مرتضي حنانه، مويه‌گر يا هزاردستان موسيقي ايراني؟
تاریخ انتشار: ۲۳ مهر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۰۵۹۹۱۷
خبرگزاري آريا - ساري - ايرنا - 24 مهرماه ياد آور درگذشت ` مرتضي حنانه ` هنرمندي از تبار موسيقي است که با آفرينش آثار بديع، آموزش و رهبري ارکستر ،تاثير غير قابل انکاري بر اين هنر گذاشت.
استاد حنانه در 24 مهر 1368 خورشيدي پس از گذراندن بيماري سرطان در 67 سالگي چشم از جهان فروبست . او هميشه آرزو داشت در همدان در جوار حکيم بزرگ ايران زمين ابو علي سينا دفن شود ، اما اين خواسته اش ميسر نشد و در امامزاده طاهر (کرج) به خاک سپرده شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
حنانه را مي توان به نوعي ادامه دهنده راه کلنل علينقي وزيري دانست ؛ چرا که تبديل موسيقي ايراني از تک صدايي به چند صدايي از دغدغه هاي اصلي او بود و همواره اعتقاد داشت که آثار آهنگسازان ايراني بايد قابليت اجرا با ارکسترهاي بين المللي را داشته باشد.
مرتضي حنانه فرزند مهندس محمد حنانه ، موسس دبيرستان ايرانشهر در يازدهم اسفند ماه 1301 خورشيدي در تهران ديده به جهان گشود و پس از پايان دوره ابتدايي، به اصرار پدر در هنرستان موسيقي به تحصيل مشغول شد.
در آن زمان ، هنرستان موسيقي 10 نفر از موسيقيدانان را از چکسلواکي براي آموزش به هنرآموزان هنرستان استخدام کرده بود که مرتضي حنانه آموختن ` هورن ` (ساز بادي برنجي) را زير نظر ` رودولف اوربانتس ` آغاز کرد و بعدها به عنوان نوازنده هورن اول ارکستر سمفونيک تهران مشغول به کار شد.
حنانه به رغم تعطيلي هنرستان موسيقي به دليل جنگ جهاني دوم ، با همکاري چندتن از موسيقيدانان نظير غلامحسين غريب و حسن شيرواني و فريدون فرزانه کنسرت‌هايي را به طور آزاد در تالارهاي انجمن‌هاي فرهنگي و هنري برپا کرد که پس از چندي با پيوستن پرويز محمود به اين جمع فعاليتشان گسترده تر شد.
در سال 1328 با سفر بي‌بازگشت پرويز محمود به آمريکا ، مرتضي حنانه همراه با دوستانش غلامحسين غريب، حسن شيرواني و جليل ضياپور نشريه فرهنگي و پيشرو ` خروس جنگي ` را بنياد گذاشت ، نشريه اي که قرار بود براي اين هنرمندان جوان و پيشرو سنگر محکمي براي دفاع از نظراتشان در برابر سنت پرستان باشد .
زنده ياد حنانه در کنار اين کار رسانه‌اي ، به گردآوري آثار پراکنده محمود پرداخت و آنها را براي اجرا با ارکستر سمفونيک تهران که از سوي روبيک گريگوريان رهبري مي‌شد، تنظيم و آماده کرد.
وي در همين سال‌ها اثر معروف خود `سوييت شهر مرجان` را بر روي قصه‌اي از غلامحسين غريب به پايان رساند. اجراي اين اثر با ارکستر سمفونيک تهران به رهبري گريگوريان شهرت فراواني را براي حنانه در پي داشت. سال‌ها بعد اين سوئيت در شکل نخستين آوازي خود چند بار با صداي فرح عافيت پور و منيره وکيلي در تهران به اجرا درآمد.
شادروان حنانه پيش از آن يک فانتزي، يک کاپريس براي پيانو و ارکستر و همچنين يک ارتوريو با عنوان `بهرام يشت` نوشته بود ولي هيچ کدام چون سوئيت شهر مرجان براي او موفقيت به همراه نياورد.
با برگزاري جشن هزاره بوعلي‌سينا در سال 1332 ، اين هنرمند آثار خود را در حضور شرق شناساني که براي شرکت در اين رويداد دعوت شده بودند با همسرايي و ارکستر سمفونيک اجرا کرد و بشدت مورد توجه حضار قرار گرفت تا جايي که سفير وقت ايتاليا بورس هنري آن کشور را در اختيار وي قرار داد و حنانه براي تکميل تحصيلات و مطالعات خود در رشته‌هاي گوناگون هنري، بويژه موسيقي به آن کشور عزيمت کرد.
مرتضي حنانه در مرکز عالي موسيقي واتيکان به تحصيل پرداخت و در باره موسيقي مذهبي ايتاليا پژوهش کرد. در همين زمان موسيقي متن فيلم ` عروس دجله ` ساخته نصرت‌الله محتشم را ساخت. در زمان تحصيل در رم به همراه حسين سرشار و پروين زرين‌پور به کار دوبله فيلم‌هاي ايتاليايي به زبان فارسي پرداخت.
پس از فارغ‌التحصيلي در انستيتوي موسيقي واتيکان در سال 1340 به ايران بازگشت و در محافل فرهنگي هنري به عنوان پرکارترين موسيقيدان `آوانگارد` (پيشرو) بر سر زبن ها افتاد.
اين استاد موسيقي در سال 1341 ارکستر بزرگ تازه‌اي را به نام `فارابي` بنياد کرد و آثار خود و ديگران را به اجرا درآورد. ارکستر فارابي در طول هفت سال فعاليتش نزديک به 80 قطعه از آفريده‌هاي آهنگسازان ايراني را بر روي صحنه برد که همگي در راديو ضبط شد.
