«پدیدارشناسی نخستین مراحل خودآگاهی فلسفی ما»؛ محمد زارع شیرین‌کندی؛ هرمس روشنفکران در ترازوی فلسفه
تاریخ انتشار: ۳ دی ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۶۲۲۵۷۲۳
«پدیدارشناسی نخستین مراحل خودآگاهی فلسفی ما»
ناشر: هرمس، چاپ اول 1396
192 صفحه، 16000 تومان
****
جریان روشنفکری ملازم نقد است و روشنفکران منتقدند. به‌ویژه به علت پریشانی و نابسامانی وضعیت امور ایران، روشنفکران ایرانی نسبت به همه چیز و همه کس، دست‌کم، یکی دو مورد نقد دارند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
این اثر در اصل یک کتاب نیست، بلکه مجموعه مقالات متنوع کوتاه و بلندی است که وضعیت فلسفی فعلی کشورمان را بررسی می‌کند. این بررسی از منظر فلسفه‌ای خاص صورت می‌گیرد؛ زیرا نویسنده به اندیشه‌های هایدگر تعلق خاطر دارد. از نظر او، بسیاری از فیلسوفان، متفکران و روشنفکران غربی وامدار هایدگر هستند. کسانی همچون گادامر، آرنت، لویناس، سارتر، فوکو، دریدا، رورتی، دریفوس، ویلیام بَرِت و... بدون هایدگر کس دیگری بودند. همین مطلب درباره ایران نیز صادق است؛ یعنی اکثریت قریب به اتفاق روشنفکران ما، به‌گونه‌ای ایجابی یا سلبی، تحت تاثیر اندیشه‌های هایدگر بوده‌اند. برخی از آنان به وضوح تصریح کرده‌اند و برخی تلاش کرده این تاثیرپذیری را پنهان کنند. اما با دقت و امعان نظر می‌توان تاثیر هایدگر را در آثار و افکار آنان به خوبی دید. برای مثال آرامش دوستدار ادعا می‌کند که نظریاتش درباره ایران کاملا بومی، درونی و بدون توسل به متدها و تئوری‌های غربی است و همه را نتیجه اندیشه‌های مستقل خود درباره تاریخ و فرهنگ ایران می‌داند. اما نویسنده در مقاله‌ای نشان می‌دهد که نظریات او ریشه در غرب دارد و کاملا برگرفته از هایدگر است، به حدی که می‌توان گفت نظریات این روشنفکر چیزی نیست جز تطبیق اندیشه‌های هایدگر بر حال‌ووضع تاریخ و فرهنگ ایران. از این جهت دکتر داوری اردکانی نقطه مقابل این روشنفکر است؛ زیرا به دین خود نسبت به هایدگر اعتراف می‌کند، اگرچه به هیچ وجه مقلد او نیست و اندیشه‌های او را تکرار نمی‌کند. هایدگر برای او افقی جدی و جدید در ساحت تفکر گشوده است.
پنج مقاله از پانزده مقاله این کتاب به اندیشه‌های دکتر داوری اختصاص دارد که یک‌سوم حجم کتاب را تشکیل می‌دهد. دلیل این اهمیت آن است که نویسنده دکتر داوری را فیلسوفی می‌داند که برخلاف بسیاری از روشنفکران، رویکرد ایدئولوژیک ندارد. ارزش اندیشه‌های دکتر داوری این است که به وضعیت نامتوازن و نامناسب ما فلسفی اندیشیده است؛ وضعیتی که دیگر نه سنتی است و نه مدرن. سنت نیروی خود را از دست داده است و تمدن غرب هم در حال بلعیدن ماست. ما برای اینکه توسط غرب هضم نشویم، باید به خودآگاهی برسیم؛ خودآگاهی به وضع تاریخی خود در ارتباط با گذشته و مدرنیته. لذا فلسفه هایدگر از این جهت برای ما بسیار ارزشمند است و باید آن را مغتنم شمرد.
