارد شد و در رشته ادبیات دراماتیک به ادامه تحصیل پرداخت. هم زمان، به دانشکده حقوق دانشگاه تهران رفت و پس از چند سال تحصیل در رشته علوم سیاسی، پیش از اخذ مدرک کارشناسی، آن را رها کرد و به طور جدی کار نوشتن را در قالب های مختلف ادبی ادامه داد. حوالی سال های 58 و 59 یعنی حدود 20 سالگی، اولین آثار او چه در مطبوعات و چه در قالب کتاب منتشر شدنداز آثار این نویسنده می توان به این کتاب ها اشاره کرد:

كشتی پهلو گرفته

(1368) این كتاب زندگی نامه حضرت زهرا (سلام الله علیها) است و البته در نگارش آن نویسنده از تكنیك های داستان نویسی به خوبی بهره برده است. به نوعی پر تیراژترین كار سید مهدی شجاعی است كه اقبال عمومی نسبت به آن پای چنین كتاب هایی را به بازار نشر باز كرد .

- پدر ، عشق و پسر

(1373) این كتاب روایت زندگی حضرت علی اكبر (علیه السلام) است از تولد تا شهادت. در محمل این روایت البته واقعه عاشورا نیز مرور می شود . شجاعی این كتاب را از زبان اسب حضرت علی اكبر (علیه السلام) روایت می كند. پدر، عشق و پسر از بهترین نوشته های او در زمینه تاریخی مذهبی است.

آفتاب در حجاب

(1377) شجاعی در آفتاب در حجاب زندگی حضرت زینب (سلام الله علیها) را روایت می كند و این مجالی است تا بار دیگر وقایع مهم صدر اسلام و دوران حضرت علی (علیه السلام) ، امام حسن (علیه السلام) ، امام حسین (علیه السلام) و مخصوصا واقعه عاشورا و جریان اسارت اهل بیت از قلم او بازخوانی شود .

سانتا ماریا

(1379) مجموعه داستان های كوتاه اوست كه بین سال های 1367 تا 1377 نوشته شده و در نیستان و مجموعه داستان های كوچكتری چاپ شده بودند. در این مجموعه شجاعی مثل همیشه به اصل اصالت محتوا بر فرم پایبند بوده است.

غیر قابل چاپ

(1384) این مجموعه داستان رویكرد اجتماعی جدی ای دارد. شخصیت های اصلی این كتاب زن ها هستند. غیر قابل چاپ در زمان خود هیاهوی زیادی به پا كرد. كمال تبریزی فیلم " همیشه پای یك زن در میان است " را بر اساس این كتاب ساخت كه شجاعی از آن رضایت نداشت.

طوفان دیگری در راه است

(1386) پس از 20 سال اولین رمان خود را در سال 1386 به اتمام رساند. تنها رمان شجاعی نقد و نظرهای گوناگونی را برانگیخت. دوپاره بودن كتاب كه با فاصله زمانی طولانی نوشته شده است ، در متن پیداست و معلوم است او در جوانی با دقت بیشتری داستان را دنبال می كرده است

انتهای پیام/

منبع: باشگاه خبرنگاران

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۸۹۸۲۶۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

روایتی متفاوت از مصطفی رحماندوست درباره ننه سرما + فیلم

«جان بابا و جین بی‌بی» روایتی است متفاوت از مصطفی رحماندوست درباره «عمو نوروز» و «ننه سرما» که از سوی انتشارات کتاب نیستان منتشر شده است. - اخبار فرهنگی -

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، کتاب «جان بابا و جین بی‌بی» یکی از متفاوت‌ترین سروده‌های مصطفی رحماندوست است که با تلفیقی از مفاهیم و باورهای انسانی و کهن سنت‌ها و باورهای بومی ایران ساختار پیدا کرده است تا جایی که می‌توان عنوان کرد، این شعر بلند با وجود ساختار ظاهری‌اش برای مخاطبان کودک، اثری فرا سنی و مناسب خوانش و تامل برای رده‌های سنی بالاتر از خود نیز هست.

مصطفی رحماندوست شاعر این کتاب از شناخته شده‌ترین شاعران و نویسندگان کودک و نوجوان طی 5 دهه اخیر به شمار می‌رود که همواره مورد توجه مخاطبان در سنین مختلف بوده است.

رحماندوست شعر خود را بر پای باورها آرزوها و زیست یک مادربزرگ که منبع بسیاری از الهام‌ها و مهربانی‌ها در باور ایرانیان است شکل می‌دهد و در بند بند آن از آرزوهای او نمادی برای آرزوهای مخاطبانش می‌سازد. آرزوهای مادربزرگ به شکلی نمادین اشاره‌ای است به آنچه ایرانیان سال‌هاست در باورهای سنتی و زیست روزمره خود آن را جستجو می‌کنند؛ حرکت از حال به سوی احسن‌الحال و کشف بهار زندگی و تلاش برای احیای آن.

این شعر همچنین با بازآفرینی سنت‌‌های ایرانی در بهار سعی کرده به شکلی نمادین به موضوع هدف‌مندی در زندگی و زیست انسان اشاره داشته باشد. سفره هفت سین و چینش آن و اتفاقاتی که به دنبال این چینش با آن همراه می‌شود نیز در همین راستا نمادی است از پویایی زندگی و هدفمندی آن و اشاره به این باور که پلیدی و سیاهی ماندنی نیست و با امید و تلاش می‌توان بر آن غلبه یافت.

کتاب همچنین سعی کرده در زیر لایه‌های متنی خود نوعی آشتی و پیوند میان محیط زیست و طبیعت و مخاطبان خود ایجاد کند.

5 اثر مصطفی رحماندوست به خط بریل در قم رونمایی شد

اما بخش قابل‌توجهی از تاثیرگذاری کتاب ناشی از تصویرگری خاصی است که فرهاد جمشیدی در آن رقم زده است. جمشیدی با تکیه بر مفاهیم والای کتاب سعی کرده تا واقع‌گرایی را در خدمت بازآفرینی آرزوها و باورهای نهفته در شعر درآورد و به همین خاطر می توان این تصویرگری را پلی میان خیال و واقعیت برای کشف تعبیر و تصویر خیال‌ها و رویاهای نهفته در کتاب به کار برد.

تاکید تصویرگر بر المانهای فراموش شده زیست سنتی ایرانی و زندگی‌بخشی دوباره به آن را نیز باید در زمره موضوعات تاثیرگذار در این کار به شمار آورد.

فرهاد جمشیدی تصویرگر این کتاب در ویدئویی به معرفی این کتاب پرداخته است،‌ وی در این ویدئو می‌گوید: انتخاب اسم «جین بی بی» برای ننه سرما  به دلیل شخصیتی بود که من برای ننه سرما در ذهن داشتم که شخصیتی محبوب و جهان شمول است‌، دکتر جین موریس دوبور که در سال 2020 سفیر صلح بین الملل در موضوع محیط زیست انتخاب شد و تصویر شخصیت ننه سرما در کتاب نیز از این بانو الهام گرفته شده است.

.

 

انتهای پیام/