به نقل از «خبرگزاری آریا»

چين، پرچمدار آينده‌ صنعت فضايي!

تاریخ انتشار: ۷ دی ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۶۳۰۱۷۲۴

خبرگزاري آريا - مجله همشهري دانستنيها - محمدحسين جهان پناه: چندي پيش اعلام شد که سال آينده نخستين ايستگاه فضايي چين به سوي زمين سقوط خواهدکرد؛ ايستگاهي که انگار همين ديروز بود با پرتاب به فضا چين را وارد بازي بزرگي کرد که تا پيش از اين تنها ميان روسيه به عنوان وارث شوروي و آمريکا تقسيم شده بود. درواقع در طول سال هاي اخير سرعت رشد فضايي چين آن قدر سريع بوده که هيچ بعيد نيست ظرف يک دهه آينده، حتي ناسا را هم پشت سر بگذارد؛ کشوري با آرزوي بزرگ که روياهاي فضايي اش از ماه تا مريخ، گويي تمامي ندارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در اين گزارش ضمن بررسي دستاورهاي فضايي کنوني اين کشور، تصوير جاده طلبانه آينده سازمان فضايي اين کشور را هم با هم مرور مي کنيم.
سال آينده سازمان ملي فضايي چين (CNSA) دقيقا بيست و پنج سالگي خود را جشن خواهدگرفت؛ سازماني که به لطف آن چيني ها از 1993 (1372) يعني 25 سال پيش تا به امروز به شکل باورنکردني در دنياي تکنولوژي هاي فضايي به بلوغ رسيدند. CNSA همين حالا هم از نظر عرض و طول دست‌کمي از سازمان فضايي اروپا (ESA) ندارد و شايد تنها يک دهه تا پيشي گرفتن از ناسا فاصله داشته باشد. اين يعني سازمان فضايي چين مسيري را که ناسا در 60 و ESA، در 42 سال طي کرده، ظرف کمي بيش از نصف اين مدت پشت سر گذاشته است. CNSA بخش عمده اي از اين موفقيت را مديون شرکت دولتي علوم و فناوري هوافضاي چين (CASC) است که ستون فقرات و موتور محرکه صنعت فضايي اين کشور به شمار مي رود.