در سال 1342 علاوه بر تدريس سازبندي (ارکستراسيون) و اداره کلاس هورن در هنرستان عالي موسيقي، به عضويت شوراي عالي موسيقي راديو ايران در آمد و در همين زمان ارکستر سمفونيک راديو ايران را به نام ارکستر فارابي پايه‌گذاري کرد. اين ارکستر آثار آهنگسازان ايران از قبيل مرتضي حنانه، صديقه شهنيا ، فريدون ناصري، فريدون فرزانه، مصطفي کسروي و سيروس شهردار را اجرا و ضبط کرد.
در سال‌هاي 1348 و 1349 وي سرپرستي و اجراي سلسله برنامه‌هاي آموزشي موسيقي ايراني در تلويزيون را تحت عنوان
` شناسايي موسيقي اصيل ايراني` به همراه فرهنگ شريف، مرتضي ني داوود، جليل شهناز، اصغر بهاري و حسين قوامي به عهده گرفت.
حنانه در سال 1345 از طرف راديوي ايران و بنا به دعوت يونسکو به `تريبون انترناسيونال آهنگسازان راديو و تلويزيون` در سوئيس اعزام شد و در آنجا قطعاتي از `ارتوريو` اثر خود را اجراء کرد که از راديوي ايرلند و سوئيس پخش شد. پس از افتتاح سازمان `راديو تلويزيون ملي ايران` حنانه در سمت مشاور سرپرستي اقدام به تاسيس کلاس‌هايي براي تعليم فني خوانندگان کرد و ارکستر سازهاي ايراني را تشکيل داد.
در سال‌هاي پاياني دهه چهل با انحلال ارکستر فارابي و با توجه به تجربه‌هاي سينمايي که در ايتاليا اندوخته بود به موسيقي فيلم روي آورد و با آثار خود توفيق بسياري از فيلم‌ها را نيز تضمين کرد که از آن جمله مي توان از «فرار از تله»، «گرگ بيزار»، «قصه ماهان»، «سلام سرزمين من»، «موج»، «گليم» ، «تيرباران» و سريال تلويزيوني «هزاردستان» نام برد.
`کاپريس براي پيانو و ارکستر` را مي توان از مهم ترين آثار مرتضي حنانه دانست که در طول 30 سال و بر مبناي آخرين دست آوردهاي وي روي موسيقي `پوليفونيک` (چندصدايي) ايران نوشته شده است.
اين اثر با ارکستر سمفونيک تهران و رهبري فريدون ناصري در سال 1369 و ارکستر مجلسي تلويزيون ملي ايران در سال 1347، اجرا شد اما به دليل اينکه اجراهاي اين اثر هيچ وقت مورد تاييد خودش قرار نگرفت، آن را `کاپريس لعنتي` نام نهاد.
آثار اين هنرمند فقيد شامل ارکسترال و موسيقي فيلم است که از کاپريس، دعا، صبر و ظفر، لالايي، مهرگان، اوراتوريوي بزرگ La Persia (ايران)، عروس دجله، بهلول، ساحل انتظار، لذت گناه، عروس دريا، الماس 33، پل، کاکو، پهلوان مفرد، سه‌قاپ، فرار از تله، باباشمل، راز درخت سنجد، قصاص، صمد و فولادزره ديو، تيرباران، جعفرخان از فرنگ برگشته، هزاردستان و غيره مي توان به عنوان بخشي از آنها نام برد.
خبرنگار: زهره کرمي ** انتشار دهنده : حسن فلاحتي
7330/1654
انتهاي پيام /*
منبع: خبرگزاری آریا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۰۵۹۹۱۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
اهمیت ویژه به پاسداشت زبان و ادبیات فارسی ، شعر و موسیقی اصیل ایرانی در شبکه آموزش
به گزارش جام‌جم‌آنلاین، محمد مهدی قاسمی مدیر شبکه آموزش سیما و علیرضا قزوه مدیر دفتر شعر و موسیقی و سرود با هم دیدار و گفتگو کردند.
در این نشست به جایگاه ویژه میراث پرشکوه شعر فارسی که گنجینه بی نظیر معرفت واخلاق و زیبایی و معنویت است، جایگاه شایسته شعر در بخش‌های گوناگون، موسیقی ملی و آیینی و انقلابی در برابر ابتذال اشاره و در جهت تولید و ارتقاء آثار مرتبط و همکاری گسترده تر فی مابین بحث و گفتگو شد.
در ادامه قاسمی گفت: با عنایت به اهمیت زبان و ادبیات فارسی و ضرورت سیاست گذاری و برنامه ریزی در این خصوص و با توجه به اهداف، ماموریت‌ها و اولویت‌ها، شبکه آموزش سیما آمادگی دارد تا در خصوص ادبیات فارسی ، شعر و موسیقی اصیل ایرانی هر گونه همکاری لازم با دفتر شعر و موسیقی و سرود و دیگر مجموعه ها و نهاد ها را به عمل آورد.
همچنین گسترش فرهنگ و ادبیات فارسی، بهره گیری از ظرفیت اقوام و موسیقی فولکلور و محلی،آواز،تصنیف و مناجات خوانی،ارتباط و تعامل با شبکه نوای موسیقی و شعر اداره کل، پایش و تولید برنامه های جدید، تخصصی و فاخر در این حوزه ها و آموزش صحیح و تخصصی شاعری، نویسندگی و برنامه ریزی برای تولید مشترک برنامه شیر و شکراز دیگر موضوعاتی بود که در این نشست مورد بحث و گفتگو و در دستور کار طرفین قرار گرفت.
دانشجویان سال سوم دانشگاهها، بورسیه دانشگاه فرهنگیان میشوند