به‌خاطر همین اهمیت هایدگر است که مقاله‌ای به دکتر پرویز ضیاءشهابی اختصاص دارد. نویسنده دکتر ضیاءشهابی را بسیار ستوده است؛ زیرا در عین فروتنی و بی‌ادعایی بهترین و دقیق‌ترین ترجمه‌ها را از آثار هایدگر انجام داده است. در مقابل، به دکتر داریوش شایگان اشکال شده است؛ زیرا ایشان فلسفه هایدگر را برای ذهنیت ایرانی نامناسب می‌داند به‌حدی که در برخی از سخنان خود اظهار کرده که هایدگر برای ایران سم است. او به‌جای هایدگر، کانت را پیشنهاد می‌کند و می‌گوید که برای ایرانیان فلسفه کانت سالم‌تر و بهداشتی‌تر است. دکتر عبدالکریم سروش نیز با این رای دکتر شایگان همدل است. اما نویسنده نقد دیگری بر دکتر سروش دارد. این روشنفکر دینی در پروژه روشنفکری خود غزالی را جای داده است. نویسنده بر این باور است که نظریات غزالی با روشنفکری مدرن به هیچ وجه همخوان نیست و لذا اندیشه‌های دکتر سروش نیز در این زمینه دچار ناسازگاری است. در ادامه مقاله کوتاهی در نقد برخی سخنان دکتر یدالله موقن می‌بینیم؛ زیرا این مترجمِ آثارِ ارنست کاسیرر تصویری کاریکاتوری از هایدگر ارائه کرده و بدگویی در حق او را به حد افراط رسانده است. اما نقد سخنان تند و درشت‌گویی‌های دکتر جواد طباطبایی درباره هگل‌پژوهی دکتر مجتهدی مقاله بلندی را به خود اختصاص داده است.
مقاله آخر به روشنفکری اختصاص دارد که در صف اول و مقدم بر همه است؛ دکتر علی شریعتی. دکتر بیژن عبدالکریمی اعتقاد دارد که آینده تفکر ایران نیازمند اندیشه‌های دکتر شریعتی است. به‌ویژه آن‌که در عصری که ایدئولوژی‌ها و تئولوژی‌ها کنار رفته است، انسان‌ها به تفکری معنوی از جنس اندیشه‌های معنوی دکتر شریعتی روی خواهند آورد. نویسنده هر دو مدعا را از اساس باطل می‌داند. شریعتی نه‌تنها آموزگار تفکر آینده نیست، بلکه تاریخ مصرف آن تمام شده و همه پتانسیل آن در انقلاب سال 1357 بالفعل شد و دیگر هیچ حرفی برای گفتن ندارد. دوم اینکه همه پروژه فکری شریعتی این بود که از دین و معنویت ایدئولوژی بسازد. او از همه مفاهیم و باورهای و حتی عبادت‌های دینی قداست‌زدایی کرد و تفسیری ایدئولوژیک از همه آنها ارائه کرد. لذا تفکر شریعتی هر چیزی می‌تواند باشد الا معنویت و چیزی نیست جز ایدئولوژی.
*دکترای فلسفه
منبع: الف
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.alef.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «الف» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۶۲۲۵۷۲۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تردد کامیون ها از مرز آستارا به کندی انجام می شود
تین نیوز
تردد کامیون های حامل کالاهای صادراتی و ترانزیتی در مرز آستارا به دلیل نواقص ایجاد شده و خرابی باسکول های گمرک طرف مقابل (گمرک آستارای آذربایجان) با کندی مواجه شده است.
به گزارش تین نیوز از روابط عمومی گمرک ایران، با توجه به مشکلات ایجاد شده در طرف آذری خروج کامیون ها از مرز آستارا به کندی انجام می شود و تعداد کامیون های خروجی کاهش یافته است.
بر اساس این گزارش، طرف آذری قول داده است که ظرف امروز این مشکل حل شود و تردد کامیون ها از این گمرک مرزی به روال عادی برگردد.
آخرین اخبار حمل و نقل را در پربیننده ترین شبکه خبری این حوزه بخوانید
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور