بررسی آماری و نموداری از بخش کمتر دیده شده بودجه 97 در رابطه با دانشگاه‌های دولتی
تاریخ انتشار: ۴ دی ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۶۲۴۲۷۷۷
عده‌ای رشد بودجه دانشگاه‌ها را ناکافی و کاهش‌یافته دانستند و عده‌ای دیگر عنوان کردند که این بودجه کفاف طرح‌های تحقیقاتی و پژوهشی را نمی‌دهد. البته وزارت علوم نگاه مثبت‌تری نسبت به این بودجه دارد.
حسین عسگریان ابیانه، معاون اداری مالی وزارت علوم چندی پیش در گفت‌وگویی با خبر 20 شبکه چهار می‌گوید: «اعتبارات پژوهشی، رشد بیشتری نسبت به اعتبارات دانشگاه‌ها و اعتبارات جاری دارد و این یکی از ویژگی‌های مثبت لایحه بودجه است که اعتبارات پژوهشی بالای ۲۰ درصد است، ولی از آنجایی که سال گذشته به موسسات پژوهشی و پارک‌ها، حدود ۶۰۰ میلیارد تومان اختصاص داده شده بود، با احتساب این ۲۰ درصد، در سال ۹۷ حدود ۷۰۰ میلیارد تومان می‌شود که این رشد جای تشکر دارد، ولی انتظار این است که جهش خوبی را در این بخش تجربه کنیم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بخش دیده‌نشده بودجه دانشگاه‌ها
اما یکی از بخش‌های مهم این لایحه پیوست شماره 2 است. در این پیوست درآمدها و واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و مالی مشخص شده که در بخش‌هایی از این لایحه درآمد دانشگاه‌ها مشخص شده است؛ موضوعی که به نظر می‌رسد با توجه به مشکلات مالی اکثر دانشگاه‌ها و مساله درآمدزایی که طی چند سال اخیر مورد توجه مسئولان آموزش عالی و مسئولان قرار گرفته است، قابل‌توجه باشد. از سوی دیگر موضوع تخصیص 100درصدی بودجه نیز یکی از نگرانی‌هایی است که همواره مورد اعتراض روسای دانشگاه‌ها بوده که همه اینها باعث شده که توجه به مساله درآمدزایی بیشتر شود.
معاون اداری، مالی وزارت علوم دراین‌باره می‌گوید: «هدف‌گذاری هیات امنای دانشگاه‌ها این است که به تدریج درآمد اختصاصی دانشگاه‌ها در بخش آموزش، صنعت و پژوهش افزایش یابد.» یا رئیس دانشگاه شهید بهشتی مدتی پیش درباره کسری بودجه دانشگاه‌ها گفت: «اگر در سال با کسری مواجه می‌شویم، این تقصیر خود ماست. در همین راستا به روش‌های نو و جدید کاری، مدیریتی و درآمدی فکر می‌کنیم.»
منابع درآمدزایی دانشگاه‌ها در ایران چه هستند؟
اما دولت در بودجه سال 97 چه منابعی را جزء منابع درآمدزایی دانشگاه‌ها قرار داده است و مبالغ درآمدی به چه صورت است؟ طبق این پیوست، درآمد دانشگاه‌ها به‌طور کلی به پنج دسته تقسیم‌بندی می‌شود. البته این منابع درآمدزا برای هر دانشگاهی متفاوت است و برخی دانشگاه‌ها هستند که در این پیوست به دلایلی تنها یک منبع برای درآمدزایی معرفی شده‌است.