درآمد سالانه اين شرکت که بيشتر توان مهندسي آن در حوزه فضايي متمرکز است، در حال حاضر از مرز 34 ميليارد پوند گذشته و تقريبا 200 هزار نفر هم نيرو دارد. براي اين که حسي از مقياس داشته باشيد، کافي است در نظر بگيريد که اين يعني بايد دو شرکت غول آساي صنعت هوايي آمريکا يعني لاکهيد مارتين و نورث روپ گرومن را با هم ترکيب کنيد تا به حدود اين مقياس و درآمد برسيد. به لطف اين شرکت سازمان فضايي چين توانسته در طول يک دهه گذشته بيش از 150 موشک را با موفقيت به مدار زمين ارسال کند و اين موشک ها هم با خود بيشتر از 200 فضاپيما و ماهواره را به فضا رسانده اند.
در بين اين فضاپيماهاي ارسال شده، دوتايي که بيش از همه خودنمايي مي کنند، تيانگونگ يک و دو بودند (تيانگونگ در چيني به معني «قصر بهشتي» است). دو ايستگاه فضايي کوچکي که نقش بستر آزمايشي و اثباتگر فناوري را بازي مي کردند تا چيني ها بتوانند در گام بلند بعدي خود ايستگاه فضايي تمام عياري را روانه مدار کنند. اين ايستگاه هاي فضايي در طول شش سال گذشته، ميزبان سه ماموريت سرنشين دار از بين پنج ماموريت سرنشين دار پرتاب شده چيني ها نيز بودند. سه فضاپيماي ديگر ارسال شده در طول اين سال ها نيز جزء برنامه کاوش ماه Chang’e بود. به اين ترتيب که Chang’e 1 ماهواره اي براي کاوش مداري ماه بود که در سال 2007 (1386) پرتاب شد، سه سال بعد Chang’e 2 با ماموريت بررسي ماه از فاصله صد کيلومتري و بررسي شرايط فرود روي آن به فضا رفت.
اين کاوشگر فضا توانست سيارک 4179 را از فاصله سه کيلومتر رصد کند. در سال 2013 (1392) هم Chang’e 3 پر تاب شد و چيني ها موفق شدند براي اولين بار با موفقيت کاوشگري را روي ماه فرود آورند. چيني ها ضمن توجه به کاوش هاي فضايي در طول اين سال ها، زيرساخت ارتباطي فضايي خود را هم گسترش دادند و توانستند ضمن قرار دادن ماهواره هاي تلويزيوني و هواشناسي ساخت خود در مدار حتي يک سيستم GPS بومي موسوم به سامانه ناوبري Beidou را راه اندازي کنند؛ برنامه اي که در ابتدا قرار بود با همکاري سازمان فضايي اروپا و برنامه ناوبري ماهواره اي گاليله محقق شود. با اين حال چين از سهم پايين خود در اين شراکت ناراضي بود و اين نارضايتي موجب شد در سال 2006 (1385) تصميم بگيرد خودش به تنهايي يک سيستم ناوبري ماهواره اي راه اندازي کند.
پيش به سوي جلو
سامانه ناوبري Beidou همچنان در حال گسترش پوشش و بهبود کيفي خود است، اما با اين حال همين حالا هم در شرق آسيا و آسياي مرکزي به محبوبيت قابل توجهي دست يافته است. آن قدر خوب که همين حالا هم سالانه بيش از 25 ميليارد پوند درآمد نصيب چيني ها مي کند. اين در حالي است که با وجودي که قرار بود سيستم گاليله اروپا تقريبا همزمان با اين سيستم کاملا عملياتي شود، هنوز کاملا عملياتي نيست و تا 2019 (1398) هم به قابليت کامل خود نخواهدرسيد (هر چند که اين جا بايد اشاره کرد که سيستم گاليله براي دسترسي عمومي دقت و وضوح به مراتب بيشتري را نسبت به سامانه چيني فراهم خواهدکرد).

سامانه Beidou قرار است مجموعا از 35 ماهواره تشکيل شود که تا همين حالا 21 ماهواره آن به فضا ارسال شده، اين در حالي است که از 30 ماهواره برنامه گاليله تنها 15 ماهواره در مدار قرار دارند. موضوع فقط به اين جا ختم نمي شود، چيني ها سال پيش چهارمين لنگرگاه فضايي (پايگاه پرتاب فضايي) خود را در حالي ساختند که بيشتر کشورهاي اروپا حتي يکي هم ندارند (از آن جا که همه پرتاب هاي اروپايي در قالب سازمان فضايي اروپا اداره مي شوند، عملا نيازي نداشتند با اين حال اين يعني مثلا حتي انگليس يک لنگرگاه هم ندارد). به علاوه سازمان فضايي چين در طول همين مدت ناوگان موشک هاي فضايي «لانگ مارچ» (Long March) خود را هم با ساختن چهار نمونه جديد به روزرساني کرد.
اين موشک ها نه تنها ازجمله پيشرفته ترين موشک هاي فضايي کنوني دنيا- ساخت سازمان هاي فضايي دولتي دنيا- هستند، بلکه در زمره ارزان ترين موشک ها نيز شمرده مي شدند. سازمان فضايي چين در حال حاضر برنامه دارد تا در سال آينده ماه نوردي را در نيمه تاريک ماه فرود آورد و کاوشگر ديگري را هم در سال 2020 (1399) روي مريخ بنشاند. به علاوه اين سازمان از سال آينده ساخت ايستگاه فضايي بزرگي را شروع خواهدکرد که انتظار دارد تا سال 2022 (1401) به بزرگي ايستگاه فضايي بين المللي برسد يا دست کم اين چيزي است که فعلا به توسعه آن مي انديشد. شدني بودن اين آرزوي جاه طلبانه چيزي است که بايد منتظر ماند و نتيجه اش را در عمل ديد.
همزمان با همه اين کارها سازمان فضايي چين قصد دارد تا فناوري موشک هاي قابل بازيافت (شبيه آن چيزي که اين روزها اسپيس ايکس در حال آزمايش آن است) را نيز تا پيش از تکميل ايستگاه فضايي جديدش به طور کامل به دست آورد. تصور انجام اين همه برنامه جاه طلبانه آن هم به صورت همزمان آن قدر عجيب و رويايي است که کمتر کسي باور مي کند شدني باشد، با اين حال حقيقتا با وضعيت کنوني هيچ چيز از چيني ها بعيد نيست، اما واقعا چطور ممکن است که چيني ها بتوانند با چنين سرعتي در صنعت فضايي پيشرفت کنند؟ و چرا در آن سوي ميدان ناسا و اسا در ميدان رقابت تا اين حد لنگ مي زنند؟

