Web Analytics Made Easy - Statcounter

یکی از برجسته ترین آثار معماری شهر ورامین که در 42 کیلومتری جنوب تهران قرار دارد مسجد جامع این شهر است که مطابق کتیبه های موجود در زمان ابوسعید آخرین فرمانروای ایلخانی ساخته شده است. این مسجد تا سال های اخیر محل برگزاری نماز جمعه این شهر بود. مسجد جامع ورامین نمونه کامل مساجد ایوان دار است که ساخت آنها (مساجد ایوان دار) از دوره سلجوقیان شروع می شود و در دوره صفویه به اوج خود می رسد و از نمونه های اولیه مساجد ایوان دار می توان مسجد جامع اصفهان را نام برد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در دوره خوارزمشاهیان و همچنین اوایل حکومت ایلخانیان ساخت مساجد دوایوانه مانند مسجد جامع فرومد در دوره خوارزمشاهیان و مسجد جامع اشترجان در دوره ایلخانی رایج بوده است ولی در مسجد ورامین است که مساجد برای اولین بار با طرح کامل چهار ایوانه ساخته می شوند. در مجله همگردی با ما همراه باشید تا سری به مسجد جامع تاریخی ورامین بزنیم و اطلاعاتی از پلان مسجد جامع ورامین و گنبد مسجد جامع ورامین بدست بیاوریم...

پلان مسجد جامع ورامین

مسجد جامع زیبای ورامین دارای پلان مستطیلی به ابعاد 43*66 متر بوده و با سبک مساجد چهار ایوانی ساخته شده است. مسجد ورامین دارای سه قسمت مجزا است که یک قسمت شامل مدخل اصلی که در سمت شمال است و قسمت مرکزی آن شامل یک صحن کوچک مرکزی و ورودی های شرقی و غربی اطراف آن که به ایوان های در صحن منتهی می شوند. البته در حال حاضر ورودی های شرقی و غربی مسجد بسته شده است و اطراف صحن (میان سرا) به صورت رواق های شرقی و غربی درآمده است. قسمت اصلی مسجد در جنوب واقع شده و دارای شبستان گنبددار است. عمده مصالح به کار رفته در این اثر معماری آجرهایی با ابعاد 24*24 سانتی متر است.
مدخل اصلی این مسجد در شمالی ترین قسمت بنا است که احتمالا زمانی مناره هایی در کناره های این مدخل وجود داشته است سردر ورودی بلند و کشیده با طاقنماهای دو طرف آن بیانگر ویژگی معماری عصر ایلخانی است. قسمت سر در مسجد با کاشی های معرق تزئین گردیده و گنبد مسجد جامع با خط ثلث و کوفی تزئینی بر زمینه لاجوردی است. مقرنس کاری بالای در ورودی تلفیقی از آجر و کاشی می باشد، کاشی های بکار رفته در این قسمت معماری به رنگ های آبی فیروزه ای و لاجوردی بوده و دارای طرح های هندسی است. یکی از کتیبه ها کاشی های معرق این مسجد که با خط ثلث سیاه رنگ بر روی زمینه لاجوردی نوشته شده است. نام بانی مسجد را ابوسعید بهادرخان ذکر نمودند که در سال (722 ه.ق) این مسجد را ساخته است.
در پیشانی ایوان جنوبی میانسرا (صحن مرکزی) که ورودی شبستان گنبددار مسجد را نیز شامل می شود. آیاتی با مضامین بسم الله / لا اله الله / ملک الله / سبحان الله با خط بنایی آجری نوشته شده است کتیبه هایی از زمان حکمرانی شاهرخ بهادر تیموری در این مسجد با تاریخ (821 ه.ق) وجود دارد که نشانگر بازسازی، ایجاد تزیینات گچبری، ساخت محراب ها و رواق هایی در بین سال های (845- 821 ه.ق) است.

گنبد مسجد جامع ورامین

مهم ترین و اصلی ترین بخش مسجد که در جنوبی ترین بخش مسجد است، شبستان گنبددار و گنبد مسجد جامع ورامین است. گنبدی که بر روی شبستان قرار دارد، دارای قطر بیش از 10 متر است، گنبد مسجد جامع ورامین از سایر بخش های بنا ارتفاع بیشتری دارد و سردر وردی و سردر شبستان هر دو کوتاه ساخته شده اند تا گنبد از دور به خوبی نمایان باشد. ارتفاع طاق سفلای گنبد مسجد تاریخی جامع ورامین تا کف شبستان 25/17 متر و ارتفاع گنبد از بلندترین قسمت تا کف شبستان 25/23 متر است. گنبد این مسجد یک پوسته است گرچه از محققین گنبد مسجد را دو پوسته پنداشتند ولی اکثریت محققین بر یک پوسته بودن گنبد اعتقاد دارند.
در ساخت پلان مسجد جامع ورامین از روش تبدیل 4 ضلع به 8 ضلع و 8 ضلع به 16 ضلع استفاده شده است، در گنبدزنی این مسجد فضای چهارگوش شکنگاهی هشت ضلعی را نگه می دارد که مشتمل بر چهار سه کنج و چهار طاقنما است که به صورت یک در میان در کنار هم تشکیل گردیده اند. شکنگاه هشت ضلعی گنبد نیز خود شکنگاه شانزده ضلعی را که گنبد بر روی آن قرار گرفته است را نگه داشته و از محل شکنگاه شانزده ضلعی گنبد شروع به دایره شدن گردیده و در نهایت گنبد به صورت کامل تشکیل شده است. زیر گنبد مسجد را کلمه الله و علی به صورت مکرر به زیبایی تمام تزیین نموده است. پلان مسجد جامع ورامین نه تنها نمونه کاملی از مساجد چهارایوانه در نیمه اول قرن (8 ه.ق) است بلکه کلکسیونی از هنرهای تزیینی مورد استفاده در هنر معماری مانند کاشی کاری (معرق و بنایی)، گچبری، خط و آجرکاری محسوب می شود و در مسجد ورامین چهار نوع خط دوره اسلامی مانند خط کوفی ساده، خط کوفی تزیینی، خط ثلث و بنایی با زیبایی کامل مورد استفاده واقع شده است.