درآمد حاصل از خدمات آموزشی و فرهنگی، خدمات رفاهی دانشجویی، خدمات پژوهشی و تحقیقاتی، خدمات رفاهی دانشجویی و درآمد حاصل از فروش سایر خدمات از جمله مواردی است که در این لایحه اشاره شده است. با بررسی هر کدام از موارد آورده‌شده در موضوع درآمدزایی می‌توان ابعاد روشن‌تری از میزان درآمدهای به دست‌آمده توسط دانشگاه‌ها کسب کرد. به صورت مصداقی خدمات درآمدزایی در دانشگاه‌ها اعم از آموزشی، فرهنگی، پژوهشی و... ذیل این موارد دسته‌بندی می‌شود: درآمد دوره‌های شبانه، درآمد سلف سرویس، درآمد برگزاری ترم تابستان، اجاره‌بهای اماکن، طرح‌های پژوهشی اعضای هیات‌علمی، فروش محصولات دامی و کشاورزی، درآمد حاصل از شهریه بورسیه دانشجویان تحصیلات تکمیلی، برگزاری آزمون‌های ادارات و موسسات، بازپرداخت وام، برگزاری همایش و سمینار، دوره‌های آموزشی (آزاد)، فروش وسایل اسقاط، دوره‌های مجازی، فروش کتاب و مجلات، تملک دارایی‌های سرمایه‌ای، فروش اموال منقول و غیرمنقول، فروش خدمات درمانگاهی، درآمد حاصل از وجوه متفرقه، درآمد حاصل از اماکن ورزشی و میهمانسرا، دانشجویان پردیس، فروش خانه‌های سازمانی، سود بانکی، ثبت‌نام دانشجویان انتقالی، خدمات مشاوره‌ای، اجاره اماکن ورزشی و قدیمی، درآمد کتابخانه، درآمد ناشی از اجاره کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌ها.
سهم درآمدها نسبت به بودجه هزینه‌ای
اما این منابع درآمدی چند درصد از بودجه هزینه‌ای یک دانشگاه را دربر می‌گیرد؟ سوالی که بررسی آن می‌تواند این نتیجه را دهد که دانشگاه‌ها تا چه اندازه روی «پای» خود هستند. به‌طور مثال بودجه دانشگاه تهران در سال 97 مبلغ ۸/۸۴۰/۱۱۵ میلیون ریال است، اما جمع هزینه‌های درآمدی این دانشگاه 2,145,000 میلیون ریال در سال آینده باید باشد. یا بودجه دانشگاه شهید بهشتی در سال 97 مبلغ ۳/۶۶۹/۸۶۵ میلیون ریال است، در حالی که جمع درآمد حاصل این دانشگاه 1,414,500 میلیون ریال است. یا بودجه دانشگاه فردوسی مشهد ۳/۴۷۸/۵۸۱ میلیون ریال در سال 97 است، در حالی که پیش‌بینی درآمدی این دانشگاه 850,000 میلیون ریال است. البته این همه ماجرا نیست، بلکه با نگاه دقیق بر سهم نوع درآمد حاصل از خدمات، نگرانی‌ها بر آینده درآمدزایی در حوزه‌های پژوهشی و تحقیقاتی بیشتر می‌شود. به‌طور مثال، جمع درآمدهای دانشگاه علامه طباطبایی در سال 97 مبلغ 900,000 میلیون ریال پیش‌بینی شده است که سهم درآمد حاصل از خدمات آموزشی و فرهنگی، 380,000 میلیون ریال، درآمد حاصل از خدمات رفاهی دانشجویی 40,000 میلیون ریال و درآمد حاصل از خدمات پژوهشی و تحقیقاتی 100,000 میلیون ریال پیش‌بینی شده است.
با بررسی دیگر درآمدهای دانشگاه‌ها با توجه به آنچه که در این لایحه اعلام شده است، می‌توان دریافت که فرضیه سودده نبودن دانشگاه‌ها درست پیش‌بینی شده و از طرفی درآمدهای فعلی نیز تحت تاثیر خدمات آموزشی و رفاهی که همان شهریه‌ها است، می‌چرخد.