نيمه خالي ليوان
حقيقت اين است که مهم ترين مشکل اروپا و آمريکا در کند شدن پايه هاي پشرفت هاي فضايي خود نه مالي و نه حتي فناوري. مهم ترين مشکل اين جاست که تغيير پي در پي اولويت ها خصوصا در طول عمر دولت هاي مختلف و احزاب متفاوت موجب شده در طول يک دهه گذشته هيچ کدام از دو سازمان بزرگ فضايي ناسا و اسا نتوانند سياست فضايي بلند مدتي را براي خود پياده کنند. پياده کردن هر نوع برنامه فضايي بلندمدت بدون ثبات در سياست هاي کشورهاي مطبوع اين سازمان ها، تقريبا غيرممکن است. به عنوان مثال در آمريکا در طول دوران هر سه دولت بوش، اوباما و ترامپ سياست فضايي اين کشور تقريبا به صورت کامل زير و رو شد.
به نحوي که برنامه کانستاليشن که در طول دوران بوش توسعه داده شده بود، در دوران اوباما با برنامه SLS و برنامه ريزي براي سفر به مريخ تا 2030 (1409) جايگزين شد. سپس در دوره ترامپ مجددا پاي سفر به ماه پيش کشيده شد و دولت سياست هاي فضايي قديمي را مجددا به چالش کشيد. اين در حالي است که چين عملا با چنين مشکلي مواجه نبود. سيستم تک حزبي اين کشور اگرچه شايد برآورده کننده استانداردهاي جهاني دموکراسي نباشد، اما موجب شد با حفظ سياست گذاري فضايي در درازمدت موجب سردرگمي سازمان هاي فضايي اين کشور نشود. به اين ترتيب چين موفق شد با تمرکز روي هدف هاي از پيش تعيين شده خود گام به گام در مسير رسيدن به روياهاي فضايي اش قدم بردارد.
تاريخ تکرار مي شود؟
در طول قرن نوزدهم چين قدرت برتر دريايي جهان بود. ناوگان دريايي غول آساي امپراتوري چين از آسيا تا آفريقا را زير چتر سفرهاي دريايي خود داشت و کشتي هايش نه تنها تا پنج برابر بزرگ تر از سانتا ماريا (کشتي فرماندهي کريستف کلمب) بودند که 80 سال بعد ساخته شده بودند بلکه تا 10 برابر هم بار بيشتري با خود حمل مي کردند. با اين حال در طول آن سال ها با افزايش بحران هاي داخلي چين در نتيجه تماس با تمدن هاي خارجي به سرعت شرايط به هم ريخت. چيني ها کشتي هايشان را آتش زدند و سفر به اقيانوس را هم ممنوع کردند، به اين ترتيب تنها با گذشت يک نسل تمام دانش گسترده درياييشان از دست رفت. اين در حالي بود که تا اين زمان چيني ها بدون اغماض سال ها در صنعت دريانوردي از اروپاي غربي جلوتر بودند. به طوري که تازه در قرن 18 و 19 ميلادي بود که کشتي هاي اروپايي توانستند خود را به سواحل چين برسانند؛