محراب مسجد جامع تاریخی ورامین

محراب این مسجد حدود 90/3 متر عرض 35/1 متر عمق و حدود 6 متر ارتفاع دارد و از پایین تا ارتفاع سه متری عاری از هرگونه تزیین است. در محراب مسجد کتیبه های با خط ثلث، کوفی ساده و کوفی تزیینی همراه با نقوش تزیینی وجود دارد، در قسمت بالای محراب طرح های لاله زنبوری به گونه پرکار و استادانه در سطوح و قاب های مستطیلی شکل به کار رفته اند. تزیینات لاله زنبوری بالای محراب این مسجد شباهت فراوانی با تزیینات لاله زنبوری محراب الجایتو مسجد جامع اصفهان دارد. لازم به ذکر است محراب مسجد جامع اصفهان نیز در دوره ایلخانیان و در حدود سال (710 ه.ق) به این مسجد اضافه شده است. آیات قرآنی و اسامی بزرگان دینی در بخش های گوناگون مسجد مانند رواق ها به صورت کتیبه های گچی و آجری از جمله تزیینات این مسجد است.

منبع: مجله همگردی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت hamgardi.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مجله همگردی» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۵۷۳۰۴۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

جایگاه کانون های فرهنگی را در مساجد تقویت کنیم

به گزارش خبرنگار مهر، آیت الله محمدباقر محمدی لائینی ظهر یکشنبه در شورای هماهنگی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد استان، ضمن تبریک سال نو و ماه رمضان، اظهار کرد: فلسفه نهادی مثل مسجد این است که ضمن عبادت خداوند در زمینه‌های اخلاق، عقاید، معارف، سبک زندگی، راه و روش‌ها و … مردم هدایت شوند.

وی افزود: مسجد باید زمینه‌های تطهیر را فراهم کند و قطعاً کانون فرهنگی در این زمینه بسیار تأثیرگذار است.

آیت الله محمدی لائینی تصریح کرد: هرچه که در زمینه فرهنگی، قرآنی و حوزوی بوده سرفصل بودجه‌ای ندارد و باید در این زمینه برنامه ریزی شود.

نماینده ولی فقیه در مازندران بیان کرد: باید کمک مادی و اقتصادی به چنین نهادهای مادی، دینی و ارزشی به‌ویژه در کنار مساجد از مجرای قانونی سرفصل فراهم شود و هم باید اتکای به مردم و مردمی بودن را داشته باشیم.

این مسئول تاکید کرد: مجلس جدید هم ان‌شالله مجلسی انقلابی خواهد بود و امیدواریم این تعامل وجود داشته باشد تا این نهاد در مسجد جایگاه و پایگاه داشته باشد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: کانون فرهنگی باید با امام جماعت و سازمان تبلیغات و هیأت امنا همراه باشد تا جای پای کانون‌های فرهنگی را در مساجد محکم کنیم، پس حتماً باید رئیس کانون عضو هیأت امنا باشد.

کد خبر 6057236

دیگر خبرها

  • اعلام ساعت فعالیت بنا‌های تاریخی استان اصفهان
  • ساعت فعالیت بناهای تاریخی استان اصفهان در نوروز ۱۴۰۳ اعلام شد
  • امسال ۳۴۰۰ رقبه استان یزد سنددار شد
  • مساجد اصفهان به مسافران نوروزی خدمات می دهند
  • مساجد اصفهان به مسافران نوروزی خدمات می‌دهند
  • فعالیت ۱۳۹ پایگاه قرآنی در مساجد استان اردبیل
  • جایگاه کانون های فرهنگی را در مساجد تقویت کنیم
  • پایگاه‌های قرآنی مساجد اردبیل در ماه رمضان تقویت می‌شود
  • سقز بهشت گمشده کردستان/از غار کرفتو تا دشت‌های شقایق
  • مفروش شدن ۱۰ مسجد در بخش دیشموک به همت بنیاد علوی