به نقل از «شبستان»

ام المسائل ضعف عقلانیت است نه ضعف اخلاق/استاد دینانی همیشه در حال تاویل شدن است

تاریخ انتشار: ۲۸ آذر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۶۱۳۴۴۷۱

خبرگزاری شبستان: مهترین دغدغه استاد دینانی عقلانیت است. برخی می گویند جامعه ما نیاز به اخلاق و معنویت دارد اما منشاء رفتارهای غیراخلاقی فقدان عقلانیت است، ام المسائل، ضعف اخلاقی نیست بلکه ضعف عقلانیت است.

به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان: موسسه حکمت و فلسفه ایران به مناسبت هفته پژوهش، عصر دوشنبه، 27 آذر، میزبان رونمایی از اثر جدید دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی با عنوان «اختیار در ضرورت هستی» بود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

در این مراسم که با حضور جمعی از علاقه مندان به مباحث فلسفه اسلامی همراه بود، پنج تن از شاگردان این چهره ماندگار فلسفه، پنج جلد از آثار وی را بررسی کردند که بر این اساس دکتر سید حمید طالب زاده کتاب «پرسش از هستی یا هستی پرسش»، دکتر محمدجواد اسماعیلی کتاب «از محسوس تا معقول»، دکتر شمس الملوک مصطفوی کتاب«من و جز من»، دکتر شهین اعوانی کتاب «فراز و فرود فکری فلسفی»، دکتر مجید حمیدزاده کتاب «اختیار در ضرورت هستی» را معرفی و تحلیل کردند.

 

بنابر این گزارش، حجت الاسلام دکتر خسروپناه، رئیس موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه با بیان اینکه جهت ارائه مباحث این جلسه از شب گذشته تا نزدیک سحر دوازده اثر دکتر دینانی را بررسی کرده ام، گفت: آثار استاد را می توان به دو دسته تقسیم کرد که دسته اول بر دسته دوم عمدتاً تقدم دارند.

 

وی ادامه داد: دسته اول این آثار معرفی شخصیت های فکری، فیلسوف و متفکر جهان اسلام است. ایشان سهروردی، غزالی، ابن رشد، جلال الدین دوانی، خواجه نصیرالدین طوسی، ابن سینا را در کتاب های مستقل معرفی کرد. اما سوال آن است که آیا استاد این شخصیت ها تصادفی انتخاب کرده است؟ من اصلاً چنین گمانی نبردم چراکه هر کدام از این شخصیت ها در جهان اسلام تاثیر بسزایی گذاشتند.

 

خسروپناه افزود: برای مثال بارها گفته ام اگر به اندیشه تمدن اسلامی بنگریم از مصادیق بزرگ آن خواجه نصیر است و من از استاد درخواست می کنم در مورد ابن عربی و ملاصدرا نیز کتاب مستقلی بنویسند. از این جهت دو فیلسوف مذکور را نام بردم چون استاد زمانی که با یک فیلسوف مواجه می شود آن قدر با او درگیر می شود و او را به چالش می کشاند و در واقع او را استنطاق می کند و نظام معرفتی از این کار استخراج می کند.

 

رئیس موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران گفت: من کمتر کسی را دیدم که از ملاصدرا بپرسد، او جسم اش در لحد آرمیده اما زنده است، زنده بودن یک اندیشمند به اندیشه اوست و هرچه که اندیشه او را استنطاق کنیم بیشتر نصیب تان می شود. همچنین در مورد ابن‌ عربی نیز مطالب ضد و نقیضی نوشته شده و نگاه دکتر دینانی در خصوص ابن‌ عربی بسیار ارزشمند خواهد بود.

 

وی با بیان اینکه دسته دوم از آثار دکتر دینانی موضوعات حکمی و فلسفی است، اکثر آثار ایشان در این سال ها به موضوعات حکمی، عقلانیت و معنویت اختصاص داشته است. اما سوال این است که استاد این موضوعات را تصادفی انتخاب کرده است؟ استاد به چالش ‌های اساسی انسان معاصر پرداخته ‌اند و  جدی ‌ترین بحث معرفت ‌شناسی در جهان معاصر از محسوس تا معقول است. همچنین مساله اختیار از جدی ‌ترین مسائل روزگار ماست نَه ما به عنوان ایرانی بلکه به عنوان انسان معاصر.

 

خسروپناه تصریح کرد:  از استاد درخواست می ‌کنم در مورد ربط عقل و دین، نیز کتابی بنویسند، چراکه می ‌توانند تعامل عقل و دین را با نگاه پرسش گرانه خود توضیح دهند؛ همچنین می ‌توانند در خصوص نسبت رئالیسم و ایده ‌آلسیم کتابی مستقل بنویسند.