آن هم در حالي که چيني ها در قرن 15 ميلادي مهارت و توانايي خود در انجام سفرهاي دوربرد دريايي را به نمايش گذاشته بودند. اين بهايي بود که چيني ها براي انزوا پرداختند و جريمه آن تا سال هاي مياني قرن بيستم همچنان دامنگير آن ها بود. حالا اين شرايط براي فناوري فضايي چين هم برقرار است. در حال حاضر سازمان فضايي چين به معناي واقعي با هيچ سازمان فضايي خارجي شريک نيست. با اين حال کشورهاي زيادي در تلاش اند تا بتوانند پيمان هايي را براي گسترش همکاري هاي فضايي با چين امضا کنند. در اين ميان سازمان فضايي چين در پاره اي موارد همکاري هاي جزئي با اروپايي ها نيز داشته است،
مثل برنامه تمريني که چندي پيش در طول آن سامانتا کريستوفوريتي و ماتياس مورر (فضانوردان اروپايي) به 16 فضانورد چيني پيوستند تا براي نه روز در برنامه آموزشي چيني ها در شهر ساحلي يان تاي شرکت کنند. به علاوه گفت و گوهاي مقدماتي ميان اسا و سازمان فضايي چين براي ارسال فضانورد به ايستگاه فضايي چين صورت گرفته است، با اين حال همکاري چين با اروپا و آمريکا در فضا از اين فراتر نرفته و بعيد است که به راحتي فراتر برود. خصوصا که با روابط نه چندان نزديک اين روزهاي چين و آمريکا تقريبا هر اميدي که قبلا براي بندکردن دست چين در همکاري در پروژه ايستگاه فضايي بين المللي وجود داشت اکنون به کلي از دست رفته است.
آينده نامعلوم
با اين همه آن طور که پيش بيني ها مي گويند و اگر همه چيز آن طور که امروز پيش مي رود، ادامه يابد، چيني ها ظرف يک دهه آينده مقام رهبري اقتصادي دنيا را از کف آمريکايي ها خواهندربود. اين را که در آن روزها دنياي آشناي امروز ما چگونه خواهدبود، تنها مي شود منتظر ماند و ديد. اين که در چنين دنيايي غول هاي صنعتي فضايي اروپا مثل تالس و ايرباس يا حتي شرکت هاي آمريکايي مثل بويينگ و لاکهيد مارتين يا حتي اسپيس ايکس چه روابط فضايي جديدي با چين برگزار خواهندکرد و اينکه کشورهاي اروپايي، آمريکايي و آسيايي در کجاي شطرنج اين دنياي جديد خواهندنشست، واقعا به درستي مشخص نيست. چين با همه پيشرفت هاي سريع خود هنوز در ابتداي راه رسيدن به روياي جاه طلبانه خود است. آينده را چه ديديد شايد حتي اولين پرچمي که روي شن هاي تيره مريخ فرود آمد، ستاره هاي نارنجي رنگ چين را روي خود داشت.

ساختن يک ايستگاه فضايي
سازمان فضايي چين ساخت اولين ايستگاه فضايي بزرگ و چند تکه خود را از سال آينده با پرتاب اولين قطعه آن با نام Tianhe (به معني هارموني آسمان ها) به عنوان هسته مرکز شروع خواهدکرد. به علاوه چين بي سر و صداي اضافي ظرف يک دهه گذشته در حال انجام پرتاب هاي مداري سرنشيندار بوده است و تاکنون هم دو برنامه بسيار موفق در پرتاب و استفاده از ايستگاه هاي فضايي آزمايشي را تجربه کرده. ايستگاه هاي فضايي تيانگونگ 1 و 2 که به ترتيب در سال 2011 و 2016 (1390 و 1396) پرتاب شدند، آخرين گام هاي بلند اين کشور براي آماده سازي شرايط براي ساخت ايستگاه فضايي بزرگ به شمار مي رفتند.
به علاوه سال پيش چيني ها يک فضاپيماي باري جديد را تحت عنوان تيانژوي 1 با موفقيت آزمايش کردند. پرتاب Tianhe اولين گام از ميان گام هاي مورد نياز براي ساخت يک ايستگاه بزرگ در حد و اندازه اي نزديک به ايستگاه فضايي بين المللي است. اولين تايکونات ها (اصطلاحي که به فضانوردان چيني گفته مي شود) در سال 2019 (1398) به اين ايستگاه درحال ساخت ارسال خواهندشد و اميد مي رود که ايستگاه تا 2022 (1401) به صورت کامل عملياتي شود. ظرفيت اين ايستگاه احتمالا در حدود شرايط کنوني ايستگاه فضايي بين المللي خواهدبود.

منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۶۳۰۱۷۲۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ایستگاه شهید سلطانی متروی کرج خرداد افتتاح می‌شود

مدیرعامل سازمان حمل‌ونقل ریلی شهرداری کرج از افتتاح ایستگاه شهید سلطانی متروی این کلانشهر در خرداد امسال خبر داد.

به گزارش خبرگزاری ایمنا از البرز و به نقل از روابط عمومی شهرداری کرج، خلیل کوزه کنانی اظهار کرد: به طور معمول ساخت یک ایستگاه مترو بین ۳۰ تا ۳۲ ماه زمان می‌برد، اما ما در سازمان حمل‌ونقل ریلی کرج موفق شدیم با حمایت‌های استانداری، شورای شهر و شهردار رکورد ساخت ایستگاه را بشکنیم به نحوی که ایستگاه شهید سلطانی ظرف حدود ۲۲ ماه احداث شده است.

وی با بیان اینکه هم اکنون خط جنوبی ریل‌گذاری شده است، افزود: ایستگاه را با انجام تست گرم قطار افتتاح می‌کنیم.

مدیرعامل سازمان حمل‌ونقل ریلی شهرداری کرج درباره تامین ناوگان مورد نیاز مترو خاطرنشان کرد: در این زمینه بسیار پیگیر هستیم، هم‌اکنون یک قطار موجود است و برای تامین و دریافت قطار دوم از طریق شرکت واگن‌سازی تهران، پیگیری‌های مستمری انجام داده شده است.

کوزه‌کنانی اضافه کرد: برای این منظور قطعاتی نیاز است که به دلیل وجود تحریم‌ها هنوز موفق به تامین آن‌ها نشده‌ایم.

وی با اشاره به اینکه تامین قطار با دولت است سهم امسال کرج از واگن‌های در اختیار دولت را ۱۳۰ دستگاه عنوان و اضافه کرد: در اوراق سال ۱۴۰۳ مبلغ ۵۰۰ میلیارد تومان به این امر اختصاص داده شده است و در تلاش هستیم تا بتوانیم موضوع تامین قطار را از داخل شهر کرج انجام دهیم، به نحوی که در بودجه امسال شهرداری ردیف بودجه برای قطار مترو دیده شده است.

مدیرعامل سازمان حمل‌ونقل ریلی شهرداری کرج تصریح کرد:همه شهر و سیستم مدیریتی آن به پیشرفت هرچه سریعتر این پروژه کمک می‌کنند، در کنار این اقدامات با شرکت‌های سازنده چین نیز جلسات مجازی برگزار کرده‌ایم اما هدف ما استفاده از ظرفیت‌های داخلی ست.

کوزه‌کنانی گفت: پس از تامین قطار دوم باید به سرعت قطارهای سوم و چهارم را وارد ناوگان کنیم، چراکه برای مردمی که از ایستگاه تهران به کرج می‌آیند و قصد ورود به داخل شهر را دارند باید به فاصله هر ۱۰ دقیقه یک قطار فعال داشته باشیم.

وی افزود: تلاش می‌کنیم با همکاری استانداری و شهرداری تهران، موضوع قطار اجاره‌ای را تا زمان رسیدن به استانداردهای مورد نیاز، مدنظر قرار دهیم.

کد خبر 749395