سهم دانشگاه‌های مطرح جهان از منابع درآمدزایی
با نگاهی به وضعیت درآمدزایی در دانشگاه‌های جهان نتایج متفاوت و بعضا مشابهی به دست می‌آید. البته کمبود منابع مالی دانشگاه‌ها مشکلی است که کم و بیش همه کشورهای جهان با آن مواجهند، چراکه به دنبال افزایش قیمت نفت و بروز بحرانهای متعدد در تجارت بینالملل، رشد اقتصادی کشورهای پیشرفته کاهش یافت و دولت‌ها‌ی این کشورها نتوانستند درآمدهای مالیاتی خود را افزایش دهند. در نتیجه منابع تخصیص‌یافته به آموزش عالی کاهش یافته است. معمولا دانشگاه‌های دنیا برای تامین بودجه خود همچون ایران از پنج منبع: ۱ـ بودجه دولتی، ۲ـ فروش خدمات آموزشی و پژوهشی، ۳ـ شهریه دانشجویی، ۴ـ کمک‌ها‌ی مردمی (موقوفات) و ۵- کمک‌ها‌ی خارجی استفاده می‌کنند، اما این تامین بودجه به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شده است که اگر یکی از منابع با مشکل تامین مالی مواجه شوند، دیگر منابع میتوانند «تاحدودی» کسری بودجه را جبران کنند.
به‌طور مثال دانشگاه «هاروارد» با سرمایه کل ۲۹ میلیارد دلاری خود یک دانشگاه تماما خصوصی است که بودجه سالیانه خود را از منابع گوناگون مانند صنعت، پروانه اکتشاف و اختراع، سرمایه‌داران و همچنین از دایره فارغ‌التحصیلان خود تامین می‌کند. سامانه دانشگاه «تگزاس» نیز از پشتوانه سرمایه خصوصی ۱۳٬۵ میلیارد دلاری برخوردار است. یا یکی از موفقیت‌های دانشگاه‌های برتر جهان حمایت نهادهای غیردولتی، شرکت‌ها و افراد خیر از نظام آموزش عالی کشورشان بوده‌است. به‌طور مثال دانشگاه «استنفورد» در سال 2012، 26 درصد منابع مالی خود را از طریق موقوفات و هدایای خیرین تامین کرده است. همچنین بیش از 27درصد منابع مالی دانشگاه «کرنل» که یکی از بهترین دانشگاه‌های دنیا در بحث فنی - مهندسی است و در رتبه‌بندی جهانی در رتبه هجدهم قرار دارد، به‌وسیله هدایا و حامیان مالی تامین شده است.
سازوکارها برای درآمدزایی جدید
البته دانشگاه‌های برتر جهان در کنار موارد آورده‌شده، تلاش‌های موفق دیگری را برای درآمدزایی از منابع دیگر صورت داده‌اند. ایجاد پارک‌های علم و فناوری، گرایش به سمت فعالیت‌های یادگیری مستمر، کمپین آموزشی برای کارکنان و کارمندان، ایجاد شرکت‌های آموزشی و تحقیقاتی و ورود به بازار کسب‌وکار از جمله این موارد است.
در ایران نیز طی سال‌های اخیر موضوع پارک‌های علم و فناوری و جذب دانشجوی خارجی نیز اهمیت زیادی پیدا کرده است؛ محمدمهدی زاهدی، رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» در این‌باره می‌گوید: «یک بحث در تنوع‌سازی سبد درآمدزایی، پذیرش دانشجو از خارج از کشور است. اگر دانشگاه‌های ما تلاش زیادی کنند که از خارج از کشور دانشجو بپذیرند، این خود منجر به درآمدزایی می‌شود. البته شاید در سال‌های ابتدایی این جذب دانشجوی خارجی باعث درآمدزایی بالایی نشود. اما اگر بتوانند سرویس‌دهی خوبی به این دانشجویان داشته باشند و تبلیغات مناسبی صورت گیرد، یقینا یک منبع درآمدزایی خوبی برای دانشگاه‌های ما خواهد شد.»
به هر حال آنچه که در نمودارهای ذیل هم روشن است، بخش اصلی درآمدهای دانشگاه‌ها مربوط به بودجه دولت است و این موضوع با توجه به برنامه ششم توسعه، که یکی از اهداف آن رسیدن به شاخص‌های جهانی از جمله در موضوع درآمدزایی است، فاصله زیادی وجود دارد. البته این نکته قابل توجه است که بخش زیادی از درآمدزایی دانشگاه ها در سال ۹۷ نیز از طریق دریافت شهریه است.نمودارهای زیر براساس لایحه بودجه سال 97 استخراج شده است.
