وجود 9 گسل مشترک ميان ايران و کشورهاي همسايه/چالش مطالعات سامانه گسل‌ها در مرزها

خبرگزاري آريا - ايران علاوه بر گسل‌هاي فعال داراي گسل‌هايي است که ادامه آنها به کشورهاي همسايه کشيده شده است که از آن جمله مي‌توان به گسل‌هاي "حاجي آباد" مشترک با کشور افغانستان، "مکران" در ساحل ايران و پاکستان و گسل اصلي جوان «زاگرس» اشاره کرد که امتداد شمال غربي آن از مريوان تا کردستان عراق کشيده شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گزارش خبرنگار ايسنا، در جغرافياي سياسي از مرزها براي مشخص کردن حدود جغرافيايي کشورها استفاده مي‌شود و مفهوم آن خطوط فرضي است که محدوده کشورها را با کشورهاي همسايه معين مي‌کند.
ايران بيش از 6000 کيلومتر با کشورهاي افغانستان، پاکستان، ترکمنستان، ترکيه، ارمنستان، جمهوري آذربايجان و عراق مرز مشترک (خشکي) و 2700 کيلومتر مرز آبي در درياي خزر، خليج فارس و درياي عمان دارد. ايران طولاني‌ترين مرز را با عراق و کوتاه‌ترين مرز را با ارمنستان دارد.
از سوي ديگر ايران علاوه بر گسل‌هاي فعال داخلي داراي گسل‌هايي است که ادامه آنها به کشورهاي همسايه کشيده شده است که به اين شرح است:
گسل‌هاي مشترک ايران با کشورهاي همسايه
دکتر مهدي زارع، استاد پژوهشگاه بين‌المللي زلزله‌شناسي و مهندسي زلزله در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا به تعداد گسل‌هاي مرزي ايران با ساير کشورها اشاره کرد و افزود: انتهاي گسل «درونه» در نزديکي شهرهاي کاشمر و خاف در استان خراسان، وارد خاک افغانستان مي‌شود و گسل «آستارا» در استان گيلان نيز وارد خاک کشور جمهوري آذربايجان مي‌شود.
وي گسل «عشق آباد» را از ديگر گسل‌هاي مرزي دانست که تا ترکمنستان ادامه دارد و از پايتخت اين کشور ، شهر عشق آباد، عبور مي‌کند.
زارع ادامه داد: از ديگر گسل‎هاي مرزي مي‌توان به گسل‌هاي ذيل اشاره کرد:
گسل «حاجي آباد» در منطقه قائن که بخشي از اين گسل وارد خاک افغانستان مي‌شود
گسل «سراوان» در مرز ايران و پاکستان
گسل «مکران» در ساحل ايران و پاکستان
گسل اصلي جوان «زاگرس» که امتداد شمال غربي آن از مريوان تا کردستان عراق کشيده شده است
سامانه گسله «قطر- کارزون» که از کشور قطر در جنوب خليج فارس تا کف خليج فارس و سپس در استان‌هاي بوشهر و فارس و کهگيلويه و بويراحمد و چهارمحال‌وبختياري در ايران ادامه مي‌يابد.
رديفادامه گسلي تا کشورهاي همسايهمحل قرارگيري گسل‌ در ايراننام سامامه گسلي1چالدران ترکيهتبريزگسل شمال تبريز2افغانستانکاشمرگسل درونه3آذربايجانگيلانگسل آستارا4ترکمنستان-گسل عشق‌آباد5افغانستانقائنگسل حاجي‌آباد6مرکز ايران و پاکستان-گسل سراوان7ساحل ايران و پاکستان-گسل مکران8عراقمريوانگسل اصلي جوان‌ زاگرس9قطربوشهر، فارس، کهگيلويه‌وبويراحمد، چهارمحال و بختياري، جنوب خليج فارسقطر-کازرونوي با تاکيد بر تعامل با محققان کشورهاي همسايه براي مطالعه بر روي گسل‌هاي مرزي، يادآور شد: مطالعه بر روي برخي از گسل‌ها مانند گسل درونه که ادامه آن وارد خاک افغانستان مي‌شود، سخت است؛ به گونه‌اي که مطالعاتي در منطقه خاف در استان خراسان داشتيم، ولي به دليل عدم امنيت مناسب اين مطالعات در مرز ايران متوقف شد.
زارع به زلزله «بالاکوت» پاکستان در مهر سال 1384 اشاره کرد و گفت: اين زلزله در منطقه مرزي هند و پاکستان رخ داده است که در اين منطقه «صلح مسلح» برقرار و يکي از مرزهاي پرتنش است، از اين رو مطالعاتي بر روي ادامه اين گسل که در ادامه وارد خاک هندوستان مي‌شود، انجام نشد.
به گفته وي هر چند که ميان ايران و پاکستان جنگي نيست، ولي به دليل وجود اشرار وضعيت مناسبي براي مطالعات لرزه‌اي گسل‌هاي مرزي وجود ندارد.
استاد پژوهشگاه بين‌المللي زلزله‌شناسي با بيان اينکه تعامل ما با ترکيه فراهم شده است، خاطرنشان کرد: در زلزله وان ترکيه به راحتي اطلاعات مربوط تبادل شد، به گونه‌اي که اطلاعات اين زلزله که توسط 30 ايستگاه شتاب‌نگاري ايران ثبت شده است و اطلاعات به دست آمده به سرعت در اختيار محققان ترکيه قرار داده شد و محققان ترکيه هم داده‌هاي شتاب‌نگاري خود را به سرعت براي ما ارسال کردند و حتي شکل موج‌هاي زلزله ظرف يک تا دو روز تبادل شد. همچنين بازديد ميداني را نيز در هفته بعد از رخداد زلزله در پهنه زلزله‌زده «وان» و «اجيش» انجام داديم.
تعداد گسل‌هاي ايران
زارع به بيان تعداد سامانه‌هاي گسلي سراسري ايران با طول زياد پرداخت و يادآور شد: سامانه گسلي زاگرس از مرز ايران و عراق يعني از مريوان آغاز مي‌شود، تا شمال بندرعباس به طول مجموعا 1000 کيلومتر کشيده شده است. اين سامانه گسلي طويل‌ترين سامانه گسلي ايران است.
وي، گسل مکران را از جمله گسل‌هاي طويل در ساحل درياي عمان در جنوب شرق ايران نام برد و گفت: گسل مکران تنها گسلي است که چون در لبه فرورانش پوسته اقيانوسي به زير پوسته قاره‌اي قرار دارد، زلزله‌هايي با بزرگاي بيشتر از 8 در آن رخ مي‌دهد، ضمن آنکه احتمال وقوع زلزله‌اي با بزرگاي 9 نيز در آن در صورتي که کل طول گسل مکران در يک رويداد گسسته شود (در بدترين سناريوي ممکن) وجود دارد.
به گفته اين محقق، گسل مکران در 7 آذر 1324 (28 نوامبر 1945) زلزله‌اي با بزرگاي 8.2 را تجربه کرده است.
مدير گروه زلزله‌شناسي مهندسي پژوهشگاه زلزله‌شناسي به سامانه گسلي قطر- کازرون به عنوان يک سامانه گسلي مهم ايران اشاره کرد و ادامه داد: اين گسل داراي چند قطعه است که از جمله مي‌توان به قطعات گسل «برازجان»، «کنار تخته»، «کازرون» و گسل «دنا» اشاره کرد.
وي يادآور شد: زمين‌شناسان معتقد هستند که اين گسل تغييراتي در کف خليج فارس ايجاد کرده است؛ ولي اطلاعات زيادي درباره تغيير شکلي که اين سامانه گسلي در کف خليج فارس ايجاد کرده، موجود نيست و تنها از نظر فيزيکي و شکلي در تصويرهاي ماهواره‌اي و بعضي برداشت‌هاي ژئوفيزيکي و همچنين ژئوموفولوژي مي‌توان اين سامانه را تا شبه جزيره قطر دنبال کرد.
مديرگروه زلزله‌شناسي مهندسي پژوهشگاه زلزله‌شناسي در عين حال تصريح کرد: از نظر محققان زلزله‌شناس، هنگامي يک گسل را مي‌توان به عنوان يک قطعه گسل در نظر گرفت که کل طول آن در يک اتفاق زلزله گسيخته شود.
وي توضيح داد: مثلا يک سامانه گسلي مانند زاگرس که طول حدود 1000 کيلومتر دارد، در يک رويداد منفرد زمين‌لرزه نمي‌تواند گسيخته شود و عملا قطعات مختلف آن در رويدادهاي مختلف و مجزاي زلزله در طول‌هاي کوچکتر مثلا 80، 100 و 120 کيلومتري در گذشته گسيخته شده است.
زارع يادآور شد: اينکه گسلي بتواند در يک زلزله، به طول حدود هزار کيلومتر گسيخته شود، زلزله‌اي با بزرگاي حدود 9 مي‌تواند ايجاد شود و اين عملا يک فاجعه بزرگ خواهد بود؛ ولي مطالعات ما نيز نشان مي‌دهد که گسل‌هايي که در پوسته قاره‌اي وجود دارند، در بيشتر موارد چنين زلزله‌اي نداشته‌اند.
به گفته وي، بررسي‌ها نشان مي‌دهد که سامانه‌هاي گسلي طويل مشتمل بر چندين قطعه گسلي هستند که هر کدام داراي طول‌هاي مختلف مثلا 100، 70 و 60 کيلومتر است و در مجموعه و در کنار و در امتداد هم کل روند هزار کيلومتري اين سامانه گسلي را شکل مي‌دهند، ضمن آنکه مثلا اين 15 قطعه هر کدام داراي فعاليت و توان لرزه‌زايي متفاوتي هستند.
اين محقق همچنين با بيان اينکه در مناطق پوسته قاره‌اي گسل‌هايي با طول‌هاي چنين طولاني معمولا در يک زلزله گسيخته نمي‌شوند، خاطرنشان کرد: در زلزله 2011 ژاپن که در پوسته اقيانوسي و پهنه فرورانش رخ داد، طول گسل حدود 400 کيلومتر بود (برآورد قبلي ژاپني‌هادر مورد گسيختگي يک طول مستقيم از گسل هم در همين حدود بوده است)؛ از اين رو ژاپني‌ها فکر نمي‌کردند که زلزله‌اي بزرگتر از 8 رخ دهد، ولي زلزله‌اي با بزرگاي 9.0 رخ داد و دليل آن اين بود که طول حدود 400 کيلومتري پهناي زون گسيختگي، حدود 250 کيلومتر بود و اين موضوع در برآورد قبلي دانشمندان ژاپني لحاظ نشده و به همين دليل بزرگترين زلزله قابل رخداد در اين پهنه به درستي برآورد نشده بود.
وي خاطرنشان کرد: از اين رو پس از زلزله 2011 ژاپن محققان دنيا متوجه شدند که بايد در اين زمينه (نقشه‌هاي پهنه‌بندي خطر زلزله در جهان) تجديدنظر کنند.
انتهاي پيام

منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۵۹۰۷۴۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

جزئیات انسداد مرزهای شرقی توسط فراجا ؛ ساخت دیوار ۴ متری

به گزارش همشهری آنلاین، چندی پیش خبری مورد اجرای طرح انسداد مرزهای شرقی کشور منتشر و اعلام شد که بناست دربازه زمانی ۳ ساله دیوار بتنی ۴ متری، سیم خاردار، فنس و جاده اصولی در مرزهای مشترک میان ایران و افغانستان ساخته شود. در همین راستا نیز جانشین فرمانده فراجا توضیحاتی بیشتر از اجرای این طرح را ارائه کرده است.

سردار قاسم رضایی درباره اجرای طرح انسداد مرزهای شرقی گفت: مسئولیت مرزهای کشور با فرماندهی انتظامی است و مرزبانی وظیفه کنترل و مدیریت مرزها را دارد. در بعضی از مرزها مانند مرزهای شمال غربی و مرزهای شرقی، تهدیداتی از آن سوی مرزها وجود دارد که ما با آن مقابله می‌کنیم.

جانشین فرمانده کل انتظامی کشور ادامه داد: به عنوان مثال، حمل و نقل مواد مخدر یا تردد اشرار و حتی نفوذ تروریست ها ممکن است از این مرزها صورت بگیرد. در همین راستا و بنابر درخواست پلیس مقرر شد انسدادهای فیزیکی در این مرزها ایجاد شود تا کنترل و مدیریت آنها بهتر صورت گیرد.

رضایی اظهار کرد: بنابراین با مدیریت فراجا و استفاده از نظرات کارشناسی مرزبانی و بودجه‌ای که دولت تامین کرده است، مقرر شد از امکانات مهندسی رزمی ارتش جمهوری اسلامی ایران در ساخت این دیوارها نیز استفاده شود. در صورت نیاز با سپاه پاسداران نیز هماهنگی‌هایی صورت خواهد گرفت و از ظرفیت آنان نیز استفاده خواهیم کرد. در واقع این طرح، طرح پلیس است که ارتش به خاطر داشتن دانش فنی مناسب اجرای آن را بر عهده گرفته است. در مجموع فراجا مسئول تامین امنیت مرزهای کشور است.

وی با بیان اینکه همه منطقه دیوارکشی نخواهد شد، افزود: تنها در نقاطی که آسیب‌پذیری وجود دارد این انسداد فیزیکی ایجاد می‌شود. علاوه بر آن، مرزبانان و مرزنشینان غیور ما نیز در تامین امنیت مشارکت دارند. خوشبختانه تجهیزات خوبی نیز برای رصد و پایش مرزها در اختیار فراجا قرار دارد و البته این تجهیزات بیشتر هم خواهد شد.

کد خبر 849262 منبع: ایسنا برچسب‌ها مرزباني ایران و افغانستان خبر مهم فراجا