 

وی ادامه داد: من تا اینجا یک نگاه مختصری در خصوص آثار ایشان گفتم، حال می‌ خواهم در مورد شخصیت استاد نکاتی را بیان کنم. نکته اول اینکه مهترین دغدغه استاد عقلانیت است. برخی می گویند جامعه ما نیاز به اخلاق و معنویت دارد اما منشاء رفتارهای غیراخلاقی فقدان عقلانیت است، ام المسائل، ضعف اخلاقی نیست بلکه ضعف عقلانیت است.

 

رئیس موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران با اشاره به اینکه عقلانیت خرافه‌ را می‌ زداید، افزود: ما در عالم مدرن، خرافه زیادی داریم. این همه عرفان‌ های کاذب شکل گرفته است، این به ضعف عقلانیت باز می ‌گردد. اکثر این گروه‌ های معنویت ‌گرا یا عقل ‌گریزند یا عقل‌ ستیز و به همین دلیل مریدان فراوانی دارند.

 

خسروپناه ابراز کرد: نکته دوم اینکه به نظرم استاد در طول عمر علمی خود همواره به دنبال تاویل خویش بوده است نه تاویل حکمت، فلسفه و دانش. برخی آدم ها وقتی با اندیشه و حکمتی مواجه می شوند تلاش می کنند آن اندیشه را تاویل کنند، چنین انسانی همیشه در جا می ‌زند اما کسی که خود را تاویل می ‌کند، مرتب تعالی پیدا می ‌کند و همیشه در حال شدن است. دینانی امروز با دینانی دیروز متفاوت است. دینانی همیشه در حال شدن است چون همیشه در حال تاویل شدن است.

 

وی اظهار کرد: نکته سوم در مورد استاد این است که بسیار پرسش گر است؛ می توان گفت دکتر دینانی به معنای واقعی فیسلوفِ پرسش گر است و ادای این کار را در نمی آورد. من از شاگردان ایشان تقاضا دارم در مورد منظومه فکری دکتر دینانی کار کنند، آدم هایی که اندیشه ساز هستند خودشان منظومه فکری شان را مدون نمی کنند و منظورم از منظومه نظام معرفت شناسی است. پیشنهاد دیگرم آن است که یک محقق بیاید و تفسیر حکمی که ایشان از مقوله های قرآنی دارند را کار کند و به صورت مقاله یا کتاب استخراج کند.

 

رئیس موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران گفت: ما فلسفه را برای چه می خواهیم؟ اگر قرار است که دلمان را با مباحث انتزاعی خوش کنیم و یک سری اصطلاحات را بدانیم این کافی نیست، تعالی هست ولی کافی نیست، امروز در حوزه علوم انسانی پرسش های فراوانی داریم که حل نشده و معتقدم که مباحث استاد این ظرفیت را دارد که مبنا برای حل برخی مسائل شود. استاد به مقولاتی پرداخته که نیاز و ضرورت امروز بشر است.

 

در ادامه دکتر دینانی به دلیل تقارن زمان با اذان مغرب جملاتی کوتاه برای حاضران صحبت و اظهار کرد: وقت کم است و دو حدیث را می خوانم که ام المسائل است: «من عرف نفسه فقد عرف ربه» ، کسی که خود را نشناسد محال است که خدا را بشناسد. حدیث دیگر از امیرالمومنین مولا علی(ع) که فرمودند: «وای بر کسی که دو  روزش یکسان باشد.»

 

پایان پیام/248

منبع: شبستان

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۶۱۳۴۴۷۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

برگزاری برنامه های تبیینی اندیشه شهید مطهری در هفته معلم

به گزارش خبرنگار مهر، نشست خبری چهل و پنجمین سالگرد شهادت استاد مرتضی مطهری با حضور رشید جعفرپور دبیر ستاد بزرگداشت سالگرد شهادت استاد آیت الله مرتضی مطهری امروز یکشنبه نهم اردیبهشت ماه در بنیاد علمی فرهنگی شهید مطهری برگزار شد.

جعفرپور در ابتدای این نشست با اشاره به جنبش دانشجویان و اساتید دانشگاه‌های آمریکایی در محکومیت جنایات رژیم صهیونیستی در غزه، این اقدام قابل توجه را تقدیر کرد با محکوم کردن برخورد پلیس آمریکا نسبت به این اعتراض مدنی اظهار کرد: اعتراضات صورت گرفته در دانشگاه‌های آمریکا اتفاق نادری است و از سویی نوعی استاندارد دوگانه است که در کشورهای دیگر حضور پلیس را در دانشگاه‌ها با آزادی بیان مغایر می‌دانند ولی در کشورهای خود این اتفاق صورت می‌گیرد.

وی با بیان اینکه امروز نیز کلاس‌های دانشگاه‌های سراسر کشور از ساعت ۱۲ تا ۱۴ برای شرکت در تجمعات حمایت از دانشجویان آمریکایی تعطیل است، خاطرنشان کرد: ظلم زیادی در غزه علیه کودکان و زنان اتفاق می‌افتد و ما هر چقدر می‌توانیم باید در حمایت از مردم مظلوم غزه تلاش کنیم.

دبیر ستاد بزرگداشت سالگرد شهادت استاد مطهری در بخش دیگری از سخنان خود با تبریک هفته معلم به همه استادان و معلمان عزیز که در پرورش نسل جوان و آینده ساز کشور نقش بسزایی ایفا می‌کنند، گفت: نزدیک به ۹۰۰ هزار معلم در کشور داریم که زحمت علم آموزی و پرورش نسل کشور را عهده دار هستند و برای این معلمان عزیز که تلاش می‌کنند بتوانند آینده سازان خوبی برای کشور تربیت کنند، آرزوی موفقیت داریم.

جعفرپور با اشاره به ویژگی‌های شخصیتی و علمی استاد شهید مطهری گفت: ایشان دارای ابعاد و ویژگی‌های متعددی است و شهید مطهری دارای مکتب است. همانطور که شهید قاسم سلیمانی دارای مکتب است، شهید مطهری هم به عنوان شهیدی است که صاحب اندیشه و مکتب است که در پرورش و ساختن نیروهای انقلاب تأثیرگذار بوده است.

وی افزود: نسل‌های اول انقلاب تاکنون با آثار شهید مطهری مأنوس بوده و از آن استفاده کرده‌اند و اندیشه‌های ایشان در ساختن فکر و آینده بسیاری مؤثر بوده است و برای نسل‌های آینده نیز می‌تواند مؤثر باشد.

دبیر ستاد بزرگداشت سالگرد شهادت استاد مطهری با بیان اینکه شهید مطهری یک شهید جامع الاطراف بوده است که در حوزه‌های مختلف مانند فلسفه بسیار اثرگذار و دقیق و فنی ورود کرده است، اضافه کرد: شهید مطهری یک فیلسوف مطرح و مقتدر و توانمند در حوزه فقه، کلام و تفسیر و … است.

جعفرپور، استاد مطهری را انسانی بسیار مهذب دانست و گفت: در زمان تحصیل در حوزه علمیه قم بسیار دقیق و مهذب همه عبادات را انجام می داده است و الگو و نمونه‌ای برای طلاب بوده است.

وی افزود: شهید مطهری در سطح تراز یک انسان مسلمان و متقی و در عین حال یک عالم و شخصیت دانشمند بوده است. شهید مطهری دارای نظریه و تئوری برای نظام سازی نظام اسلامی بوده است. ایشان در سال‌های قبل از انقلاب اسلامی هم در حوزه نظام سازی صاحب حرف بوده است.

دبیر ستاد بزرگداشت سالگرد شهادت استاد مطهری گفت: شهید مطهری در سال ۱۳۴۸ علیه اسرائیل صحبت کرده است و هنوز هم اگر سخنرانی ایشان درباره اسرائیل را بشنوید مثل اینکه سخنران امروزی است. همین ویژگی‌ها در این شخصیت بوده که مخالفان نظام اسلامی وجود ایشان را نمی‌پذیرفتند. آنها حذف فیزیکی را تنها راه برای ضربه زدن و محروم کردن نظام اسلامی از وجود آیت الله مطهری در پیش گرفتند و سرانجام ایشان را به فیض شهادت رساندند و نظام اسلامی از وجود ایشان محروم شد. اما آثار و برکات ایشان در نظام اسلامی و هم برای نسل‌هایی که تاکنون بوده و برای آیندگان مؤثر است.

جعفرپور در ادامه با اشاره به فعالیت‌های ستاد بزرگداشت سالگرد شهادت استاد مطهری اظهار داشت: ۲۵ دستگاه اجرایی و فرهنگی در ستاد شهید مطهری ازجمله وزارت کشور، آموزش و پرورش، وزارت علوم و دستگاه‌های نظامی در این ستاد تعریف شده است.

وی گفت: در هفته معلم و بزرگداشت سالگرد شهادت استاد مطهری برنامه‌های تبلیغی و ترویجی که ماهیت آن فضاسازی محیطی است توسط شهرداری‌های سراسر کشور اجرا می‌شود و سطح شهرها به تصاویر شهید مطهری و جملاتی درباره ایشان مزین می‌شود.

دبیر ستاد بزرگداشت سالگرد شهادت استاد مطهری، برگزاری برنامه‌های تبیینی در مدارس و دانشگاه‌ها که ماهیت آن به اندیشه‌های شهید مطهری پرداخته می‌شود و همچنین تقدیر از معلمان و اساتید دانشگاه‌ها را از دیگر اقدامات ستاد بزرگداشت سالگرد شهید مطهری عنوان کرد.

جعفرپور با بیان اینکه در سالگرد شهادت استاد مطهری پنج همایش ملی در سطح کشور انجام می‌شود، اضافه کرد: در تاریخ ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ همایش مطهر توسط سازمان بسیج مستعضفین، روز ۱۱ اردیبهشت ماه همایش حکمت مطهر در دانشگاه صداوسیما، روز ۱۲ اردیبهشت ماه همایشی به صورت وبیناری با عنوان گفتمان مقاومت و رسالت دانشگاهیان و نخبگان امت اسلامی در اندیشه استاد مطهری با محوریت فلسطین و غزه، روز ۱۰ اردیبهشت همایشی در دانشگاه الهیات دانشگاه تهران و نشست علمی نقش عفاف در نظام خانوادگی اسلام در پژوهشگاه حوزه و دانشگاه برگزار خواهد شد.

وی ادامه داد: در مراسم بزرگداشت سالگرد شهادت استاد مطهری، پنج کتاب جدید درباره اندیشه شهید مطهری رونمایی خواهد شد. کتاب مطهری و قرآن نوشته دکتر معارف از اساتید دانشگاه تهران، کتاب مطهری و ادراکات اعتباری نوشته دکتر هوشنگی از اساتید دانشگاه امام صادق و کتاب مطهری و عرفان توسط دکتر رودگر. دو کتاب دیگر توسط انتشارات صدرا به نام مقدمه‌ای بر تاریخ فلسفه جدید و خطابه‌های اخلاقی در ایام برگزاری نمایشگاه کتاب در سرای اهل قلم رونمایی خواهد شد.

دبیر ستاد بزرگداشت سالگرد شهادت استاد مطهری عنوان کرد: در شبکه آموزش سیما به مناسبت گرامیداشت مقام معلم پویش معلم خوب من راه اندازی شده است. همچنین به این مناسبت مستند مرتضای امت بازپخش خواهد شد. این مستند جز برنامه‌های پرمخاطب صدا و سیما بود که روایت خوبی از زندگی شهید مطهری است. در صدا و سیما به مناسبت هفته معلم در شبکه‌های مختلف برنامه‌های متعددی درباره زندگی، شخصیت و اندیشه شهید مطهری پخش خواهد شد.

جعفرپور اظهار کرد: در مجموعه دانشگاه‌های کشور برنامه‌های متعددی ازجمله کرسی‌های آزاد اندیشی با محوریت اندیشه شهید مطهری که بیشتر دانشجویان برگزار خواهند کرد. کرسی‌های نقد و نظریه پردازی هم که در سطح اساتید برگزار می‌شود در این هفته با محوریت اندیشه‌های شهید مطهری برگزار خواهد شد.

وی با بیان اینکه در سالگرد شهادت استاد مطهری در محل شهادت و تدفین و محل تولد استاد مراسماتی برگزار خواهد شد و این مکان‌ها گلباران خواهد شد، ابراز کرد: در شهر فریمان که زادگاه استاد مطهری است مراسمی برگزار خواهد شد و با برگزاری نشستی یاد و نام شهید مطهری گرامی داشته می‌شود. ضمن اینکه مراسمی با عنوان شهید مطهری در مطبوعات در منزل استاد در تهران که به موزه تبدیل شده برگزار می‌شود. خانه موزه استاد مطهری محیط بسیار جذابی است که افرادی که از آن بازدید می‌کنند علقه پیدا می‌کنند.

دبیر ستاد بزرگداشت سالگرد شهادت استاد مطهری اظهار داشت: پنجشنبه شب (۱۳ اردیبهشت) بعد از نماز مغرب و عشا با حضور اقشار مختلف مردم برگزار خواهد شد. امام جماعت مسجد یک شخصیتی است که با شهید مطهری ارتباط داشته است و شهید مطهری در مسجد نارمک سخنرانی داشته است. شهید مطهری فقط با نخبگان صحبت نمی کرده و بخشی از سخنرانی ایشان با توده مردم بوده است.

جعفرپور گفت: در پایگاه‌های بسیج اعم از شهری و روستایی و حوزه مقاومت بسیج به مناسبت سالروز شهادت استاد مطهری هفته عقیدتی سیاسی بسیج نامگذاری شده است و در ۴۵ هزار پایگاه بسیج مراسمی برای شهید مطهری برگزار خواهد شد.

کد خبر 6090829 سمانه نوری زاده قصری