منبع: فرهیختگان
منبع: ایسکانیوز
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.iscanews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسکانیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۶۲۴۲۷۷۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
رئیس جامعه دندانپزشکی ایران : هزینه‌های دندانپزشکی گران نیست ؛ درآمد مردم کم است
علی تاجرنیا رئیس جامعه دندانپزشکی ایران دربارۀ رویکرد حمایتی دندانپزشکان از مردم در شرایط اقتصادی جامعه که پیش از این اعلام شده بود، گفت: در امر سلامت دهان دو بحث جدی وجود دارد؛ یکی بهداشت و پیشگیری است که باعث جلوگیری از پوسیدگی دندان و لثه می‌شود و دیگری درمان است. به گزارش ایلنا، در گذشته دندان پزشکان کمتر به امر بهداشت و پیشگیری توجه داشتند، اما با توجه به رویکر جامعه پزشکی در چند سال اخیر، سعی شده با برگزاری برنامه‌های آموزشی، سطح آگاهی و سواد مردم در زمینه بهداشت دهان افزایش یابد و نیاز به درمان دندان کمتر شود. دنداپزشکان چه کمکی به افراد نیازمند می‌کنند؟ رئیس جامعه دندانپزشکی ایران در پاسخ به سوالی درباره چگونگی کمک دندانپزشکان به افراد نیازمند گفت: کمکی که ما دندانپزشکان می‌توانیم انجام دهیم این است که با آموزش درباۀ بهداشت دندان از مشکلات دهان و دندان برای افراد جلوگیری کنیم. همچنین کار دیگری که در راستای این مسئله انجام می‌دهیم حضور در اردو‌ها و کلینیک‌های نیکوکاری و خیریه برای قشر آسیب دیده است. تاجرنیا با اشاره به مقوله پیشگیری از بیماری‌های دهان و دندان گفت: در بحث پیشگیری از این بیماری ها، یک مسواک، یک خمیر دندان و یک نخ دندان نیاز است. موضوع پیشگیری و بهداشت دهان و دندان مربوط به قبل از درمان دندان است. مشکل از جایی شروع می‌شود که دندان به مرحله درمان برسد و باید به پزشک مراجعه شود. رئیس جامعه دندانپزشکی ایران مهم‌ترین بخش گرانی هزینه دندانپزشکی را مربوط به هزینه تمام شده خدمت دانست. تاجرنیا دربارۀ گرانی مواد و کم بودن دستمزد دندانپزشک گفت: دو بخش اصلی خدمات دندانپزشکی عبارتند از بخش فنی که همان هزینه مطب، تجهیزات و از همه مهم‌تر مواد است که متاسفانه مواد دندانپزشکی در سال‌های اخیر به دلیل نوسانات ارزی خیلی گران شده است و بخش دوم به دستمزد دندانپزشک مربوط می‌شود که تغییرات کمی می‌کند، که البته این تغییرات کم بر اساس مصوبه دولت است و آنچه مهم است این است که دستمزد پزشک نسبت به هزینه‌های بخش فنی همواره رشد کمتری داشته است. وی در پاسخ به این سوال که چه راهکاری برای کاهش هزینه‌های دندانپزشکی باید در نظر گرفت؟ گفت: در حوزه درمان باید به سمت پوشش بیمه‌های همگانی برای خدمات سطح یک و همچنین خدمات تخصصی توسط بیمه‌های تکمیلی حرکت کنیم که این مسئله در چند سال اخیر انجام شده، اما نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتری دارد. او در مورد عدم توجه به سلامت دهان و دندان در جامعه گفت: متاسفانه هم دولت و هم مردم امر سلامت و بهداشت دهان و دندان را خیلی جدی نمی‌گیرند. به طوری که میلیون‌ها تومان برای جراحی‌ها و دارو‌ها هزینه می‌شود، اما به امر سلامت دندان توجهی نمی‌شود. بابت هزینه‌های خدمات دندانپزشکی در امر دندان سهم دولت بسیار اندک است و بیشتر هزینه‌ها را مردم پرداخت می‌کنند، بنابراین باید با تقویت بیمه‌ها شرایط به گونه‌ای شود که هزینه‌های خدمات درمانی به حداقل برسد. تاجرنیا دربارۀ گرانی هزینه‌های دندانپزشکی و ناتوانی قشر نیازمند در تامین این هزینه‌ها گفت: خدمات دندانپزشکی بدلیل گرانی هزینه تمام شده‌اش، در همه کشورهای خدمات گرانی است. به این ترتیب قشر آسیب‌پذیر باید از حمایت دولت برخوردار باشند. همچنین یکی از کار‌هایی که دولت باید انجام دهد، این است که باید شرایطی را در همه درمانگاه‌ها ایجاد کنند تا خدمات بیشتر و بهتری در حوزه دندانپزشکی به مردم ارائه شود. رئیس جامعه دندانپزشکی ایران افزود: بالغ بر ۲۵۰۰ مرکز خدمات درمانی داریم که در حیطه دندانپزشکی هستند ومتخصصان و فارغ‌التحصیلان دندانپزشکی در آنجا مشغول به کارند. دولت باید فضا و شرایطی ایجاد کند که این همه هزینه و خدمات موجود فقط معطوف به کشیدن دندان یا جرم گیری دندان نباشد و باید درمان‌هایی از قبیل پر کردن و روکش و… را هم انجام دهند. وی گفت: اولین قلمی که در سبد نیاز‌های اساسی مردم کم می‌شود، خدمات دندانپزشکی است. مردمی که برای خرید مایحتاج زندگی خود مشکل دارند به طور طبیعی این خدمات را حذف می‌کنند. خدمات دندانپزشکی در ظاهر گران است تاجر نیا در مورد حمایت از مردم در حیطۀ سلامت دندان افزود: ما اگر ببینیم که هزینه تمام شده برای مردم گران است، سعی می‌کنیم در این زمینه با مردم همکاری کنیم. اگر چه خدمات دندانپزشکی در ظاهر گران‌اند، اما در واقعیت گران نیستند، بلکه بدلیل نداشتن تناسب بین افزایش تورم و توان خرید، مردم دچار مشکل می‌شوند. بسیاری از هم وطنان در خارج کشور بدلیل بالا بودن هزینه دندانپزشکی در خارج کشور برای مشکلات دندانپزشکی به ایران می‌آیند و برمی‌گردند. رئیس جامعه دندانپزشکی ایران با بیان اینکه مشکل تامین هزینه دندانپزشکی در کم بودن درآمدها نیز هست، گفت: با افزایش قیمت در تجهیزات، درآمد خالص دندانپزشک نسبت به چندین سال پیش، رو به کاهش است. باز هم تاکید می‌کنم که هزینه‌های دندانپزشکی در کشور ما گران نیست، بلکه درآمدهای مردم کم است و این درآمد کم جوابگوی همۀ نیاز‌ها نیست. در مجموع باید وضعیت اقتصادی در کشور بهبود پیدا کند و قدرت خرید مردم افزایش یابد تا بتوانند از خدمات بهتری برخوردار باشند. وی همچنین درباره «پویش سلامت دهان و دندان» از ۱۷ تا ۱۹ در سطح کشور توسط معاونت‌های بهداشت دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور برگزار می‌شود، گفت: وزارت بهداشت رویکرد جدیدی را در مورد بهداشت دهان و دندان در پیش گرفته بطوری که در هفته آینده دو روز را برای اجرای پویش دهان و دندان در نظر گرفته است. در این پویش، دندان پزشکان حاضر، در مدارس حاضر می‌شوند و به آموزش و رسیدگی به دندان‌های کودکان می‌پردازند. پزشکان حاضر بعد از معاینه کودکان، مشکل آن‌ها را آنلاین ثبت می‌کنند و به معلم و خانواده آن‌ها اعلام می‌کنند که هر چه زودتر به مشکل دندان این کودکان رسیدگی شود تا درمان آسان‌تر شود. کانال عصر ایران در تلگرام
دانشجویان سال سوم دانشگاه‌ها، بورسیه دانشگاه فرهنگیان می‌شوند